Maandag
21 December.
MwoKtrt V tp de Vlissiipek* (nrait
iMiaMffite Mbo.
ƒ134, /.-37" (i/,-55]iJ[v.
No. 300.
41e Jaargang.
1908.
Bij te Courant behoort een bijvoegsel.
Gemeentebestuur.
Eene Weddenschap
Gemeentebedrijven.
I
e r a o ii e e
jANDSCHE en
wordt be-
kunnen
Onderlinge
|in „Eigen
■Gravenhage,
I! a Jaffa,"
VLISSIN«SGHE COUItANT.
j&xA&kJQt
1» m
Prjjs per drie maanden 1.80. Franco per post 1.(0
Afeonderlfike nummers 6 cent. Men abonneert zich bg aile Boek
handelaren, Postdirecteuren «t rechtstreek* hi) dsn 0 i t v s r
T, VAK SS VKLB3 Jr., Elaine Marts, I. 1S7.
5* ■■zM'Tr'*ft*
0>
ABYERTKMTIÊNvan 1-4 regels 0.40. Voor eiken regel
meer 10 cent. - Bt| directe opgaaf van driemaal plaataing derzelfde
advertentie wordt de prgs «lacht* tweemaal berekend. Oroote letter»
en cliché'» naar plaatsruimte.
Y«r».Afxi isgeif^s, «ItgasrnSeHI «p Isa- tg tzmi&a$«a.
op roordedlge voorwanden.
MARKTWEHEfi
Verat dering van Marktdagen.
Burgemeester en Wethouders van
Vlissirgen
maken bekend
dat de marktdagen van Vrijdag 25
DtctmUr verzet is op Donderdag 24
Dfcimlei e. k. en die van Vrjjdag 1
Januari 1904 op Zaterdag 2 Januaii d.a.v.
VlissingeD, den 19 December 1903,
Burg. en Wetb. voorro;md
VAN DOOBN VAN KOUDEKERKE.
De Secretaris,
WITTEVEEN.
Dat op nieuw eene wijziging is voor
gesteld in de gemeentewet, mag als a'-
gemeen bekend worden beschouwd. Het
voorstel bepaalt z'ch tot twee onder we: -
peD, die ongetwijfeld regeling behoeven
de gemeentelijke bedrjjven en het reken-
plichtig beheer.
Voor het tegenwoordige bepalen wjj
ons tot het zeer belangrijk onderwerp der
gemeentebedrjj ven.
De tuderen onder ons zulle i zich nog
zeer goed herinneren, boa men ons bij
de lessen in de Staathuishoudkunde,
destijds nog een tamelijk afgetrokken
wetenschap, leerde dat de Staat of de
gemeente niet mag concurreeron met de
particuliere nijverheidniet als mede
dinger tegenover particulieren in eenig
bediüf mag optreden.
Maar, behalve dat de praktijk de leer
te steik bleek, leerde de ervaring de
onboud baarheid der theoretische stelling.
Men zeg duidelijk dat in sommige aan
gelegenheden de krachten der particuliere
nijverheid te kort schoten, dat hetgeen
zij tot stand bracht niet deugdeijjk was
en dat een stelsel van onthouding van
overheidswege dien ten gevolge, in stede
van het publiek belang te dienen, dat
belang vierkant benadeelde.
Hoe dit ook zijn moge, bet staat vast
dat de exploitatie van allerlei bedrijven
van gemeentewege in de laatste jaren
een hooge vlucht heeft genomen. Menige
gemeente handelde daarbij uit nood want
hare financirëele krachten werden dikwijls
op zware proeven gesteld. Anderen
traden meer bepaald op uit een oogpunt
van openbaar belang ot nut. Het eigenlijk
gezegde concurreeren, dat wil zeggen bet
gebruiken van het geld der gemeente, om
eenig particulier bedrijf te benadeelen of
te oioden en de baten van dat bedrijf
tot zich te trekken, is, meenen wjj, niet
voorgekomen.
