in.
iissiiÉok Imfco.
et brandmerk der schande
sje,
istbode.
Zaterdag
3 October.
fto, 233
41e Jaargang.
1903.
iode
>de
>de.
FEUILLETON.
m.
to 3.50
7». 4 50
pVli a 0.40
susjaar i
bevonden
ttJd Fransch
spreken,
laand,
JYK-Gasillb,
inden.
en by voorkeur
lyke
AdresBu-
uis. Te bevra*
Courant.
TAK vraagt
□ilie te Bruseal
maand. Zich
BRAKEMA,
Snderen wordt
[BNST
>DSLBtrS3 v*
>m 4 50(alleen
.eilmarktvm
12 30 1 15
5 55 0 55
aarkt Vlissin-
werkdagen)
12 35 1 20
6— 7
IfDIENST.
6 20 7—
10 20 1040
1 30* 2—
10 4 10 4 30
7 50 8 20.
6 10 6 30
110 10 10 30
12 10 1 20
10 3 40 4—
B0 7 40 8—
Zondags uit
ihw.
23 en 6 05
0 6 35
en 4 45
5 50e)
het vertrek
rsselen en
Borsselen
ENSDAGS
euzen ten
dagen te
station te
YLISSIMSCHE COURANT
Prijs per drie maanden 1.30. Franco per post 1.30
Afzonderlijke nummers 6 cent. Men abonneert zich bij alle Boek
handelaren, Postdirecteuren 9i rechtstreek» bij den Uitgever
F. VAN m VMLHB Jr., Kleine Msrki, I. 187.
A13VERTENTXÊN't&r, 1 4 r«g«Is 0.40. Voor «Iküii reg«l
meer 10 cent. By directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde
advertentie wordt de prijs slechts tweemaal berekend. Groots letters
en cliché'» naar plaatsruimte.
fat» IfmS dsg«l|ks, sltgessslisi op Im- es fet&ÜRg«a.
sS?»l®3slè.ooKaaï5»assï®»' I©.
Ahm-.i'jmmti-MratUii'Mn op ssse TooFdeeltgo voemnfisH.
Jhr. mr. J. W. M Seharar. f
Zooals w|j gisteren nog onder Laatste
Berichten mededeelden is te 's-Gravenhage
op 69 jarigen leefcyd overleden de heer
jhr. mr. J. W. M. Schorer, vice-president
van den Raad van State. In verschil
lende bladen vinden wy van veel
waardeering getuigende artikelen over
het beengaan van dezen hooggeplaatsten
Zoo lezen wy o. a. in de ,N. R. Ct."
Zijne uitgebreide kennis van het admi
nistratief recht, zijne bezadigdheid en
onpartijdigheid, gepaard aan eene groote
mate van scherpzinigheid, maakten dezen
Btaatsdienaar zoo uitermate geschikt voor
de gewichtige taak, die op zjjn schouders
rustte.
Ook als voorzitter van de afdeeiing
voor da geschillen van bestuur gaf hg
daarvan menigmaal biyk.
Tijdens zyn vice presidium viel hem
het voorrecht te beurt H. M. do Koningin
te mogen huldigen by de troonsbestyging
in 1898, te behooren tot de getuigen by
de voltrekking van het burgerlijk huwe
lijk van onze Vorstin, en H. M. de
Koningin in de vergadering van den
Raad van State te begroeten, toen zy
haar gemaal als lid van het college
binnenleidde.
De overleden staatsman was veisierd
met de hoogste graden (grootkruis) in de
orden van den Ned. Leeuw en Oranje-
Nassau.
Zoowel in als buiten zyn hooge functie
trok Schorer velen aan door zyn aan-
genamen eenvoud, zyne vriendelijkheid
en toegankelijkheid voor alien die tot
hem kwamen.
Tal van nuttige instellingen steunde
hjj met de daad, met zyn naam en
invloel, o. a. de vereeniging Moed, Beleid
en Trouw, vereeniging tot ondersteuning
van- en het bezorgen van betrekkingen
aan ridders der Militaire Willemsorde.
De teraardebestelling van het stoffeiyk
overschot zal a. s. Maandag plaats heb
ben te Heemstede.
Het ïyk zal niet per spoor, doch per
rouwwagen naar Haarlem worden ver
voerd, terwyi de betrekkingen de reis
per spoor zullen doen.
De begrafenisstoet zal dan aan het
station te Haarlem worden opgesteld,
vermoedeiyk omstreeks 11 uur.
