20 September.
Dinsdag
Stand.
no. zzz.
42e Jaargang.
1904.
Im
iktsn?
I
k
Binnenlandsche berichten.
irtenti'én
I
)0Y-
Teleplioonnummer 10.
FEUILLETON.
len
lept.
UWD
n. 25 j
en C.
PD:
n P. J.
Hujs-
Nobels,
jm. 22
jd. 22 j. J.
en C.
M. A.
EN:
van Hoepen,
geb. Menk, z.
'esmit, d.
'EN:
J-
A\
genot is met
dunvloeiende
[>N's inkten,
ken „Davo-
(dia-inkt," in
van andere
iten, de hoog-
bezitten, en
In,die e»uwen-
leten worden,
iruikt kunnen
(fabrikanten
Deventer),
bile boekhan-
land en Indië
It tabrlehoaoi
vooralen.
WEAKEN.
f OA J
waarop
nd."
reerd.
VMSSIMSSSM COIRAXT.
Prijs per drie maanden 1.30. Franco per post 1.50.
Afzonderlijke nummers 5 cent. Men abonneert zich bij alle Boek
handelaren Postdirecteuren of rechtstreeks bij den Uitgever
F. VAN DE YELDE Jr., Kleine Markt, I. 187.
ADVERTENTIËNvan 14 regels ƒ0.40. Yoor eiken regel
meer 10 cent. Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde
advertentie wordt de prijs slechts twee.maal berekend, Groote letters
en cliché's naar plaatsruimte.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd op Zon- en feestdagen.
Abonnements-Advertentiën op zeer voordeelige voorwaarden.
Zij die zicb met het vol
gende kwartaal, aanvan
gende 1 October a s., op de „Vlis-
Bingscbe Courant" abonneeren,
ontvangen de van beden tot ge.
noemden datum verschijnende
nummers gratis.
Da Eersts Kamer en de Drankws1.
De schr j ver van de Haagsche Kroniek
in de „N. Gr. Ct." zegt, dat een hoofd
ambtenaar bij een der departementen
van algemeen bestuur liem het volgende
beeft medegedeeld
Elk door de regeering, met machti
ging van de Kroon, na het hooren van
den Raad van State, aan de Tweede
Kamer aangeboden, wetsvoorstel is ge
schreven op halve bladzijden de veran
deringen die er, hetzij door de regeering
zelve, hetzij door de Tweede Kamer bj
amendement in gebracht worden, schrijft
de griffie op de witte halve zijde van
't stuk, naast den tekst, en die wijzigin
gen worden door den „betrokken" min.
of de ministers, of door den voorzitter
der Kamer gewaarmerkt. Bij aanneming
ef verwerping yan het ontwerp wordt,
niet bij eenig begeleidend schrijven,maar
op het origineele stuk zelf het formulier
der toezending en aanbeveling aan de
Eerste Kamer, of bet in nadere over
weging geven aan de Kroon (art. 13
der Grondwet) geschreven. En evenzoo
wordt van wege de Eerste Kamer op
het oorspronkelijk wetsontwerp het
formulier van art. 114 bij aanneming
of bij verwerping geschreven als ken
nisgeving aan de Kroon, terwijl de
Tweede Kamer bij een daarvoor bestaand
formulier er kennis van ontvangt. Ook
de Koninklijke bewilliging of het veto
(van art. 120 der Grondwet) wordt op
het oorspronkelijk document geplaatst
en met bet ministerieel contraseign blijft
ten slotte bet officieele stuk in de ar
chieven des rijks bewaard.
Nu is het mijn zegsman is nog
aan 't woord constant gebruik dat
hij ontbinding van de Tweede Kamer
van wege de regeering alle bij het ont
bonden lichaam aanhangig gebleven
wetsontwerpen, wat de origineelen be
treft, worden teruggenomen, om ze, na
beraad, al dan niet op nieuw aanhangig
te maken.
Of dat thans met de bij de Eerste
Kamer aanhangig gebleven drankwet
ook het geval is geweest, weet ik niet,
doch ik vermoed, dat het gebruik, waar
van nooit te voren is afgeweken, ook
nu wel zal zijn gevolgd. Maar hoe dat
zij, van een hernieuwde toezending der
wet door de Tweede aan de Eerste
Kamer kan bij mogelijkheid geen sprake
moer zijn, om de eenvoudige reden dat
Vrij bewerkt door M. J. K.
50.)