Toch heeft zich bjj de regeering de
vraag voorgedaan, of het geraden is om
aan de gemeente vrijheid te iaten om
op elk gebied als onderneemster op te
treden, en zjj is gekomen tot een ont
kennende beantwoording dier vraag, ten
gevolge waarvan bü het ingediende
wetsontwerp de gren zen worde n getrckkeD
Naar onz9 meening zijn dergelijke
grenzen niet zoo gemakkelijk te trekken
maar de regeeriug heeft er blijkbaar
weinig moeite mee gebad.
Zij beeft zich in hoofdzaak geplaatst
op het standpunt, waa-op de gemeentr-
bedijjven tegenwoordig staanmaar de
toepassing der denkbeelden van den nieu-
weren tijd uitgesloten.
Een anderen indruk toch kunnen wjj
van het nieuw voorgestelde artikel 142 ais
niet verkrijgen.
Hst artikel zegt dat door de gemeente
geene andere bedrijven mogen worden
uitgeoefend, dan dezuken waarbij door
onder- of bovengrondoche leidingen, oenige
stof onder het bereik der verbruikers
wordt gebracht of aan hen (de verbrui
kers) diensten worden bewezenen verder
door instellingen, inrichtingen en onder
nemingen ten dienste van het verkeer,
den landbouw, de nijverheid en den
handelm i t s het geene bankinstellin
gen zijn.
Wat die leidingen betreft is de zaak
duidelijk genoeg. Men bedoelt er mede,
het gas, het water, de gemeenschap
per telefoon, het electrisch licht en de
electrische beweegkracht in 'talgsmsen.
Maar hoe duidelijk het artikel ook
wezen moge, het gaat naar onze meeniDg
toch aan grove gebreken mank.
Vooreerst achten wij het een fout, dat
er uitsluitend van leidingen sprake
is, en dan nog wel in of boven den
grond alsof zy ook niet door het watei
kunnen worden gelogd, in welk geval
men toch van .onder- of bovengrondsch"
niet kan spreken. Dit daargelaten is in
ieder geval het woord „leidingen* niet
op zijn plaats. Hat moge waar zjjn, dat
er thans alom leidingen worden gebruikt,
het is niet minder waar, dat de tjjd
kan komen, waarin de vorderingen dar
wetenschap andere wegen zullen aan
wijzen. Het zou een hoogst onweten
schappelijke opvatting der dingen zjjn,
indien men meende, dat wij aan het
einde der uitvindingen, ontdekkingen of
nieuwe toepassingen zijn.
Verder spreekt het artikel van diensten
bewezen aan de .verbruikers*. Wjj zien
niet in waarom er altijd sprake zou
moeten wezen van verbruiken van zekere
stof. Hoe men iemand, die van de telefoon
gebruik maakt, vei bruiker van zekere
stof kan noemen, is ons een raadsel.
'i Is waar dat de telefoon stof verbruikt,
a's er gebruik van gemaakt wordtmaar
daarom zjjn de aangeslotenen nog geen
persoonlijke verbruikers.
Trekt het artikel de zaak alzoo binnen
te enge grenzen en laat de redactie ervan
te WQDSchen over, erger is het mat in
stellingen enz. ten dienste van verkeer,
landbeuw, handel en nijverheid.
Tram-, omnibus en stoombootdiensten,
handdsinstellingenhaveninrichtingen
proefstations, fabrieken die electriciteit
ook op andere wijze leveren dan door
middel van leidingen, zjjn er en zullen
er wel altfjd blijven. Maar ook hier zullen
wjj niet bleven stiisiaan en kan de
wenscheltjkheid blijken van instellingen,
thans nog niet bestaande, ot uitsluitend
door particulieren ale bedrijf geëxploi
teerd, die in de gemeenten zeer op haar
plaats zouden zjjn en altijd nog eenig
voordeel voor de kas zouden kunnen
afwerpen.
Wij zouden het volstrekt niet goed
keuren, wanneer da gemeente met haar
kapitaal eene algemeens brandver
zekering oprichtte, aldus zonder eonige
andere aanleiding dan om winst te be
halen, concurreerende met de particuliere
nijverheid maar wij zouden wel degelijk
de oprichting toejuicheneen9r gemeen-
t e 1 ij k e brandverzekering, waarvan het
nut herhaaldelijk ook door ods in
dit blad is betoogd.
