IW."
Zaterdag
31 December.
vl.
No. 309.
42e Jaargang.
1904.
Binnenlandsche berichten.
FEUILLETON.
In fret oude huis.
rbus
m.
voor
♦BE.
Teleph jonnummer 10.
IftST
HESST.
2-)
b
i.
groote Fa-
POEDER-
peger 16 ot,
ons.
Be bekende
st. de 5 ons,
>nd,
tSSEN.
JSi'HK
4ulU! i
age
apitalec bij
Weduwen-
!enz., tegen
•den g-'arne
'ER Jzn.
an 16, 20,
ode ER"W-
BRUINE
nd,
8 28c)
8 50
550
i 28c)
va
puzen ten
achten.
Bermlf»
Neuzsn
VLIS81K«SCHE COURANT.
t kosteloos.
nrjt versche
3L, Kantoor
id-Holland,
Prijs per drie maanden 1.30. Franco per post 1.50.
Afzonderlijke nummers 5 cent. Men abonneert zich bij alle Boek
handelaren, Postdirecteuren of rechtstreeks bij den Uitgever
F. VAN DE VELDE Jr., Kleine Markt, I. 187-
ADVERTENTIËNvan 14 regels ƒ0.40. Voor eiken regel
meer 10 cent. Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde
advertentie wordt de prijs slechts tweemaal berekend. Groote letters
en cliché's naar plaatsruimte.
Verschuilt dagelijks, uitgezonderd op Zon- en feestdagen.
Abonnements-Advertentiën op zeer Toordeelige voorwaarden.
'BE.
Iburg t.t
i s e:) v.tsi.
5.50. -
55, 9.80,
1.15, 8.—,
7.-, 7.50,
[merkt
J.40,10.15,
1.06, 2.50,
7.55, 8.4b.
6 20 7—
20 10 40
11 -* 125'
5- 6 15
610 6 80
10 10 30
10 12 45
4 05 4 85
139.
rP»
Leuzen.
De opmerking wordt door de „N.
Rott. Ct." gemaakt, dat bij een deel
der liberale partij groote behoefte Bobijnt
te bestaan aan nieuwe, klinkende, pak
kende leuzen, vooral met het oog op
de verkiezingen in het volgende jaar.
In 't bijzonder om de kleurlooze mid
denstof, die niet zelden den doorslag
moet geven, in beweging ie brengen,
zijn erkent het blad zware klan
ken noodig.
Op dit terrein zijn er twee partijen,
waar we niet tegenop kunnen. Wij
kunnen niet zeggen, dat onze tegen
standera geen Christenen zijn. En in
vergelijking met de beloften der sociaal
democraten zijn de onze inderdaad
uiterst bescheiden, in veler oog onbe
duidend, pakkend noch imponeerend.
Het zij zoo maar als men komt met
plannen, die reeds onder de tegenwoor
dige omstandigheden, reeds in dezen
tijd uitvoerbaar zijn, en waarbij van
den ernstigen wil om ze uit te voeren
blijkt, zou dan bij hun beoordeeling het
Nederlandsche volk niet zijn oud sprei
woord gedenken, dat één vogel in de
hand beter is dan tien in de lucht
Negatief, bloot negatief zouden onze
leuzen zijn. Ja, negatief in den vorm
was de strijd tegen een onbeperkt vorste
lijk gezag, tegen de bevoorrechting van
bepaalde standen, tegen gewetensdwang,
tegen beschermende rechten en tegen
de slavernij. Tegen was de leus. Met
anti begon de naam, waaronder men
zich verbond. Dit negatieve klinkt ai-
mede zoowel in den naam van protes
tant als in dien van anti-revolutionair.
Maar was dat „tegen", dat „anti" niet
de vrucht van zeer positieve beginselen
Een oppositie is altijd in de eerste
plaats negatief, bestrijdend wat over-
heerschend is, de meerderheid bekam-
pend. En de liberalen zijn thans oppo
sitie. Dit standpunt is hun door de
omstandigheden aangewezen. Critielc op
het besturend ministerie en de meer
derheid, die het steunt, is haar eerste
plicht.
Die eritiek is oorzaak dat de liberalen
thans op twee hoofdpunten, bij welke
groep zij dan ook nader zijn aangeslo
ten en onder welke namen optredende,
tegenover de coalitie staan, die in beide
Kamers de meerderheid vormt en het
ministerie steuntDe basis, waaraan
de coalitie haar politieke eenheid, haar
gelijke staatkundige overtuiging"meent
te kunnen ontleenen, en, op economisch
gebied, de keuze tusschen vrijhandel
en protectie. Op die beide principieele
punten zal de coalitie de vrijzinnigen
van alle nuancen ook bij de stembus
tegenover zich vinden.
