5 Februari.
No. 30.
42e Jaargang.
1904.
Vrijdag
Binnenlandsche berichten.
FEUILLETON.
Es jonge Gravin,
itlteiti
VLISSINfiSCHE COURANT.
Prijs per drie maanden 1.30. Franco per post 1.50.
Afzonderlijke nummers 5 cent. Men abonneert zich bij alle Boek
bandelaren, Postdirecteuren of rechtstreeks bij den Uitgever
F. VAN DE VELDE Jr., Kleine Markt, I. 187.
ADVERTENTIËN: van 14 regels ƒ0.40. Voor eiken regel
meer 10 cent. Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde
advertentie wordt de prijs slechts tweemaal berekend. Groote letters
en cliclié's naar plaatsruimte.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd op Zon- en feestdagen.
Teleplioonnummer 10.
Abonnenients-AdvertentiSn op zeer roordeelige voorwaarden.
je burgerlijke staat dsr bevolking.
Tot de belangrgkste gegevens, welke
je uitkomsten der volkstellingen gelegen-
Ijgld verschaften na te gaan, behoort de
verdeelir g der bevolking naar den burger -
lygen staat, dat wil zeggen naar het
aantal der al dan niet gehuwden en
die gehuwd zQn geweest, met
redenen van de ontbinding des hu
il l
ele
op moil
3E, Kooif
een
UI Si
SBXiBESip
li 4 SO (ill
eilmarkii
12 301
- 5 551
Uiteraard valt hierbij een groot deel
jet bevolking buiten beschouwing, nl. de
jeugdige personen, die nog niet den
hebben bereikt, waarop de wet
in het huwelijk te treden. Voor
man bepaalt het Burgerlijk Wetboek
dien leeftijd op 18, voor de vrouw op
16 jaar, behoudens de dispensatie welke
de KoDing van dit verbod, „om gewich
tige redenen", mag verleenen, wat echter
hoogBt zelden wordt toegepast. Vóór de
invoering der nationale weiboeken (1
Oct. 1838) was genoemde leef jjd voor
de vrouwen op 15 jaar bepaald, volgens
den toen geldenden Code Civil.
0iat men de verhouding op de geheele
bsïilkiBg na, dan vindt men dat van
100 mannen zoo oud als jong in 1830
32 gehuwd waren in 1850 slechts 31,1.
Tien jaar daarna werd weder de ver
houding van bijna 32 1 bereikt, stijgende
tot 33.9 in 1879, en daarna weder
dalende tot 33,1 en 33,2 bij de beide
laatste tellingen. Een derde deel ongeveer
van alle mannen (jong en oud) was in
do laatste 30 jaren dus in gehuwden
staat.
B(J de vrouwen was de verhouding
iets lager 30,7 in J.830, dalende tot 30
in 1849, daarna weder rijzende tot 31.1,
32.5 en 33,1 bö de volgende drie tellin
gen en eindelijk evenals bg de mannen
tot 32,37 en 32,45 in 1889 en
Dat de percentage btj de verschillende
geslachten niet dezelfde .is, spruit vooral
hieruit voort dat er bij alle volkstellin
gen meer vrouwen dan mannen in den
lande waren, waarbij nog komt dat een
zeker getal gehuwde mannen in het
buitenland of de koloniën gevestigd waren
en dus niet werden meegeteld, terwijl
hun vrouwen hier te lande verblijf hielden
en wel in de telliDg werden opgenomen.
Het omgekeerds geval is veel zeldzamer.
Nog een reden, waarom naar verhou
ding meer mannen dan vrouwen in
gehuwden staat verkseren, ia hierin
gelegen dat weduwnaars in grooter getale
dan weduwen hertrouwen en vaak
met sjonge dochters". De percentages
zoo voor weduwnaars als voor weduwen
zijn sedert 1830 bjjna voortdurend ge
lid, bij de weduwnaars van ruim 4
tot 8.5 pCt. der mannelijke bevolking,
de weduwen 8.7 tot 6.9 pCt., blij fe
ar een gevolg van de afgenomen sterfte.
Hieruit blijkt tevens, dat er naar ver
houding ongeveer tweemaal zooveel
a. 3 23
1 50. E. VON DINCKLAGE.
6 2111
10 201
.0 1 30" ij
50 4 101
0 7 50
m 6
10 101|
12 10
10 3 401
20 1'-
gyjsl
55.
c.)
16.)
BorfSdO'
.ar
aar
ïOïtf>AÖS
schudde Rosina het hoofd
bromde iets binnensmonds.
