l
16 Juli.
1904.
roatts
ïERSf*
Hagazijn
Zaterdag
neid,
ode.
Gemeentebestuur.
trtilge Wijn]
„Zg was eens mgn verloofde, Winan
da!'
en goe,j
in mtin Mag,,
ao,* f n at.
2 otSm 3ïgaat,
i behoeven,
ivelend,
HO.
±ze «laargang.
Zaligmai
AT 75
aaaa NAAIMA,
termijnbetaling
ine» voor het
on en stop.
a dig.
oo:ten Naainaa.
arvoor verkrijg,
feijs
IE vraagt tiguf
zien.
g mogelijk eeitf'
Iree: STUAET't
VLISSINGSCHE COIIRAKT
Prijs per drie maanden 3 30. Franco per post ƒ1,50.
Afzonderlijke nummers 5 cent, M;n abonneert zich bij alle Boek
handelaren, Postdirecteuren of rechtstreeks bij den Uitgever
F. VAN DE VELDE Jr., Kleine Maikt, I. 187.
ADVERTKNTIËN: van 1—4 regeis ƒ0.40. Voor ohm regel
meer 10 cent. Bij directe opgaaf vnn driemaa' plaatsing oferzelfde
r.d ver ten tie wordt de prijs slechts tweemaal berekent!. Groote letters
tn cliché's naar plaatsruimte.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd op Zon- en feestdagen.
Teleplioonmimmer 10.
AhoKJKments-Advertentiën op zeer wordeelige voorwaarden.
eCWlETOIFIIMOMSEIFII.
Onveiligheid vaarwater.
Be Burgemeester van Vlisslngen
brengt ter kennis van zeevarenden,
die daarbQ belang kunnen hebben
dat op 20 Juli e.k. en zoonoodig vol
gende dagen schietproeven en schiet
oefeningen zullen worden gehouden in
de stelling van den Helder op de forten
Erfprins en Kijkduin zoo mede op de
Harssens ter reede van T-xel
dat omtrent de regeling der proeven
an oefeningen inlichtingen z|jn te be
komen ter Gemeente-Secretarie, op eiken
werkdag van 's morgens 9 tot des na
middag 4 uur.
VlissiBgen, den 15 Juli 1904.
De Burgemeester voornoemd,
VAN BOORN VAN KQUDEKERKE.
•uiia"^
van Alkohol"
Koortswef end
fc en opwekkend»
elen voor siekon.
itdeft*
h f 2.80®
1.35
„Lama Qaina*9
i B^oloni'ên
Rotterdam.
Binnenlandsche berichten.
M
Paul Eniger, t
öansch onverwachte komt uit het
Zwttssnelie plaatsje Clarens, bjj Mon-
treus,de tijding van het overlijden van den
beroemden en algemeen geêerder grijsaard,
den gewezen president der Zuid-Afrikaan-
sjahc Republiek, wien 't niet gegeven
1 werd, z§a laatste levensdagen op den
hem dierbaren geboortegrond door te
brengen.
Toen de worsteling tusschen het kleine
heldhafitigo volk en de legers van den
machtigen Eagolsehen staat, den over
weldiger, ten slotte bleek te moeten ein-
algen met do zege van het numeriek
overwicht, brak voor het grijze staats
hoofd het oogenbük aan om zijn land
te verlaten en elders gastvrijheid te zoe
ken.
Hoe Kruger toen alom met warme
gerstdrift weid begroet en hoe da nobele
daad van onze Koningin, haar „Gelder-
land" zendend om den zwaarbeproefden
grijsaard veilig over te brengen, weer-
I klank vond in heel de beschaafde,wereld,
f staat ons Immers nog zoo helder voor
|den geest.