Het ontwerp verbiedt aan de gemeente
om eene bankinstelling te exploiteeren
Dit voorschrif moge in zijne algemeenheid
goed wezen, er behooren toch uitzonde
ringen mogelijk te zjjn. Wjj denken aan
voorschotbanken ton behoove van de
kleine luiden, die tbans of niet geholpen
worden bf uitgekleed en die dikwijls het
slachtcffjr zjj a van de speculatieve on
dernemingen der particuliere banken.
Wjj denken aan bouwondernemingen ten
behoeve van den werkman en in 'tal-
gemeen aan instellingen en ondernemin
gen, waarbij het pre fijt voor de gemeente
niet als hoofdbedoeling geldt of althans
geheel met het nuttig doel samenhangt.
Grenzen trekken heeft altijd iets wille
keurigs maar hier komen zij ons niet
alleen bijzonder willekeurig voor, doch ook
geenszins in het algemeen belang.
Wij voor ons betwijfelen of verbods
bepalingen wel noodig zfjn. Toegevende
dat men hierover and6rs kan denken,
zouden wij in ieder geval slechts éér
algemeen verbod willen opnemen, om
te voorkomen dat de gemeente overga tot
exploitatie van eenig bedr(jt, met het
uitsluitend doeiom daaruit geldelijk
voordeel te trekken, zonder dat van
eenig algemeen gemeentelijk belang of
van verhooging der algemeens welvaart
in de gemeente sprake is. Da aangewezen
macht kan dan in elk bjjzocder geval
beoordeelen, in hoeverre de onderneming
eens overtreding van dit algemeen ver
bod daarstelt.
Staatsbegroting voor 1903.
In de memorie van antwoord betref
fenda een nadere wijziging en verhooging
van het Villa hoofdstuk der Staatsbe
groting voor 1903, geeft de minister van
oorlog een opgave van het totaal der
koeten, welke dorr de buitengewone
omstandigheden in da eerste helft van
dit jaar zjjn veroorzaakt en van de
meerdere uitgaven, welke een gevolg zjjn
geweest van andere omstandigheden. De
uitgaven, welke het gevolg z|]a geweest
van eerstbedoelde buitengewone omstan
digheden, beloopsn, in ronde sommen
f 1,075.365, to verminderen met f300,400
wegens het niet voor herhalingsoefeningen
onder de wapenen roepen van ue lichting
1900 en wegens het later onder de
wapenen komen van de lichting 1903,
alsmede wegens het niet houden van z.
g. groote manoeuvres.
Wegens verschillende andere redenen
is eene verhooging op onderscheidene
artikelen aangevraagd, te zamen tot een
bedrag van 1 325.555.
De minister betreurt het, dat het hem
tot dusverre Diet is mogen gelukken bjj
bet departement van oorlog eene nieuwe
stdeeling comptabiliteit cp te richten, in
dm geest v. n k t rapport der Staats
commissie. De personen,achtereenvolgens
docr bom aangezocht ais cbef dier afdee-
DOOB
HANS HOFFMAN.
4.)
„Die zjjn zeer eenvoudig," antwoordde
lord Ralph, wiens plan intusschen meer
tot ijjpheid was gekomen ,ik stel de
bellt van si mjjne roerende en onroerende
goederen, nauwkeurig door deskundigen
te laxeeren en te verdoelen, tegenover
«we nicht Arabella, zonder eenige bruids
schat of andere medegift. L3at ons elkan
der goed begrjjpen ik kijjg uwe nicht
tot gemalin, wanneer ik kan bewerken,
dat gj) mjj binnen vier weken in ernst
noodzaakt, zjj het door een verzoek,
door bedreigingen of zelfs door scheld
woorden, uw park met u, ja zelfs r
li binnen te tredin en lady Arabella te
gemot t te jjlen. Indien het mjj niet
gelukt u hiertoe te krjjgon, vervalt de
helft van al mjjne bezittingen aan u."