Uitvoerig betoogt de „N. R. Ct." ver
volgens, dat bij die coalitie de eenheid
slechts bestaat zoolang men zich bepaalt
van
MICHAEL BALUCKI.
Yan 's morgens vroeg tot 's avonds
at wreef hij de meubels, ruimde hij
»p en hield zich, met een servet over
Ion arm, bezig in de verschillende
(ertrekken een vol uur had hij noodig
foor het dekken der tafel, daar hij om
ik bord naar het buffet liep eveneens
iuurde het afnemen een uur, wijl hij
iijne taak met ongewone stiptheid ver
luide. Hij had het altijd zoo druk, dat
lem nauwelijks de tijd overbleef om een
jjpje te rooken of 's avonds de courant
lezen, bij welke gelegenheid hij niet
in bode eener wetenschappelijke ver
eniging over politiek redeneerde. Dit
fas de zwakke zijde van Thomas
a hoe belangrijker het politiek nieuws
tos, des te later verscheen Thomas met
courant of het gebak voor de koffie,
lens, tijdens den oorlog met de wes-
tot die algemeene christelijke beginse
len, waarover geen verschil van ge
voelen heerscht, maar dat, zoodra men
dieper doordringt en ten aanzien van
bepaalde punten van staatsburgerlijk en
strafrecht in de Openbaring steun en voor
lichting zoekt, de meeningen dan juist
blijken uiteen te loopen. Het blad wijst
o. a. op de verschillende meeningen
omtrent de doodstraf, den eed en de
loterij, terwijl ook omtrent de theolo
gische faculteit aan de rijksuniversitei-
tein, den leerplicht en den verzekerings-
dwang uiteenloopende inzichten aan de
rechterzijde bestaan.
De „N. R. Ct." besluit daarom
Overvloedige stof, zouden wij meenen,
om het onhoudbare van de vlag, waar
onder het ministerie is opgetreden, de
onwaarheid van de stelling, dat over
eenstemming van godsdienstige overtui
ging, altijd nog met belangrijke afwij
kingen, eenheid van staatkundige over
tuiging omtrent de inrichting van den
Staat en zijn velerlei bemoeiingen zou
waarborgen, en de ongerechtvaardigde
usurpatie van het monopolie der chris
telijke beginselen door de regeerings-
coalitie, in het licht te stellen.
Aan stof om daartegenover de ge
meenschappelijke beginselen der libe
ralen te doen uitkomen en het vrije
ruilverkeer tegen staatsbescherming met
haar hooge invoerrechten te verdedigen,
zal 't niet ontbreken.Wat liberale Kamer
leden van verschillende groepen bij de be-
grootingsdebatten daarover gezegd heb
ben, zal daartoe goede diensten kunnen
bewijzen. Standhouden, handhaving van
onze beginselen bij de naderende ver- i
kiezingen, daaraan, waar het mogelijk
is, de overwinning te bezorgen, en,
waar dat onwaarschijnlijk blijkt, den j
teruggang te voorkomen en voor ver-
breiding in ruimer kring te ijveren, is
onze plicht. Hoe dan de uitkomst moge
zijn, dit reeds zal niet zonder beteekenis
wezen, dat men, als La Fayette op de
vraag wat hij onder bet Keizerrijk had
tot stand gebracht voor de zegepraal
der liberale beginselen, zal kunnen ant
woorden „Je me suis tenu debout". j
Ik ben staande gebleven.
Directe belastingen.
In „Do Ned." besluit de beer J. P.
A. de Man uit Hilversum de ontwikke
ling van zijn plan over een nieuw soort
inkomsten belasting. In bijzondi rheden
werkt schrijver dc wijze van inning en i
de inrichting van het aanslagbiljet uit
en vervolgt dan j
Is f0.10 per week de laagste aanslag, j
de praktijk zal leeren, dat vrij spoedig j
een hoogere aanslag per week de draag- j
kracht niet te boven gaat. Tot aan de i
onderste grens, waar met bet vigeerende j
stelsel nog belasting wordt geheven,
kan de opklimming langzaam aan bij
f 0,0272 per week opklimmen boven j
die grens zal de progressie veel sneller i
kunnen gaan en met grootere bedragen
te gelijk.