"Nu, ik zal zoet zjjnl" zoo troostte
faal Bode haar. „En zoo zoek ik dan
pachter, en dacht, dat Steenburg en
zich best door denzelfden per
zouden laten beheeren, daar het
hoofdzakelijk weide-en het eerste
"Muitend bouwgrond bezit. Dacht ik
zoo, klein ding
»0a, vader, zoo dacht gij," bevestigde
slaa in vollen ernst.
«En daarom vraag ik thans u von
hoe gjj over de zaak denkt
gezegd, zou ik mijn eigendom
gaarne aan den eersten den besten
weduwen als weduwnaars in den lande
zijn, degenen die bij de tellingen
hertrouwd waren, niet meegerekend.
De gegevens leeren dat op deze ver
houding de sterfte van geringen invloed
is. Zij was b(j de gehuwde mannen en
vrouwen van 1880 89 14.43 en
14.40 van 1890 - '99 13,41 en 13.29
op de 1000, voor beide geslachten, dus
bijna even groot.
De afwisselende loop der percentages
bij de gehuwden hangt natuurlijk in
hoofdzaak af van het getal gesloten
huwelijken. Van 1840 af vindt men dan
ook voor elk tierijarlg tijdperk als aantal
huwelijken op 1000 inwoners7.34, 8,
8.29, 8.09, 7.11 en 7 30, ongeveer het
zelfde op- en neergaan als bt) de ver
houdingen der gehuwde mannen en vrou
wen in die tijdvakken, Hieruit blijkt een
zeer sterke (betrekkelijke) daling der
huwelijken in het voorlaatste tijdperk
(1880 89', vergeleken met het vorige
(1870 79). Deze vermindering begon
reeds in 1874.
Verkiezingspregrams.
De „Prov. Gron. Cr." brengt in her
innering dat in de laats'e jaren in beide
Kamers der Stater-Gsneraal met nadruk
en klem gewezen i3 op het demoralises-
rende dat in de zoogenaamde „program
ma's van actie" is gelegen op het
bedenkelijke van het maken van den
s'aat tot „ten doos van Pandora, waar
ieder zijn wensch inlegt, om die onmid
dellijk daarna ar weer uit te halen, om
gezet in een tastbaren vorm". „Eenmaal,
zeide in het afgeloopen jiar da heer
Lobman, heb ik er aan mede gedaan,
maar ik ben onmiddellijk bekeerd gewor
den".
„Het ware te wenschen meent nu
het Groningsch blad dat alle leden
der Kamer en allen die zich beschikbaar
stellen voor een Kamercanditaluur zich
tot dit juiste standpunt wisten te ver
ba ffan en weigerden te worden gekozen
op een overladen program van urgentie,
van hetwelk zjj weten dat de schuld,
die daarmede wordt aanvaard, niet kan
worden afgelostdat de mooie voorspie
gelingen, die het doet, evenmin in ver
vulling zullen komen als die neergeschre
ven in het prospectus van menige naam-
looze vennootschap. Tuaschen zeggen en
doen graven de programma's van actie
een afgrond. En aan de waarheid in de
politiek brengen z(J een knak toe, die de
waarheid op zich zelve gevoeliger onder
mijnt dan men zou denken en den eerbied
voor onze instellingen, met name voor
de volksvertegenwoordiging, er bg.
„Langzamerhand begint reeds de actie
met het oog op de komende algemeene
verkiezingen weder een begin van uit
voering te krjjgen. Vóór men er aan
denkt is het zoo ver. De leiders, die
reeds beginnen zich in postuur te zetten,
zullen aan het staatsleven een grooten
dienst bewijzen en de waarheidsliefde
zoowel als den eerbied voor de volksver
prijs geven de landerijen zouden dan
misschien al heel spoedig uitgeput zijn.
Als gij nu eens minder op reis gingt en
met behulp van eene vlfjtige, huiselijke
vrouw het beheer op u wildet nemen, zou
het opbrengen van de pachtsom a niet
moeilijk vallen.o
„Maar uwe goedheid drukt mg 1" zside
von Halte. „Ik durf uw voorstel niet
aan te nemen. Gfl weet, dat ik tot nu
toe uw vertrouwen niet verdien, dat ik
een slechte beheerder ben, dat ik schulden
heb, en dat er bovendien nog een zware
verdenking op m|j rust."
