Zaterdag
o. iy».
42e Jaargang.
1904.
20 Augustus.
iinnenlandsshe hericMen
FEUILLETON.
I
nmixmhe coukant
Prijs per drie maanden 1.80, Franco per post 1.50.
Afzonderlijke nummers 5 cent. M ;n abonneert ;aeh bij a[te Bier
handelaren, Bostdireeteuren of re ihtstreeks bij den Uitgever
F. VAN DE VELDE Jr.. Kleine Ma) kt, I. 187.
ADVERTENTIËN: van 14 regefe ƒ0.40. Voor e hea regeï
meer 10 cent. Bij directe opgaaf vi in driemaaplaatsing r-tizelfde
fidvertentie wordt de prijs slechts (weeiaaal berekend. Grot-te letters
«n eliehé's naar plaatsruimte.
Verschijnt dageïflks, uitgezonderd op Zon- en feestdagen.
Telephoonnummer 10.
Abonnements-Advertentiën op zeer foordeel it e voorwaarden.
Da opening dor Staton-Generaal.
Men leest in da Haagsehe kroniek der
,11. 0ron. Ct.«
Da KsnwropenïBg z-al dit jaar iets
bljzoHta zgn; hst h thans uitgemaakt,
jat H. M. d® Koningin door den Prins
j6t Nederlanden vergezeld, ea niet oc-
WsarschünlÖk ook in tegenwoordigheid
uw H. M. de Koningin-Moeder, de nieawa
zitting van de Staten- Generaal zal opa-
j» in de gerestaureerde ridderzaal op
M Binnenhof. Men is er zóóver maa
wrorierd, dat de plechtigheid er zal
kunnen plaal» vinden.
E'.ntótjk is mea 't omtrent de plaat-
ilBg van den troon, aan sen van d»
zjjien der gtoote z»sl oena geworden.
B la nu aan de afwerking van dsn troon
IsegonnsB, de msuhileericg en da plant
ing van de gekleurds vensters zijn ter
hand genomen en in 't begin van Sep-
timber hoopt men gereed te zya met
je zaal voor vsreenigds zitiicg. De
aangrenzends* lokalen, Lacrisee» en rol-
zsIsd, zullen pas laier voltooid en voor
je vereenlgda vergadering der Scaten-
Becsraal bestemd worden.
Be opening van den Nieuwen Maag
mend.
Ce 18a Augustus 1904 zal zoowel in
je gedenkboeken van de aloude fcontier-
itad Hsuaden ais In de waterstaatkundige
jtschiedinis on-zes lands voor immer
een gedenkwaardige datum blijven. Thans
13 jsar geleden ia den rampsposdigen
winter van 1861, toen een groot gedeelte
rau Gelderland door overatroomiüg werd
geteisterd - bracht Koning Willem UI
op zjjn tocht naar de zwaar beproefde
streken een bezoek aan Heusdsn en
gisteren ontving Heusden ssn bezoek van
H. M, onze g-.ësrbiediide sa geliefds
KoniDgin Wilheimina, om, vergezeld van
Z, K, H. den Prins der Nederlanden, den
Nieuwen Maasmond plechtig te openen
en op dsn afsluitdam te Andel esn ge
denknaald te onthullen, die aan het
nageslacht in hsrinnerlrg zal brengen
warneer da nchtidlng van Maas en Waai
tot stand kwam.
Eeuwen reeds ward gepeinsd over het
vraagstuk cm de rivier do Mass weder
inbare vroegere bedding terug te bren
gen, Tal van plannen wsrdem ontworpen,
bestreden en weder losgelaten. 26 Jan.
83 verscheen de wet toi verlegging
ran je uitmonding der rivier de Maas
«MelSk in het .Staatsblad", gscontra-
neerd door minister De Klerck «n thans
had onder hat brstuur van minister Da
rez Oy-ns ie leng vsrwschte opening
plaats.
