Donderdag
22 December.
No. 302.
42e Jaargang.
1904.
Van week tot week.
Gemeenteraad.
VLISSINfiStlE COURANT.
Prijs per drie maanden 1.30. Franco psr post 1.50.
Afzonderlijke nummers 5 cent. Men abonneert zich bij alle Boek
handelaren Postdirecteuren of rechtstreeks bij den Uitgever
F. VAN DB VELDE Jr., Kleine Markt, I. 187-
ADVERTENTIËN: van 1—4 regels ƒ0.40. Voor eiken regel
meer 10 cent. Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde
advertentie wordt de prijs slechts twee maal berekend. Groote letters
en cliché's naar plaatsruimte.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd op Zon- en feestdagen.
Telepli jonnuininer 10.
Abonnem cnts-Ad verten t.i dn op zeer voordeeüge voorwaarden.
Onze lezers hebben zeker met groote
belangstelling de berichten gevolgd om
trent de bijzetting te Pretoria van het
stoffelijk overschot van den laatsten
president der voormalige Zuid-Afri-
kaansche republiek.
Het was een merkwaardige rede, die
Louis Botha aan die plaats des doods
hield voor dat publiek, Chamberlain
noemde een volkomen onafhankelijk
Transvaalde droom van'Krugers leven.
Juister heeft Botha het bij deze ge
legenheid gezegd, wat eens Krugers
ideaal waseen groot volk aan de Vaal,
zich uitstrekkend van zee tot zee,
levende op goeden voet met Engeland.
En, met Krugers laatsten brief in de
hand, het testament van een groot man,
zeide Botha dat ideaal nog voor ver
wezenlijking vatbaar te achten. Wan
neer men leest tusschen de regels dezer
voorzichtige verklaring, dan ziet Botha
in de verre toekomst ongetwijfeld een
onafhankelijk land in Zuid-Afrika aan
de zee, door Britten en Hollanders be
woond, maar waarin liet Hollandseh
element meer en meer het winnende
wordt en de Hollandsche taal de meest
gebruikte. En wanneer de schatten van
Zuid-Afrika, die er de vloek van ge
weest zijn, niet langer de begeerigheid
der Britten zullen opwekken, en de
vreemde elementen niet langer zullen
stroomen naar de plaatsen waar het
goud en de diamanten te vinden zijn,
dan zullen die omstandigheden wel het
meest tot de verwezenlijking van dat
ideaal bijdragen.
Terwijl het laatste woord van den
grooten, ouden man, van uit zijn laatste
rustplaats door de wereld vernomen
wordt, trekt zijn politieke tegenstander,
tegen wiens sluwheid oom Paul niet
opgewassen was, het grondgebied van
den Britschen Staat door, om vrienden
te maken voor zijne beschermingsplan
nen. De groote man zoekt nu voorna
melijk propaganda te maken onder de
werklieden, waarvan hij er in de vorige
week in Oost-Londen een veertig dui
zend om zich vereenigde in Lime-House.
'Spoedig wenschte Chamberlain nieuwe
verkiezingen voor het parlement te
houden, opdat hij dan de natie kunne
stellen voor de dubbele vraag, of zij
wflde volharden bij eene verouderde
fiscale politiek, en hoe zij meende de
koloniën aan zich te hechten.
En wanneer de meerderheid uitspraak
mocht doen in des heeren Chamber
lains geest, dan weten wij alvast wie
voorloopig het roer van het Britsche
schip van Staat in handen zal nemen.
Maar het komt ons niet waarschijnlijk
voor dat deze nieuwe levensdroom van
den heer Jozef in vervulling zal gaan.
Als een bewijs dat van hooger hand
in Rusland een mildere geest waait,
haalt men de begenadiging aan van den
moordenaar van den minister von
Plehwe, Sassonoff, die tot levenslangen
dwangarbeid werd veroordeeld en wiens
straf veranderd werd in een van veer
tien jaar.