„Dat is het juist, wat ons op de ge
dachten bracht, u de behulpzame hand
te bieden 1" riep graat Budo uit. „Zulk
eene verdenkiEg richt dsn mensch lang
zamerhand ten gronde, indien hg niet de
duideigke bewgzen van zgne onschuld
kan leveren. Ik zelf heb dit ondervonden,
en moest jarenlang In de gevaDgenis
zuchten. Op den schurk, die mg voor
zgn diefstal liet boeten, rustte ook wel
eenige verdenkingdoch bg was een
man van eer in vergeigkiog met mg,
tot op het oogenblik, dat de dood bg hem
aanklopte en hij opgeroepen werd om
rekenschap van zgn daden te geven-
Toen toen was het echter te laat t*
tegenwoordiging ongemeen aanwakkeren
als zg in het vervolg stellen zonder de
snorkende programma's. Zg demorallsee-
ren het volk, heefc de heer Lobman
beweerd. En hg heefc deze stelling
glansrgk bewezen."
In een rede, die het Kamerlid ds.
Talma voor kiezers in het kiesdistrict
Tietjerkateradeel uitsprak deelde hij mede
dat de regeering nog dit jaar een wets
voorstel hoopt in te dienen betnff mde
de regeling van het lager onderwgs en
dat daarin o. m. de bepaling zal worden
opgenomen, dat uit 's Rijks kas de mini
mum-salarissen ven het onderwgzeud
personeel zullen worden vergoed.
Suiker als voedingsmiddel.
Het volgend adres ia door den Anti-
Suikeraccgnabond verzenden aan den
minister van oorlog
In de algemeene vergadering van den
Anti Suikeracegns Bond, den 30en Oct.
j 1. te Utrecht gehouden, werd eenparig
de wanacheigkheid uitgesproken, dat ook
hier te lande de waarde van de surer
als voedingsmiddel, en mear in het bg-
zonder als snelwerkende hersteller van
spierkracht, op proefondsrvindeigke wgze
mocht worden vastgesteld.
Een dergeigke proef, dia om voor we
tenschap en practgk van nut te zgn,
onder scherpe geneeskundige cont, óe
dient plaats te hebben, zou, naar men
meende, het best in het leger genomen
kunnen worden, aangezien bg geforceerde
marschen en andere veel spierkracht
eischende militaire oefeningen, onder de
voor het onderzoek gunstigste omstan
digheden, g6corstateerd kauworden welke
uitwerking de toevoeging van een ration
suiker aan de gewone voeding op het
volhardingsvermogen van het individu
heeft.
Onder dea invloed van de juistere
beschouwingen, die In den laatst'.n tgd
omtrent de voedingswaarde van de suiker
beginnen veld te winnen, heeft men zich
in buitenlandsche legers reeds met deze
proeven beziggehouden. Ia Duitse'aland
waar de brochure van Henri Hirschbecg
„Die Zuckerration dea Sjldaten" (Berign,
Hugo Sleinitz) de aandacht der leger-
autoiiteiten op de beteekenis van suiker
voor militaire doeleinden had gevestigd,
was dit onder leiding van den etatarts
dr. Leitenstorfer het geval, in 1897, ter
gelegenheid der groote herfstmanoeuvres
in de Wotterau. De interessante uitkom
sten bg dat onderzoek verkregen en me
degedeeld in het „Milita-arlzliche Zeit-
schrift», hebben dien geneeskundige aan
leiding gegeven de suiker uit drieërlei
oogpunt sterk aan ta bevelen, no. lo.
als tosgift bg de gewone dageigksche
kost, tot verhooging harer voedingswaar
de 2j. als niet aan bederf onderhevige
licht draagbare mondvoorraad voor de
manschappen en proviand voor vestingen,
lazaretten en schepen en 3o als verster
Een paar groote tranen vloeiden langs
von Halte's bleeke wangen.
„Ik dank u er voor, dat gg dit alles
gezegd hebt,zonder mg aangehoord te heb
ben. Ik ben niet geheel onschuldig
„Was ik het? Ik had wel geen groot
onrecht begaan en toch
„Ik bid u, hoor mg een oogenblik
aan smeekte von Halte.
„Neen, neen, wg verlangen eerst ant
woord op ons voorstel. Laat mg u éen
raad geven verbind u zoo nauw mogeigk
aan de familie Rotthslm, aan mg, aan
de gravin, aan dat blonde kind daar
neen, geen uitvluchten meer 1 Rosina
heeft dit alles zoo besloten, ten einde
allen gelukkig te zien
„Mgn God, Rosina, hebt gg dit alles
zoo beschikt?" riep von Halte van aan
doening oveistelpt uit.
