■ANKl
Vrijdag
6 November.
Suilfflfeois Wolfe.
lijfrente.
190S.
K E
1171.78.
f?
(j,
262,
4ie Jaargang.
VLISSlJIfiSCHE C0DB4NT
Pry a per drie maanden 1.80. Franco per post 1.50
Afzonderlijke nummers S cent. Men abonneert zich by alle Boek
handelaren, Postdirecteuren 88 rechtstreeks by den Uitga var
F. YAH ®8 VSLiS Ir., Hsina Markt, I. 1ST.
AÏVERTENTIËN van 1-d regsis 0.40. Voor eiken regel
meer 10 cent. - Bij directs opgaaf van driemaal plaatsing darzeifde
advertentie wordt ie prSs slechts fwemasal berekend, groot» letters
en clicks'® naar plaatsruimte.
voeding speelt
grootere rol dan
Zy die groote
n aan kwaliteit,
',t Oats, en zy
ititeit zien, los
Yen Ifag fegtlfks, HlinezeEisffi e# £vk- m fs®sl&5gea.
T«l®®>lgooi&ïmK&58a.«r
4%oBE«raonfe!-4€vettsntil?n
%ms vooïdasüge voorwaarden.
Se Drankwet.
„De l'tjd" zegt in haar slotartikel over
j|t onderwerp haar meening over hot
*T ITll^.tn-S denkbeeld van .local option", waarvoor
waw» tegeering sympathie koestert en dat
tij haar in overweging biyft. Het denk
beeld komt het blad om zeer verschillende
redenen in hooge mate onsympathiek
voor.
Iq de eerste plaars om de reden, door
de regeering zelve aangeduid, als zy zegt,
dat invoering van dat stelsel niet slechts
by ons zou zyn een novum op staats
rechtelijk gebied, doch dat constitutioneel
vraagstukken daarmede samenhangen.
Dit is hoogst voorzichtig uitgedrukt.
Veilig, meeaen wy, zou men kunnen
zeggen, dat, zooal niet de letter, dan
toch zeker de geest onzer Grondwet zich
tegen de invoering van zoodanig stelsel
kiljjbaar by JOHSl
aelhandel te B r u i-|
DERWIJZERES zoettl
INWONING. Brieven
Bureau .Ylissing.
istbode
is en zelfstandig katj
en de 18 jaren,
inds na achten. Hooi-
der tegenwoordige,
,agd een flinke, fat]
I D.
o 1 e," Walstraat.
99
12.
f 1.800.00(11
f 69.592.744.-
f 564.207.51
f 3.584.564.9?)
f 16.053.749.
de winst aan dt
f 642.964.81|
;aarne verstrekt doi
1PK0PER, P. BOOS!
>at- «n West Souburvl
M 24 te Middelburï
Een wetgeving direct door het volk
kentonze Grondwet niethaar bepalingen
sluiten die zelfs geheel uit. Wordteen-
maal dergeiyk beginsel door local option
In onze wetgeving binnengesmokkeld,
niet lang zal het duren, of de toepassing
ervan zal op veel uitgebreider schaal
giëischt worden. Uitspraak vandeaz.g.
volkswil, zich uitende niet alleen indirect
door algemeen kiesrecht, maar ook meer
direct nog door een referendum als in
Zwitserland zal weldra aan de orde ko
men.
En verder sehryft het blad
Neen, hoezeer wy ook het groote be
ginsel in d6n stryd tegen den volkskanner
der onmatigheid toejuichen, het is er
verre van af, dat aile middelen in dien
stryd ons zouden goed schynen. Ook
het beginsel der vryheid is ons lief. Ea
dat beginsel wordt ernstig geschonden
jdoor wetgevingen zcoals b.v. de vroegere
Maine-wet in Noord-Amerika en door
beslissingen van de local option, waarby
de eene helft der bevolking de macht
verkrijgt, om de andere helft zelfs het
zeer matige en onschadeiyke gebruik van
zek6re dranken volstrekt te verbieden.