Hst anders zoo stills Hsusd&n bood
gisteren ochtend een esnig schouwspel
i. Duizenden bij duizenden waren, en
tte het regenachtigs weder, van
Vifj bewerkt door M. J. K.
24.)
»0f,« vroeg Eugenie bevend.
»0f hst ga zoo het wil. Maar ik bi-
zwser je, ik overleef dsn val van raijn
'iula niet."
Etu lange poos hoorde men niets dan
l8,< gekerm van Eugenie, maar eindelijk
""h zï de handen voor het gezicht wag
zei,Het is goed, ik zal. my naar
ïw wil schikken."
Meteen verlicht hart sprong.Waldmann
°P om haar te omhelzen, maar zy weer-
h hsm af. .Neon, ness, geen toonsel-
'«tooningen 1 De recht® lisfde tusschen
'aier on kind heeft tusschert ons nooit
Jêstaan. De eerste maal, dat ik een man
'Mn, dwingt gij mfj van ham af te
welnu m(jn droom van
heinde en verre samengestroomd om H.
M da Koningin en haren Konink'.ykea
Gomaal te zien en te begroeten. Ds
gansche stad was In bloemen- en vlaggen-
tooi. Alléén aan hst fraai» gladhuls
w«Sen uitwendig geene versieringen aan
gebracht, omdat men ds schoonheid der
lijnen van dit kunststuk niet wilde ba-
nadtelen.
Om kwart voor twaalven arriveerden
H. M. de Koningin on Z.K. H, do Prins
dar Nodsrlanden met gavolg ea verge-
d van den hser commissaris der
Koningin in Noord-Brabait per rijtuig
uit 's Hartogenbosch aan de Oud-Heus-
densche poort. H. M, was gekleed in een
blauw zpan costuum, de P.ins in admi
raals-uniform. Esrss werd de burgemees
ter van H-suaden, de heer P. L. Honcoop
aan da Hooge Gasten voorgesteld. Esn
zoontje van den wethouder, den heer
Verhoevtn, bood een bouquet aan. Be
fanfare der H. Famliie en de harmonie
ifüij Eendracht" speelden het Nederland-
scha «n het Heckles fcu-gsche Volkslied.
Da atoet bsgaf zich vervolgens naar
het Stadhuis, waar burgemeester Honcoop
de volgende aanspraak tot de Hooge
bi zoekers richtte
Mevrouw
Groot is da dag, verheven hst oogen-
blik, waarop de ingezetenen dezer ge
meente hst onuitsprekelijk voorrecht
mogen genieten, Uwe Msj-istsit, vergezeld
van Hoogstderzalver Gemaal, Z, K. H,
den Prins dar Neerlanden, in hun mid
den te zien.
Mogen de pooiers gemeenten van ons
Vaderland met meer grond verwachten,
hetzjj vroeg of laat met esn bezoek van
Uwe Majesteit en Uwe Kon. Hoogh. te
worden vereerd, sens k'sine plaat» als
de onze had nimmer op zoo hooge gunst
kunnen rekenen.
De omstandigheden zijn ons evenwel
in bijzondere mate gunstig geweest.
Het groots en grootsche werk der ver
legging van den Maasmond, dat beden
door Uwa Majesteit plechtig zal worden
geopend, is immer» de onmiddellijke
aanleiding tot dit Vorstelijk bezoek. Eu
met de geschiedenis van dit zoo hoogst
belangrijk werk, een werk, dat de van
ouds bekende glorie van den Nader-
landschen Waterstaat In nog helderder
licht plaatst, met deze gejehiedsnis is
het stedeke Heusdsn op eigenaardige
wftze verbonden.
