!r
Vrijdag
15 Januari.
icitstbodc
ItaiiiSsÉrtoËtefl,
42a Jaargang*
1904.
sleerling
)ode
V -Rü. 12.
\>i beschuit,
door
ut te ge»
oornaamsië
tJssp3rtt6U»
.ütaïiaa.
Eerste Hypo
3V, en 4pCt
er
vlissimesche courant
PrtJa per drie maanden 1.30. Franco per post l.SO
Afzonderlijke nummers 6 cent. Men abonneert zich bg alle Boek
handelaren, Postdirecteuren ®f rechtstrssks kg den Dit gever
T. VAN BS VKLBS Ir., Kisiaa Markt, L 187.
ADVERTFNTISNru -4 rostóa 0.40. Voor eiken regel
meer ,10 eest. BJJ directe opgaat van driemaal plaatsing derzeltde
advertentie wordt da prijs slechts tweemaal berekend. Greets letters
en cliché'» naar plaatsruimte.
Ver» tfst «egslffe% aI&gss»K(to« ®g Im- fMrtfagsx. VatepfaooanuauMr TO. i'aoM^sak-AéimlwsaSn op *mt voomtaüge Toorornkduu
te bekomen b;
[IBjjJsn.,
uskenstraat Sa.
7BMELSFELDEB,
VANDEKERCK*
n Bureau dezsi
iflIENST
IxioaaLBUsa »i
e: vm 4 50 (alle./:
au Zeilmarktvu
nm 12 80 1 li
5 - 5 55 6 5i
Zeilmarkt Vltssin
op werkdagen
nm 12 35 1 M
5 05 6-7-
11
LVMDIMST.
6— 6 20 7-
lO— 10 20 1041
110 1 30' 2-'
3 50 410
7 30 7 50 8 20.
vm 6 10 6
50 10 10 10 31
Nm 12 10 121
3 10 3 40 4-
0 7 20 7 40 i-
.llen Zondags uit
ïCH&uas.
L9Q4,
nm. 8 23 c.)
3 50.
1 55.
13 23c.)
a het vertrek va'
Se reis van dr. Kuyper.
Bij ztJn terugkomst te Brussel hèeft
dr. Kuyper zich opnieuw laten inter
viewen door den Brusselscben corr. van
het „Hbl." Als gast van den Koning,
weigerde de minster echter zich uit te
laten over de gesprekken welke hy met
koning Leopold gevoerd had, en dit te
meer, waar verschillende geruchten ver
spreid waren over het doel zjjner reis.
Dr. Kuyper vertelde, dat hy wel plan
had gehad naar Petersburg te gaan, om
een bezoek te brengen aan de tentoon
stelling. De Hollandsche inzending boe
zemde hem veel belang in. Doch de tyd
ontbrak hem. Hoogstwaarschijnlijk zou
btJ Zaterdag regelrecht naar Den Haag
vertrekken. Koning Leopold heelt dr. Kuy
per weer uitgenoodigd voor een diner,
Vrijdagavond ten paleize. Niettegenstaan
de de geheimhouding, welke over het be
zoek bewaard wordt zegt de corres
pondent gelooft men hier toch, dat
alt bezoek in verband staat met de
Congo quaestie.
De Brusselsche correspondent van het
het „Hbl." seint van gisteravond
Hedenavond te half acht bood de
minister van justitie, de heer Van den
Heuvel, een diner aan van vijftien
couverts, ter eere van minister Kuyper.
Aan tafel zaten, behalve dr. Kuyper, de
heer en mevrouw Van den Heuvel, de
minister van buitenlandsche zaken, de
heer De Favereau, de minister van
landbouw, de heer Van der B.uggen, de
minister van spoorwegen, de heer Lie-
baert, de rector van de katholieke uni
versiteit te Leuven, de heer Hebbelinck
de hoogleeraar aan de universiteit te Gent.
professor Pyfforoen, de minister van den
Congo-staat, de heer Descamps, de minis
ter van staat, de heer Beernaert, de
secretaris des Konings, de heer Carton,
de secretaris van den minister van
justitie, de heer De Bate, en de hoog-
leeraar aan de Luiksche hoogeschool,
professor Hubert.