Is niet in Noord-Amerika in enkele Staten
het fanatisme by zekere klassen van
|irankbestryders zóóver gegaan, dat zy
H. Mis verboden wilden zien, omdat
laarbU wyn gebruikt wordt?
In hoeverre overigens het strekken
:an tot verhooging van eerbied voor de
etgeving, indien niet slechts op zich-
zeer onschuldige zaken verboden en
lestraft worden, doch indien in de eene
ismeente of in het eene district straf-
ichuldig heet, wat door de overheid in
naby gelegen gemeente of het aan-
:renzende district als volkomen geoorloofd
'ordt beschouwd, is ook een zaak, welke
Regeering, naar wy hopen, vóó: zy
voering der local option voorstelt, nog
ms in ernstige overweging zal nemen.
Watde proef betreft, W8lke de regeering
FBUILLBTON.
-HCHBU3®.
1904.
a) b) nm. 3 23 c.)
a) 3 50.,
nm. 1.55.
nm. 3 23c.)
n na het vertrek val
\i. 8 10
8 50
-eskens, Borsselen
3 23 naar Bresketi)
ringen naar Borsseli
deudes ZONDAGS
j»t «poorwtgiUtion
(Vry vertaald door M. J. K.)
Na zulk een daad ais de juweelendief-
M, welke in geheel Duitachland opzien
'ri gebaard, meenden de beide schurken
Arende eenigen tyd op hunne lauwe-
"o te kunnen rusten. Elke verdachte
Weling van hen gaf der politie gele-
Stbeid hen gevangen te nemen, en
aren zy eenmaal in den kerker, dan
fa het geringste toeval hen verraden
,3 de dieven der juweelen van graaf
■biets.
Do Prins droeg zyne teleurstelling met
Subare kalmte, daar hy vreesde in de
'"tvolgende weken door de politie
nagegaan te worden. Hy streek
la aandeel van den bult op, rookte zyn
wil nemen met het zoogenaamde Gothen-
burger stelsel, „Do Tyd" zegt, dat veel,
zoo niet alles daarbij zal afhangen van
de in te voeren algemeens maatregelen
van bestuur.
Daardoor zal moeten voorkomen wor-
deD, zoo sehryft het blad, dat onder den
d.kmantel van humaniteit en drankbe
strijding, het groot-kapitaal zich een
nieuw monopolie verovere, hetwelk, ook
indien buitensporige of overmatige win
sten worden uitgesloten, niettemin om
verschillende redenen vcor de bezitters
van dat kapitaal begeeriyk kan zyn o.a.
indien deze zelfde bezitters ook by den
bloei van groote brouweryen en jenever-
fabrieken belang hebben.
In elk geval zal het nog geruimen tyd
duren, vóór wy door de practyk in staat
gesteld worden, de resultaten van het
G.S. ten onzent te beoordeelen immers,
dit zal niet kunnen geschieden, vóór het
getal „vergunningen" in een groot getal
gemeenten door uitstervirg tot beneden
het wettelijk maximum zal gedaald zyn,
terwyi thans over het geheele ryk nog
7000 „vergunningen" boven dat maxi
mum worden aangetroffen.
Voor een andere „nieuwigheid", door
de regeering in haar wetsvoorstel opge
nomen de benoeming in gemeenten
van meer dan 10.000 zielen van com-
missiëavan manneiyke ingezetenen, mede
belast met het toezicht op de naleving
der drankwet, kan „De Tyd" ook maar
weinig geestdrift gevoelen,
Dat in het vervolg, zegt zy, aan de
voorschriften der Drankwet strenger de
hand zal worden gehouden, en in dit
ontwerp tal van bepalingen worden
voorgesteld, om ontduikiDg tegen te
gaan, uitmuntend Zelfs zouden wy,
hoezeer ook gekant tegen de voortdurende
uitbreiding van het getal ambtenaren en
soorten van ambtenaren, tegeu de voor
gestelde aanstelling van inspecteurs en
adjunct-inspecteurs, speciaal belast met
het toezicht op de naleving der Drank
wet, gean bezwaar willen inbrengen.