Men vermoedt dat in den jongsten
Kabinetsraad de groote zaak der her
vormingen ernstig ter sprake is geko
men. Mirski wil een adviseerenden raad
samenstellen, waarvan de leden gekozen
worden uit de provinciale raden, en
wdlk lichaam dan zeker ongeveer de
rol van Raad van State zal moeten
yervullen.
Wat de hervormingen betreft heeft
zich thans een mond opengedaan, waar
voor de regeering wel een beetje respect
zal hebben, de mond van den raad van
Moskau, en het moet gezegd worden
dat, hetgeen dit lichaam te zeggen had,
wel gezegd mocht worden. Zeer zeker
is het een allertreurigst bewijs van achter
lij kheid, dat de burgers van een Staat
door ambtenaren kunnen worden ver
volgd, in plaats van terecht te staan
voor een wettig aangesteld en naar
vaste voorschriften handelend rechter
lijk college. Zeer zeker is het een drin
gende eisch van den tijd, dat er waar
borg zij voor vrijheid van geweten,
drukpers, vereeniging en vergadering.
Zeker is geen moderne Staat denkbaar
zonder vrijgekozen volksvertegenwoor
digers. Yan 'dit alles was in Rusland
tot dusver geen sprake. Maar het is
toch al aardig, dat men dit nu durft
te zeggen op een manier, die er wel
van zal terughouden om de zaak ge
woon weg in den doofpot te stoppen.
Ook de provinciale raad van het gou
vernement Jaroslaw heeft een hartig
woordje in dergelijken geest gesproken.
Het is inderdaad te betreuren, hoe
natuurlijk het dan ook zijn moge, dat
zeker deel van het publiek zich thans
niet rustig weet te houden, zooals Zon
dag j.L te Sint Petersburg weer is ge
bleken. Wij willeu hopen dat dit tot
geen nieuw terugkrabbelen zal leiden,
als ten minste van wezenlijke plannen
der regeering sprake is.
In Port Arthur meent men, wel niet
het leger van Koeropatkin, maar dan
toch de Oostzeevloot in de verte te hooren
aankomen. Wij vreezen dat de arme
drommels zich hard zullen vergissen
in de meening dat de schepen er binnen
een dag of tien kunnen zijn. Hoogst
waarschijnlijk zullen de Japanners ze
niet ongemoeid laten. De Japausehe
regeering heeft besloten de Pescadores-
eilanden (dat zijn die welke, met For
mosa, in den jongsten oorlog op China
werden veroverd), gelegen in de straat
van Formosa, als basis van actie tegen
het Russisch eskader te gebruiken. Ja-
pansche oorlogsschepen kruisen er reeds
om de eilandengroep en er moeten ook
aanzienlijke voorraden van steenkolen
en ammunitie, benevens zware stukken
geschut gebracht zijn.
Het zijn juist vijf en twintig eilandjes,
waarvan zes onbewoond de oevers
zijn door koraalriffen ingesloten. Feite
lijk wordt door deze eilandengroep de
ongeveer twee honderd kilomefersbreede
straat van Formosa beheerscht. Dat de
Russen zich zullen wagen aan een
binnendringen van deze zeestraat is
echter hoogst onwaarschijnlijk.
Het menschenslachten om de beleger
de stad gaat nog altijd zijn gang, maar
het schijnt toch vast te staan, dat de
Russen alleen dan vuren, wanneer zij er
zeker van zij n, daarmede eenig doel te kun
nen bereiken. De commandant moet zoo
overtuigd zijn van de goede bedoelingen
zijner dappere tegenstanders, dat hij den
Japanschen generaal aanwijzing heeft la
ten doen van de plaatsen waar zich de
hospitalen bevinden, opdat deze zoo
min mogelijk aan het vuur worden
blootgesteld. Het zijn nog niet de laatste
tonen van het concertmaar dat men
aan de finale bezig is schijnt toch
buiten kijf.
Onder anti-revolutionairen
Er is een tijd geweest herinnert
„de Ned." dat in de anti-rev. partij
nagenoeg geen verschil van gevoelen
werd geduld. Het hoofdorgaan zette den
afwljker al spoedig in een verdachten
hoek. Week hij af van het officieel ge
voelen, dan week hij ook af van de
beginselen. Men hield hem in het oog.
