VIISSINBSCBE COlRAiT.
i
taunt V op de
|T IPS TEBKflFÏ
»o. 240.
41e Jaargang.
1903.
[EU JAVARIJStl
114 JAVA RIJST
SPÏJZEHMEEl
Maandag
12 October.
fili to Courant behoort oen bijvoegsel.
Gemeentebestuur.
mmmaM&mm.
STATISTIEK.
FBUIILBTON.
Vlissinjsche Courant
net Geïll. Zwfepisl
temmen ifiitea.
a jflawt MiirtlU,
ƒ1.30, f-.37se»f-, 55 p.l[w.
INKT
jakken feuenslfio^,.
St, verhoogt den ta0 J
N's EXTRA ST0T
I. 7, Groen,
overal
sreld, a 30 cent het I
van Va kü° of per wil
noodig direct verkrw
I adres voor eng r y
S, Zaandam, een but
1.50 fran o huis.
firton van i/2 kilo.
zaar Peter"
krton, een fabrikaat öat'
het beste voor de v0e.
fen <n zieken, entevens
fciukt ter bereiding üer
i, gebakken, soepensn
gratis verkrijgbaar g
t' receptenboek,
artikelen zijn allee tl
cele verpakking yocr.l
deponoera fabrieksJ
nooit lo* verkocht, f
treden wonind
r- en Achterkami)
'laats, enz. Humps}
brit, A. 149.
Prös per drie maanden 1.30. Franco par post 1.53
Afzonderlijke nummers 6 cent. Men abonneert zich by alle Boek
handelaren, Postdirecteuren et rechtstreeks by den Uitgever
F. VAN BB VKLBB Ir., Kleine Markt, 187.
ABVERTENTEÊNvan 1 4 regels 0.40. Voor eiken regel
meer 10 cent. By directs) opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde
advertentie wordt de prijs slechts tweemaal berekend. Broote letters
®n cüché's nsar plaatsruimte,
Ven ltiat dagelfks, Kitgssraafel ep ge»- «r feasMagsa.
TelephoormuniKer I©„
A^»asi«3stöBte-Aiv6i'S®ïïMln op SOOF Toordeeïlge voorwaRH-gan.
s
Iitaardige "Wij
ging van Alkohol"
i en Koortsweren^
Imaak en opwekkend,
bevelen voor zieken
[stellenden.
iiesch 2.50.
a r.35
der „Uama Qnina"
nd en Koloniën
30, «otterdam.
WEEK, zelfstani
zonder goed
ig zich aan te mi
if AN DIJK, Harsh
i andere Werktuig,
iïn wil, ci'e
un tvaiigentesamci
|jir<efneiaingen in dei
.41 ft aam des uitviudei
1-aardigd op de besti
ildberoemcie étabbHssi
ollworck te Kevlei
lieSiasSf'
T&cao
Is met melk gekoot
de drank voor dag11
2 theelepel® van
jcol&de) Als genees
al van diarrhee slecht
Aangifte van leerlingen voor de Herha
lingscursussen.
Burgemeester en Wethouders van
Yiissingen
brengen ter kennis van belanghebbende
ouders of voogden, die hunne kinderen
ol pupillen wenschen toegelaten te zien
tot een der beide herhalingscursussen
ln deze gemeente
dat van at heden tot en met Donder
dag 15 Oct. e.k. uitsluitend ter gemeente
secretarie (Griffie) lederen werkdag van
voormiddags 9 tot 12 uren gelegen
heid tot aangifte van leerlingen voor die
cursussen gegeven wordt
en dat ingeschreven kunnen wordeD,
sj), die het gewoon lager onderwijs ge
noten hebben.
Zï vestigen voorts de aandacht op de
navolgende artikelen der „Verordening
lot regeling van h6t herhalingsonderwiJs
in de gemeente Viissingen."
Artikel 1. In deze gemeente worden
ten minste twee afzonderlijke herhalings
cursussen in verschillende openbare
schoolgebouwen gehouden, één voor jon
gens en ééa voor meisjes, ten einde hen,
die het gewoon lager onderwijs hebben
ioorloopen, in de gelegenheid te stellen
lot bevestiging en voortzetting van het
geleerde in de vakken, die voor het maat-
ichappeiyke leven van groote waarde
te achten.
Indien daaraan behoefte biQkt te be
slaan kan het getal cursussen worden
vermeerderd.