Wel eenigszins anders is het met de
commission van ingezetenen.
Tegen alles wat gsiykt op klikken,
aanbrengen, enz. van personen, krach
tens hun ambt niet met politietoezicht
belast, heeft altyd by ons volk groote
weerzin bestaan.
Wy vreezeD, dat deze commission,
waarin vanzelf de yverigste drankbestrij
ders zullen zittiBg nemen, de drankbe-
stryding-zolve, ook die door louter z.de-
ïyke middelen, welke den laatsten tyd
in Nederland populair begon te worden,
weder by niet weinigen een slechten
naam zal geven.
Do benoeming van dr. E, Visser
tot hoogleeraar.
Wij lezen in het „N. v. d, D,"
In Utrechtsche kringen moat men door
de benoeming van 'dr. H. Visser min
of meer verrast zyn geweest. Vooreerst
wyi hy, kerk-historicus zynde en geen
pijp en leefde zeer huissiyk, tot groote
verwondering van zyn vrouw, die het
vreemd vond, dat hy zoo weinig „voor
zaken" van huis moest.
Zooveel zelfbeheersching bezat Erits
Kalmuck echter op den duur niet. Hy
had den grootsten streek van heel zyn
leven uitgevoerd. Hy was medeplichtig
geworden aan een moord, en daarvoor
had by slechts een vierde deel ontvangen
van hetgeen hem volgens zyn berekening
naar recht en biliykhoid toekwam.
Hierom koesterde hy echter geen
wrok tegen den Prins, integendeel,
hy beschouwde dien man als zyn lotge
noot. Zyn wrok keerde zich geheel tegen
den kastelein uit „Het Rad der Fortuin,"
dien hy een schurk van de gemeenste
soort noemde. Hy geloofde, dat Geiger de
verkoopsom der gestolen juweelen veel
kleiner had opgegeven dan hy inderdaad
had ontvangen, en alzoo het grootste deel
daarvan in eigen zak had gestoken.
Ia zyn verontwaardiging had hy tegen
over den kastelein ook volstrekt geen
geheim gemaakt van dit vermoeden, en
toen hp op zekeren avond wat veel ge
dronken had en er geen klanten in de
herberg waren, gaf hy lucht aan zyne
gevoelens, door te zeggen, dat hij het
phüosoof, nu geroepen wordt om de
phiiosophische vakken te doceeren. Ten
tweede wyi de benoemde noch door de
faculteit, noch door curatoren werd
voorgedragen.
Scherper nog laat het „Utr. Dbl."
zich uit. Na er op gewezen te hebben,
dat de nieuwe professor in vier vakken
zal moeten lesgeven en dat de faculteit
zelf twee hoogleeraren had gewenscht,
zegt het blad
Da minisier heeft voor deze vier vafekeu
éen hoogleeraar benoemd. Maar dan
wellicht een man, heinde en var als
degeiyk geleerde, als intellect van buiten
gewone begaafdheid en veelomvattende
studie bekend? Niets van dit alles. Da
heer dr. H. Visser he6ft, zoo wy ons
niet bedriegen, in geen der vier vakken,
waarin hy benoemd is om hojger onder
was te geven, ooit iets gepraesteerd, ooit
eenig bewijs geleverd dat hy ook maar
in éen dier vakken eene speciale studie
heeft gemaakt. Z|jn wij wel ingelicht,
dan zyn, noch curatoren der uaiversiteit,
noch de theologische faculteit over dezen
candidaat gehoerd door den minister. Het
zou ook niet gebaat hebben, want zy
zouden niets over hem hebben kunnen
mededeelen hunne bevinding zon louter
nega'ief zyn geweestDe nieuwbe
noemde hoogleeraar, hy moge als menscb,
als geloovige, als predikant zoo voortreffe-
ïyk z|jn als hy wil, kan op den leerstoel
in da vier omvangrijke vakken, waartoe
hy is geroepen, geen enkele aanspraak
laten gelden. Hy heeft nimmer in 't
openbaar getoond iets, wat het ook zy,
ooit aan een dier vakken te hebben
Het „U. D." ziet dan ook slechts éen
motif f voor de benoeming van dr, V., nl.