Ik ga Mar In mijns gedachten terug
tot den baugen winter van de jaren
1860 op 1861, toen onze erfvijand, bat
water, in machtige golven da Waal
dijken deed bezwijken en een noodlottige
doorbraak jammer en ellende bracht over
de Bommelerwaard. Hiusdea was in die
dagen het toevluchtsoord voor vole oa-
gslukkigsn, dia have en goed hadden
verloren, en in onze plaats onderkomen,
hulp en steun zochten ®n vonden in hun
droevigen toestand, in hun ngpasjd ge
brek Heusdsn genoot ook toen de oer
van een koninklijk bezoek, zQ het onder
gansch andere omstaEdighedsu.
liefde en geluk zal dood zfja maar
noem m8 nooit waer uw dochter, ver
lang nooit wear lots van mij.
Ik zal uw vijandin zya, Ik zal u
haten on verachten on oenmaal zult go
u varantwoordea moetan, hstgsen ge aan
my mis Zt) kon nist vorder spre
ken maar wankelde schreiende de kamer
uit.
Waidmann keek zijn dochter tast sec
verlegen lachje na. .Grillen,zei hij
tot zlchzelven. .Zoo'n verwend kind heeft
grillen, Als hst wezenlijk tot hongerlij
den kwam, zou z0 ds eorste wezen, om
het mfl te verwijten." Mst deze woorden
bracht hjj zijn geweten tot zwijgen en
zette zich aan de schrijftafel, om den
graaf voa Löwenberg to berichten, dat
de liefdesbetrekking tusichen Eugenis en
hem werd afgebroken.
Deu volgenden dag werd Eugenia ver
loofd met Arthur White.
HOOFDSTUK VIII.
Tegen ztlu gswoonto was Biehsrd von
Löwesberg in de laatst» weken verstrooid
ais weinig spraakzaam tegsn.zQn mama.
Hij was w«l niet onvriendelijk, maar de
oude dams begreep zeer goed, waar hsm
de schoen wrong en wist geen raad, om
De traditia der O.anje'a getrouw, stak
Uwer Majaateit Koninkiyksn Vader Z. M.
Willem de Darde aanstonds de reddendo
hand toe aan dan door de rsmp gotrcffsn
svsnmenseh en wist door Hoogstdezelfe
psrsooDiyke verschyning te midden der
watersnoodliJdiindsn alhier op 26 Januari
X861, moed en troost in te boezemen.
Ds herinnering aan dit treurig fait
van vóór 40 jaren feledan knoopt zich
onwillekeurig vast aan de hsugeijjka
gebeurtenis van hedeu.
Dank z(j de wet van 23 Januari 1883,
tot verlegging vsn den Maasmond, sene
wet onder het zegenrijk bestuur van
Uwer Majesteit» Koninklijken vader tot
atar.d gekomen en onder Uwer Msjesteits
tegenwoordige regeerisg tot volledige
uitvoering gebracht, zjja waterrampen
als vroeger telkon jare ts duchten warsn,
niet niesr te verwachten.
Aan dit griukkig voorultzicbt- danken
de gezetenan dezsr gemseote het onschat
bare voorrecht Uwe Majesteit en Hoogst-
derzslver Gsmaai, Z K. H. dea Prins
der Nederlanden, alhier te mogen be
groeten. Ik maak mQ dan ook onge
twijfeld den tolk van alls inwoners, als
ik Uwe Majesteit en Uwe Kon. Hoog
heid mij o diepgevoelde erkentelijkheid be
tuig voor de hooge esr aan onze ge
meente bewszen, aeae onderscheiding,
die met gulden letteren sal worden ge?
boekstasfd in de hiaioriertjke annalen
onzer oude veste.
Da spontane uitingen van geestdrift
van het volk in onze straten, de wel
is waar bescheiden maar met opgewekt
heid aangebrachte versieringen, dit alles
raoga getuigen van de Innige gehecht
heid, da groots toewijding, de trouwe
liefde van ons allen voor hat ons zoo
dierpaar Vorstenhuis, dat tot in lengte
van dagen den scepter moge voeren
ovor het eveneens ons zoo dierbaar
Vaderland.