De aangeboden voorwaarden kwamen
de lady uiterst vreemd voor zjj kon
maar niet gissen welke nevenbedoelingen
de lord er mede had. Maar dat er neven
bedoelingen bestonden, hieraan twjjfalde
zjj geen oogerblik. Hare nieuwsgierigheid
werd er des te meer door geprikkeld,
zoodat zjj de weddenschap dan ook gaarne
aannam.
„Maar," voegde zjj er bjj, „ik heb
éene voorwaardeer mag hoegenaamd
geen geweld, geen bedreiging, sch-ik of
lichamelijke dwang gebezigd worden
daarentegen sta ik volgaarne toe dat gjj
door eene list de weddenschap tracht te
winnen. Ik ben er bepaald nieuwsgierig
naar of het. u gelukken zal mjj, lady
Schoolcraft, om den tuin te leiden."
„Zeer goed," antwoordde de lord, maar
toch zjj het in dezen geoorloofd door
middel van overreding, verzoeken en
andeisains zedeljjken dwang uit te oefe
nen, want juist hierop heb ik al mjjne
hoop gevestigd."
Op het hooren dezer womdon begon
het oude wjjf (zoo noemt l.aar de kro
niekschrijver) luidkeels te lachen, teiwjji
zeideHet is maar goed, mjjn jon
ling waren nl. niet genegen, deze functie
te aanvaarden. Hun bedenkingen waren
van zoodanlgen aard, dat daaraan niet
te gemoet te komen was, hotzeer de
minister er geen bezwaar in zou hebben
gezieD, de financieels positie behoorljjk
te regelen.
In hoeverre da frauduleuze handelingen
van den sedert ontslagen ambtenaar bjj
het departement van invloed zjjn geweest
op het cijfer der uitgaven die in de laatste
jaren ten laste van den post bureel- en
lokaal-behoefteD, drukwerk en kleine uit
gaven van het departement zjjn gebracht,
is voor het tegenwoordige niet te bepalen.
Dat deze uitgaven in 1903 f 7000 meer
zullen bedragen dan de sim, hiervoor
geraamd voor 1904, vindt nhtz'Jr. grond
in bsdoelde malvarsa iëo, maar in de
inrichting van het voor het departement
gebuurde huis aan het -Spui, waarvan de
inrichting en meubileering p.m. f 8000
kostte, terwijl voor gewone kosten van
schoonhouden enz. van dit gebouw voor
1903 ongeveer f 900 noodig is.
De minister deelt o.m. nog mode, dat
hjj aan officieren die binnen don termijn
van 4 j sar Da hun benoeming tot tweede-
luitenant (gedurende walken zij volgens
de wet op het militair onderwjjs den
s aat moeten dtener) een verzeek In
dienden om op non-activiteit te worden
gesteld, dit sleeds heeft geweigerd.
Daarentegen is het regel, dat de non-
activiteit bui en bezwaar der schatkist
aan officieren waarop bovenbedoelde ver
plichting niet me.r rust, steeds wordt
verleend.
Nederland en de H. Stoel.
Naar wjj vernemen, zal omstreeks
Nieuwjïar de diplomatieke post van den
H. Stoel bij ons Hof worden vervuld
door da benoeming van mgr. Locatelli,
oud-auditeur der nut tlatuur te W^enen.
Mgr. Locatelli zal niet den titel voereu
van internuntius, maar van buitengewoon
gevolmachtigde. („Centrum".)
gentje, dat gij niet uw geheale vermogen
op het spel hebt gezet want anders
waart gjj binnen vier weken oen bedelaar.
Wel is uw irzat klein, en verwondert
het mij dat by een man als gjj ten
minste niet dria vierde deel van zijne
aarösche goederen opwegen tegen het
bezit zjjnsruitverkorene, daar toch anderen
dikwijls hun leven prjjs geven."