diens geloof, zijn Galvinisms. En indien
deze benoeming e6n eerste stap moet
zyn om Utrecht te maken tot een Cal
vinistische Uaiversiteit, dan willen wy
onze verzorgdheid over hetgeen er verder
komen kan niet verhelen. Zoo iets, dan
leert deze benoeming ons, wè! toe te
zien op wat de voorgenomen wyziging
dei Wat op het Hooger Onderwijs ons
kan brengen. By de benoeming van dr.
Visser is geen rekening gehouden met de
eischen der wetenschap en de eischen
van het onderwijs. Z|j is eene party-
benoeming van de slechtste soort.
Hulde aan Andrew Carnegie.
Men zal zich herinneren dat eenige
maanden geleden da Aig. Nedsrlandsche
Bond „Vrede door Recht" den heer
Carnegi6 het eeriidmaatschap van den
Bond verleende, als bljjk van waar
deering van da vorstelijke gift door bem
geschonken voor den bouw van een nieuw
Arbitragehof.
Tegeiykeriyd werd een commissie
benoemd, bes'aande uit mej. Maarschalk
jkvr. Backer en de haeren mr. Bake en
Van Delden, laatstgenoemde directeur
der Academie van Beeldende Kunsten te
'sHage, voor het doen ontwerpen en uit-
Geiger „nog wel eens betaald zou zetten."
Toen by den volgenden morgen zyn
roes had uitgeslapen, dacht hy heel niet
meer aan de uitgesproken bedreiging -
doch de kastelsin vergat zyne woorden
niet.
Bang was hy niet, o neen vrees
kende hy niet, anders zou hy zich niet
hebben ingelaten mat lieden zooals de
Prins en Kalmuck. Maar hy bedacht,
dat iemand die te veel drinkt en in
dronkenschap zgu medeplichtigen be
dreigt, een gevaariyk persoon is. By de
eerste gelegenheid deelde hy daarom aan
den Prins mede, dat Kalmuck „dronk
en babbelde" het gevolg was, dat men
het raadzaam oordeelde Kalmuck tot
zwygen te brengen.
Da Prins, die voor zyn eigen hoofd
bezorgd was, zag de noodzakeiykbeid
daarvan onmiddeliyk in en begon een
plan te beramen.
Op zekeren avond trof by Kalmuck
aan en maakte met hem de afspraak, dat
zjj elkaar den volgenden avond zouden
ontmoeten in een achterhuis van zekere
afgelegen straat.
Ik heb voor den nacht een mooie
plan, waarby niets te wagen valt, zeide
hy tot zijn makker. Aan het einde der
voeren van een den heer Carnegie aan
te bieden oorkonde.
Dit stuk is dezer dagen gereedgekomen.
Het is een fraaie penteekening van
kloeke afmeting op zwaar perkament.
Hier en daar is de teekening met goud
gehoogd. De hoofdgedachte is een alle
gorische voorstelling ter zy'de van den
tekst van het Recht en den Vrede, ge
symboliseerd in twee krachtige vrouwen
figuren het Recht met de weegschaal
in de hand, en de Vrede den palmtak
voerende, beide figuren gegroepeerd tegen
een gedeelte van esn tempel waaruit de
vredesduif vliegt.
Eeu teekening boven den tekst zin
speelt meer direct op de bestemming van
Carnegie's gift, in zoover men in nevelige
omtrekken ziet aangeduid een gebouw,
of liever een Vredespaleis, omstraald door
een gulden zon.