De ministers Van den Heuvel en dr.
Kuyper zijn vrienden. Zjj leerden elkan
der te Gent kennen, toen zjj beiden nog
journalisten waren, jaren geleden. Sinds
dien tjjd bleet steeds tusschen hen een
goede verstandhouding bestaan.
De Haagsclie briefschrijver van „De
Tyd« meldt omtrent de Belgische reis
van den premier het volgende
Waarschijnlijk is de Congoleesche
quaestie wel het minst bij de zaak be
trokken. Men weet dat koning Leopold,
om steun te vinden tegenover Engelands
zucht tot inmenging in den Congostaat,
verschillende bezoeken heeft afgelegd. O.
a. is bij met dit doei herhaaldelijk te
Parijs en laatst te Weenen geweest, doch
zonder veel succes. HjJ moet dus wel
tot de overtuiging zjjn gekomen, dat
groote bonden elkaar niet bijten, en hy
van de mogendheden, die Beigiê's neu?
tialiteit waarborgen, maar weinig heeft
te hopen, Wat natuurlijker dan dat hy
Hoe Abel-Ter-Akanianz
aan. een millioen. kwam.
&ne schets uit het volksleven te lijlis.
8.)
10
150
|ens, Borsselan
13 naar BreskenSi
en naar
des ZONDAGS
ipoorwsgstatlü»
Abel sloeg zelf ook de handen uit den
mouw, en daar er wijd en zijd geen
menscheltJke woonplaats te bekennen
was, had h(J zelf aangenomen, tegen
wekel(]ksche afbetaling voor de voeding
van zQn werkvolk te zorgen. En wat
kon het ook schelen of het meel met
kalk vermengd was en bet brood, door
Borssh'v (je ve|e zandkorrels, tusschen da tanden
knarste I De menschen aten het toch, en
Wanneer op Zaterdagavond het weekloon
uitbetaald werd, keerde de helft weder
to Abel's zak terug.
thans naar een toenadering uitziet met
het aangrenzend Nederh net, ais koloniale
mogendheid evenzeer als Bslgië aan ver
rassingen blootgesteld. Men kan zich alleen
verwonderen, dat het niet veel eerder is
geschied, en dat tegenover de talrijke
bondgenootschappen Nederland en België
niet reeds lang het hunne hebben gesteld.
Een tolunie, hoe moeilijk deze tot stand
moge z|jn te brengen, moet en kan de
eerste stap zijn en ligt voor de hand,
daar België en Nederland elkaar bijna
op elk gebied aanvullen. Zulk een tolunie
heeft het groote voordeel, dat zij in beide
landen populair zal wezen. Er zijn in
Nederland zeker lieden, die de voorkeur
geven aan een aaneensluiting bij Duitach-
land, en in België, vooral onder de
Waalsche anti-clericalen, die zich als
broeders van de Franschen beschouwen,
maar zjj zjjn in de twee landen een
kleine minderheid. Het gros der Neder
landers en der Belgen zjjn diep overtuigd
van de waarheid van het woord, dat
het met groote heeren slecht kersen eten
is, wjjl zij met de pitten gooieo. Over
t algemeen is men dan ook hier met
deze reis van den premier ingenomen,
veel meer dan met die welke hg vroeger
naar Berlijn maakte. Men hoopt van
harte, dat er nu eens spoedig een ont
moeting zal volgen tusschsn Koaing
Leopold en onze KoniDgin. Na alle be-
zoekeD, vroeger afgelegd, ligt zjj als
voor de hand. De oude veeten zijn de
wereld uit na de ontmoeting, die vroeger
tusschen koning Willem III en koning
Leopold plaats bad.
Maar dit alles is slechts raden. Wat
er eigenlek te Brussel wordt besproken
en voorbereid zullen wjj voorloopig wel
niet vernemen. Ik betwijfel zelfs zeer
of de Eerste Kamer er bij de bespreking
van de Staa'sbegiooting naar zal vragen.