B0 den eerbied, dien men reeds koester-
Ne voor Ktugei'a buitengewone gaven als
staatsman en als leider, voegde zich thans
[detrois, diep en innig medelijden metden
I mar, wlets eterka hand en heldere geest
jdtn jongen zrlhandi&en Alrikaanschcn
staat zulke kostbare diensten had bewa
pen; die zich zoovele jaren staande had
I weten te houden tegen intriges van aller
lief aard voor de veiligheid en het welzijn
|éer san zjjne hoede toevertrouwde repu
bliek had weten te waken, en die nu,
in zijn laten levensavond, als balling uit
zijn land moest trekken.
Paul Kruger was een „seif-made man'
|in den echten zin des woords.
Niet ver van de grenzen van den te-
FEUILLETON.
en gezondheid
oedende kwall
en niet van de
eet. Quaker
deel, niets van
II. De gesloten
het versch es
voordeel van
kwantiteit.
JBHBUK.
KT G,
H,
n 1 Maart tot
27.)
m. 3 23 en SiOj »Ja, Winanda 1* zei haar oom op be-
3 50 en e au ,iistea toon_ gchuMig, Eq julgt
daarom acht ik u en heb ik u zoo innig
m. 1 5oa) en 4 45 i)a,teit,k j.
m.3 23 en 0 lOfl i0omlfl M
iten na het vertrel
810
8 50
kens, Borsselan 39
gen naar Borssels»
Breskens, Boruel'1
zei Winanda in de grootste
verbazing.
De oude man bespeurde met blljscbap,
dat b(j zgn doel bereikt had. Het waa
hem gelukt, hare aandacht tot zich te
hekken.
De nauwkeurige kennis der omstan-
ightdec' ging de oude heer voort, .doet
in zulk sen geval zoo veel, alles af. Ik
k n mi) best voorstellen, dat een recht
bank van gezworenen bier een .niet
inhuldig" zou doen horren. Ea ik zou
«t er me® eens zfln. Gij hebt gelijk
15 staat m®t dat meisje op één Hjn.
«Dar ik, die in dit bijzondere geval al
omstandigheden ken, zou, wanneer
genwoardigen Vrijstaat, in het Kaap-
eche district Colesberg, een dier voor
uitgeschoven posten van BoereD, die
zich trachtten te onttrekken aan de
zegeningen der beschaving, die eerst ds
bewindslieden der Oost-Indische. Com-
pagnio, daarna die der Eogelachen over
hen wilden uitstorten, werden den 10m
October 1825 Paul Kruger geboren. Scho
len ontbraken in deze wildernis en het
eenlge onderwijs, dat de jonge Paul ge
noot, bestond in 't ijverige spellen van
het Boek der Boeken, dezen grooten schat
der Boeren, die hen de moderne ,be-
schavicg" deed minachten, doch hen
bewaarde voor verwildering.
Het hulsgezin van den ouden Caspar
Kruger was een der eerste, die het sein
gaven tot den grooten trek. Men trok
de Drakensbergen over en vestigde zich
in Natal, doch ook hjer werd geen rust
gevonden.
Als 12-jarige knaap heeft h|j in het
laager b|j Vecht kop ten overmacht van
Zoeloes afgeslagen en hg was nog geen
dertig jaar, toen hg medestreed in het
commando, dat bg Bloedrivier Dingaan's
verraad in het bloed smoorde. Tot een
iustige nederzetting in het Natalsche
bergland zou het niet komen. De tegen
stand der Ksff«rs was wel is waar ge
broken, uit het noorden .was dus weinig
gevaar meer te duchten, doch uit het
zuiden kwam de erfvgaDd, Engeland,
weder opzetten on nog vóórdat deze
Natal tot een Kroonkolonie van het
Britsche rgk proclameerde, trokken de
„onverzoenigkan" weder verder en be
traden Transvaaldat was in 1889.
De Kafferstammen, die zich aan de
overzgde der Vaal bevonden, moesten
met geweld verdreven worden en de
jonge Paul onderscheidde zich in dien
strijd zoodanig, dat hg op 16jarlgen
leeltgd benoemd werd1 tot assistent-
veldkornet. De tgd van trekken was
echter spoedig voor hem uit. Hg vestig
de zich in het Rustenburgsche, trouwde
een juffrouw Buplessis, die 13 maanden
na baar huweigk overleed, en hertrouwde
21 jaar oud, met een nicht zgner eerste
vrouw, .Tante Sanna,* die hem 16 kin
deren, negen zoons es zeven dochters,
schonk.