Er lag in dit stelsel eenige schijnbare
kracht. Op den duur moest het zwakte
brengen. Er bleef geen plaats voor de
ontplooiing dier invidueele denkkracht,
welke de beste levenssappen aan een
partij toevoert. Het zelf-bestudeeren der
quaesties werd onder de leden der partij
niet aangemoedigd. Men voelde zich als
vogels op een kruk, als zwemmers aan
de lijn.
Wanneer thans nu en dan geklaagd
wordt over schaarschte aan personen
van hoogere vorming binnen eigen
anti-rev. kring, dan wreekt zich hier, ten
deele althans, deze fout.
„De Ned." acht het een gunstig ver
schijnsel dat daarin verandering komt.
Het ontstaan der Christ.-IIistorische
partij is er al een der eerste gevolgen
van. Het optreden van den vroegeren
leider als minister schijnt tot die ver
andering mee aanleiding gegeven te
hebben. Wij zien nu bijv. prof. Eabius
bezwaren opperen omtrent een belang
rijk onderwerp als de verplichte ziekte
verzekering en een anti rev. blad als
de „N. Gr." meent dat zoodanige be
zwaren onbevangen moeten aangehoord
en beoordeeld worden. Ook op andere
punten wordt iets dergelijks waargeno
men en aldus behoort het ook te gaan.
Maar laat „de Ned." er op volgen
-daarom behoeft men nog niet, gelijk
het „Vaderland" doet, te spreken van
eene dreigende breuk en een kiem van
wijziging in de politieke constellatie
een opvatting, die „de Nederlander" vrij
curieus acht, omdat zich onder de libe
ralen herhaaldelijk dergelijke geschil
punten voordoen, soms zelfs van bree
deren omvang. „De Ned." geeft echter
toe dat de anti-rev. partij, die het
publiek te weinig gewend heeft aan het
vrijmoedig uitspreken van verschil van
gevoelen onder geestverwanten, zelve
eenigszins de schuld draagt van de op
vattiug van het „Vad."
Laatstgenoemd blad kan deze opmer
king niet naast zich neerleggeD. De
„Ned." heeft ons misverstaan-schrijft
het „Yad." zoo zij meent, dat wij
in prof. Eabius oppositie tegen het ziek-
teverzekerings - ontwerp een kiem
zagen van wijziging in de politieke
constellatie in dezen zin, dat die kiem
zich vrij spoedig zou kunnen ontwikke
len. Dat meenen wij inderdaad niet.
Maar aan den anderen kant schijnt ons
prof. Fabius gedrag toch wel van groote
symptomatische beteekenis. Wanneer
immers in één partij van meeningsver-
schil blijkt overeen zoo gewichtige vraag
van sociale wetgeving als dezeof
Staatsdwang op vrije burgers geoorloofd
is, en wanneer verder dat meenings-
verschil zich uit in zoo krassen vorm
als waarvan zich prof. Fabius bediende,
die staande hield, dat dr. Kuypers
wetsontwerp in vierkanten strijd is met
de antirevolutionaire beginselen, dan is
zeker de stelling niet te stout, dat hierin
de kiem ligt van partijsplitsing, van
gewijzigde politieke constellatie derhalve.
Intusschen, niet elke „kiem" komt tot
ontwikkeling. Er zijn kiemen, die dood
gedrukt worden ook die sterven aan
eigen levenskrachtof die te gronde
gaan doordat haar het daglicht onthou
den wordt en zij in den donker niet
groeien willen. „DeStand." die nog altijd
van prof. Eabius' artikelen geen gewag
maakte, schijnt het toe te leggen op
dit laatste middel van verdelging. En
het is mogelijk, dat dit lukken zal. Al
is dit een tactiek, waarmede het blad
„ziehzelven niet eert."
Afleslingsverslagen.
Over het algemeen was men blijkens
het algemeen verslag der Eerste Kamer
ingenomen met de voorgestelde wijzi
gingen in de wet op het notarisambt,
in de hoop, dat zij een meer algemeene
herziening niet zouden terughouden.