Is „de Stand" welingelicht, dan is
ouder de wyziging en aanvulling van het
wetboek van strafrecht, in de Troonrede
aangekondigd, o. m. ook begrepen een
voorstel tot verbod van openiyke huizen
van ontucht, tegen de uitstalling van
Nieuw-Malthusiaansche schandmiddelen,
tegen schandaai-colportage enz.
(Viy vertaald door M. J. K.)
51.)
Hiermede moest majoor Hartmann
zich tevreden stellen en naar het hotel
terugkeeren waar by met Liesbeth lo
geerde, en waar deze op ham wachtte
Vóór hd heenging, zette hy echter
Richard zyn toestand helder uiteen.
Ik ben volstrekt niet ryk zeide, hy
Ik heb ja een vry groota som als jaar-
Hjksche toelage toegekend, in de ver
onderstelling, dat je yverig zoudt stu-
deeren en met je goeden aanleg spoedig
een betrekking by de rechteriyke macht
zondt verwerven, die je een onbezorgd
bestaan verschaft. Myn inkomen is altyd
zeer matig geweest, maar in de laatste
jaren is dit nog verminderd. Het grootste
Staatsscliuld'boekj as.
Het ligt in het voornemen der regeering,
eerlang een ontwerp van wet in te
dienen tot invoering van Staatsschuld-
boekjes, in den geest van die welke in
België onder den naam van Carnets de
Rentes worden uitgegeven en aldaar
voortreffelijke resultaten opleveren om
het sparen te bevorderen.
Caze Financiën.
Naar aanleiding van het tekort op de
begrooting w|jst de minister van financiën
aldus „hei Volk3 op de veihoo-
ging van invoerrechten, die zal moeten
dienen om het tekort te dekken. Ia de
eerste Troonrede is gezegd, dat het ar
beiderspensioen met die invoerrechten
zou worden betaaldthans wordt er
voor andere zaken over besehikt. De
heeren schynen dus zelf reeds aan te
nemen, dat er van die pensionneering,
die reeds in 1901 „in voorbereiding»
was en volgens de jongste Troonrede
ook thans nog wordt „voorbereidniets
zal komen. Hetzelfde wat wy reeds
onmiddeliyk hebben voorspeld, zegt „het
Volk".
Intusschen is de meening der burger
lijke pers over onze fi larciën gunstig,
voor zoover zij tegen en minder
optimistisch, voor zoover zjj vóór ver
hoogde invoerrechten is.
De „christeiyke" pers moet den toe
stand, zoo niet „zorgwekkend", dan
toch (om met „de Tyd" te spreken)
„zorgeischend" voorstellen, om aldus de
noodzakeiykheid dier verhooging te kun
nen beweren. De vryhandelapsrs daar
entegen moet aantoonen, dat de minister
de zaken te donker kleurt en berekeningen
geven, wasruit moet biyken, dat geen
belasticgverhooging wordt veieiseht.
En het valt niet moeiiyk, in dien zin
aanmerkingen te maken op de berekenin
gen van den heer Harte.
Terwijl b|jv. in de laatste 5 jaar per
jaar l3/4 millioen meer aan belastingen
(buiten de successie) is opgebracht, heett
de minister deze voor 1904 slechts 31/,;
ton hooger geraamd dan zy in 1902
hebben opgebracht. De successie bracht
in die 5 jaar gemiddeld jaarlijks 13'/a
millioen op de minister raamt de op
brengst op 12 millioen.
„Het Handelsblad", dat deze punten
nader uitwerkt, is dan ook terecht van
oordeel, dat de belastingen gerust 3 a
SVs millioen hooger kunnen worden
geraamd, dan de regeering doet. En
wanneer men weet, dat elk jaar een
flinken meevaller geeft, kan men wel
zeggen, dat van een tekort over 1904
geen sprake behoeft te zijn.
„De Standaard" daarentegen vindt, dat
de cijfers dezer begrooting er „minder
gunstig" uitzien dan die van de laatst
voorgaande jaren, en vindt 't maar ge
lukkig, dat er een tarief-verhooging komt,
om althans voor 1905 het tekort te
dekken.
deel van myns vaders erfenis bestond
uit papieren, die in den laatsten tyd zeer
in koers zijn gedaald. Ik zou m|jn grond
eigendom wel kunnen verkoopen, maar
dat zou met kolossale opofferingen ge
paard gaan nu leef ik maar in de hoop,
dat er nog eens betere tyden zullen aan
breken. Ik heb müne zuster en haar
kind moeten onderhouden, daarom heb
ik altyd op zeer bescheiden voet geleefd
maar jou heb ik toch nooit kort gehouden,
omdat ik begreep, dat ik geen recht had
op jouw uitgaven te beknibbelen wegens
eene verplichting, die ik vry willig op m|j
heb genomen.