Artikel 3. De vakken waarin onder-
ja wordt gegeven, zijn
a. voor jongensde Nederlandsche
al, het rekenen, de kennis der natuur
i de handelsaardrijkskunde.
b. voor meisjesde Nederlandsche
al, het rekenen, de kennis der natuur
;id de nuttige handwerken.
Viissingen, den 29 Sept. 1903.
Burg. en Weth. voornoemd,
VAN DOORN VAN KOUDEKERKE.
Da Secretaris,
WITTEVEEN.
i.
Statistiek is de wetenschap die ons
»t hoe wij cijfers moeten verzamelen
tamste H. H. Art# rangschikken, om daaruit onze ge-
fctrelikingen te maken en er door te
I'U Ko. proeftegT
iCo,9Ö, «ToSH
2er voor Nederlaag
tenklodf,
alverstraat 103
JCHEUS&
)03.
am. 3 23 en 6 "l
3 50 6 3I
55 a) en 4 45
J3 5 50s)
ten na het vertreR
10
50
(Vr(J vertaald door M. J. K.)
S.|
urmede werden de laatste bedenkin-
Werwonnen en was er niets meer
Jm weg om de geneeskundige ver
ste gelooven, dat de man gestorven
«au een beroerte, vermoedeiyk ten
"w Werling las het bericht ten
toe. Daarna legde hij met eer
J6 tucht de krant uit de handen.
WOENSDAG'j namen van z(Jte vrouw en zyne
-r waren reeds in betrekking tot
genoemd. Niet alleen was de
zyner vroagere schande voor
e wereld opnieuw opgerakeld,
het vervolg zou de schaduw
n naar
en Neuzen
»lgende dagen
orwegstation
Ita
bomen tot een juistere kennis en beschou
wing van verschillende toestanden.
Dezs wetenschap ia nog niet lang in
eere.
Vroeger werd zjj geheel verwaarloosd.
Later is zij beschouwd als een onderdeel
der Staathuishoudkunde en heeft zich
als 'tware onder de vleugelen dezer
laatste ontpopt.
Het staat sinds lang onwedersprekel(jk
vast, dat er een aantal zaken zijn, waar
van ODze nauwkeurige kennis gering is.
W(J vermoeden en gevoelen dat er aan
die zaken iets hapert, dat er gebreken
of leemten zjjn, die voorziening behoeven,
maar wij weten niet recht hoe wy de
zaak zullen aanvatten. Dan is het de
Statistiek die ons helpt. Zy stelt ons in
staat ten oordeel te vellen, op wezeniyke
kennis gegrond. Met haar in de hand
tasten w(j uiet meer in het duister rond,
doen geen grepen in de lucht.
Z(J overtuigt ons vaak vau waarheden,
waarvan wy het bestaan vroeger zel.s
niet vermoedden, maar zy leert ons ook
menige dwaling inzien, door onwetend
heid omtrent feiten veroorzaakt.
Vele menschen hebben met deze we
tenschap weinig op. „Wat heefr men
er aan, zeggen zy, om alles zoo in de
puntjes te weten. Wat heeft men aan
die griezeliga cyfera?-*
Ons antwoord iswy hebben er alles
aan. Wy moetan leeten, de waarheid te
kennen en de waarheden onder de oogen
te zien. En let nu eens op. De Sta'is-
ticus zelf erkent en leert, dat men met
zyne cyters hoogst voorzichtig moet om -
gaan. Dat men ze nauwkeurig moet
bestudeeren. Dat het eene geval niets
bewijst voor het andere en men dus met
groote omzichtigheid zyne gevolgtrekkin
gen behoort te maken. Wanneer dus
deze wetenschap evenmin volmaakte
vruchten afwerpt als eene andere, men
zelfs met de statistiek in de hand nog
dwalen of verkeerd oordeeien kan, hoe
moet het dan wel, zonder bennis, met
onze oordeelvellingen en gevolgtrekkingen
gesteld zyn
Gelukkig mogen wy getuigen dat, sinds
de wetenschap der statistiek in eere
kwam, menige ook wetteiyke maatre
gel, op hare uitspraken gegrond, tot stand
is gekomen, die zegenryke gevolgen voor
den maatsebappeiyken toestand heeft
gehad en nog heeft.