Men prees 'smin. houding, die nog
voor het notariaat bezoldigd staats
ambt is te vinden. De eischen voor
het voorbereidend notarieelexami n
werden alge neen toegejuicht. Yan ver
schillende zijden werd het tegenwoor
dig notarieelexamen vooral het derde
gedeelte, te moeilijk genoemd. De voor
gestelde wetswijziging nopens de plaats
vervanging werd in het algemeen goed
gekeurd, evenzeer als van het nieuwe
toezicht veel goed werd verwacht.
Met de afschaffing der aanbeveling
voor bewaring van het protocol was
men ingenomen. Ter verheffing van het
notariaat achtten verschillende leden het
tegengaan der zaakwaarnemerij nood
zakelijk, algemeen tarief voor notarieele
verrichtingen werd zeer aanbevolen.
Verschillende leden begroetten met
genoegen de toezegging door den mi
nister van Justitie, om een wetswijzi
ging voor te stellen van deze strekking,
dat, wie ten gevolge van niet nakomen
van de bepaling van art. 7 5o. der wet
zijn Nederlanderschap verloren heeft,
alsnog binnen zeker termijn, dat Neder
landerschap kan terugbekoraen door
kostelooze naturalisatie. Sommige leden
zagen in de boete een middel tot uit
sluiting van mingewensohte elementen,
Banken van leening,
Tot uitvoering van een in 1900 dooi
de algemeeno vergadering der Maat
schappij tot Nut van 't Algemeen ge
nomen besluit werd in dat jaar eene
commissie benoemd, die in opdracht had
een onderzoek in te stellen a. zoowel
naar de organisatie en werking van de
gemeentelijke banken van leening als
naar de wijze van werken der particu
liere beleenbanken en huizen van koop
met recht van wederiukoop ia ons land
b. naar hetgeen gedaan zou kunnen
worden, om de misbruiken bij die be
leening in ons land te beteugelen en
een doeltreffende regeling der beleen
banken voor behoeftigen te bevorderen.
Tot leden dezer commissie werden
door bet hoofdbestuur benoemd de hee
ren mr. J. Kruseman, mr. Ant. van
Gijn, dr. D. Bos en mr. J. G. Schöl-
vinck, en tot secretaris mr. Joh. M.
Jollesterwijl de commissie zich nog
als deskundige assumeerde den heer Th.
L. J. van Banning, directeur der bank
van leening te Rotterdam.
Het rapport der commissie is thans
in druk versohenen.
De conclusies, waartoe de commissie
komt ten aanzien van de wenschelijke
verbeteringen onder de bestaande wet
geving, zijn de volgendea. De Bank
zij zoo geriefelijk mogelijk ingericht, b.
Het voorschot zij zoo hoog mogelijk, o.
Rente en administratieloon zij zoo laag
mogelijk, d. De geleidelijke lossing moet
gemakkelijk worden gemaakt, e. De
staantijd worde verkort, f. De verkoo-
pingen moeten onder betere conditiën
geschieden, g. Het bedrijfskapitaal worde
zoo goedkoop mogelijk verschaft.
Bij eventueele nieuwe wettelijke re
geling verklaart de commissie zich tegen
algeheele vrijheid van leenbedrijf en
tegen monopolie der openbare banken
van leeniug met absoluut verbod van
particuliere beleening, en voor openbare
banken van leening met daarnevens
toelating van gereglementeerde particu
liere beleening.
Verhooging van drankaccijns.
De minister van Financiën handhaaft
in zijn wetsontwerp de verhooging van
den accijns op het gedistilleerd van f 63
tot f 70. Het adres van den Branders-
bond te Schiedam heeft hem geen aan
leiding gegeven het voorstel te wij
zigen.
De verhooging van het accijnsbedrag
brengt geen wijziging in de voorschrif
ten, welke de fabrikanten moeten na
leven. Grond voor het vragen eener
uitvoerpremie van f £>50 per H. L. kan
allerminst in deze wetsvoordraoht wor
den gevonden.
