15 Oct..
hap"
9 October.
üMÈuhcit IsriÉei
•ODE
Vrijdag
41e Jaargang.
1MÜ
IEK,
en,
tbode
FBUILIBTGM.
Au. 238.
1903.
Id feeiencj
heer
en I
VLissmieseBE
Pr(Ja per drie maanden 1.30. Franco per peat 1.50
Afzonderlijke nummers 6 cent. Men abonneert zich btj alle Boek
handelaren, Postdirecteuren si rechtatrseka bg den O i t g e v a r
f. VAN m VSL8K Jr., Kleine Markt, I. 137.
Ym ¥1*4 iSsgeïfffls, attgatadssg sg Sss- m fti*t«Sag«i.
C0URA1VT.
ABVEF.TKNTIÊN -ean 1-i regel* 0.40. Voor eiken regel
meer 10 cent. By directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelïde
advertentie wordt de prtJs slecht* tweemaal berekend. Scoots letters
en clioM'a naar plaatsruimte.
en
pracht b"j,
nieuw eij
een der grootaj
Royal.
'ork. - Saageti|
De Qoochelaai,
- Een nieuw]
Dreaauur vaJ
Duel.
T«laj»hoo»aasMKeir EO.
Nederlandsche Sank.
Heden komt in de Tweede Kamer in
jebandeling het wetsontwerp tot ver-
Stgicg en wijziging van het octrooi der
iderlandsche Bank.
Volgens dit voorstel wordt het octrooi
Bank, dat met 31 Maart 1904 ein-
t, verlengd tot 31 Maart 1919, met
isliDg dat daarna behoudens op
ging vanwege de Regeering of Bank
de termijn telkens met één jaar wordt
fnuttig, leerzaam]
30 Ct.)
ten te bekom?
in dezelfde zaa
en uitgenoodiji
.at genot zullei
geleiders 15 Ct,
idigd, b|J Me
jisstraat.
Inahuis, te
,K.
DIENST
;i3B3J.3SBSï
vm 4 50(alle#
Zeilmarkt
Jnra 12 30 1
- 5ë5 6 51
•ilmarkt Vlissi:
op werkdag®
nm 12 35 12|
i 05 6 —7
1—
'SNDIENST.
6— 6 20 7-
- 10 20 10'
10 1 30* 2-
b 50 4 10 43|
30 7 50
vm 6 10 6 3
0 10 10 103
12 10 12
3 10 3 40 4-
17 20 7 40 8-
b Zondags uil
HBU3&
3 23 en 6»
3 50 6
a) en 4 45
5 50e) I
na het vertrel
In de bestaande bepalingen worden
jtdet de volgende wijzigingen gebracht
.De Bank belast zich, indien de mi-
oiater van financiën het noodig acht,
net de kostelooze waarneming van het
iiialerachap en de bewaring van gelds-
:den en in pand genomen waarden
mor de Rykspostspaarback (gelijk nu
bet geval is) en voor andere door
jet ot bosluit in het laven geroepen
[stellingen (bijv. de Rtjksverzekertegs-
ink).
Bank verkrijgt de bevoegdheid
taskblljatten beDeden f 25 uit te gever,
uar niet boaeden f 10. Zulks in ver
isüd mrt het tevens in behandeling
tomend wetsvoorstel om de ryksmunt-
Jjetten van 10 en van f 50 in te
rekken. De Bank verleent kosteloos haar
en medewerking tot deze iotrek-
ïiDg op 1 October 1904. Daar aan
luutbi'j itten een bedrag van 15 milliosn
Idea in omloop is, wordt tevens be-
ild, dat de Bank, wanneer de minister
tan financiën zulks tot tijdelijke verater
van de Rijas schatkist noodig acht,
Jentelooze voorschotten aan den Staat
loet verstrekken tot ton hoogste 15
jillioen te geltJker tijd, op voldoend
Merpand van krachtens de wet uitge
ven schatkistbiljetten.
De verplichting houdt op, zoodra de
iaat weder besluit muntpapier uit te
sven en zoolaDg het bescïiikoaar metaal-
der bank onder 10 millioen daalt,
if door die voorschotten daaronder
alen zou.
Verder brengt de nieuwe regeling de
itaoldiging van den koninklijken commis-
itis b|j de Bank (f 3500) ten laste van het
Ijk evenals met de Rijkscommissarissen
de groote spoorwegmaatschappijen
}et geval is.