Om dezr theoretische beschouwing nu
van een nog grootere misdaad het leven
van zyne beminde vrouw en dochter
verduisteren. En by al den rykdom dien
hy nu bazaf, stond het niet in zyne
macht die schaduw te verdryven. Een
oogenblib kwam by hem de gedachte op
naar de politie te gaan en te zeggen
Ik ben Heinz Werling ik ging tot
graaf Ablers om hem te redden, niet
om hem te dooden, ib heb geen deel
aan zyn dood.
By ryp nadenken begreep hy echter
wel, dat zyne vrouw en dochter daar
mee niet geholpen waren het best zou
maar zyn, dat zy hem dood waanden.
Zyn taak was nu den waren moor
denaar op te sporen dit en dit alleen
kon de wereld overtuigen van zyne
onschuld.
Gerhard Heyl kwam spoedig tot de
overtuiging, dat de plichten van zyn
nieuwe betrekking seer gemakkeiyk te
vervullen waren.
James Walter stelde hem een aantal
brieven ter hand om die te beantwoorden
het waren meest beden om hulp van
liefdadige vereeaigingen en gesrichten
ook oDtbrak het niet aan bedelbrieven
van onbeschaamde personen. Doch
mynheer Walter behandelde hem zeer
eens met eenige practiscbe af te wisse
len, hst volgende.
Wy hebben voor ons liggen da pas
verschenen crimineele statistiek (statistiek
der misdryven), over het jaar 1901,
verzameld en uitgegeven, als naar ge
woonte, door het centraal bureau voorde
statistiek.
Het z(jn treurige, maar niet minder
leerryke eyfers, die wy hier aanschouwen.
Wy zien het volk van zyn slechten kant,
trachten er uit af te leiden of er voor
uitgang dan wel achteruitgang te con-
stateeren valt en gaan na wat wy er in
bijzonderheden uit kunnen leeren.
Wy bepalen ons by de beschouwing
dezer statistiek tot de veroordeelingen
door de rechtbanken en laten de talryke
politie-overtredingen dus geheel buiten
beschouwing. Verder wyzen wy erop
dat alleen die gevallen tot de statistiek
stof leveren, waarin werkelijk eene ver
oordeeling werd uitgesproken. Het staat
vast dat er veel meer strafbare feiten
werden begaan maar aangezien deze niet
werden vervolgd, ot geene veroordeeling
werd uitgesproken, of wel de daders on
bekend bleven, hebben die gevallen geene
waarde voor ons.
Wanneer wij de provincie Utrecht
weglaten, om reden dat de rechtbank
aldaar met byzonders gestrengheid op
treedt tegen de talrijke bedelaars en land-
loopers, die daar het leeuwenaandeel der
veroordeelden- vorman, dan zien wjj dat
Brabant en Limburg bovenaan staan,
Brabant wyst 525 veroordeelden op elke
honderd duizend inwoners uan. Zeeland
rog niet de helft van dit aantal (226) en
Noord Holland slechts 187.
Vooral dit laatste cyfer is stellig zeer
Hag en het trekt de byzoniere aandacht,
omdat er ook de Amsterdamsche ver
oordeelingen toe bahooren. In den regel
toch verkeert men in de meening dat
die groote centra van bevolking broei
nesten van rmsiaad zja en op die
stelling bouwt men dan weer een andere
dat het kwaad daar het meest verborgen
biyft. De inrichting der politie en de
middelen waarover zy tegenwoordig te
beschikken heeft, de snelle middelen van
gemeenschap, het drukke verkeer en de
groote publiciteit, zjjn echter niet in staat
om aan deze stellingen veel kracht bij
te zetten.
De statistiek leert dan ook dat de groote
steden niet het grootste aantal veroor-
deelingen opleveren. Amsterdam bevat
vriendeiyk en vroeg met belangstelling
naar da zorgen, waarvan hy by hunne
eerste ontmoeting gesproken had.
De jonkman was bfijds, dat hy zyn
verdriet, hetwelk hy niet kon verbergen,
aan iemand kon mededeelon. Heyl zeide,
dat zyne vrees, helaas, gegrond was
gebleken, en dat de jonge dame in wie
hy belang stelde, inderdaad de dochter
was van den man, wiens nagedachtenis
nog bezwaard werd door eene verdenking
\an moord.
Dat doet my leed, antwoordde de
millionnair. Hebt ge de familie nog ge
sproken sedert uw aankomst teBerfijn?
