Woensdag
12 October.
Mijne reisgezellin.
42e Jaargang.
1904.
Binnenlandsche berichten.
FEUILLETON.
ISO. 241.
Telephoonnummer 10.
VlISSINIlStHE COURANT
Prijs per drie maanden 1.30. Franco per post 1.50.
Afzonderlijke nummers 5 cent. Men abonneert zich bij alle Boek
handelaren Postdirecteuren of rechtstreeks bij den Uitgever
F. VAN DB VELDE Jr., Kleine Markt, I. 187.
ADVERTENTIËNvan 14 regels ƒ0.40. Voor eiken regel
meer 10 cent. Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde
advertentie wordt de prijs slechts Weemaal berekend. Groote letters
en cliché's naar plaatsruimte.
Ter schijnt dagelijks, uitgezonderd op Zon- en feestdagen.
Abonnements-Advertentiën op zeer voordeelige voorwaarden.
Het lager onderwijs-ontwerp.
„De Ned." antwoordt weer op het
betoog van de „Arnh. Ct.", waurvan
wij gisteren hebben melding gemaakt.
Alle vrijzinnigen, schrijft het blad,
worden te wapen geroepen tegen het
lager-onderwjsontwerp, ten einde daar
door de herleving van den schoolstrijd
te voorkomenDit schijnt ons al
een zeer zonderlinge methode. Een soort
politieke homeopathie, waarvan wij
weinig heil verwachten. Veel beter ware
het dan, het ontwerp met minder boos
oog en door minder gekleurde bril aan
te zien het openbaar en bijzondér on
derwijs niet voortdurend tegenover, maar
ook eens naast elkaar te stellenen
mede te werken om beide zou vrucht
dragend mogeljk te maken voor de
kinderen onzes volks. Dit nieuwe stand
punt, dat na '89 steeds meer ingang
vond, zou de „Arnh. Ct." in staat stel
len milder over het ingediende ontwerp
te oordeelen dan het nu doet, en zou
haar doen inzien, dat de beste weg om
een herleving van den schoolstrijd te
voorkomen, niet is zijn geestverwanten
ten strijde te roepen tegen een regeling,
die zich aansluit bij de geschiedenis van
ons schoolwezen, maar dat integendeel
juist dit laatste het zekere middel is om
den schoolstrijd hetzij dan met of
zonder „misdadigen toeleg" opnieuw
te doen ontbranden.
Uit de woorden van de „Arnh. Ct."
zoo zegt „De Ned." verder, spreken
laatdunkenheid en verregaande verblin
ding omtrent de motieven van den
schoolstrijd.
Wij gaan nu niet in op de vergelij
king met Amerika, dat een heel andere
geschiedenis en heel andere actueele
toestanden heeft dan Nederland, maar
wij constateeren, dat de zienswijze der
„Arnh. Ct.", volgens welke Groen v.
Prinsterer en zijn medestanders „dweep
zieke demagogen" en „kerkelijke drij
vers" waren, die de op zich zelve voor
allen bruikbare en door allen begeerde
school kunstmatig in discrediet brach
ten, 25 jaar geleden vrij algemeen aan
vrijzinnige zijde werd gedeeld, maar
thans sinds lang is prijsgegeven voor
eenandere meer objectieve beschouwing,
waarin plaats is voor erkenning van den
ernst en de eerbiedwaardigheid der
gemoedsbezwaren tegen het openbaar
onderwijs.
Dit achten wij gelukkig voor „den
landsvrede en de nationale eenheid", die
niet andermaal door opvattingen als
van de „Arnh. Ct." in gevaar mogen
worden gebracht
De Ssrste Kamer.
Door „De Standaard" was, ter recht
vaardiging der Eerste-Kamerontbinding
opgemerkt, dat er beginselverschil was
tusschen de beide Kamers. Was nu van
liet ontbindingsrecht geen gebruik ge
maakt, dan zou het kunnen geschieden,
dat men om de Eerste Kamer weer in
staat te stellen zonder beginselverlooche
ning met de Tweede saam te werken,
Naar het Amerikaansch.
2.)
„Ja, ik vind het erg koud," ant
woordde de jonge dame op fluisterenden
toon, terwijl zij zich dichter in haar
sjaal wikkelde. „Ik verlang dat wij
verder gaan."