Lv.g iave Hare Majssteit de Koningin
Lang leve Z. K. Hoogheid dan Prins
der Nederlanden 1"
De leden van den raad werden nu
voorgesteld sn door de oudst® dochter
van den burgemeester, mej. Annie Hon
coop, ward een prachtig bouquet aan
geboden.
Daarop w-srd de tocht door de stad
voortgezet. Aan de Prins-Hendrikkade,
waar de Vorstelijks Perronen aan boord
glngea van de watsrstsatsbaot ,Krsyen-
hof," kapitein W. van de Graaf, stonden
ds kinderen van verschillends scholen
opgesteld, die eene feestcantate uitvoer-
den, terwij! door d* jongejuffrouw Ver-
hosven sen bloemruiker werd aangeboden.
Een paar honderd grondwerkers brachten
hier in werkeostuum, en mat da spada
aan den vost, eon eigenaardige, saaar
triffend® hulde.
Intusachea w&s aan ds Tramhaven
uit 's Hertogenbosch Bscgakomen da
radsrstoomboot „Stejja" mat een san-
zit nlQk santa! gaaoodigds autoriteiten
terwjjl daar ook door de goeds zorgen
van het dopartêmont van waterstaat esn
een eind® ts mak»n aan zjjn geheimen
kommer.
Eons was Richard vermoeid van den
dienst te hui» gekomen. Liefkozend streek
de oude dams ham langs zyu biondo
lokkan en drong b(j ham aan, dat hij
zyn leed zou openbaren. „Ja verborgt
iets voor me, dat baraerk ik wal," zei
zs, „maar het oog eenor moadar ziet
scherp. Ik waal ook, watje leed dost sn
ik wsnschte, dat ik ja kon bewaren voor
al het verdriet, dat ik roads voorui| go
zien heb."
„O, het la niets een dwaasheid
esn gril," antwoordde hij wesmoe-
dig. „Ea toch - ik woot niet, wat ik
ar van zeggen moet."
„Je hebt zorg over Eugenie," vlelzija
mama in. „Ja bent niet tevreden over
haar, ik lees het in je oogsn."
Richard werd rood als bloed en keerde
zya gelaat af. „Ja, dat is het, beate
mama," zei hij eindelijk. „Euganle ls
sedert eeaigen tijd too veranderd. ZB ia
vriendelijker dan vroeger, maar z$ 1»
ernstig, nadenkand, hsel anders dan te
voren. Uit haar oo?>en spreekt iets treu
rigs, waarvoor ik geen rsdeu weet.
Ik heb een voorgevoel of ons gevaar
bedreigt, en of wil gescheiden zullen
stoomboot gereed lag, waarop de ver
tegenwoordiger» der pers, d s tocht naar
Aadsl zouden medemaken.
Ds bootea richtten zich eerst naar d®
brug over dsn Ma».?moni, waar door H.
M. de Koningin de nieuwe rivier oifioissl
werd geopend. Vervolgens ging het
rechtstreeks en full speed naar Andel,
waar Ie middels per rsdersl,oomboot,
„Kruger," het ander deel der geaoodigde
autoriteiten was gearriveerd om de plech
tigheid by te wonen.
Tor besttmder plaatse aangekomen,
richtte de minister van waterstaat de vol
gends rede tot H. M. de Koningin
Mevrouw
Nu uwe Majesteit zich bereid heeft
willen verklaren om, vergezeld van Zijn®
Koninklijks Hoogheid den Prins der Ne
derlanden, de opening van den Nieuwen
Missmond door Hare hooge tegsnwoor
dighrid op den afsluitdijk te Andel in
deze plech'ige ur® tot eern geschiedkun
dig feit te stempelen, z(j het my ver
gund als hoofd van het departement van
waterstaat, Uwe MajasUit en Haren Ko-
nlnbiyken Gemaal eerbiedigen dank te
betuigen voor de hierdoor betoonde groote
belangstelling in dit waterstaatswerk dat
in dsn loop der vorige eeuw voorbereid
en aangevangen, in het begin der nieuwe
esuw tot een gr ei einde mocht worden
gebracht.