De directeur-generaal der posterijen
en telegrafie vestigt de aandacht van
het publiek op de wenschelijkheid om
op de achterzijde van de brieven en
andere stukken, welke ter post worden
bezorgd, steeds den naam en de woont
plaats des afzenders te vermelden, opda-
die stukken, om eenige reden niet uit
gereikt zijnde, aan de afzenders kunnen
worden teruggeven.
Zitting van "Woensdag 21 December
des namiddags 2 uur.
Voorzitter jhr. mr. van Doorn van
Kondekerke.
Tegenwoordig 13 leden. Afwezig de
heeren Blum en van Raalte met ken
nisgeving en verder de heeren Jaoobze
en Geelhoed zonder deze.
De notulen van het verhandelde in
de vorige zitting worden gelezen en
goedgekeurd.
Vervolgens werden enkele mededee-
lingen gedaan, o. a. van de heeren H.
A. Kamermans, J. de Vries én A. Cevaal
en de dames J. J. Holm en L. D. J.
Steketee, dat zij hun benoeming bij het
openbaar onderwijs te Vlissingen aan
nemen en van den heer J. Klinkenberg,
meldende dat hij zijn benoeming tot
leeraar aan de Burger Avondschool
aanneemt.
Verder goedkeuring door Ged. Staten
van genomen raadsbestuiten en Kon.
goedkeuring van de heffing van belas
ting op het gedistilleerd tot 31 Decem
ber 1905.
Nog werd medegedeeld dat per cir
culaire besloten is om ter tegemoetko
ming aan bezwaren van Ged. Staten
enkele wijzigingen, welke geen van allen
van ingrijpenden aard zijn, aan te bren
gen in de onlangs vastgestelde verorde
ning op de heffing van een hoofdelijkén
omslag.
Deze wijziging zal alsnog in de no
tulen van deze zitting worden opge
nomen.
Van het bestuur van de Vlissingsche
Turnvereenging was bericht ingekomen
dat het op de door den Raad gestelde
voorwaarden geen gebruik wensoht te
maken van een schoollokaal voor hare
turnoefeningen.
Deze mededeelingen werden voor
kennisgeving aangenomen.
Nog wordt medegedeeld dat B. en W.
aan den minister van waterstaat hebben
verzocht over het eiland een weg te
mogen aanleggen ter breedte van 3 '/a
Meter en te verharden met steenbeslag.
De beslissing hierover zal natuurlijk
moeten worden afgewacht.
Overgelegd werd een brochure van
den heer P. K. Dommisse, predi
kant te Lage Zwaluwe, getiteld „on
derzoek naar de eerste omwalling en
omgeving der stad Middelburg."
Den schrij ver is bereids den dank van
het gemeentebestuur overgebracht.
Van het bestuur van de Zeevaart
school alhier was een adres ingekomen
van den volgenden inhoud „dat naai
hunue meeniug in de naaste toekomst
op den Noordzeeboulevard een gebouw
voor de Zeevaartschool zal moeten op
gericht worden, omdat het onderwijs
in de zeevaartkunde voor zijn observation
noodig heeft een vrije kim, en omdat
het onderwijs in de practische zeevaart
kunde zeer gebaat zal worden door het
studiemateriaal, dat de aldaar óp korten
afstand voorbijvarende schepen van de
meest verschillende soort opleveren,
voordeelen, die het gebouw, waarin thans
de school gevestigd is, niet aanbiedt
dat zij uit de dagbladen vernomen
hebben, dat de mogelijkheid bestaat,
dat de gemeente Vlissingen den beschik
baren bouwgrond langs den geheelen
Noordzeeboulevard zal verkoopen
dat zij zich mitsdien bescheidenlijk
veroorloven Uwen raad te verzoeken
om wanneer te eeuiger tijd tot een
dergelijken verkoop van die gronden
zon worden besloten, te willen reser
veeren ten behoeve van een gebouw
voor de zeevaartschool een stuk grond,,
breed twintig strekkende meters, ten
zuid-oosten van de sociëteit „üuitas"
en daaraan grenzende j