tersche machten, toen het bericht van
de inname van Sebastopol kwam, keerde,
de goede Thomas eerst tegen den mid
dag naar huis terug en dat wel met
wankelende schreden. Toen zijne mees
teres nu een kleine strafpredikatie over
de veronachtzaming van dienstplichten
tegen hem hield, gaf Thomas haar niet
ten onrechte zijne verwondering te
kennen, hoe zij op zulk eene nietigheid
acht kon slaan, op het oogenblik waarop
geheel Europa zoozeer in spanning was,
dat het dreigde te barsten. Zoo was
Thomas dus de eenige in dit van de
wereld uitgesloten huis, die door het
verkeer met de buitenwereld in staat
was om de overige huisbewoners op de
hoogte te houden van de eerste nieuw
tjes. Zoo had de nederlaag bij Sadowa
zulk een sterke uitwerking op het huis
van mevrouw von Gt., dat Thomas bij
deze gelegenheid onder hot tafeldekken
drie borden braken uit droefenis en
verstrooidheid over de gevangenneming
van Napoleon III te Sedan keerde hij
met de couranten en de broodjes, die
voor de thee bestemd waren, eerst thuis,
toen reeds allen in diepe rust lagen.
Mevrouw von GL duldde nn eenmaal
deze politieke zwakheid yan haren die-
Waarschijnlijk zal de praktijk leeren,
dat degenen die reeds thans directe
belastingen betalen, verkiezen zullen
vóór 1 Mei geheel af te betalen. De
regeering bereikt daardoor het voordeel,
dat zij in het begin van het belasting
jaar beschikt over bedragen, waarvan
zij bij het vigeerende stelsel eerst op
het laatst van het belastingjaar het
genot heeft. Afgezien van de mogelijke
rente-kweeking is op deze wijze voort
durend kasgeld aanwezig. Wanbetalers
zullen zeer weinig voorkomen, de aard
van dit betoog onderstelt dit. Een be-
belasting, geheven volgens dit schema,
geeft een werkelijke methode aan de
hand om op logische wijze de gemeente-
financiën te herstellen.' Q-esteld, de be
lasting wordt van rijkswege geïnd en een
belangrijk percentage aan de gemeeni
afgestaan, niet berekend naar bet in
de betrekkelijke gemeente geïnde be
drag, doch verdeeld in evenredigheid
van het zielental. Dan is het voor een
gemeentebestuur onverschillig of een
gegoede bewoner zich metterwoon elders
(mits niet buiten het Rijk) vestigt
immers keert een passend deel van dien
aanslag aan de gemeente terug.
Er zal geen belasting zijn, die zich
meer leent tot het verevenen van een
sluitpost, als deze de tekorten in een
vijfjaarlijkscbe periode bijv. zullen uiterst
gemakkelijk door evenredige opcenten
gedekt kunnen worden, waarbij elk
verwijt ontzenuwd wordt, dat de druk
ongelijkmatig werkt, wijl zij bij den
primitieven aanslag zoo gelijkmatig
mogelijk verdeeld werd.
Wellicht geeft de toepassing van
deze directe belasting aanleiding tot
een logisch en bevredigend kiesstelsel,
door namelijk aan elk betaald aanslag
biljet het stemrecht te verbinden voor
het daaropvolgend jaar.
Immers hebben dan stemrecht alle
niet-bedeelde Nederlanders zoowel man
nen als vrouwen. Eclitgenooten kunnen
dan te" samen slechts één stem uit
brengen. Soldaten zullen uit den aard
der zaak niet aangeslagen worden.
Het zou immers geen zin hebben
eerst aan soldaten weekgeld te geven
en ze het dan ten behoeve derzelfde
kas weder at te nemen. Kloosterorden,
diaconen-stichtingen met inwonende
diaconen of diaconessen zullen als
stichting één aanslagbiljet kunnen ont
vangen ten name van het hoofd, dat
dan ook slechts als stichting één stem
kan uitbrengen. Het zal nl. wel doen
lijk zijn de draagkracht van de in
stelling als geheel te bepalen, doch
niet van elk der samenstellende deelen
afzonderljjk, die dan ook blijkens het
samenwonen hun recht als eenling in
beginsel hebben opgegeven. Groepen
waarvan kan ondersteld worden, dat
zij eenstemmig zijn en die door hun
aantal een gevaar zouden kunnen op
leveren, wordt op deze wijze niet meer
invloed op den gang van zaken gegeven
als in het Staatsverband wenschelijk
naar met het oog op zijn veeljarigen
diensttijd hij was reeds bij haar
huwelijk, dus voor meer dan vijf en
twintig jaar bij haar in dienst getreden.