„Daar gaan wij al weer," antwoordde
'k. Juist liep de conducteur weder door
den waggon en uu vroeg ik hem,
waarom wij aan dat kleine station halt
hadden gehouden.
„De machine had geen water meer,"
2oo luidde het antwoord, terwijl de mau
haastig doorliep.
zes jaar noodig had om de Staten, en
negen jaren bovendien om de Eerste
Kamer om te zetten.
Dat zijn alzoo 15 jaren. En is nu in
die 15 jaar, gelijk zeer licht gebeuren
kan, de Tweede Kamer, die inmiddels
driemaal vtrnieuwd wordt, weer omge
gaan, dan kan het weer 15 jaren duren,
eer beide Kamers saam kunnen werken.
Feitelijk dus stilstand in afdoening
van zaken voor het vierde eener eeuw
en meer. Natuurlijk, aan geen lid van
welke Kamer ook, moogt ge den eisch
stellen, dat hij tegen datgene zal ingaan,
wat naar zijn overtuiging hoofdbeginsel
is. Maar wat men wel had mogen ver
wachten is, dat de liberale leden der
Eerste Kamer van Zuid-Holland hun
ontslag hadden genomen, nu ze wisten,
dat ze niet meer hun kiescollege repre
senteerden.
Deze uitlating leert, zegt nu „de
Amsterdammer" „eene zaak, indien
men haar ten minste als van Kuyper
afkomstig, of door Kuyper beaamd mag
achten liberalen eu anderen tot troost.
Wij mogen er nu op rekenen, dat „de
stilstand in afdoening van zaken voor
het Yierde eener eeuw en meer", waar
over „De Stand." zich ongerust maakt,
door de antirevolutionairen zelf zal wor
den voorkomen, zoodra de linkerzijde
weer de meerderheid verkrijgt in de
Tweede Kamer. Wat men van de liberale
leden der Eerste Kamer had mogen ver
wachten, maar waaraan dezen zelfs niet
hebben gedacht, zullen Kuyper's getrou
wen en zijn bondgenooten in Provinciale
Staten en Eerste Kamer dan wel be
denken en doen. Zoodat niet dadelijk
weder een Eerste Kamer-ontbinding zal
noodig zijn, maar men in stillen vrede
dit zaakje geheel in den geest van
het parlementair stelsel bij een rustig
voorbereide Grondwetsherziening regelen
kan.
Dit nader bericht omtrent hetgeen er
in de gemoederen ter rechterzijde om
gaat, ten opzichte der toepassing van
het parlementaire stelsel, moge, als van
groote waarde voor de toekomst, wel in
het geheugen worden bewaard."
Accijns op het gedistilleerd.
De Brandersbond te Schiedam heeft
zich per adres gewend tot den minister
van financiën, met het verzoek dat het
den minister moge behagen, zoo moge
lijk het ontwerp tot verhooging van den
accijns op het gedistilleerd in te trokken
en in plaats daarvan een ander geschikt
artikel te belasten, of indien dit onmo
gelijk is, gelijktijdig met de verhooging
van den accijns op het gedistilleerd
lo. bij uitvoer van hier te laude ver
vaardigd gedistilleerd een premie te
verleenen van f 3,50 per HL. ad 50
pet.en
2o. in overeenstemming met het in
voerrecht op gedistilleerd van de melasse
voor de stokerij bestemd, invoerrecht te
heffen van f 1.75 per 100 kilogram.
Lijkverbranding.
Over „het huidig stadium" van dit
vraagstuk zegt dr. Wijnaendts Francken
in het „Soc. Wbl." o.a.
„Hoe het zij, in ieder geval dient
Ik begreep dadelijk dat dit eene on
waarheid was. Wij hadden nauwelijks
een halve minuut stilgehouden en in
zulk een korten tijd was het onmogelijk
om den stoomketel te vullen. Waar zou
bovendien hier op deze eenzame plaats
midden in een dennenbosch het water
Yan daan komen
Benige minuten later trad de con
ducteur weder binnen, en nu schoof ik
wat ter zijde met de woorden „Kom
een beetje naast mij zitten, gij hebt op
't oogenblik toch niets te doen,"
Hij voldeed aan mijne uitnoodiging.