In zyn streven om Richard te weer
houden van verdere verkwisting, had
de majoor zijn financiëelen toestand wel
wat slechter voorgesteld dan werkelijk
het geval was. Doch zyn gesprek met
Goldstein had hem ontstemd en ongerust
gemaaktbovendien wa3 zyne sombere
levensbeschouwing door den angst en de
aandoeningen van de laatste dagen nog
verergerd.
Al meende hij dat Goldstein wel den
wissel zou overhandigen tegen contant
geld zonder eene aanklacht by het gerecht
te doen, toch was hy bevreesd voor de
lichtzinnigheid der jeugd, die Richard in
Kunnen w(j ons door dit doorzichtig
el niet laten overhalen, om aan zulk
een tarief-verhooging mee te doen, ook
het standpunt der liberale pers kan ons
niet bekoren.
Zeker, het is gemakkeiyk, op grond
der te lage raming van inkomsten door
de regeering tot de conclusie te komen,
dat belastiEgverhooging overbod!gis, maar
daarom is dat nog niet waar. Als er
in arbeidersnooden wezenlijk voorzien
zal worden, moet er zsker meer baiasting
worden betaald. Wij eischen dit niet
van de on- en minder varmogenden,
maar willen het vinden op de erfenissen,
do hoogere inkomens-sn vermogens. Ook
kan door Staata-exploitatie van spoor
wegen, "het trekken van de Ned. Bank
aan den Staat en dergeiyke meer geld
in de schatkist worden gebracht.
Krijgstusht.
De „N. G wydt Gen artikel aan de
krijgstucht, waarin hot blad na etn
herinnering aan den nationalen karakter
trek van het Nedarlandsche volk, den
afkeer van tucht o. m. opmerkt
„Een stelsel van legervorming, dat
uit een kiygstuchteljjk oogpunt gegrond
zou zyn op den aard en de neiging van
een voik, dat z'ch zoo menigmaal wars
toont zelfs van de gewone maatschap
pelijke tucht, kan niet anders dan een
doodgeboren stelsel zyn.
„Hot leger is de grootst denkbare
m8nschenverzameling, binnen het maat
schappelijk verband tot één doel geor
ganiseerd en vereenigd. Dat doel is
handhaving van den Staat.
„Duizenden jonge mannen, niet gerijpt
nog in de ervaringen des levens, voort
komend uit alle lagen der maatschappij
treden jaariyks in da "grledersn, om dan
voor geruimon tyd deel uit te maken
van een orgaaD, bestemd om weerstand
te bieden aan do felste aanslagen, welke
de Staat kan te verduren hebben. Yan
dat orgaan moet vitale kracht, bhjven
uitgaan, ook al waart de dood er in
rond. Het moet gapantssrd zijn tegen alle
invloeden, ook de meest spontane, welke
in gewone omstandigheden onvermijds-
iyk een paniek zouden in het leven
roepen.
„Ea niet alloen jonge mannen straks
zij o het echtgenootsn, hoofden van
gezinnen, die met volkomen zelfverloo
chening met terzydestelling van eigen
neiging, van eigen belang, zich hebben
te geven aan hun plicht, hun door de
gemeenschap, den Staat opgelegd.
„Aan het hootd van het leger staat
de aanvoerder, de man in wiens handen
de Staat de geduchte verantwoordelijkheid
iegt voor het behoud yan zyo. rechtsorde,
van zij n bestaanDie verantwoordoiy kheid
kan niet door den aanvoerder worden
aanvaard, wanneer het bindmiddel ont
breekt, dat de heterogene bestanddeelen
bijeen houdt. Dat bindmiddel is de
krygstucht.
Het bestuur van den Nederlandschen
Aannemersbond heeft aan de provinciale
en de gemeente-besturen, aan ingenieurs,
architecten en bouwkundigen in Neder
land een circulaire gezonden, waarin het
herinnert aan de motie, in de jaar
vergadering van den Bond aangenomen.
By deze motie werd aan het bondsbe-
stuur opgedragen, met den meesten spoed
een zoo krachtig mogelijke actie in het
ieven te roepen, ten einde allerwege de
groc-te billijkheid aan te toonen, om den
aannemers van werken, welke vóór 1
Januari 1903 ztin aanbesteed en op het
tijdstip van het in werking treden der
Ongevallenwet nog in uitvoering waren,
te vergoeden de meerdere kosteD, door
hen tengevolge van die in werking-
tredicg betaald. Het bestuur spreekt ds
overtuiging uit, dat aan den in die motie
uitgodrukten wensen tot vergoeding, door
hen, die in voorkomende gevallen de
beslissing h bben, zal worden gevolg
gegeven.