Daarbij bracht hij behalve zijn politieke
ook nog dikwijls stadnieuwtjes mede,
wat er al zoo was voorgevallen, wie
overreden was, wie zich het leven be
nomen had, wien men bestolen had, en
bovendien meldde hij trouw elke weers
verandering te voren aan. (Het dient
vermelding, dat hetgeen hieraan nog
ontbrak, werd aangevuld door de koop
vrouw Feigele, die met hare waar van
het éene huis naar het andere trok).
Mevrouw von G. stelde meer belang in
al deze berichten dan inen van een
tachtigjarige vrouw verwachten kon, die
in de tegenwoordige maatschappij veel
geleek op een vergeten wachtpost uit
lang vervlogen tijden. Ondanks hare
hooge jaren was haar verstand volko
men helder gebleven, en daarbij was zij
van natuur nieuws- of liever weetgierig.
Hieraan heb ik het te danken, dat mijne
bezoeken haar welkom waren zij on
dervroeg mij omtrent allerhande nieuws,
zoowel 'op letterkundig gebied als op
het veld van ontdekkingen en uitvin
gen, over welke laatste zij dikwijls
en geoorloofd is. De meest radicale
algemeen-stemrechtman zal, dunkt mij,
in zijn idealen zoover niet hebben
kunnen gaan en toch wordt de gezonde
regel hersteld „die niet betaalt ook
niet mede spreekt," en voert de veel
gesmade census nog tot een stemrecht
zou algemeen als mogelijk is. Een
eisch zal zijn om eiken financieelen
maatregel van den Staat uit te drukken
in opcenten op deze belasting bij de
wetsvoordracht. Het publiek zal dan
naast ideale en zakelijke argumenten
nog te overwegen hebben is mij dat,
wat voorgesteld wordt, elke week zoo
veel waard Daardoor ontstaat een
juistere indruk wat eigenlijk de schat
kist wel is, niet het legendaire „Ezeltje
geefgeld," maar het gemeenschappelijke
eigendom waar alleen wat uit betaald
kan worden als er eerst door allen te
zamen wat is in gedaan. Daardoor ont
staat vanzelf die meerdere belangstelling
in de regeeringszaak die velen ^Is een
ideaal wenschen.
Lager Onderwijswet.
Op den Woensdag te Amsterdam ge
houden provincialen landdag der chris-
telijk-historische partij werd een be
spreking van het wetsontwerp tot her
ziening der Lager-Onderwijswet, ingeleid
door den heer Yan der Smit, hoofd der
Chr. school te Hilversum. Er was vrij
debat toegelaten, waarvan de heer Bigot,
voorzitter van het Ned. Onderwijzers
genootschap, en de heer Meyer, direc
teur der Amsterdamsche kweekschool
gebruik maakten.
Het merkwaardigste moment van het
debat was een verklaring van jhr. rur.
A. F. de Savornin Lohman, dat wij
door dit wetsontwerp eigenlijk de open
bare school krijgen, wijl het oprichten
van neutrale scholen even gemakkelijk
wordt gemaakt als van christelijke, en
omgekeerd. Thans krijgen wij zei
spreker de eehte nationale school
daarom is de ckrist.-hist. partij, zijnde
nationaal, voor het ontwerp.
De nationaal-historischo partij.
De „Christen-Democraat" begroet de
Nationaal Historische partij niet zeer
vriendelijk. Zij schrijft„Een nieuwe
Partij Zie daar het nieuws van den
dag. Intusschen geen nieuws dat de
politieke wereld van ons land in beroe
ring brengt. Het geval wordt tamelijk
kalm opgenomen. En geen wonder. De
heeren die zich aandienen als de for
meerders dezer nieuwe groep, zijn niet
anders dan aartsconservatieven in col-
bert-costuuin. Ze maken zoo den in
druk van ouwe jongeheeren.
Met een mr., dr., jhr., baron, graaf,
en misschien nog kooger op hun visi
tekaartjes zullen zij het volk te ge-
moet treden.