„Voor dezen voorzicbtigheidsmaatregel
heb ik m(jne goede reden, antwoordde
de lord. „Indien ik de weddenschap
verlies, wat toch ook mogeijjk is, en ik
niets meer overhield, zon; met mjjne
aardscho goedaren ook mjjne uitverkorene
voor altjjd voor mjj verloren zjjn, want
nimmer zou ik van haar verlangen mjjne
armoede met mjj, den bedelaar, te dealen,
al ware zjj ook, wat ik wel geloof,
hiertoe ten volle bsreid. Thans houd ik
echter in hot ergste geval nog genoog
over om de hoop te kunnen bljjven
koesteren haar uog te eenlgev tjjd da
mjjae te mogen normen. Hebt gjj alles
nu goed ovorwogen en st. mt g() in de
wedder-schap toe, of wilt gjj u nog liever
terugtrekken
Niet zonder verbazing over deze woor
den knikte de oude dame toestemmend
met het hoofd en reikte hem hare hand
als om het zonderlinge verdrag te be
zegelen, waarna de lord haar verliet.
Gedurende de eerstvolgende weken nu
liet hjj geene gelegenheid voorbijgaan
om, waar hjj de oude dame ook ont
moette, haar onderdanig te naderen en
greep bjj elke aanleiding aan om, door
haar allerlei attenties te bewjjzen, haar
voor zich in ta nemen, ten minste zoo
meende lady Schoolcrafc. Lady Arabella
mocht echter op bevel haret tante aan
geen der feestelijkheden, en die waren
er thans in den jachttijd juist vele,
deelnemen, ja, het was haar zelfs ver
boden het slotpark te verlaten, ten einde
alle geheime verstandhouding met den
lord te voorkomen. De oude lady gevoelde
zich nameljjk zedeljjk verplicht niet door
eene half opzettelijke nalatigheid van
haren kant het verliezen der weddenschap
in de hand te werker), al was ook de
verbinding der jongelieden haar vurigste
wensch.
Zoo verliepen drie weken zonder dat
er iets bjjzonde.-s plaats had. Het eenige,
waartos lord Ralph zijn best deed en
waarin hij dan ook volkomen slaagde,
was, de oude lady in bet geloof te bron
gen dat hjj zjjn do9l alleen weuechte te
bereiken door in haar goed hart mede j
De rede van minister Ettypor.
De liberale bladen betalen den tol
hunner bewondering voor minister Kuy-
per's redenaarsgaven, die rn zjjn antwoord
op het onderwas- debat opnieuw aan het
licht traden.
Zóó schryft de „Niruwe Ct"
Er valt niets tegen te zeggen grooter
meesterschap in het debat dan dr. Kuyper
heeft in ons parlement Diemand. De
redevoeringen van mr. Van der Vlugt
zjjn wellicht zuiverder vau stjjl, kunstiger
van zinbouw, d< n rjjkdom van stemmirg,
de pittigheid, of de brutale kracht van
die van dr. Kuyper hebban ze niet.
Er is, althans in Nederland, niet éél
politicus, in wiens woord men in zoo
sterke ma e de persooaljjkheid h.ort. De
zinnen van dr. Kuy.er trillen, en niet
lijden op te wekken, wat baar niet anders
dan woedend kon maken.
Toen do gestelde termjju op weinige
dagen na verstreken was, bemerkte zjj
echter plotseling een grootea omkeer in
zijne gedragingen, doch Diet in do richting
die zjj gaarne wenschte. Zjj merkte op
dat hjj bjj een oogstfeest, dat eon rjjk
grondeigenaar luisterrjjk liet vieren, zjjne
nicht, een rjjka en hoogst aanzienlijke
jonge dame, jjverig het hof maakte en
zich zoo voortdurend met haar bezig
hield, dat hjj voor Arabella's tante nau
welijks een blik of een woord over bad.
Hierover werd zjj zoowei toornig als
bedroefd en dacht dat „die flauwe jongen"
bet dus opgegeven had. Zjj troostte zich
echter spoedig met de gedachte, dat
Arabella door het winnen der wedden
schap aanmerkelijk rjker was geworden
aan aardsche goederen, en tevens kwam
haar het verlies van een minnaar, die
zich zoo gemakkelijk kon heen zetten
over een verloren liefdesgeluk en reeds
zoo spoedig weder een andere schoona
het hol maakte, uiterst gering voor. Zulk
een onbeduidend man zou hare nicht
zich wel spoedig uit het hoofd kunnen
zetten.
(Slot volgt.)