„Waarom hebt gij mij de waarheid
niet willen zeggen?" vroeg ik op fluis
terenden toon.
„De waarheid? Wat bedoelt gij daar
mee antwoordde hij op denzelfden
toon.
„De reden, waarom wij daar even
stilhielden
De conducteur lachte en zeide toen
onze regeering zich eindelijk eens positief
uit te spreken over het al of niet bestaan
van recht tot lijkverbranding. Wil zij
in ons zoogenaamd land der vrijheid
dit recht ontkennen, welnu goed, maar
dan ook openlijk en onbedekt daarvoor
uitgekomen, en dan ook de logische
consequentie aanvaard van een verbod
zich elders te laten verbranden, indien
men ten minste binnen de grenzen van
het Rijk overleden is. Eindelijk dient
hier eens open kaart gespeeld, want
zóó kan het op den duur niet langer
blijven. Waar zoovelen om dat recht
van lijkverbranding vragen, moet ein
delijk eens een beslissing vallen, waar
door zij weten waar zij aan toe zijn,
en mag die zaak niet maar eenvoudig
steeds in 't midden gelaten worden
„Het zijn dan ook noch onoverkome
lijke moeilijkheden, noch de bekende
traagheid onzer wetgeving, die de ware
oorzaak zijn van het ongeregeld laten
dezer aangelegenheid. Veeleer is het
een gebrek aan zedelijken moed, hetzij
dan bij de liberale, hetzij hij de clericale
partij, waardoor die eenigszins precaire
quaestie maar liefst in 't midden wordt
gelaten om er zich niet aan te branden.
Zij, die hier zouden kunnen ingrijpen
en hun invloed of gezag laten geiden,
willen liever geen kans loopen de gunst
te verspelen van zekere invloedrijke
machten in de samenleving, ter wille
van een aangelegenheid, die hun weinig
ter harte gaat en waarvan de behandeling
wellicht hun aanzien of persoonlijke
belangen zou kunnen schaden. Mag
evenwel aan dergelijke overwegingen
het goed recht van een deel der staats
burgers worden opgeofferd, huu over
tuiging noodeloos geweld worden aan
gedaan
De uitvaart van President Kruger.
Van de uitvaart van president Kruger
is de „N. R. Gt." nu iu staat eenige
bijzonderheden mede te deelen.
De „Batavier VI," waarmede de reis
gedaan zal worden, behoort aan Wm.
H. Miiller Co.'s Algemeene Scheep
vaart-Maatschappij te Rotterdam. Het
is een schip van 1206 ton, in 1903
gebouwd, en heeft eenigen tijd in den
dienst op Londen meegevaren. Het schip
is wel nog kort geleden nagezien, maar
men wil het nu overdoen om zeker te
zijn, dat alles volkomen in orde is. De
romp van het schip zal zwart geverfd
worden.
De rouwkamer, waarin de lijkkist
van den president geplaatst zal worden,
wordt op het achterschip ingericht. De
kist komt op een katafalk in een nis
te staandaaromheen een hek. De ge-
heele wand van de kamer wordt stemmig
behangen. Electrische lampen zullen in
de donkere kamer licht brengen.
Het schip zal naar de Kaap gebracht
worden door kapitein "W. J. Wilkens,
van de „Batavier IV." Hj heeft in-
dertjd president Steijn van Southampton
naar den Hoek van Holland gebracht
en ook het gezag gevoerd over de „Ba
tavier," waarmede de generaals in ons
land zjn gekomen. Hj kwam dus reeds
door zjn betrekkingen tot de voorman
nen der Afrikaanders in aanmerking
om nu ook het overschot van Paul
Kruger naar Zuid-Afrika te geleiden.
„Nu, ik zal u de waarheid zeggen. Wij
hielden stil om een enkelen passagier
op te nemen een man, die ons van
uit Bayswater was tegemoet gekomen.
„Om voor zjn genoegen denzelfden
weg weder terug te rjden
„Ja, om voor zjn genoegen met zeker
iemand in gezelschap te reizen. Gj voor
u behoeft niet bang te zjn het is
een geheime politie-agent.