„Eduard zal zich toch zoo verheugen
als alles in orde komt!" antwoordde
Rosina.
„Eu daarom faabt gg alles zoo be
schikt?' riep von Halte niet zonder bit
terheid uit,
„Ja, ja, onze dames weten het wel
Zg zouden alles willen doen ter wille
van éen uitverkorene Izeide graaf Bodo
schertsende.
kend en opwekkend voedingsmiddel op
marsch.
Ook in België wareD, bigkens dagblad-
berichten, bg de in den vorigen herfst
gehouden leger-ocfeningen deze proeven
aan de orde, en zou daaromtrent een
beredeneerd verslag worden uitgebracht.
Overtuigd, dat alles wat strekken kan
om de pbysieke kracht van den soldaat
te vermeerderen, en hem tegen vermoeie
nissen bestand te maken, door Uwe Exc.
als van het hoogste belang voor de
weerbaarheid van het Nederlandsche leger
wordt beschouwd, veroorloven wjj ons
tot u het beleefd verzoek te richten te
willen bevorderen dat, op het voetspoor
van hetgeen ten dezen in het buitenland
is geschied, ook in ons leger oDder ge
neeskundig toezicht proeven worden ge
nomen ter bepaling van de waarde van
suiker uit het oogpunt der voeding, speci
aal als snelwerkende krachtherateller b0
zware liehameigbe inspanning. Dit onder
zoek zou, naar het ons voorkomt, onder
de meeste waai bergen voor het welslagsn
bg het keurkorps van de kadetten der
Kon. Mil. Academie kuanen ingesteld
worden,
Voor medêdseling van het resultaat
dar eventueel te nemen proeven, dat
naar wg overtuigd zjo, onze gunstige
opvatting omtrent de voedingswaarde van
suiker zal bevestigen, houden wg ons
ten zeerste aanbevolen, in hst voltrouwen,
dat het bg Uwa Ex -.sllentie gem bezwaar
zal ontmoeten, als onze vereenigirg van
die msdedeelusg net gebruik maakt, dat
haar in het belang der volksvoeding
wenscüelijk zal voorkomen.
Namens het Nederl. comité voor ai-
gemeen kiesrecht is een adres aan de
Tweede Kamer gericht, waarin er op
wo.dt aangodrorgen, voile medewerking
te verleenen hieraan, dat de belde inge
diende wetsontwerpen inzake grondswets
herziening zoo spoedig mogeigk aan de
orde gesteld worden in de sfdeelingen
om daarna door het college in openbare
behandeling te wordm genomen. Een
memorie van toalichting vergezelt het
adres.
Vervoer van krankzinnigen.
Door den minister van binnenland
sche zaken is een circulaire gezonden
aau de besturen van de verschillende
krankzinnigengestichten hier te lande
naar aanleiding van eene, in het Voor-
ioopig Verslag van de Tweede Kamer op
Hoofdstuk V dsr Staatsbegrooting, aan
gevoerde klacht over de dikwerf ruwe
manier van optreden van de geleiders
tegen de ongelukkige krankzinnigen, die
door de zorg van gemeentebesturen van
de eene plaats naar de anders vervoerd
moeten worden.
Reeds vroeger ward eene circulaire
gazoDden, waarin er op werd gewezen,
dat het niet wenscheigk was, het ver
voer te doen geschieden onder geleide
van politiebeambten in uniform, dat er
gebruik werd gemaakt van dwangmiddelen
of dat, b(j vervoer van vrouweigke pa-
tienten, geen vrouweigke hulp aanwezig
was.
Thans wil de minister worden inge
licht, of i k 1 Januari 1902 gevallen als
boven omschreven zgn voorgekomen, en
dus werd afgeweken van de eenmaal
gegeven voorschriften.
„Och, papa," riep Rosina uit, „Eduard
heeft immers niemand anders die hem
eens vreugde bereidt. Hoe zou ik dan
nog aarzelen?"
„Ik houd niets voor afgesproken, voor
dat gg mg hebt aangehoord," zeide von
Halte, terwgi hg met de hand over het
voorhoofd streek. „God west, dat ik een
vriend was van den armen Bodo ik kan
echter niet verhelen, dat ik partg ge
trokken heb van zg o zorgeloosheid in het
spel en bg de weddenschappen. Hg luis
terde niet naar mgne herhaalde waar
schuwingen en waarom zou ik
de hand terugtrekken van datgene, wat
een ander met een zuiver geweten in
zgn zak zou hebben gestoken, als ik het
niet deed?.... Oader mgae schuld-
eischers was destgds een gemeens woe
keraar, die mg eerst op listige wflze in
zgne netten lokte, om mg daarna her-
haaldeigk de duimschroeven aan te leggen.