De heer Fransen van do Putte had het
misschien in zfla tfjd gedaan, maar de
tegenwoordige leden zijn kalmer ge
stemd".
De Berignsche correspondent van de
,N. B. Ct." meldt aan zyn blad
Tot dusver hadden de Berljjüsche
bladen zich in hun hoofdartikelen nog
niet ingelaten met dr. Kuyper's Brus
selsche reis, maar het woord gelaten
aan hun correspondenten te Amsterdam
en te Brussel. Vandaag echter bevat de
.Post" een hoofdartikel over de zaak.
Het blad acht een militair politiek
verbond tusschen België en Nederland
onwaarscbynigir wegens da door de groote
mogendheden gewaarborgde onzydigheid
van België. Dat de garandeerende mo
gendheden z o maar zouden toelaten dat
"de beide Neierlandsche staten, door een
militair-staatkundig verbond te sluiten,
iets als een groote mogendheid zouden
gaan vormen, valt te betwijfelen. Ook
zou de werkzaamheid van zulk een
verbond begrensd z(Jn. Ia Nederland
houden vooral de tegenstanders van een
engere aansluiting by het Duitsche rijk
de oogen op Bslgië gericht, want allééa
is Nederland niet zoo sterk, als zijn
internationale beteekenis wegens z(]n
belangryk koloniaal r|jk wenscheigk zou
maken. Ot nu echter juist met het oog
op de overzees c'cie belacgcD het aanzien
van het land door een eventueel Neder-
landsch-B lgiich verbond zou stijgen, is
meer dan twijfelachtig.
Om d-:z.< rodsueu ligt het vermoeden
dat een militair verbotd en san nauwere
staatkundige aarslui'iEg tusschen de
beide staten weldra trt stand zou komen,
veel minder voor de hand, dau do opvat
ting dat te Brussel gewerkt ia ten behoeve
van een Nederlandscbe-Belgisch tolver
bond. Wat voor Hollands's staatkundigs
positie geldt, ia ook waar voor zya
handelspolitiek. Op zichzelf is het land
niet sterk genoeg om aan alles wat ge
beuren kan het hoofd te bieden. Ook
de mannen die de leiding der zaken in
handen hebben, moeten sedert lang be
seft hebben dat Nederland, wil het zgn
plaats in den wereldhandel handhaven,
moet streven naar nauwere aansluiting
zön buren.
Ook daarbij wijzen de enkel-zakelijke
overwegingen in de eerste plaats in do
richting van Duitschland. Maar men moet
daarbjj ook rokening houden met de
volksstemming, Onder het Nederlandsche
volk z^n er altijd nog die een hevige
angst hebbsn voor 6lke innigere ver
houding tot den groote» buurman, met
wien men toch door afstamming verwant
ia. Zij vreezen altjjd nog hst zy dan,
gelijk sedert lang ten duidelijkste bewezen
is, gsheel ten onrechte dat Nederland
dan lacgzaam maar zeker door den mach-
tigsn nabuur opgeslokt zal worden. Daze
spokenvrees is nog zoo sterk, dat de
staatslieden dien factor niet mogen ver-
waarloozen, en dus blijft voor Holland
alweer sleeh's Be'gië over als de mogend
heid, met welke men op- het gebied der
handelspolitiek hand aan band zou kun
nen gaan.
Van welken aard de bedoelingen zijn
die m8n, by de zoo zorgvuldig geheim
gehouden besprekingen te Brussel in het
oog houdt, daarnaar is volstrekt niet te
raden. Of men een formeel tolverbond
wil sluiten, ot zich zal vergenoegen met
een handelsverdrag, zal de toekomst
moeten leeren.
De beste klanten waren drie Russische
smeden zy dronken wekelijks voor tach
tig roebels brandewijn want, daar Abel
het monopolie had, kon hy de fl9seh
gemakkelijk voor een roebel verkoopen.