„Wat zegt gj Een
lk stond op het punt om de laatste
woorden van den conducteur luidkeels
te herhalen, doch mijn buurman herin
nerde mj nog juist bj tjds er aan, dat
ik de zaak niet mocht verklappen.
„Wie wordt er opgespoord kon ik
na eenige oogenblikken niet nalaten te
vragen.
„Dat weet ik zelf nog niet. De po
litie-agent wil niet gaarne opzien ver
wekken voor dat de tjd tot inhechte
nisneming is aangebroken. Wij zuilen
Bovendien is hj met de groote vaart
bekend en behoort tot de wakkerste
kapiteins der Batavierljn. De geheele
verdere bemanning van de boot zal met
zorg uitgekozen worden.
De dag van vertrek is nog niet vast
gesteld, maar waarschijnljk zal de boot
reeds op het einde dezer maand uitvaren,
hetz j van Rotterdam of van den Hoek.
Onderweg wordt nergens aangelegd. De
afstand is een groote zesduizend zeem jlen
en zal door de „Batavier VI," die over
die lengte een kleine tien mijl in het
uur kan loopen, dus binnen de maand
afgelegd worden. Maar om zeker te
wezen, op den bepaalden tjd, in het
begin van December aan de Kaap te
zjn, wordt de tjd wat ruim genomen.
De „Batavier VI" is overigens reeds
een goed zeeschip gebleken.
Een gezelschap van een tiental heeren
'zal de reis meemaken. Van de omgeving
van den overleden president alleen dr.
Ileymans, zjn 1 jfarts. De familie Eloff
en de heer Bredell, de secretaris van
den president, gaan op eigen gelegenheid
met een Duitsche boot. Zj zullen bj
het vertrek en te Kaapstad b j de aan
komst tegenwoordig zjn. Verder gaan
er mede een lid van het hoofdbestuur
der Nederlandsche Zuid-Afrikaansche
Vereeniging, dat de uitvaart van deu
president met een eigen schip bj het
Nederlandsche volk heeft ingeleid de
gepensioneerde vice-admiraal N. Mac
Leod, voorzitter van den raad van com
missarissen der Algemeene Stoomvaart-
Maatschappj, enz.
Patrimonium.
B j de bespreking in. den boezem van
het hoofdbestuur van het ontwerp-Ar-
beidscontract is men tot de overtuiging
gekomen, dat enkele wjzigingen hoogst
gewenscht zjn.
In de eerste plaats werd betreurd de
invoeging van deze regeling in het
Burgerijk Wetboek. De regeling is
daardoor te algemeen, moet zich ont
houden van het treden in bjzonderheden
over datgene, wat voor vele arbeiders
van beteekenis is. Ook dwong deze
constructie om er de Kamers van Arbeid
geheel buiten te houden, wat met het
oog op tal van plaatseljke regelingen
als een groote leemte aangemerkt moet
worden. Ook de rechtspraak door den
kantonrechter ontmoette bezwaar. De
procedure iu ons burgerijk recht is te
lang en te duur, geheel ongeschikt voor
rechtzoekende arbeiders. Bjzondere
rechtbanken in den zin van de Duitsche
„Gewerbogerichte" werden gewenscht.
De agitatie voor het Arbeidscontract in
organisatie met meer bonden en ver-
eenigingen, waarvan door „Mercurius"
het initiatief is genomen, zal weldra
aanvangen.
Het rapport over de Kamers van
Arbeid, aan de hand der in het Verbond
ingestelde enquête, zal in een avond
vergadering tjdens de Sociale Conferen
tie worden behandeld. De regeling voor
de Sociale Conferentie eischte breedere
voorbereiding, dan liet bondsbestuur
aanvankeljk voorzag en daarom is het
noodig, dat de conferentie nog 2 maan
den worde uitgesteld.
Hierom werd besloten de conferentie
dus onze nieuwsgierigheid moeten op
schorten tot onze aankomst te Bayswa
ter."
„Waar is hj
„De geheime agent IIj zit daar aan
de overzjde bj de deur en heeft zjn
oude, versleten muts diep over de oogen
getrokken. Men moet hem ter eere
nageven, dat hj uitmuntend de kunst
verstaat om ziekonkenbaar temaken."