Getrouw aas de traditiëu van Haar
Doorluchtig Vorstenhuis bewijst Uwe
Majesteit thans opnieuw, hoezeer Haar
de verbetering van voor ds volkawel
vaart schsde'.yks toestanden in ons dier
baar vaderland ter hart» gaat.
Hat was Uwer Msjesteits ovargrootva
dor, Z. M. Koning Willem 1, die door
berosming, in 1821 en daarna in 1828
van rlviercommlssiëa den eersten stoot
gaf aan de zoo Booiiga verbetering dar
hoofdrivieren des töks.
Mocht het door K-ayenhof aangegeven
plan tot scheiding van Maas en Waal
aanvanke'ljk geen by val vinden, in het
rapport van 1861, door da inspecteurs
van den waterstaat uitgebracht, werd zyn
denkbeeld warm aanbevolen.
Een daarop van regeeringswsge inge
steld onderzoek hreft ten slotte tot da
uitvoering geleid sn s;o zal thans door
U v?a M-sjesteit de kroon gezaf worden op
den onder ds regsoring an met ds krach
tige meewerking van Uwar Msjesteits
voorvaderen, ontworpen en ter hand ge
nomen arbeid.
Hst zoo juist bevaren geleelts van
de Moss is, allerminst ia dezen zomer,
in staat «en indruk te gevssi vaa wat
deze rivier vermocht, torn aare wateren
nog ongebreideld daarhenen stroomden
naar hes punt vaa samenkomst met de
Waal.
Mssr, de geschiedenis der veelvuldige
aykdoorbrakvn en overstroomingan la
vorige eeuwen heeft het geleerd, hoe
deze thans zoo kalme rivier kon aan
groeien tot een wildon stroom, die zijn
oeverbewoners ia breedsn omtrek met
worden. Kyk, mama, Eugenie behandelt
me precies als een dierbaren zieke, voor
wiea geen hoop op genazing is .en
dat hindert my zoo. Ik hield zoo van
haar zoat® lacheo en al gpotta zQ ook
ws! eens met my, dat had ik liever dan
dis treurigheid, die mij zoo beangst maakt
al doet zy haar baat, om hot my uit het
hoofd te praten."
„Beste jongon, ik geloof wel, dat zoo
iets je ongerust maakt, maar dat zyn
niets anders dan voorbijgaands meisjes
grillen. Eugenie Waldmana is te verwend,
zy heeft de eeca gril na de andere. Uit
dat soort meisjes komen de vrouwen,
dia wel bemlnneiyk zyn, maar toch hare
mannen ongelukkig maken."
Ds gravin-weduwa was iu den aanvang
niet bijzonder ingenomen met de liefdes
betrekking tuoschan haar zoon en de
dochter van den handslsraad. Zy geloofde
dat Eugenie geen passsnde vrouw voor
Richard zou zijn. Wel had Eugenie veel
geld, maar zy was verwend. Daarom had
zy Richard zooveel mogeiyk afgeraden,
doch tosn zy zag, dat hare woorden niets
uitwerkten, had zö zich zuchtende in
haar lot geschikt, Haar vrees voor kwade
gevolgen zou echter spoedig biyken ge
grond te zfln.
verlies van vee en have en z»Ifs van
hun leven bedreigde.
Oorzaak daarvan waa de samenvloei
ing van Maag en Waal te Woudrichem
en ds gsmeenscbap tusschen deze rivie
ren ter plaatse van de Heerewaardenscht
overlaten by hooge waterstanden. Door
dis overlaten werd meermalen een zoo
raozieniyke hoeveelheid water voor de
rivier de Waal op de Maai gebracht,
dat dijkbreuken sa overstroomingen ont
stonden. Ook bleven 8averstopping en
de treurige gevolgen van dien niet uit,
zoo dlkwyia met het Waalwater drQffla
naar de Maas werd afgevoerd.