Arthur White bevrijdde zich gemak
kelijk van den verzwakten jonkman en
vroeg zijn halfbroeder: „Zal ik nu ein
delijk beschermd worden tegen de be
ledigingen van dezen gek Laat die
menschen vertrekken, of ik ga heen."
Eugenie vatte nu haar vader bij de
hand en sprak op dringenden toon
«Vader, zie dien ongelukkigen jonkman
aan, zie hoe hij getroffen is door bet
verlies van zijn vader, dat kan toch
geen bedrog zijn O, vader er is een
gruwelijk bedrog met ons gepleegd
wees nu een man en verpletter den
schurk, die
„Geen woord meer viel Arthur
White op gebiedenden toon in. „Ik ben
de Tweede Kamer het daartoe onmis
bare oorspronkelijke stuk niet onder
haar bereik heeft. Het is in handen van
de regeering, of het berust nog op de
griffie der Eerste Kamer, maar noch de
regeering kan bet in het eerste geval
weder bij de Eerste Kamer aanhangig
maken, wijl dat moet geschieden en
geschied is volgens voorschrift van art.
113 der Grondwet, noch de Eerste
Kamer kan het in de lucht hangende
ontwerp behandelen als ware het naar
den eisch van de Grondwet bij haar
ingekomen, omdat dit ook al bij een
vorige gelegenheid, bij de ontbonden
Kamer, is geschied en een herhaling,
zonder naleving van de rereischte for
mulieren, stellig inconstitutioneel zou
zijn. Het ontwerp is dus eenvoudig
tusschen schip en kade verloren geraakt,
het bestaat voor de Eerste Kamer niet
meer.
En voegde mijn vriend er ten slotte
bij, 'tis niet de eerste maal dat op
deze wijze een wetsontwerp van de baan
is geholpen. Het is onder anderen met
het bekende decentralisatie-ontwerp van
wijlen den heer Van Dedem ongeveer
ook zoo gegaan, ter gelegenheid van
een ontbinding der Tweede Kamer
maar voor de Eerste staat bet geval
precies gelijk.
Wat mij betreft zoo eindigde spr.
ik ben zelfs niet afkeerig van de
gedachte dat onze premier het zoo ook
heeft gewild't zou mij niet verwon
deren als hij, zelf tot het besef gekomen
dat de drankwet een onuitvoerbaar on
ding is geworden, terugdeinzend voor
haar uitvoering of beducht dat hij dit
product van wetgeving zelfs bij een in
zijn geest samengestelde Eerste Kamer
niet zou kunnen doen aannemen, het
er, voor zooveel hij er invloed op ver
mocht uit te oefenen, op toegelegd heeft
om de Ilooger Onderw jswet b j de Eerste
Kamer den voorrang te doen geven
voor de drankwet, ten einde die Kamer
daarna (bj verwerping van de H. O.-
wet) te doen ontbinden en zoo meteen
van de drankwet af te komen.
Art. 192 dar Grondwet.
De Haagsche briefschrjver van de
„Zaani. Courant" geeft toe, door „het
Vad." terecht op de vingers te zijn
getikt in zake art. 192 der grondwet,
waar bij voor „openbaar onderwijs"
enkel „onderwjs" gelezen had, gevolg
van het gebruiken eener op dit punt
foutieve editie.
Voor het overige—schrijft hijdoet
het aan mijn betoog niets af. Mjn
aansporing aan al wat liberaal is en
op het behoud van de neutrale school
prijs stelt om met inspanning van alle
krachten tegen de onderdrukking van
de Staatsschool, ten bate van de bj-
zondere op te komen, wint er slechts
in kracht en waarde door.
Want terwijl ik, de regeering nog
willende verdedigen tegen het m. i
den Oceaan niet overgestoken, om mj
hier zoo te laten beleedigen." Hj wendde
zicb daarop naar Waldmann „Op dit
oogenblik nog verlaat ik uw huis, wij
zullen elkander op eene andere plaats
nader spreken. Maar neem u in acht,
mijn geduld is nu ten einde," en hj
maakte werkeljk aanstalten om heen te
gaan, doch Waldmann hield hem aan
den arm vast. „Blijf!" fluisterde de
handelsraad, die nu bang werd.