Verder wordt in de winstv6rdeeling
len verandering gebracht. Thans komt
etst 5 pCt. over het maatschappelijk
lapitaal aan de aandeelhouders en van
lit overschat 10 pCt. aan de reserve
lot deze 5 millioen heeft bereikt. Van
tgeen dan over is, komt de helft aan
N Staat en de andere helft aan de
puk tot het dividend 7 pCt. heeft
breikt; en eindelijk van het meerdere
i/i aan den Staat en aan de Bank.
1 Volgens de nu voorgestelde regeling
Mrdt het eerste dividend tot 3VS pCt.
(Vrij vertaald door M. J. K.)
Borsseien
laar Borssels
WOENSDAG
n Neuzen
nde dagen
wegstat'on
63.)
Zoo dikwijls een bodlende in de kamer
|htam, vreesde b|j door z|jn opgewon-
'tnheid verdenking te wekken.
HU wilde uitgaan daar bedacht
Qi dat bij in de eerste plaats naar de
ank moest. H|j ging. Om de woning
an graaf Ahlers niet te passeeren,
'°eg h|j den weg naar links in. Aan
19 Hohenzollernstraat nam fijj een rijtuig
'n reed naar de bank, waar de directeur
"m met buitengewone beleefdheid be-
Boette.
Zeer aangenaam, mjjnheer Walter.
In tekende het tot m{ju plicht uw zaken
spoedig mogelfjk in orde te brengen
uwe bevelen te vragen, daar het
beperkt en van het overschot (na aftrek
van de 10 pCt. voor de reserve), 8 pCt.
ais tantièmes aan directie en commis
sarissen uitgekeerd, terwijl het meerdere
voor Vs Hoor de Bank en voor 2/s
door den Staat wordt genoten. Het
geldelijk voordeel voor den Staat uit de
nieuwe regeling wordt op 3 ton 's jaars
geschat. („Hb!.")
A&cnnsmcnkf AiTHriiiuitön op mm veordcsligtt Yoomm4wi
Jhr. Mr. Schorer.
In de gisteren gehouden vergadering
van de afdeeling van den Raad van
State voor de geschillen van bestuur
wijdde de waarnemende voorzitter, staats
raad mr. De Neree van Bubberich, eenige
woorden aan de nagedachtenis van jhr.
mr. Schorer. De grondtoon van zjjn trouw
en rechtschapen karakter was aldus
zeide spreker beminneiyke senvoud.
Het was zjjn streven om naast z|jn
plichten, aan z|jn ambt van voorzitter
verbonden, te z(jts da vriend en waar
noodig, de raadsman van de laden van
het college. Mr. De Neree verzekerde
dat de nagedachtenis van jhr. Schorer,
in het licht van z|jn goede e genschappen
in dankbare herinnering zou blijven
voortleven bij de leden der sfdeeling „ge
schillen" en b|j de referendarissen.
Het .Centrum" meldt, dat. als opvol
ger van jhr. mr. Schorar vor het vice-
presidentschap van den Raad van State
wordt genoemd mr. A3, baron Mackay,
voorzitter der Tweede Kamer.
Algemeen Kiesrecht.
Ia een slotartikel over de sociaal
democratische grondwetsvoorstellen heeft
de „N. R. Ct." hot vooral over hut doel,
dat de volgelingen van mr. Troelstra
mat de verovering van het algemeen
kiesrecht hebben. Dat doel is tweeledig
en wordt in de socialistische memorie
aldus omschreven
u Foor het heden verovering en ge
bruik van alle polilioko rechten ter ver
betering van haai oe.onom'sc,hen toestand,
ter verhooging van haar moreel en in
tellectueel peil, ter versterking van haar
invloed op de arbeidsregeling en staats
bestuur, en voor de toekomstverovering
der politieke macht, om weg te nemen
alle beletselen tegen en te scheppen de
noodzakelijke juridische voorwaarden
voor de maatschappelijke voortbrer gings
wjjze, de industriëslo democratie."
Over de toekomst wil het blad nu
niet spreken, doch over het heden, en
nu beweert het, dat door de vragers van
algemeen kiesrechteischen worden gesteld
.die in het thans geldend kiesrecht be
vrediging vinden, maar b|j de invoering
van algemeen kiesrecht tot groot onrecht
zouden leiden." .Immers tegen het
„stem in het kapittel hebben," eigen
„invloed uitoefenen" van de arbeiders
heeft het Rotterdamsche blad geen be
zeer groote sommen betrefc.
Ik ben pas een paar dagen hisr
en heb werkelijk nog niet over de zaak
nagedacht, luidde Werling's antwoord.
Voorloopig wil ik alleen voor krediet b|j
u zorgen.