Bovendien veroorzaakten de hooge
waterstanden op de Waal in voorjaar
en zomer, tengevolge van uit het Alpen
gebied afstro rmend water, hooge standen
op de Msao, waardoor juist dan de af-
waterif g der op de Maas sueerende lan
den, werd belemmerd.
Was dit, gedurende een reeks van
jaier een bron van onheil voor Noord-
Brabant, ook Gilderland mee it nu en
dan niet minder door dezen ongewensch-
ten toils tand lijden.
Immers was de onttrekking van zoo
veel water over de Heerewaardensche
overlaten aan de Waal, oorzsak dat de
stroomsnelheid van deze rivier belang
rijk verminderde, zoodat op het gedeelta
beneden die overlaten Qsverstopping
ontstond.
Er zyn er ongetwyfeld In dezsn kring,
die zich nog den grooten watersnood
van 1861 herinneren, toen de Waaldjjkeu
op meerdere plaatsen doorbraken ec
o. a. de geheele Bommelerwaard en het
Land van Waal geïnundeerd werden.
Maar aan die droeve herinnering, paart
zich aanstonds de dankbare heidenkiog
van het bezoek door Uwer Majestelts
beminden vader, Z. M. Koning Willem
III, aan de geteisterde atreken gebracht,
wsarby de Koning zich door vermoeie
nis noch gevaar liet weerhouden zooveel
mogeiyk tot leniging van deze volks
ramp by te dragen.
En het was Koning Willem III die,
uit eigen ervaring, doordrongen van het
goede gewicht van het werk, welks
voltooing wQ thans vieren, de wet van
26 Januari 1883 (Staatsblad no. 4) be
krachtigde, welke de overweging Inhoudt:
,/dat in hst algemeen rivlerbelang en
ter verbetering van dan wafsrstaatstos-
stand van Noord-Brabant noodlgis.tot volle
dige afscheiding der rivieren de Maas
en ds Waal over te gaan."
Ter uitvoering van die, op het gebied
van das Nederlandsshen Waterstaat, zoo
gewichtige wet, werd aan de Maas eea
nieuws uitmonding gegeven naar den
genormalbeerden Amer, werd te dezer
p'aatse «en afsluitdyk gelegd, sn werden
de Qeerenwaardensche overlaten geheel
afgesloten.
Bovendien kwamen tot stand talrijk*
door den nieuwen toestand gevorderd#
werken ten behoeve van waterontlasting,
waterlniating en waterkeering.
Mevrouw, niet allen behooren nog
Op zekeren morgan zaten moeder en
zoon aan de kofflstafel, toen de oppasser
twee brieven binnenbracht, die zooeven
met de post waren gekomen.
„Ha! van EugenieI riep hy verheugd
uit en stak esn brief in zjjn portefeuille,
om dien later op zyn gemak ts lezen.
Aan het adres van den anderen brief
herkende hij hst schrift van den hac-
delsraad. Een brief van hem was niets
ongewoons, maar toch klopte zyn hart
sneller, tosn hy het couvert openscheurde
en den brief ontvouwde.
Met gespannen aandacht keek zyn
mama hem aan, terwyi hy vluchtig den
brief las. Hy zatte groots oogen op, werd
rood en bleek, begon te beven, lietein-
deiyk met een gil den brief op den grond
vallen, sprong van zyn stoel ea verliet
ais een wanhopige de kamer.
Verwonderd wilde de oude dame haar
zoon volgen, toen haar oog viel op den
brief, die haar zoon zoo ontsteld had.
Zy raapte het papier op en las het
haastig.
(Wordt vervolgd.)