Een eenvoudige ornamentieke rand
omgeeft het geheel.
De tekst luidt, in duidelijke letters en
op de oorkonde in 't HollSfidsch gest6ld
(Carnegie kryg'c nog een afzonderlijken
tekst in 't Engalsch) als volgt
„De Algemeene Nedsrlandsche Bond
„Vrede door Recht" heeft in een buiten
gewone algemesne vergadering, gehouden
te 'sGravenhags op 6 Juli 1903, An
drew Carnegie toteerelid benoemd,wegens
den grooten dienst door hem aan d9 zaak
des Vredes bewezen door de sehenki"g
van een aanzienlijke gift voor de stichting
van een palais en bibliotheek, ten behoeve
van het Internationaal Hof van Arbitrage
te 's Gravenhage".
Ten bewijze daarvan wordt hem deze
ooikonde aargebodsn.
P. W- Janssen, t
Te Amsterdam is gisteren in den
hoogen leeftijd van 83 jaren overleden
de heer P. W. Janssan, die zeker zyn
voornaamste en zyn ms-st te waardeeren
bekendheid dankte aan zyn ongebreidel-
den weldadigheidszin.
De heer Janssen was esn eenvoudig
Duitseh boekhouder ia een magazyn te
Amsterdam (eerst in 1865 werd hö ge-
na'uralisserd) toen het gelukkig lot hem
riep in dienst, van wat later de Deli-
Maatschappy is geworden, waaraan hy
met de heeren Nienhuis en Gremer zyn
beste krachten wijdde, zy op Sumatra,
hy in Nederland. Asn de tabak darkte
hy het enorme fortuin, dat hem in staat
steide in zyn geadopteerd vaderland zijn
steun te verleenen aan al wat goed is
en schoon. Hst is bezwaarlijk na te gaan
boevelen Jarissen aan zich heeft verplicht.
Stichter, met, anderen, van de Prics
Hendrikstichting te Egmond aan Zee,
was hij daarvan eare regent. Hy be
hoorde tot de stichters van „Ons Huis,"
op de Rozengracht, te Amsterdam, was
een krachtig be vorderaar vanToyubeswerk
ea van kerkenbouw en gaf in de laatste
jaren groote bedragen voor 't werk der
beideontgionicg in Friesland waarover
de heer Van Zinderen Bakker het beheer
voert.
Kastanjslaan woont een oude vrek geheel
alleen in een huis; de oude dwaas stelt
gsen vertrouwen in bankiers en bewaart
daarom zijn geheele varmogen in zijne
woning. Van de werkster, die zyne
woning verzorgt, boodschappen doet,
weet ik, waar hö „den aap" verborgen
houdt, wy behoeveu slechts het huis bin
nen te komen en het geld weg te nemen.
Ia het baar geld Geen juweelen
oi zulke dingen Ea is Geiger niet by
hat zaakje betrokken
Niemand dan wy tweeën en het
geheele vermogen bestaat uit papier en
klinkende munt. Kom morgenavond
zeven uur in myne werkplaats, dan
maken wij onze gereedschappen in orde
en kunnen omstreeks tien uur by de
Prenzlauerpoort zyu.
De Prins kende de omgeving daar zeer
goed en wist dat hy op die plek zyn
medeplichtige onbemerkt kon overvalion
en tot zwygen brengen zonder vrees voor
storing in zyn werk. De gereedschappen
moesten echter meegenomen worden om
by Kalmuck geen wantrouwen te wek
ken. Zelfs droeg hy ze liefst niet, wan
neer hy toevallig eens een politie-agent
ontmoette, was het altyd raadzaam, dat
hy de hulpmiddelen van zyn beroep nial
De heer Janssen heeft het voorrecht
gehad tot op hoogen ouderdom te kunnen
genieten van de ryke vruchten van zyn
arbeid. Ea stellig zal niet de geringste
vreugde van zyn, oveiigens niet onbe-
walkten, levensavond zyn geweest» het
bewustzyn dat zyn menschenmin en
weldadigheid talloos velen ten zegen is
Het Alg, Ned Werklieden-Verbond.