Te midden van steeds wassendan
voorspoed, bleef bg zich trouw met de
openbare zaak bemoeien en werden al
lengs zgn militaire bekwaamheden door
zga medeburgers steeds meer naar waarde
geschat. Ia 1848 werd de 23jarige be
noemd tot commandant en in 1852,
het jaar van de Zacdrivier-convantie,
waarbg Transvaal door Engeland als
onafhankeigke staat erkend werd, zien
we hem aan het hoofd van een oomman-
do optrekken tegen de Kafferstammen
onder Sltysli.
Be nieuwe luit.-generaal—dit was zgn
titel—leidde vier jaren achter eikaar
zgn Burgers ter overwinning, streed in
'58 met succes in het Zoutpansche en
werd in 1862, als belooning voor de
vele diensten, den Staat bewezen, bo
lk als rechter over u zat, als mfln ge
voelen ultsprekan: „niet schuldig."
Winanda zag haar oom met groote
oogen aan.
„Uw schuld bestaat hierin, mgn kind,
dat gg liefhebt geheel en onverdeeld
dat gg geheel opgaat, als 't ware u ge
heel oplost in uwe liefde. Maar dat noem
ik een eervolle schuld. Beste kind, beter
dan iemand anders kan ik met u mede
gevoelen. Evenals de anderen, die mg
niet van nabg kennen, zult gg wel eens
gedacht hebben wat doet oom zonderling!
Omdat ik je aebt en liefheb, wil ik, moet
ik mg tegenover u rechtvaardigen, Wd
zgn lotgenooten, Winanda. Niet minder
wreed dan gg werd ik beproefd. En An
ton was eigenigk onschuldig aan de
groote smart, welke bg u aandeed. Maar
z g niet. Wilt en kunt gg thans naar
mg hooren, Winanda?'
Natuurigk trokken coma laatste woor
den in hooge mate de aandacht der
igderea.
„Ja, oom I' antwoordde zg op zgne
vraag.
.Dan ben ik verplicht voor u een
familiegeheim, een treurig familiegeheim
te ontslu'erer. Het zal mg moeite kos
ten, oude wonden opnieuw open te rgten,
vorderd tot commandant generaaleen
post, door hem tot 1874 waargenomen.
In 1883 werd Kruger Staatspresident,
't Was niets meer dan een formaliteit,
hg was reeds lang de ziel van den Staat 1
Thans wendde hg al zgn kracht en
invloed as o om aan de gehate inmenging
van Eogeland in de binnenlandsche aan
gelegenheden der Republiek een einde te
maken.
Ia '84 trok hij met generaal Smit en
ds. Dutoit, den superintendent van oc-
derwgs, naar Europa, en zag zgn zending
in alle opzichten slagen. Eogeland stelde
zich tevreden met «en recht van veto
op de traktaten met het buitenland, waar
onder de Vrgstaat niet gerekend zou
worden en zag ook, wat de Inboorlingen
betreft, van inmenging at. Verder ver
zekerde de president zich op zgn reis
van den steun van Duitschland oa opende
met verschillende invlosdrgke mannen
onderhandelingen over den aanleg van
den spoorweg van Pretoria naardePor-
tugeeeche grens.
Mag hoeveel tacf en gematigdheid Kru
ger kon te rade gaan, wanneer de om
standigheden 't vorderden is o.a. gebleken
bg gelegenheid van dr. Jameson's .raid".
Tegen het gevoelen van den Uitvoerenden
Raad en van zgn burgers in, leverde
Kruger de vrgbulters Uit. Die edelmoe
digheid heefc weinig mogen baten. Kruger
voelde natuurigk dat de botsing naderde
en wilde alies tot in 't uiterste vermfJsSoa,
wat den machtigen tegenstander aanlei
ding of uitvlucht zou hebben kunnen
geven tot krachtdadig en offensief op
treden.