Ik glimlachte en vroeg: „Welke
misdaad is er bedreven
„Een vreeseljke moord. Een godde-
looze hand heeft een man, diens vrouw
en twee kinderen den hals afgesneden
en daarna het huis in brand gestoken."
„Mjn hemel, welk een vreeseljke
misdaad
De conducteur en ik hadden dit ge
sprek natuurljk op fluisterenden toon
gevoerd. De eerste stond nu op en ver
liet mj, zoodat ik al deu tjd had mjne
reisgenooteu mat oen mengeling van
te doen plaats hebben 27 en 28 Dec.
en de jaarvergadering 29 December van
dit jaar.
Vlissingentl Oot.
Naar wj vernemen wordt Donderdag
ter reede alhier verwacht het groote
Amerikaansche slagschip „Des Moines",
laatst komende van Gravesend.
De Duitsche mailtrein kwam heden
morgen hier met 84 minuten vertraging
aan, waardoor de dagmailboot eerst over
12 uur van hier kon vertrekken.
De Nederlandsche Tooneelvereeniging
uit Amsterdam, zal Woensdag 19 dezer
in de Schouwburgzaal Stofkoper een
voorstelling geven. Opgevoerd zal wor
den het bekende stuk van Hermans
Hejermans Jr. „Op Hoop van Zegen",
spel van de zee in 4 bedrijven, waarin
de hoofdrollen door zeer goede krach
ten zullen worden vervuld.
Mr. G. J. Sybrandy, de bekende anti
revolutionaire spreker zal eerstdaags
een propagandareis door Zeeland maken.
Hj treedt op o. a. te Goes en te
Vlissingen op,
De zandzuiger „Thames" is heden
in het droge dok gezet om verder af
gewerkt te worden.
By gelegenheid van een huiselijk {ioest
heeft een algemeen geacht echtpaar te
Oostkapelle een fonds gesticht, ten doel
hebbende het verstrekken van verster
kende middelen voor onvermogende zie
ken en herstellenden. Een commissie
van drie leden heeft zich bereid verklaard
de administratie op zich te nemen.
Daartoe in staat gesteld door het
ontvangen van rijkssubsidie zullen van
wege de afdeeling Zeeland van het
Nederlandsch Rundvee-stamboek dit
jaar voor de eerste maal in deze provincie
een drietal cursussen in veekennis wor
den gehouden, en wel voor de kringen
SchouwenDuiveland en TholenSint
Philipsland in die gemeenten waar zich
het grootste getal leerlingen daartoe
aanmelden, en voor den kring Oostburg
te Schoondjke.
De heeren Goemans, veearts te Zierik-
zee, De Graaff, id. te Schèrpenisse en
Louter, id. te Ijzend jke, zullen worden
uitgenoodigd zich met het onderwjs
aan die cursussen te belasten.
Bj het onderzoek van monsters sui
kerbieten uit Oosteljk Zeeuwsoh-Vlaan-
deren is gebleken dat het suikergehalte
afwisselt vau 16 tot 18 pet., zoodat
de landbouwers die op gehalte hebben
gecontracteerd goede prj zen maken. De
opbrengst loopt echter ver uit, daar
sommige verbouwers slechts 11 a 12000
K.G. per gemet hebben verkregen en
andere daarentegen tot 20000 K.G.
nieuwsgierigheid en afschuw nauwkeu
rig gade te slaan.
Onwillekeurig bleef mjn oog rusten
op een man, die tegenover mj zat. Zjne
gelaatstrekken teekenden ruwheid en
gemeenheid. Zjn baard was verward en
stoppelig, terwijl hj de kraag van zjn
ruigen, vuilen jas tot over do ooren had
opgeslagen. Ik hield mj voortdurend
vaster overtuigd, dat deze man met zjn
verdierljkt gezicht de moordenaar moest
zjn en toen ik met een zjdelingschen
blik naar de jonge dame keek, ontmoette
ik hare groote blauwe oogen.
Aan de ingeving van mjn hart ge
hoor gevend stond ik op en nam naast
haar plaats.
„Gj hebt zeker wel gehoord, waar
over wj gesproken hebben, mjn kind
vroeg ik.
(Slot volgt.)