Volksonderwijs.
Door het hoofdbestuur der vereeniging
Volksonderwijs is aan de afdeelingsbe-
sturen, correspondenten en algemeen®
leden een circulaire gezonden, waarin
o. m. wordt gez-'gd
Zoo ooit, dan is zekor nu de tyd
aangebroken, waarin onze vereeniging
nieuwe kracht moet ontplooien. Het
onderwijs eischt, dat „Volksonderwijs"
worde versterkt, zoowel naar binnen als
naar buiten. De bestaande afdeelingen
toonen niet altyd voldoende werkzaam
heid oprichting van nieuwe afdeelingen
en toetreding van moer rlgemoene leden
is hoogst gewenscht. 't Hoofdbestuur
vraagt voor zijn streven tot die verster
king van de vereeniging den krachtigen
steun van de atdselingen en de algemeens
leden, 't S:,elt, zich voer, in de maanden
October, November en December van dit
jaar telkens een propaganda-nummsr
van 't „Volksblad" uit te geven. Nood-
z?.k»iyk is bet, dat exemplaren van deze
nummers in ruimen getale worden
verspreid. Daartoe stelt 't Hoofdbestuur
zooveel exemplaren beschikbaar, als de
afdeelingsbesturen, correspondenten en
algemeens leden noodig achten, vertrou
wende dat deze nummers toegezonden
aan die personen, van wie verwacht
mag worden, dat zy na kennisneming van
wat onze vereeniging deed en nog wii
doen, geneigd zullen zfln ais lid toe te
treden.
Naast daze schriftelijke propaganda is
echter de mondelinge van niet minder
gewicht. Het komt 't hoofdbestuur byv.
voor, dat aan de personen, wien een
nummer van 't „Volksblad" is toegezon
den, persooriyk kan worden gevraagd,
of zy ais lid W3nschea ingeschreven te
worden. Doch zeer veel resultaat mag
ook worden verwacht van vergaderingen
waarin 't doel en streven van „Volks-
onderwys* wordt uiteengezet. Verschil
lende personen hebben zich beschikbaar
nieuwe schulden kon brengen zjodra de
oude betaald waren. Hy wilde daarom
zyn zoon angst op het ïyf jagen en dit
gelukte hem ook, maar op do gevolgen
daarvan was hy stellig niet voorbereid.
Nadat zyn vadei vertrokken was,
voelde Richard dat hem de moed ontbrak
om zyne belofte te vervullen en zyn
vader „klaren wyn* te schenken.
Hij rek inde al zyn schulden by elkaar
en schrikt6 van het bedrag. Hoa zou hy
zyns vaders zorgen durven vermeerderen
door da mededeeling, dat zyne schulden
nog ruim tien duizend mark bedroegen
Neen Dat die wissel betaald werd
goedmaar verder mocht hy zyn vader
niet laten begaan. Hy wilde zyn schuld-
eischers esnig uitstel verzoeken en dan
zoo spoedig mogelijk naar middelen zoe
ken om zelf iets te verdienen en zoo
doende iangzamerhad zyne schulden te
betalen.
Zoodra hy dit besluit genomen had,
nam hy plaats aan de schryftafel en
schreef zyn vader, dat hy hem niet
langer tot last wilde z|jn. Daar het echter
nog jaren zou duren eer hy als rechts
geleerde een vaste jaarwedde verkreeg,
zou hy trachten op andere wyze geld te
verdienen. Hy hoopte, dat zyn vader
gesteld, om als spreker op te treden,
terwyi zoo noodig door het hoofdbestuur
geltleïyke steun wordt verstrekt aan die
afdeeiingen, welke onmachtig zyn zelf
de kosten van zulke vergaderingen te
dragen. Met belangstelling ziet het hoofd
bestuur aanvragen om sprekers te ge-
moet, met aanwyzing van de onderwer
pen, waarover de afdeelingen wanschen,
dat gesproken zal worden.