Nadat de directeur en z|Jn cliënt
daarover tot overeenstemming weren
gekomen, bracht een klerk bet boek der
handteekeningen.
Wees zoo goed hier uw haudtee
kenirg te plaatsen, sprak de directeur,
terwijl h(J Wdrling de pen toereikte.
Heinz had zich te voren geoefend
om het schrift van z|jn broeder na te
makenh|j doopte de pen in den inkt,
boog zich over bet boek en schr ef
„James Walter."
De klerk drukte zorgvuldig het vloei
papier er op en bracht het boek raar
den kassier om dezen kennis te laten
nemen vau de handteekening.
Aan den heer Walter werd een
chequeboekoverhandigd,dat deze inwijdde
door een chèque te trekken van duiz and
mark, waarvoor h(j het geld over de
tatel in ontvangst nam.
Toen hQ op straat kwam hoorde h|j
de nieuw uitgekomen krauteu uitventen.
Hö kocht er een zoodra h|j er een oog
zwaar, maar wel tegen overheersching
door de arbeidende klasse
Onze redeneering toch ia geen andere
dan dezewat g|j volgens uw stelsel
kunt eischen, hebt g|J of kunt g|j ver
krijgen wat g|j feitelijk mrer begeert,
reikt verder, past niet in uw stelsel,
en schept onrecht in plaats van recht.
GQ begeert, invloed van de klasse der
loonarbeiders op de wetgeving, stem in
het kapittelwelnu de bestaande kieswet
opent daarvoor de deur; da,too arbeiders*
onder de kiezers z|ju reeds tbans niet
in de minderheid, en zouden, zooals g(j
weet, nog met duizenden vermeerderen,
indien z|j de kleine moeite van het doen
der daarvoor nocd!ge aangiften zich
wilden gestroosten, en den weerzin tegen
rec-htmatigen belastingaanslag konden
overwinnen. Algemeen kiesrecht zou hun
invloed tot overmacht maken. Dat on
recht willen wij voor de toekomst koeren.
Het onrecht tegen de arbeiders, waarvan
gy spreekt, da overmacht van de be
zittende fe'asae, he»ft b<s'aan -óórd
jongste grondwetsherziening en dedaaruL
voortgevloeide kieswet. Heien bestaat
hst niet meer.
Het blad komt er dan tegen op dat
ba r redsnearing, om aan iedere klasse
zeggenschap te geven, de overhee-aching
de overmacht van elke klasse, zoo
mogelijk ta keeron, als ,va oud.-rd"
wordt ter zjjde geschoven, en het eindigt
zijn beschouwing aldus
Over de vraag, om in de volksver-
iegenwoordigipg zeker evenwicht te
brengen tusschen de verschillende klassen,
ten einde zooveel mogelijk een onpartijdig
wettelijk terrein voor haren strijd te
verkrijgen, verwerpelijk mag heeteu,
zal wel verschillend worden geoordeeld
Wia overmacht wil verzekeren aan de
loonarbeidejs en in de toekomst voor
hen da verovering der politic»e macht
beoogt, zal daarover aüicht anders oor»
dealen, dan wie van overmacht on ver
overing niet willen weten. Welke be
ginselen ten slotte zullen zegevierer, of
in een niet ver verwijderd tijdperk ons
eigendomsrecht gewijzigd en de productie
middelen onder gemeenschappelijk beheer
gebracht zullen wore en, zal de toekomst
leeren. Wrj zullen niet trachten haar te
beheerschsn, maar w|] zouien niet
weDschen, dat djza hervormingen tot
stand gebracht werden dooi een over
machtige part|j van loonarbeiders en
door hen, die allen eigendom missen.
Waardeering der eigen nijverheid.
De Maatschappij van Nijverheid is
sedert eenige jaren het orgaan geweest,
waardoor regeering, autoriteiten en parti
culieren voortdurend gewezen zjjn op het
anti nationale om aan buitenlandsche
voortbrengselen de voorkeur te geven
boven die van eigen bodera, wanneer
deze laatste even goed en tot- geljjken
prijs te verkrijgen z|jn. In 't Octobernum
mer van haar Tijdschrift, pakt de Maat
schappij de zaak weer sens van een
in sloeg, ias hy een bericht, dat zyn
bloed byna deed verstyven
De mac, die in een huis in de
Riichenbergersiraat door da politie dood
g ivocdan werd, is horkc-nd als Heinz
WeriiDg, een ontslagen tuchthuisboef.
Hy sloeg de krant dicht, stak die in
zyn zak, wenkte een huurrijtuig en liet
zich naar de Disrgaardestraat brengen.