De zaken gingen voortreffelijk één
ding stond Abel echter niet aan, namelijk
de moeraskoorts, die nu gedurende de
heete zomermaanden het ergst woedde.
Wanneer de zon met hare brandende
stralen het moeras bescheen en zware,
verpestende dampen uit den grond oc-
stegen, werd het hem benauwd om het
hart. Hy verloor byna het bawustzyn
alle leden deden hem pijn, als had men
hem half dood geslagen de maag wilde
niet werken, een brandende dorst kwelde
hem aanhoudend en akelige droomen
vervingen den verkwikkenden slaap. Hos
dikwijls verscheen hem dan de oude Gigo,
die met den vuilen, losgatornden rok
over den arm, de vinger dreigatd tegen
hem ophief. Hoe akelig was dan het
ontwaken, ja, die pynen en kwellingen
waren bijna niet langer uit te houden
Toch kwam Abel dezen t(Jd door. Na
verloop van vier maanden was hst werk
Premierschap,
Ouder dit opschrift schrijft hst „Yad."
het volgende
Dr. Kuyper is blijkbaar niet enkel voor
een verzetje naar Bslgië's fl iurige hoofd
stad getogen. Eo men is benieuwd te
weten waarom dan wel in hoofdzaak da
reis werd ondernomen.
De pers heeft het niet verklaptwèl
wist de hooge reiziger zich de hinderlijke
insecteDSoort tot welke te hebben
behoord hy soms verklaart zich niet
zonder genoegen te herinneren niet
geheel van het ïyf te houden, maar,
vergeleken met de uitgebreide vertelsels
en omvangrijke commentaren, die vroe
ger de ronde plachten te doen zoodra
onze premier de vaderlandsche grenzen
over was, ia wat nu in de bladen ver-
luidt niet meer dan kinderspel.
Onze fantasie leggen we dan ook den
str ifsten breidel aan we zullen niet
gaan napluizen wat het waarschyniyirst
gereed, en streek Abel drie duizend wel
verdiende roebels op.
Wel had het garnizoen ln de nieuwe
kazerne veel te lyden van de vochtig
heid, want in de plaats van het water
door het aanleggen van kanalen af te
leiden, had men hst juist aangehaald
door het uitgraven voor de fondamenten,
zoadat msn dan ook onder den vloer da
kikvorschen lustig kon hooreis k wake*' 1
Esn der koramandanten berekend i zelfs,
dat h.t gebouw twintig procent men
schenlevecs zou kosten. Maar wat koa
dfri schelen Soldaten weren voorwerpen,
die men ten allen iy;o docr anderen
kon laten varvangen, e i ergerlijk dienden
zy immers ook un leren op ter ff ren
voor het vaderland cn da vreadzims bur
gers, die hen vosdan eu kierden morsten 1
Abel zocht nogmaa's da ingfnieurep.
Ditmaal mo st hij al z(JaospaarptnrLi-
gen op-.ff-u-tn, wiet de bruggen, dia nu
in allerijl gebouwd moesten worden,
werdan duur betaald.
H-t werk moest ijlings ondernomen
worden, d;a: de oorlog voor do deur
stond,
isof Koning Leopold over een algemeene j
tosnadering tot Nederland, over een tol-
unie, over de Luiksche tentoonstelling,
of wellicht zelfs over Congolsesche aan
gelegenheden met zyn Nederlandschon
tafelgast van gedachten heeft gewisseld.
Eckel hierop vestigen we de aandacht,
dat het S r K u y p e r was, met wien
niet wordt weersproken, dat de Belgische
vorst herhaaldeiyk mondgesprek voeid?.
Zeker niet als minister van binnen!,
zaken viel den Nederlanüschen partijleider
deze eer te beurt. Het moet geweest zya
als voorzitter van den Raad van ministers,
wsl te verstaan niet louter ais den man,
die in de byeenkomsten der ministers
dea presidialen hamer zwaaien mag,
maar als den premier, als Nederland's
eersten minister,
Men herinnert zich waaraan de huidige
minister van binnenlandsche zaken deze
waardigheid danktaan het nieuwe re
glement van orde voor don raad van
ministers, dat, reeds luttele maanden
na de formatie van het Kaainet-Kuyper
eerst by geruchte vermeld, spoedig daarop
officieel werd bekend gemaakt.