Ziedaar enkele trekken uit het leven
van den merkwaardiger- man, .wiens
moeizaam en veelbewogen leven thans Is
geëindigd, dia op 78 jarigen leefigd
op Zwitserschen bodem 1* ontslapen.
„Hg, die den ernst des levens kent
en geen vreemdeling la ln ie verdiensten
van ds vorst sa der wereld zei dr.
Muller zal erkennen, dat hg voor
weinigen hunner heeft gestaan, die hem
zooveel ontzag inboezemden als dit een
voudlge hoofd van nog geen honderdui-
zend boeren. Niet de kieeren zgn het,
die indruk maken. Geen ware eerbied
is het, die zich baseert op fraaie vormen,
on hooge positie, op groote kennis zelfs.
Neen, hst ia het beast van zedeRJke
grootheid, dat ons het hoofd doet buigen
ia ontzag.
„Die heeft Kruger getoond. Maar be
halve tot eerbied dwingt hg tot dank
baarheid a! wat behoort tot dan Nsdsr-
lardschen stam. Er bg, die het vaandel
van den grooten Zwgger hesft opgenomen
en gestoken hoog in de lucht, hg heeft
tevens het recht verdiend om diens titel
te voeren, den hoogstan, dien sen staats
man verwerven kanhg is de Vader
des Vaderlands".
In latere tg den vooral zgn er geweest,
die de beteekenla van Kruger's figuur
porgden te verkleinen, in moer dan ééi
opzicht. Hj, evenzeer als alle andere
menschen, óók die van beteekenla, zal
maar het moet nu, ik zal daardoor den
troost genieten, dat g0 met mö ook
medegevoelen zult. Eenigermate uit ego
ïsme due," voegde de oude heer er met
een Hauwen glimlach bg, „maak ik u
dealgenoote van mgn geheim,"
Hg bemerkte, dat Winanda hem be
langstellend aanstaarde, en bg ging voort,
haar vragende
„Hebt gg wel eens hooren spreken van
eene nicht van uwe moeder, die veie
jaren geleden verpleegd werd bg een
dokter in den achterhoek van Gelderland
en daar gestorven is?'
„Met een enkel woord, zooveel ik mg
kan herinneren, oom 1"
„U verloofd 1 ontsnapte
onwillekeurig aan Winanda's mond.
„Dat verbaast u, kindIk kan het
mg begrgpen. Maar toen, vele, vele jaren
geleden, was ik gelijk zoovelen, een jon
geling, die vol illusiëa vertrouwend en
bigmoelig het leven tegenlachte. Ea dan
die zalige uren in hare nabgheid I
Ik zag tot haar op als de beheerscheres
van mgn leven. Het ging mg als u,
Winanda; Ik wist niet van halfhaid in
mgne toewijding, in mgne liefde. Ik
zgne fouten en gebreken hebben gehad.
Doch een vluchtig overzicht van 't voor
naamste uit Kruger's loopbaan schenkt
reeds het diepe besef, de innige over
tuiging, dat bg in menig opzicht bewon
dering verdiende en de sympathie waard
was, welke hem werd toegedragen.
Hg heeft in Zuid-Afrika eene reuzen
taak volbracht. Hg heeft Staatsmansgaven
tentoon gespreid, aan welke een Bismarck
warme hulde bracht. Ea tragisch mag
't hsetsn, dat de krachtige en taai-vol
hardende man, die zooveel wiet tot stand
te brengen, aan het eind van zgn leven
in sombere verslagenheid en la droeve
ballingschap moest neerzitten bg de puin-
hoopen van datgene, waarvoor hg gansch
zgn leven en al zgne buitengewone krach
ten en gaven veil had om 't op te bouwen
en tegen den indringer en belager te
beveiligen, te verdedigen
De groote sympathie, hem bg zgn
komst uit Afrika, na den oorlog, aller
wegen betoond, zal dan oud.r Kmger
zeker een troost zgn geweest. Doch zg
waa slechte eene kleine verzachting van
de dieps wonde, weike hem in zgn hoo-
goa ouderdom geslagen word, toen zgn
grootste geluk zou zgu geweest, nog een
poosje te genieten van het schouwspel
zgner stichting -
Daarom wekt de tping van Paul Kru
ger's dood weemoedige gevoelens op bg
aileu, die ontvankeigk zga voor bewon
dering van het veie goede en groote,
dat hem eigen was.