Hij verlangds naar huis, hy wilde
zich onttrekken aan de blikken zyner
medemenschen. Door de drukke straten
te gaan en door ieder gezien te kuuDen
worden, terwyi ieders gedachten bezig
waren met dan moord, terwyi zyn eigen
naam op ieders lippen zweefde dat
leek hem op dit oogenblik misdadig.
Nauweiyks was hij thuis gekomen, of
hem werd medegedeeld, dat er een heer
was geweest om hem te spreken. Hy
had zyn kaartje afgegeven en zou tegen
den avond terugkomen.
Op het kaartje stond Gerhard
Heyl." Zyn onbekende secretaris was
dus gekomen, vandaag nog zou hy hem
zien en spreken.
Nu, hy had reeds twee vuurproeven
doorstaan waarom zou hy ook hier
niet goed doorkomen
Wat wist Gerhard Heyl van de aan-
anderen kant aan. Na te hebben herinnerd
aau hetgeen reeds verkregen is, o. a,
op het gebied van de locomotieven-
industrie, zegt het hoofdbestuur niet te
kunnen medegaan met het denkbeeld
van hst departement Leiden, dat pogingen
zou willen zien aangewend om al de in
Nederland verachynende dag- en week
bladen te bewegen voortdurend propa
ganda te maken voor de binnealandsche
ny verheid, door zooveel mogeiyk eiken
avond aan h6t hoofd der bladen een op
wekking te doea piaatsan om de Nader-
landsche Dyvaiheid de hand boven het
hoofd te honden, door geen in het
buitenland vervaardigde waren te koopen.
Hoewel de goede bedoeling van Leiden
waardeerende, meenen directeuren geen
verzoeken te moeten doen, waarvan
vooruit kau worden voorspeld, dat zy
zullen word rn geweigerd. Zy kunnen
zich nameiyk niet voorstellen, dat de
administraties yan dag- en weekbladen,
weike van hef adverteeren van in het
buitenland verva: rdigde artikelen een deel
hunner winst maken, e n waarschuwing
als door L 'idea geformuleerd, zouden
willen plaatse-. Doch zelfs in dit geval,
dat eenige dit wel zouden willen doen,
meenen directeuren, dat een waarschu
wing of opwekking, d&geiyks ter zelfde
plaats harhaaid, na korten tijd niet meer
zil worden gelezen.
Aangezien het hoofdbestuur echter
meent, dat deze zaak voortdurend aan
de orde moet biy vea en besproken worden,
teneinde zooveel mogeiyk onverschilligen
op dit punt op te wekken en de publieke
opinie wakker te houden, noodigen zy
de departementen uit, deze zaak in een
hunner wiatsrbyeenkomsten ter sprake
te brengea on vóór 1 Maart 1904 antwoord
te zanden op deze vragen
1. Welke ar tikteen worden, binnen den
kring van uw departement, door de
buitenl-anasche concurrentie bijzonder ge
schaad
2 Welke zyu de redenen, waarom
aan het geiytwaardige en niet goakoopar
buitenlandsch fabrikaat di voorkeur wordt
gegeven 7
3. Kent gy practische middelen om
dien varkoop van hot Niderlandscbe cyver
heidsproduct in ons land te bevorderen
Zooals indertyd is medegedeeld heeft
de Nederlandsche Bond van gemeente
ambtenaren eene commissie benoemd om
een onderzoek in te stellen, welke be
palingen der gemeentewet in het belang
der g meente-ambtenaren bahooren te
wordsn gewyzigd. Deze commissie is
thans met haren arbeid gereed en haar
rapport kan weldra worden tegemoet
gezien.
Door den minister van oorlog is be
paald, dat voor Je miliciens der lichtingen
1900 en 1901, die in dit jaar voor de
buitengewone omstandigheden onder de
wapenen wordan geroepen, deze oproeping
voor een herhalingsoefening van 5 weken
telt.
gelegenheden zijns bioedors? Zou hy
ook Diets bemerken van da persoons
verwisseling 7 Zou het b-i-irog spoedig
aan het licht komen door zyn onbekend
heid met alle zaken, die zyn bro9dar
gedaan had 7
Ean half uur later liet Grtbard Heyl
zich aavmeldan.
Heinz Werling stond op, ging met den
rug naar het licht staan en wachtte
hem zoo af.
Gerhard Hc-yi trad binnen. Biykbaar
was hij zanuwaohtig.
Mynheer Walter, begon hij, toen
zweeg hy weer. Neem my niet kwaiyk,
stamelde hy, ik ik herkende u niet
dadeiyk, ah, ik zie, waaraan dit ügt, go
hebt uw baard laten afschoren.