Daar is destijds tamelijk veel over te
doen geweast en er is loan van de zijde
der regeering en van de met haar be
vriende pers zóó hardnekkig het verschil
tusschsn het oude en h9t nieuws regle
ment als van weinig beteekenis voorge
steld, dat men ook ter linkerzijde zich
ten dsele in gerusten slaap heeft laten
wiegen, men veelal de zaak en bagatelle
leerde behandelen en eigeniyk de Eerste-
Kamerrede van den onvergeteljjken Fran
sen van de Putte, buiten een paar dag
bladartikelen, de eenige forsche aanval
was, dien ten slotte deze staatsrechteiyke
nieuwigheid te verduren kreeg.
Zal men zoutjes aan niet tot het Inzicht
komen, dat nu twee jaar geledsn voor
alarmgerosp wel dogeiyk reden was
Een premierschap naar buitenlandsch
model het heette toan te mal om
het in ernst te vreezen.
En thans Ziet au niet iedéï ia dr.
Kuyper veeleer den premier dan het hoofd
van hst toch niet onbeduidend departe
ment van binnenlandsche zaken
Nog eens, wat te Brussel verhandeld
werd is ons niat bekend en wy radan
er ook niet naar.
Maar dat zullen toch ia elk geval wel
zaken zyn, die zeker den minister Van
Lynden, die wsllicbt do ministers Harte
en De Marez Oyens, misschien zelfs den
minister Idenburg raken. Doch niet door
een hunner, daor dr. Kuyper worden zo
bedisseld.
Tegen een premierschap hadden en
hebben wij, grondwettige en andere,
bezwaren. Wy zetten ze tbans nietuiteen.
Nu er eenmaal een premier is, ligt het
in den aard der zaak dat hem ook wat
te doen wordt gegeven.
Maar dan moffele men ook niet langer
de evidente waarheid weg, dat, in af-
wyking van staatsrecht en staatsleven
der laa'sta ruimhalve eeuw, thans dr.
Kuyper èn feitelijk èa reglementair in
het kabinet, nummer één is en dat zyn
ambtpecooien èn reglementair èa feiteiyk
mogen flgureeren als ministers tweede
klas.
Benoemingen.
Naar aanleiding van de opmerking, door
esn der Haagsche correspondenten van
het „Hbl." gemaakt, dat „dogmatisch-
aattgelegde Nederlanders minder geschikt
zyn om in openbare ambten op te treden',
zegt „Da Stand.", dat 't er slechts op
aan komt te weten „wat men hierbij
order dogmatisch aangelegd" verstaat.
Niet slechts da kerken, maar ook de
politieke groepen, de universitaire weten
schap, de scholen der wysgeeren, zelfs
de maatschappeiyke kringen, houden er
dogma's op sa.
«Voor veel liberalen hier ts lande is
de vrijhandel een dogma. De evolutie
heerscht ihans als dogma op wetenschap
pelijk gebied. De alleengeldigheid der
allopathie is een dogma in onze medische
kringen. Da pret mantle van het blauwe
blosd is dogma ia de kringen van de
„high life".
„Zeifs kan men zeggen, dat b.v. de
Nad, Hsrv. kerk, de Evaogel. Lutheracha
Kerk, da Rrmorstrantsche kerk en de
Doupsgezinde Srcietait op de handhaving
van de dogmata barer b8iy ienis nauwe-
ïyks mser bedacht zya, en dat de zoo
even aangeduide stellingen veel sterker
dogmatic,cil karakter dragen dan genoemds
kerkgenootschappen.
„Wie beweert dat dogmatische personen
min geschikt zyn voor het openbare ambt,
sluit dus niet alleen de Rooraschen en
Gereformeerden, maar evenzoo de free
traderaanrie», de Darwinisten,deallopaten,
de aristocraten en zooveel meer uit.