(„Tal.")
De Kölnische Ztg. zegt aan het slot
van een hoofdartikel naar aanleiding van
den dood van president Kruger dat de
reis naar Europa oom Paul'e moeiigkste,
hardste trek is geweest. „De geschiedenis
van Kruger is de geschiedenis van zQn
volk, hg stak uit als een gedenktesksn
uit de dagen toen hg geholpen had, in
hat vierde vaderland da republiek te
stichten De Bjer is bg zgn trek on
vermoeibaar voortgegaan,zich bewust van
zgn kracht en werkzaam naar zgn aard,
alles veroenigd an overstraald door een
kinderigks hoop, dat het geloof toch tot
heil zon leiden. Oom Paul bezat deze
eigenschappen en bigft sm merkwaardig",
achting afdwingendefijnur van de geschie
denis Zgne welsprekendheid was iels
eige: s, bgbelsch, patriarchaals. Zgn ge
zicht bleef altgd rustig, alleen de kleine
oogen foükelden. Van lachen of glim
lachen hield hg in het geheel niet, men
kon zich dit gezicht o )k ln glimlachende
plooien in het geheel niet voorstellen.
Toch waa da uitdcukking ervan niet on
vriendelijk hg geloofde, en wie gelooft,
aan iets goeds gelooft, dien staat het op
het gelaat geschreven. Het lot hefft te
leurgesteld, Hst heeft andere wegen voor
zfin volk gekozen dan die van oom
Kruger waren. Wla weet, of de oude
moede man, die nu zgne oogen gesloten
hooft, niet voor zgn einde toch nog eens
verheerigkt geglimlacht heeft, droomende,
bevroedende of wanende dat de toskomst
van het Afrlkaander-volk nog niet ver-
behoorde haar toe, geheel en onverdeeld,
met hart en ziel. Ea zQ O, mgn
vertrouwen op haar was grenzenloos,
De minat® verdenking oi achterdocht
tegen haar zou ik mgzslf als halsmis
daad hebben toegerekend. Wg waren voor
elkander geschapen, dus meende ik en
wandelde welgelukzalig aan bare zgds
door mgn aarisch para-'sijs. O, als wg
's avonds de zon in purpmn g'.ood zagen
ondergaan, heerigk voor 't laatst nog het
landschap verlichtende, en ik haar toe
fluisterde De zon moge ondergaan, maar
onze liefde nooit, liefsteen zg dan zoo
harteigk mgne hand drukte en een vrien
deigke glimlach om hare lippen speeldel...
Of als wg op een schoonen voorjaars
morgen langs de bloeiende doornhagen
wandelden, arm in arm, en met walt»
hagen dezelfde liefelijks geuren inadem
den, en elkaar beloofden, dat het aan
ons niet zou liggen, als ons beider leven
niet aan zulk een vriendeigken on bigden
morgenstond gsigk bleef, ja, dat geen
wereldsche machten de geur onzer liefde
zouden rooven Waar dwaal ik heen
Och, ik was toen nog zoo jong, zeer
jong en onervaren
Een diepe zucht brak den woorden-
stfoom van den ouden man af. Hg had,
loran is, maar zich evenals ds Veres-
nigde Staten van Amerika uit het Ecgel-
scht rgk krachtig zal weten te bevrgden.'
Generaal Van Heutsz.