Wij kunnen niet zeggen, dat het
oogenblik voor de visite practisch ge-
geheel verbaasd het hoofd schudde,
terwijl zij uitriep: „Wel, zie eens aan,
wat bedenken de menschen al niet
wie heeft in mijn tijd van zoo iets ooit
gehoord
Met dezelfde belangstelling luisterde
zij toe, wanneer ik haar vertelde van
bals, comedies en voorlezingen, welke
zij altijd vergeleek met die uit hare
jeugd, zoodat ik weldra bekend geraakte
met vele bijzonderheden uit het leven
ten tijde der republiek. Deze kennis
making met den ouden tijd moest ik
echter duur betalen, daar de dame hard-
hoorig was en het gemis van de tanden
haar het spreken moeilijk maakte ik
moest mijne ooren dus goed spitsen en
bij het spreken mijn borst bijzonder
inspannen. Ondanks dit alles mocht ik
er gaarne heengaan, want mijne gast
vrouw was een levende kroniek uit
Krakau's verleden en in het huis
zelf was elk stuk eeue antiquiteit, van
af den grooten spiegel in zwarte lijst,
waarin juffrouw Eva, hare nicht, de
weinige overblijfsels van hare bekoor
lijkheden bestudeerde, tot de schilderijen
van Stachowicz en Pesche. De kleine,
verouderde, verwelkte vrouw, die voor -
over gebogen in haar grooten rooden
kozen is. De heeren maken veel kans
op straat gegooid te zullen worden,
want de nationale stemming is er in
den laatsten tijd niet beter op gewor
den tegenover al dat soort beunhazen."
Dat „De Ned." van mr. Lohman de
heeren min of meer welwillend tege
moet is getreden, is voor „De Christen-
Democraat" een ernstige waarschuwing-
Personeel marinewerven.
Met ingang van 1 Januari is door
den minister van marine eene, bij Kon.
besluit van 21 November 1904 goed
gekeurde nieuwe regeling getroffen voor
de mindere geëmployeerden en werk
lieden van de Rijks marinewerven. Ver
schillende categorieën van arbeid zijn
in maximumloon verhoogd, terwijl op
35-jarigen leeftijd een minimum dagloon
is vastgesteldverder het verleenen
van 4 dagen verlof per jaar aan de
werklieden met behoud Van loon en
instelling bij elke wert van eene com
missie van vertegenwoordigers van het
werkliedenpersoneel.
Eruger's nalatenschap.
De heer Eloff, te Kaapstad, geïnter-
viewd met betrekking tot de nalaten
schap van president Kruger en de in
omloop gebrachte berichten, dat Z.H.Ed.
legaten zou vermaakt hebben, heeft ver
klaard, dat de president wel tijdens zijn
leven eenige schenkingen heeft gedaan
aan godsdienstige en liefdadige instel
lingen, maar bij testament over zijn
goederen had beschikt ten bate van
familie alleen. („Z. A. P.")
Vlissingen, 30 Deo.
Men verzoekt ons opname van het
volgende
Maandagavond 26 December gaf de
Dames-toeristenclub op verzoek van
den heer J. Daalhuizen eene uitvoering.
Deze uitvoering moest dienen als af
scheid van den heer Daalhuizen van
zijne beide vereenigingen, nl. De Dames
Touristen-club en de Burgersociëteit
„Wilhelmina".
Als nummer een op het programma
kwam voor „Voorstellen der leden."
Toen deze schaar van leden voor onze
oogen stond, bood de heer Daalhuizen Jr.
namens zijne ouders en hem zelf de
vereeniging een prachtig vaandel aan.
De presidente nam het vaandel namens
de vereeniging aan en dankte de schen
kers voor dit blijk van sympathie.
Nummer twee was „zaalrijden". Dit
was wel het moeilijkste, maar zeker
het best uitgevoerde gedeelte van het
programma, en de instructeur, de heer
P. Paasse, heeft alle eer van zijn werk,
terwijl ook de dames voldoende blijk
gaven van haar vaardigheid op het
rijwiel.
leunstoel zat, was voor mij een soort
kinwen, waarvan zich de dikwijls schril-
gekleurde daden en gebeurtenissen af
wikkelden van het vrije, streng neutrale
Krakau, dat vooral met het oog op de
kleine schandalen, de ijdelheid en de
hofetiquette veel overeenkomst had met
de voormalige microscopische souvereine
staten van Duitschland. Zij was reeds
eenige jaren gehuwd, toen het Krakauer
plantsoen werd aangelegdj uist van
deze jaren mocht zij gaarne vertellen
en wanneer haar een aangename her
innering in de gedachten schoot, kon
zij soms een paar uur onafgebroken
zitten praten.
Op zekeren dag, toen zij juist druk
aan het vertellen was, weerklonk de
bei, die naast het ijzeren hek hing, dat
de trap afsloot, en kort daarop sloop
het naaistertje met haar gevlekt gelaat,
van wie ik reeds melding maakte, de
kamer binnen en meldde den heer en
mevrouw N. aan...
Wordt vervolgd.)