„Doch wie biyven dan over?
„Vooraan de sceptici,da onverschilligen,
de karakterloozen, de kan-me-niet-schelen
figuren.
„Juist is, dat de beiydende Christenen
voor menig hoog ambt, op dit ooganblik,
minder geschikt zyn, omdat zs ervaring
in hst lagere ambt missen. Dit echter ia
gevolg van hun vroegere uitsluiting, en
elk wezsniyk vrijzinnig man moet er
met ons prys op stellen, dat dit kwaad
zoo spoedig mogeiyk verdwyne".
Sinds 1901 Is man zegt „de Stand."
op dezen goeden weg, door het Kabinet
Mackay ingeslagen, met eenigszina ver
sneld tempo voortgegaan. En nu verheft
zich weer „hst veldgeschrei tegen het
dusgenaamde misbruik van macht."
Toch geloolt „De Stand." dat het
allengs beteren zal.
„Het zal langzaam gaan. Dat is zoo,
Als de heer Lely gouverneur van Suri
name wordt, Cort van der Linden lid
van den Raad van State, en Lindborst
Homan Commissaris van Drente, dan
heeten dit uitnemende benoemingen,
omdat deze heeren liberaal ztJn. Als
daarentegen een zoo uitnemend man als
mr. Van Swinderen vice-president wordt
van den Raad van State, dan schuit
men het hoofd en baalt man de schouders
op, en vindt zulk een benoeming minstens
genomen uiterst bedenkeiyk. Iets waaruit
daghelder biykt, hoe dogmatisch het
oordeel van deze jingo's nog altoos ge
bonden is."
Abal nam wader dag noch nacht rust
hij was op alle plaatsen tegeiyk. De
koorts kwelde hem weder geducht, doch
wat was daaraan gelegen 1 Elke gewo-
ren dag bracht hem honderden guldens
aan, en dat was dus wel de moeite
waa'd om zich af te tobben.
Eindeiyk konden do troepen zich in
beweging zetten.
De ingflobur leverde zijrse bruggen Et
cn streek het bedrag op, wa-rvan fctj
twee dstda gedeelte aan Abel onbetaalde.
Potïbllr-g vkl da regen iy stroomm
teder, hit water steeg io; een aarmer-
beiy're hotgts en op zsksren morgen
waren dtie bruggen w ggerpoeïd. De
lrg iafieelicg, die in stormpas ter ver
stel kirg moest aanrukken, bleef met open
mood aan den oever staan kyken en
tuurde te vergeefs in den sterk vlietende»
stroom. Wat nu te doen
Wal yiden koeriers af en aan, wel
riep men overal om Ivau Ivauowitsch,
doch deze liet met cm getuigschrift van
zyn arts meldao, dat hy te T flis zwaar
ziek lag, Piolseiing kwam seu redder in
den nood.
Den kommandant van het leger werd
gemeld, dat een aannemer hem wenschto
te spreken. Het was Abel. Hy
verklaarde in staat te zijn, binnon drio
dragen nieuw n atariësl voor do bruggen
te leveren.
Do voorslag werd mot vreugde aan
genomen en oen contract gesloten, dat
h-.t weik in blickacd goud betaald zou
worden. Drie dagen later vsrscheen een
eicdelooze irein van cssewagerie, die het
noodige materiëal aanbrachten. Wel
waren het meest gebruikte balkeu en
planken ja, men geloofde zelfs, dat
zij reeds vroeger voor bruggen gebezigd
waren geweest, maar nood breekt
wet en in zulke gevallen dient men
wel een oogje dicht te doen.
Eene week te voren had men zestig
wsrst stroomafwaarts, op da breede
eilanden, die hier in de rivier in ver
schillende smalle takken verdselen, onzen
ouders bekenden, Abel, kunnen gadeslaan,
boe hy met behulp van deriig forsebge-
bjuwde werklieden de weggeslagen brug
gen weder opvischte en hst houf neljes
1 Wordt vervolgd.)