De heer J. E. Scholten, lid der Eerste
Kamer voor de provincie Groningen, is
g sterenochtend in het „Hotel des lades'
te 's Gravenhage ioor generaal van Heutsz
ontvangen en heeft den generaal toe-
stemmlrg verzocht, namens de leden van
de Eerste Ktmer voer de Noordeigke
provinciën om in de woning te Coevor-
den, waarin de generaal geboren werd,
een gedenksteen ter herinnering aan dat
feit te mogsn doen plsatsen.
Generaal Van Heutsz betuigde zgn
groote ingenomenheid met dit plan en
verleende gaarne zgn toestemming tot
een hulde ln dezsn vorm.
Dientengevolge zal nu spoedig de ver
dere uitwerking van dit plan door dl
zich als commissie geconstitueerd hebben
de negen Eerste Kamerleden ter hand
wordei genomen.
Do bedoeling is, hit brengen van dis
hnld* het karakter te dosn behouden
van een hulde van Noord-Nederland aan
den pacificator van Atjsh, ofschoon aan
sluiting van andere provinciën daarbij
wellicht niet geheel uitgesloten zou
kunnen zgn.
Het verbigf in Nederland van den
generaal zal van te korten duur zga—
zgn vertrek zal waarschgnlgk 25 Au
gustus e.k. plaata hebban om hst
onthullen van den gedenksteen nog in
tegenwoordigheid van gentr. Van Heutsz
te kunnen doen gsaoU'odon.
Landbouw-Departement in Ned.-Indl§.
De min. van koloniën ontwikkelt in
zgn antwoord aan de Eerste Kamer nader
zgne overtuiging, dat alleen een zelfstan
dig departement, beheerd door een des
kundig hoofl, datgene zal kunnen tot
stand brengen wat voor eens dengdi-
lgks bshartiglng der belangen van den
landbouw wordt noodlg geacht. Te recht
mag de hoop gekoesterd worden dat van
de voorgestelde maatregelen op den duur
een gunstige invloed zal uitgaan tot bs-
ptrking van de thans nog zoo veelvuldig
voorkomende misoogsten.
Meer in het bgzonder beantwoordt de
min. uitvoerig het door een der leden
in het verslag ontwikkelde betoog, dat
tot een tegenovergestelde conclusie kwam.
Dsugdeigke behartiging der belangen
van den landbouw eischt, dat theorie
en practgk, wetenschappeigke voorbe
reiding en practische toepassing in één
hand zgn het orgaan dat door streng
wetenschappeigk onderzoek de middelen
opspoort om den landbouw te verbeteren
en te bevorderen, moet ook tot toepas
sing dier middelen kunnen leiden tn
daarvoor de verantwoordelijkheid dragen:
omgekeerd moet het orgaan, dat de be
hartiging van de practische belangen
van den landbouw tot taak heeft, kun-
al sprekend® en zich verdiepende ln den
tgd van voorheen, zgn toehoorderes bijna
vergeten. Daar zat zg, de handen ge
vouwen, terwijl heets tranen hare wan
gen bevochtigden.
Hg zag het en kwam oogenblikkeigk
tot zichzelf. „Heb ik miischlen een te
teedere snaar voor haar aangeroerd 1'
dacht hg, maar stelde zich weer geruit
door de overweging, dat die tranen hare
zenuwen niet alleen ontepanning gaven,
maar ook bewezen, dat zg van haar idee
fise van daareven was afgeleid. Hg ging
dus voort
„Helaas 1 dat mijn zalige droom zoo
onzalig eindigen moest. Eins, toen wg
samen op een heerlijken zomeravond,
heerigker avond had ik nooit genoten
en nooit had ik mg gelukkiger gevosld
toen wg dan catnen ln een publieken
tuin een concert bgwoonden en zg esn
oogenbllk met eene vriendin in gesprek
was, stond ik op om aan het buffat iets
voor one te bestellen. Ik kwam vojrbj
een prieel, waar eenige jongelieden zaten.
Op schertsenden toon hoor ik door een
hunner haar naam noemen, haar mg
zoo heiligen naam.
{WarAt vwuofyNj.