Op een oogenblik, dat ik in de grootste
verlegenheid verkeerde, beloofde hg mg
nog eenigen tgd geduld te hebben wan
neer ik hem een dienst wilde bewgzen
nu, wie is hiertoe niet bereid op het
oogenblik dat een wissel vervalt? Genoeg,
ik zou een zgner kennissen als kamer
dienaar aanbevelen bg den jongen Bodo.
Herhalingsoefeningen.
De minister van staat, minister van
oorlog, heeft goedgevonden, ten vervolge
op de kennisgeving, voorkomende ln de
„Sict." van 29 Januari j.l., te bepalen:
lor dat de verlofgangers der lichting van
1899, behoorende tot de le compagnie
hospitaalsoldaten, voor den werkeigken
dienst moeten opkomen voor het tgd vak
van 29 dezer tot en met 26 Maart a s. j
2o. dat bedoelde verlofgangers, voor
zooveel zg gevestigd zgn in de gemeen
ten, van waar zg niet in één dag hun
garnizoen kunnen bereiken, niettemin
zich eerst op 29 dezer op marsch be
hoeven te begeven en zich den dag daarna
zoo vroegtgdig mogeigk bg het korps
moeten aanmelden.
Bg het koloniaal werfdepot zön in de
maand Januari jl. voor het O.-I. leger
aangenomen 73 personen, onder wie 14
vreemdelingen en 11 voor 2 jaren ge-
detachesra wordende miliciens. Voor
West-Iidië namen 7 personen dienst.
Naar Oost-Ind'ë vertrokken 2 detache
menten, onder 6 officieren, samen sterk
7 onderoff. en 85 minderen afzonderigk
22 officieren an 1 onderofficiernaar
West Inéië 1 detachement, sterk 1 ser
geant en 10 soldaten. Uit Oost-Indië
keerde 1 en uit We3t-Indië 5 soldaten
tarug om den dienst mat paspoort ts
verlaten.
"Flfssisgsa, 4 Febr.
Het Brondgeest-Snsemble.
Voor een goed gevulde zaal speelde
gisterenavond het Brondgeest-Eosemble
in het Concertgebouw alhier „Het
Roede Spook".
Dit stuk als lachsucces geannonceerd
verdiende dien naam ten volle, voorna-
meigk door het goede spel van de meestea
der spelers. Ons compliment voor het
vlotte spel, zelfs waar gespeeld werd
zonder den dikwijls hinderlijken Bouffleur.
De hootdrol werd meesterlijk door den
heer Brondgeest vertolkt. Wg hebben veel
en harteigk gelachen, hoewel de inhoud
van het stuk soms een bedenkeigken trek
op veler gelaat te voorschgn riep.
Werd in dit stuk een bepaalde politieke
richting op een onzes inziens te hoog
voetstuk geplaatst, nog veel erger werd
dit in het nastukje„De Dtgfriem".
Het is zeer te betieuren dat bg het
Deze had, dit wisten wg allen, tgdeus
de noodlottige zeereis eene aanzienlijks
geldsom bg zich. Daar mgn geweten er
reeds tegen op kwam, dat ik den goeden
jongen in zoo slechte handen had over
geleverd, ontstelde ik niet weinig toen
Bodo op den laatsten avond voor zgn
dood aan het souper tot mg zeide
„Arthur, de jonge man, dien gg mg als
kamerdienaar hebt aanbevolen, is een
deugniet, die mg besteelt. Maar ik zal
hem een volgende keer zien te snappen I"
Verontrust antwoordde ik: „Gg moet
hem uit uw dienst onts'aan, zoodra wg
aan land komen 1" hoewel ik zeer goed
begreep, dat dan ook de verlengtijd voor
mgn wissel zou zgu verstreken. Na daze
mededeeling smaakte mg de wgn niet
meer en wilde ook het spel niet langer
vlotten, zoodat ik, mgn eigen lichtzin
nigheid verwenschend, mg misnoegd in
mgn hut terugtrok om na verloop
van een uur op het dek geroepen te
worden, nadat het ongeluk gebeurd en
alles voorbg was. Ik alleen kon vermoeien
wie de misdaad had gepleegd. Ik nam
den kapitein in het vertrouwen, en deze
overtuigde mg vau het nuttelooze eener
navorsching op zee.
Wordt wrvolgd