Ja, antwoordde Worling, die na-
tuuriyk lang niet op zijn gemak was.
Verandert my dat zoo 7
Nneen zoo erg niet, ik
ik kan dat moeiiyk beoordealen. Zooals
go weet, heb ik u slechts eanmaai ga-
zien in uw kantoor te Johannesburg.
Juist i Welnu, wanneer zult ge hier
uw betrekking aanvaarden, denkt ge 7
Ik moet nog het eon en ander schry ven.
Het zou my zier aangenaam zyu,
als u my nog een paar dagen kon missen,
Dientengevolge zullen in 1904 by het
wapen der infanterie en by het korps
genistroepen in stede van drie slechts
twee lichtingen voor herhalingsoefeningen
worden opgeroepen.
Dat het de regeering ernst is met da in
voering van da grootst mogeiyke
Zondagsrust voor de post en telegraaf
ambtenaren en beambten, bijjkt nu weer
hieruit, dat in het vervolg de hulppost-
kantorsn, waike thans op Zrn- en feest
dagen 2 uren voor het publiek zyn
opengesteld, van a.s. Zondag af op dis
dagen slechts één uur opon zyn.
Naar „de Maasbode* verneemt zullen
wederom te Breda vanwege het departe
ment van oorlog proeven worden geno
men met het nieuwe soort snelvuur-
geschut. De regeering heeft dus nog
niet besloten. Da proeven zullen genomen
worden doir het 3s reg. veld artillerie.
President Kruger.
Gis'erenmiddagkwam President Kruger
per rijtuig van Hilversum te Utrecht
aan. Te kwart over vier was hy aan
het oude Staatsspoirstation waar hy in
eea sa'onrytuig van da Duitsche
Spoorwegen, dat voor hem gereed stond,
op den trein ging. Na aankomst van den
trein voor Arnhem aan het Cm transla
tion te Utrecht, werd het salonrijtuig
Daiat het te voren daa-heen was gebracht,
in dezen trein gerangeerd om den Pre
sident over Keulen en Bazel na3t Menton
ta vervoeren.
De heer Kruger was vergezeld van
de familie Ei'ff met gouvernante, da
heeren Bredell 9tt dr. Hymans, ds. Los,
van de gereformeerde kerk te Hilversum
en zyn bediende Happé.
Aan den trein waren o. a. ter ver
welkoming aanwezigdr. Leyds met
vljn vroegerea sicretaris, dan heerBol-
mandr. H. F. Jonkman, van de af
deeling Utrecht der Naderlandsch Zuid-
Afrikaansch9 Vereenigiog da. van Minnen
van da afdeeling Utrecht van 't Ghristeiyk
Nationaal Boeren-Comilé prof. mr. baron
d'Auinis de Bourouill met echlgenoote
de heer Hoytema, dia vroeger jaren in
Zuid-Afrika vertoefd heeft, en de heer
Bok.
Da stationschef, da hoor Kok, werd
by den President ontboden en ontving
een dankbetuiging voor genomen maat
regelen.
Em vry talryke menigte had zich
voor 't rytuig van den heer Kruger
verzameld, dia hem herhaaideiyk groette
en welke by vertrek van den trein, om
vyf minuten over half zes, een krachtig
hoera voor don President aanhief. Dszs
dankte telkens door met de hand to
wuiven. De heer Kruger zag er goed uit
Ned. Indië.
Biykens mededeeling van het depar
tement van oorlog is de raming van de
sprak de jonkmar leve .dg. Ik ben
nameiyk in groote zorg over vrienden
van my.
Zoo? Is het ernstig 7
Ik weet niet wat ik er van denken
moet. Ge moet weten, dat ik veel belang
stal iu een jonge dame. Deze hesft met
haar oom eenige digea gelsden plotse
ling haar woonplaats verlaten, en wat
my later ter oore gekomen is, doet my
vreezen, dat een groote bezorgdheid
aaüeiding gaf tot deze reis. Toen ik
vandaag de krant in handen nam, hoofd-
zakeiyk om het laatste nieuws betreffende
dien afschuwelijken moord te lezen, zie
ik haar familienaam genoemd in betrek
king tot die misdaad natuuriyk is dit
slechts toeval, maar toch he oft het my
getroffen.
En hoe luidie die naam 7
Heinz Werling.
- En die jonge dame 7 vroeg James
Walter met stokkendan adem, De jonge
dame, in wie gij belang stelt 7
Dat is de nicht van majoor Hart
maan te Freienwalde, een mejuffrouw
Liesbeth Werling.
(Wordt veroolgd.)