Aileen majoor Hartmann. Da be
klagenswaardige mevrouw Werling ligt
ziek in het hotel en hare dochter verpleegt
haar. En de majoor heeft nog ander leed
zyn eenige zoon is verdwenen.
Verdwenen
Ja, verdwenen, naar het schynt,
wegens moeilijke financieels aangelegen
heden. Da majoor toonde my zjjn af
scheidsbrief. Daarin zegt hy alleen, dat
hy heenging om hier of daar eene be
trekking te zoeken doch het komt my
voor, dat hy hoofdzakeiyk zich heeft
verwijderd om aan den drang van lastige
schuldeische.s te ontkomen.
een tiende gedeelte van de geheele be
volking van Nederland en toch maar
zes en een half percent van alle in het
land veroordeelde personen. In Rotterdam
en 's Gravenbage is het verschynsel on
geveer geiyk en in Utrecht ook, wanneer
men daar ten minste het zeer groot
aantal veroordeelde bedelaars en land-
ioopers buiten rekening laat, zocals het
behoort.
In de middelmatig bevolkte steden is
hst juist veel erger gesteld.
Zeer opmerke,yk Is het ook, lat naar
verhouding de meeste veroordeeliDgen
voorkomen onder de katholieke bevolking.
Zij leveren 342 veroordeelden op elke
honderdduizend zielen en de overige be
volking op hetzelfde aantal slechts 248.
Onder hen die voor een tweede of
volgende maal werden veroordeeld, de
zoogenaamde recidivisten, is het cyfer
voor de katholieken niet zoo ongunstig
en maken wy zelfs de opmerking dat
op dit gebied bepaald verbetering valt
waar te nemen. De herhaling van mis
dryven neemt onder de katholieken af.
De werking van het strafstelsel verbe
tert de misdadigers ondar hen, wat,
over het algemeen genomen, niet kan
worden gezegd.
H.erover echter nader,
Voorstellen tot grondwetsherziening-
De „Nieuwe Courant" zegt, dat de
vroeger sterk gepopulariseerde voorstel
ling van da kiesbevoegdheid als eec recht,
dat den meoach of den staatsburger
„van nature" zou toekomen, nauweiyks
meer bestreden behoeft te worden. Cu
rieus is het zelfs, op te marken, zegt
zij, dat de voois*and3rs van „algemeen
kiesrecht" deze taak hebben overgenomen
en als om stryd beweren, dat büa zulk
een opvatting niet mag worden toege
dicht. Het blad haalt aan, wat daarom
trent wordt gezegd in het rapport der
Uniecommissie, in de toelichting van
het wetsvoorstel der vryzinnig demoera
tische Kamerleder), in de memorie van
toelichting van do sociaal-democraten, en
schryft dan verder
„Volksaard en geschiedenis, tyd en
omstandigheden'' een regeling, welke
„dm grootst mogeiyken waarborg" biedt,
dat „het belang van allen beharti
ging zal vinden" een kiesrechtrege-
geling, die m'rt worden „getoetst aan
de internatio- ale en nationale omstandig
htdan van den tjjd en het volk", waarvoor
En die jonge dams is z(j
weet zy heeft zy reeds gehoord van
haars vaders dood
Ja. Hat araie meisje i Haar oom
wilde het voor haar ver'oorgei houden
doch in het hotel krygt z(J een krant
in handen, waarin zy haar eigen brief
vindt afgedrukt, dien zy eenmaal aan
haar vader had geschreven o, het is
veisehrikkeiyk 1
Verschrikkeiyk, herhaalde de mil
lionnair, en by keek een poos peinzend
voor zich. Daarop wendde hy zich weder
tot den jonkman en vroeg W aart ge
met haar verloofd
Neen, wy kenden elkaar nog te
kort doch nu gevoel ik, dat ik haar
beminde mat geheel afijn hart. Ik hoopte
haar eenmaal tot vrouw te krygen.
En nu?
Htyl zuchtte diep.
De dochter van een moordenaar,
zeide hy zenuwachtig. O, hat is wreed,
het is vreesaiyir I Ik kan het bijna niet
gelooven.