Wat zou er van hem worden, als
Arthur White in deze omstandigheden
als vijand tegen hem optrad. En het
was immers onmogeljk, dat de jonkman
waarheid sprak Alle bewijzen waren
immers ten gunste van Arthur White
Met innerl jke zelfvoldoeningbemerkte
Arthur White wat er omging in het
hart van den handelsraad. „Ik wil wel
bij ven," zei hij op den toon derbelee-
digde onschuld, „doch onder voorwaarde,
dat ge mij in het vervolg beschermt
tegen zulke grove beleedigingen.
Met zulk volk maakt men bij ons in
Amerika weinig complimentenmen
werpt ze het huis uit en trekt ze een
dwangbuis aan."
Krampachtig greep Harry de hand
van Sabine. „Kam, weg van bier," zei
onverdiend verwijt van verkrachting
of terzjdestelling van de grondwet,
nochtans met ernst tegen liaar toeleg
tot vernietiging onzer neutrale volks
school opkwam, wordt 't geval nog veel
ernstiger als geljk ik nu moet toe
geven dat het geval iszulk een aan
randing van de nationale instelling ge
schiedt met miskenning van het on
dubbelzinnige voorschrift der hoogste
staatswet, dat de regeering speciaal en
voortdurend voor het behoud en den
bloei er van heeft te zorgen. En een
andere beteekenis kan art. 192 niet
hebben.
Mjn praemisse moge dus onjuist zjn
mijn conclusie is nog versterkt.
De Overijselscbe kwestie
Het „Handelsblad" is van oordeel, dat
de Overjselsche kwestie het best aldus
kon worden opgelost, dat de Eerste
Kamer, in hare eerste bijeenkomst, het
feit constateert dat de drie leden, vol
gens de Grondwet uit Ovmjsel af te
vaardigen, ontbreken en daarvan aan
de regeering kennis geeft, en dat de
regeering dan alsnog onverwjld mach
tiging verleent tot het bijeenroepen der
Staten van Overjsel, in een buitenge
wone vergadering tot vervulling der
dan „opengevallen" gebleken plaatsen.
Begrooting van Nedarlandscb-Indië
voor het dienstjaar 1905.
Bij de Tweede Kamer is ingekomen
de begrooting van Nederlandseh-Indië
voor het dienstjaar 1905, benevens een
tweetal wetsontwerpen, strekkende tot
wjziging dier begrooting lo. ten be
hoeve van den aanleg vim een stoom
tram van Madioen over Ponorogo naar
Balong, met een zjtak van Ponorogo
naar Soemoroto, en 2o. ten behoeve
van de instelling van plaatseljk zelf
bestuur te Batavia, Meester Cornells
en Buitenzorg.
De memorie van toelichting van den
minister van koloniën vangt aan met
een overzicht van de uitkomsten van
de diensten 1902, 1903 en 1904, waaruit
bljkt, dat het tekort over 1902 gesteld
moet worden op f14,352,628 en dat
over 1903 op ruim f 16,000,000, terwijl
het geraamde tekort over 1904 ad
f14,455,488 voorloopig één millioen
lager gesteld mag worden.
De ontworpen begrooting voor 1905
wjst de volgende cijfers aan Uitgaven
f161,338,579 en f 146,744,691 inkom
sten, zoodat do begrooting sluit met een
tekort van f14,593,888.
De „Christelijke" partijen
Opmerkelijk zijn de uitingen die de
vorige week in de vergadering van den
„Christ. Nat. "Werkmansbond", teZwolle
zjn gedaan over het samengaan met de
katholieken, bepaaldeljk met den „R.
Kath. Volksbond", zegt het „Hbl."
hij. „Ik kan de tegenwoordigheid van
dien man niet langer verdragen, ik moet
naar buiten in de vrije lucht."
Sabino zuchtte. Vol hoop had zj Harry
bewogen tot een poging, om den be
drieger te ontmaskeren en nu zou
den zj dit huis als snoode lasteraars
verlaten. „Moed, Harry," fluisterde zij
hem toe, „de waarheid moet aan het
licht komen, ik zal niet rusten, voordat
gj in uw rechten hersteld zijt."
De Amerikaan had haar woorden ge
hoord, hj keek haar zoo onheilspellend
aan, dat het meisje er van rilde. Doch
nu, op datzelfde oogenblik, nam zj bet
besluit, niets te ontzien, om den geka-
ten man te doen vallen. Haastig keerde
zj zich om en voerde den willoozen
Harry mede.
Met een verlicht hart schepte Arthur
White adem, toen de deur zich achter
hen sloot. „Gij wilt mj zeker straks
nog wel een gesprek onder vier oogen
toestaan, niet waar vroeg hij op af
gemeten toon aan zjn halfbroeder.