Het Alg. Ni_d. Werklieden-Verbond zal
een buitengewone a'gemeene vergadering
houden te Utrecht, op 29 November a s.
Dan komt o. m. aan de orde stemming
over het in de vorige jaarvergadering
aangenomen voorstel Utrecht, welke stem
ming opuieuw door het C.-8. wordt
gevraagd.
Ter toelichting van dit punt dat
doelt op het genomen besluit, zich ta
stellen op vryz. dem. standpunt, waardoor
eea scheiding werd veroorzaakt wordt
o, m. gezegd
Da eerbied verschuldigd aan onze be
ginselen km allerminst dulden, dat men
ons zou mogen verwyten dat ze by
verrassing waren aangenomen maar uit
de verschillende brieven van tegenstem
mende afdeelingen sprak zelfs zooveel
sympathie voor de vryz.-dam. beginselen,
zooveel liefde voor het ouda verbond, dat
het ceatraal-bestuur den moed miste, dio
wankelende afdeelingen voor de keuata
p'aatsen óf heengaan öt zich onderwer
pen. Maar ook onder de voorstemmende
afdeelingen waren er niet weinigen dio
aandrongen op het zoeken naar een op
lossing, alsof verwacht werd dat het cen
traal bestuur de wysheid ia pacht had.
Voor het ontknoopen van dergeiyke moei
lijkheden meende het centraal-bestuur
mede het verbond te moeten plaatsen,
waarom zy da uitvoering van het voorstel-
Utrecht opschortte, om later daarover
opnieuw en dan voor goed te doen
beslissen, echter zonder daaraan discussie
te laten voorafgaan.
Zondagswet.
Met het oog op de in te dienen
Zondagswet, heeft de heer J. J. dei Cinho
te Amsterdam de Israëlietische winkeliers
hier te lande uitgenoodigd om een Israë
lietischo wiDkeliersvareeniging te stich
ten, om zoo zy den Sabbath vieren het
drukkende der Zondagsluiting te voor
komen.
Naar men mededeelt zal het pantser-
schip „Kortenaer", onder bevel van dan
kapt. ter zee J. Cardinaai, in het laatst
van het jaar naar West Indië vertrekken
ter 6Ü)ssing van het nauiserschip „Dj
Ruyrer» aldaar. De „Kortenaer" zal op
die zeereis d3 navolgende havens aan
doen Lissabon of Madeira, St. Vincent
en St. Lucia, ter aanvulling van deu
kolen voorraad.
bfj zich had. De „prins" liet zoovee',
mogelyk dit gevaar voor rekening van
zijn medeplichtige, totdat zy gekomen
waren Op de plaats van „hun karwei",
en ook daar stelde hy zich zoo weinig
mogelyk aan gevaar bloot.
Daarom had hy ook zyn „werkplaats"
genoemd als de plaats van samenkomst.
Bij zyn pogen om zelf buiten gevaar te
biyven had hy echter ééa zaak uit het
oog verloren.
Tarwyi hy de afspraak met Kalmuck
maakte in een stille zystraat, niet ver
van het „Het Rad der Fortuin," waggelde
een beschonken vrouw langs hem heen
en leunde eea oogenblik tegen den muur.
Spoedig waggelde zy verder, totdat zQ
in een steegje verdween aan het einde
daarvan stond een man op zyn gemak
een sigaar te rooken.
Dien man fluisterde zy een paar
woorden toe on daarop ging zy verder.
De man bleef nog een paar r-inuten
staan, wierp zijn sigaar weg en giyg
heen. Een half uur later had hy zya
rapport reeds by den commissaris Schmel-
der ingebracht.
Wordt Virvolyd