Weder keek James Walter eene wyie
voor zich. Teen sprak hy
Ik heb er reeds over nagedacht,
hoe ik die ongelukkige familie Z3U kun
nen helpen. De zoon byvnoibeeld
zij wordt gevraagd Wat biy/t er in
het licht van deze beschouwingen over
van den beau ö'e, dien de voorstanders
van „algemeen kiesrecht* zich zoo gaarne
toekennen, als kwamen zy op met een
eisch van recht tegenover hen, die on
recht willen bestendigen Immers indien
niet kan worden volgehouden, dat het
kiesrecht is e6n lederen staatsburger als
zoodanig toekomend recht, slaan zy, die
betwisten dat tyd, omstandigheden enz.
„alg'moen kiesrecht' voorschryven, ja
intrgaridoel beweren dat tyd, omstandig
heden enz. „algemeen kiesrecht" in het
belang van den Staat verbieden, wat da
quaestie van recht betreft met degenen
die het tegendeel verkondigen, op volko
men geiyken voet. Wie der party en geiyit
heeft er ia dan geen rechter, bevoegd,
om het te beslissen. Ea de oplossing,
waardoor de esne party in geruoede het
recht bevorderd acht, zal volgens de
andere zeer stellig strekken tot. vermeer
dering van onrecht.
Onrecht nu komt het ons voor, dat
de samenstelling van het lichaam, het
welk over de staatsuitgaven en de staats
inkomsten beschikt, worde toevertrouwd
voor een aanzienlijke meerderheid aan
burgers, die tot de inkomsten niet b0-
dragen. Wy zeggen niet by iragen en
zyn daarby niet bang voor het sociaal
democratische argument, dat ln de indi
recte belastingen toch door allen wordt
meebetaald. Want daar wy in 't algemeen
geen anderen van de kiesbevoegdheid
uitgesloten willen zien, dan wie niet
kunnen voorzien in het onderhoud van
zichzelf en hun gezin, zijn wy gerechtigd
by diegenen, die daarin niet voorzien,
het deel dat zy aan onderstand uit pu
blieke of particuliere kassen genteten, ia
mindering te brengen van hun bydrage
in de indirecte belastingen. En het behoefd
geen betoog, dat het bed-ag van dien
ondei stand deze bydrage gewooniyk verre
overtreft.
Wij waten wel, dat het stemmende
proletariaat voorshands niet als één man
naar de stembus zal optrekken om een
aanslag te doen op de beurzen der ge
goeden al k inkt het vreemd deze
tegenwerping te vernemen uit den mond
van degenen, die de eenheid van het
proletariaat als een aan andere klassen
vyandige massa uit alle macht bevorderen
en voor wia het denkbeeld van een aan
slag op „da brandkast" niets afstootends
bezit. Maar dat neemt niet weg, dat
zij, hoezser ook verdeeld, een meerderheid
zuilen vormen, en dat het bestaan van
een kiezersmeerderheid van niet bezit-
tenden en daarom niet-bydragenden ia
de staatslasten, ook zonder directe spo
liatie, telkens het volkomen gezonde
en niet plutocratische beginsel in gevaar
dreigt te brengen, dat wie in de staats
lasten bfldragen gezameniyk mmsieDs
evenveel in het beheer mietaa hebben
te zeggen als wie dat niet doen. M. a.
misschien kan zyn vader hem wel
ierugvinden als da jonkman dan tot
my komt, kan ik wellicht iets voor ham
doen.
O, als u dat wilde riep Heyl. Dat
zou zeker een groote geruststelling z(jn
voor den majoorde arme man is door
het verdriet als gebroken.
Goed, ik laat da behandeling van
deze zaak geheel aan u over. Zoek den
jonkman maar op en breng hem by m(J.
Doch ga nu aan uwa brieven.
Hier zag Heinz Werling de eerste
kans om ztjne schuld af te doen aan
zyn zwager, die zich had belast met de
zorg voer zyne vrouw en dochter. Hy
vreesde niet, dat hy door Richard zou
herkend worden. Zeven jaar geleden
zagen zy elkaar voor het laatst en toen
was Richard nog een schoolknaap, daar
enboven was hy, Werling, zooveel ver
anderd in z0n uiterlyk.
Gerhard Heyl aam de brieven, die h(J
moest beantwoorden, ea ging er mea
naar de aangrenzende kamerdoch zyne
woorden „de dochter vaa een moorde
naar* klonken Heinz We,ling nog aan
houdend in de ooren.
I Wnrdf >^r-