Waldmann was over dit verzoek niet
op zjn gemak, doch antwoordde „Ik
ben tot uw dienst," en wees naar de
deur van zjn bj zonder vertrek.
De Amerikaau wilde kern volgen.
Terwjl eenerzjds werd beweerd dat
met de katholieke „broeders" beter kan
worden samengewerkt dan met de an
tirevolutionaire werklieden vereeniging
„Patrimonium", werd van vele zjden
geheel anders geoordeeld, en vrj alge
meen tegen „permanente" samenwerking
gewaarschuwd. j
De afdeeling Leiden, die de bespreking
uitlokte, meent dat „met R. Kath. nooit
kan worden samengewerkt", daar die
afd. juist in het leven was geroepen,
omdat men anders „water in den wjn
moest doen" voor dien grooten „R. K.
Volksbond" en „in de politiek rekening
bad te houden met de R. Kath. broeders
(de Hervormden werden „neven" ge-
noemd I)" j
Kampen beweerde o.a.„Wj moeten
ons niet binden, want de Katholieke j
organisaties zjn uitgeslapen, zj willen
ons er in laten loopen".
Toen de afgevaardigde van Hilversum
had aangevoerd, dat men daar ter plaatse
wel goede samenwerking had en „zelfs
een gebedsformulier voor de vergadering
gevonden had waarmede ook de Katho
lieken zich konden vereenigen",
wierp Haarlem tegen Een gebed dat
beide religies bevredigt, is geen gebed
dat kracht kan hebben bj God den
Heer, omdat het niet het verlangen
onzer harten uitspreekt, niet in overeen
stemming is met ons geweten
De predikant Slotemaker de Bruine
achtte ook geen basis van vruchtbare
samenwerking mogeljk tusschen kath.
en prot. werklieden. Hoe kan een chris
ten werkman die ten slotte zelfstandig
moet beslissen, zicb verbinden met een
kath. arbeider die gehouden is aan het
bindend advies van zijn geesteljken
adviseur
Middelburg beaamde dit: „Wj zouden
er kunnen inloopen zonder het te weten."
Dr. de Visser wilde weder niet dat
de ekr. werklieden „zich onder den groo
ten hoed van „Patrominum" laten van
gen", al acht lij menigmaal samenwer
king noodzakeljk. De Kath. Volksbon-
ders en de Patrimoniummannen beschou
wen de andere chr. werklieden slechts
als „halve christenen".
Leiden voegde er nog bj „De histo
rie en de feiten van dezen tjd hebben
toch geleerd, dat de klauwen van Rome
klaar zjn om ons te verderven."
Al deze uitingen zjn bj zonder leer-
vol voor wie hooren wil. De, om louter
politieke redenen, bj de verkiezingen
van 1901 en 1904 tjdeljk gedempte
kloof tusschen de orthodoxe hervormden
en de Calvinisten en tusschen die beide
parijen en de Katholieken komt allengs
weder te voorsch jn. De felle godsdienst
haat, die een lialve eeuw geleden tot
de Aprilbeweging leidde en voor een
20-tal jaren bj het krasse optreden der
doleerenden gevoerd werd, woedt nog al
tijd voort. De christeljke „broeders" ver
ketteren elkander nog altijd om 't hardst
en toonen tegenover elkander het meest
krasse wantrouwen.
En op zulk een zandgrond rusten de
tegenwoordige meerderheid in beide
Kamers en het ministerie-Kuyper Zal
bj de stembus van 1905 de kloof weder
gedempt worden op hoog bevel van de
leidei-s, aldus vraagt het „Hbl."
Het hoofbestuur van de vereeniging
„Volksonderwjs" beeft besloten op een
nader te bepalen datum een buitenge
wone algemeene vergadering te beleggen,
waarin de wjziging van de wet op het
lager onderwjs en wat daaruit als arbeid
voor de vereeniging voortvloeit, de ge-
heele agenda zal vormen.
Het hoofdbestuur dringt er nu bj de
afdeelingen ten zeerste op aan in deze
dagen afdeelingsvergaderingen te be
leggen, (liefst openbare en zoo noodig
onder medewerking van geljkgezinden)
en daarin sprekers te doen optreden,
die de wjziging van de wet op het 1. o.
inleiden.
In verband hiermee en met het oog
op de algemeene vergadering wenscht
het hoofbestuur de afdeelingen in over
weging te geven, in de eerste plaats
nauwgezet na te gaanlo. in hoeverre
de door de regeering voorgestelde wj-
zigingen van de wet op het L. O. een
deugdeljke ontwikkeling van ons lager
onderwjs in het algemeen in den weg
zullen staan2o. welke gevaren de open
bare school dreigen bj bet tot wet
worden van bet door de huidige regee
ring ingediend ontwerp3o. in welk
opzicht deze wijzigingen in strjd zijn
met de beginselen en bet streven van
onze vereeniging.
doch hj bedacht zich, keerde zich om,
naderde Eugenie een paar schreden en
zei fluisterend„Ik dank u voor dit
pjnl jk tooneel, dat is uw werk, ik weet
het, maar neem u in acht. Nooit zult
ge van mj bevrijd wordenMisschien
had ik nog medeljden met u gehad,
maar nu zjt ge aan mj overgeleverd."
Spottend boog hj voor haar en volgde
met trotsck opgericht hoofd zijn broeder.
HOOFDSTUK XV.
Na verloop van een uur verliet Ar
thur "VVhite het kabinet van zjn half
broeder met een gelaat, waarop zelf
vertrouwen te lezen was. In zjn kamer
gekomen, schelde hij den knecht, die
voor zjn bjzondere bediening was aan
gewezen. Toen de man verscheen, ge
bood hj, dat het rjtuig dadeljk moest
voorkomen en na weinige oogenblikkeu
lag hj gemakkei jk in de kussens van
het rjtuig, dat hem naar bet ziekenhuis
bracht.
Aan het venster staande, had Eugenie
hem zien instappen. Zij oogde het fraaie
rjtuig na, tot het uit haar oog verdween,
wendde zich toen om, nam uit haar
schr jftafel den brief, dien Iiichard kaar
gezonden had, en daarmee begaf zij zioh
Da Woningwet en de Bouwver
ordeningen.
Men schrjft aan de „Tel."
De woningen die gebouwd of geheel
of gedeeltelijk vernieuwd worden, moe
ten, evenals de bestaande, voldoen aan
de eischen die, krachtens de Woningwet,
in de bouwverordening gesteld worden.
De voorschriften hieromtrent zullen,
ten opzichte van deze verschillende
categorieën, alreeds zeer uiteenloopend
zijn, doch bovendien zullen naar gelang
van den aard en de bestemming der
woningen, door de gemeentebesturen
afzonderljke bepalingen mogen worden,
vastgesteld, en kan de verordening af-
wjkende voorschriften inhouden voor
bjzondere deelen van dezelfde gemeente.
Op deze wjze tracht de wet door
krachtige middelen ongezonde toestan
den op te heffen en den bouw van goede
woningen te bevorderen.
Als men nu bj eene oppervlakkige
beschouwing do mogeljkheid voorop
stelt van eene verdeeling der groote
steden in drie kringen, namelijk, oude
stad, nieuwe stad en landeljk gedeelte,
dan beloven hare bouwverordeningen,
de grootste verscheidenheid in de voor
schriften te zullen opleveren.
Het toepassen der woningwet op het
platteland, met betrekking tot de samen-
naar het kabinet van haar vader.
Waldmann zag zjn binnentredende
dochter wrevelig aan. „Je hebt me daar
een móoien streek gespeeld," begon bj
ontevreden. „Hoe komt het in je hoofd
op, om dien waanzinnige in mjn huis
té brengen f Het had weinig gescheeld
of Arthur White had op staanden voet
mjn huis verlaten. Dan zou al mjn
werken van den laatsten tjd te vergeefs
geweest zjn, ik had kunnen gaan be
delen."
Eugenie zag hem op eene eigenaar
dige wjze aan. „Het was mjn schuld
niet, dat die twee hier kwamen," ant
woordde zj bedaard. „Ook om andera
redenen was hunne komst mj heden
onwelkom, doch zj hadden zich laten
aandienen en ik kon toch tegen mjn
betere overtuiging in
„Och, wat zou dat, met die betere
overtuiging sprak Waldmann met
geringschatting. „Ik kan niet begrijpen,
hoe je die dwaze gedachten van een
krankzinnige kunt overnemen. Je bent
anders toch zoo'n dom gansje niet."
„Hebt u een oogenblik tjd voor mj P"
vroeg Eugenie, zonder te antwoorden op
hetgeon haar vader zeide.
(Wordt vervolgd.).