Tevens deelt het hoofdbestuur meds,
dat binnenkort de steun van de afdee
lingen, correspondenten en algemeens
leden zal worden ir geroepen, om uit
voering te geven aan één van de besluiten
van de jongste algemee-ne vergadering,
om nl. een onderzoek in te stellen naar
het aantal leerlingen, dat op een nog
nader vast te stellen datum in elke
klasse van de lagere school wordt aan
getroffen. Naar het hoofdbe3tuur vertrouwt
zal dit onderzoek aaD het hoofdbestuur
aanleiding geven tot h6t aanknoopen
van verbindingen op die plaatsan, Waar
op 't oogenblik onze vereeniging noch
afdealingan, noch algemeane leden heeft.
Het rapport van het Landeiyk Onder-
wys-Comifé in zake het ingestelde
onderzoek naar da verzorging van het
jonge kind voor den leerplichtigen leeftyd
wordt binnen eenige dagen aan de
secretarissen der afdeelingen en de cor
respondentschappen toegezonden, die
daarin ongetwijfeld aanleiding zullen
vinden dit onderwerp in een afdeelinga-
vergadering in behandeling te nemen.
Waarnemend secretaris der vereeniging
is de heer KI. de Vries Sz. Gysbrecht
van Aematelstraat 18, Amsterdam.
hem vergiffenis zou schenken, hy zelf
wist wat zyn plicht was in de tegen
woordige omstandigheden. Zoodra by een
aaacemeiybe betrekking had gevonden,
zou hy zjjn vader bericht zenden.
Zoodra Richard Hartmann dezen brief
had geschreven, nam hy dadeiyk maat
regelen om zyn kamers te verlaten. Hy
vreesde een tweede ontmoeting met zyn
vader en achtte het daarom beter zyne
verbiyfplaata voor'oopig geheim te hou
den. H|j wilde een goedkoopero woning
betrekken en een betrekking zoeken,
misschien vond hij er wel een ergens in
het buitenland. Wat hield hem aan het
vaderland gebonden Niemand had hem
noodig, niemand zou ham missen I
Niemand behalve Jenny.
De gedachte, dat h|j Duitschland zou
verlaten, wekte in hem de herinnering
aan hot bekooriyke meisje, dat zyn hart
gewonnen had en hy bes'oot van Jenny
Schmelder afscheid te gaan nemen, voor
dat hy het vaderland verliet.
Zoodra Koert Hollenbsrg vertrokken
was, verzocht Goldstein den majoor en
zyne nicht in zyn afzonderiyk kantoor
binnen te treden.
Een onaangenaam gesprek verwach
tende, was de majoor verwonderd over
Het was gisteren veertig jaar geleden,
dat de Maatschappij tot Exploitatie van
Staatsspoorwegen officieel optrad.
Het gedeelte der lynen, door de M|j,
in (xvloitatie verkregen, dat het eerst
gereed kwam, was de iyn Breda Tilburg,
22 K M. lang.
Da totale lengte van den spoorweg in
eigen beheer bedraagt thans 1586 kilo
meters, die van de lynen in medegebruik
148, alzoo in het geheel 1734 kilo
meters, inet een jaariyksche opbrengst
van ongeveer 25 millioen gulden. Het
aantal ambtanarer, beambten en werk
lieden bereikt het cyfer van 17150.
Aauvankeiyk stond de Maatschappij
onder beheer van een R .ad van Bestuur
en Toezicht. Sinds 1869 heeft ze aan
haar hoofd een directeur-generaal.
Nod. Gustaaf Adolf Versanigiog.
Ter herdenking van het gouden jubi
leum der Nederlandsche Gustaaf Adolf
Vereeniging werd Woensdagavond in de
Martinikerk te Groningen een leeslaiyke
godsdienstoefening gehouden.
Ds. J. H. Maronier, em. predikant te
Arnhem, sprak een inleidend woord,
waarin by in-'tkort het ontstaan der
vereeniging ia ons land naging. Spreker
spoorde aan tot aansluiting by de ver.
den vriendlijken toon, dien de woekeraar
nu aansloeg.
Hij begon met zich te verontschuldigen
over de min aangename woorden van
dan vorigan dag, en verzocht den majoor
niet boos te zyn, daar dit onder de ge
geven omstandighedei wel te vergeven
was. Hy wilde het verdriet van den
majoor niet nog grooter maken en zou
daarom tevreden zjjn met de betaling
van twee duizsnd mark.
Met een zucht van verlichting nam
majoor Hartmann het geld uit zyne
brieventasch en reikte het Goldstein toe.
Deze schudde echter het hoofd.
Jammer genoeg iaat de zaak zich
niet zoo snel afdoen, sprak de woekeraar
met een vriendehjken glimlach doch gy
behoeft daarover niet langer bezorgd te
wezen. Het is er zoo meegelegen. Terwyi
ik gisteren in opgewonden toestand ver
keerde ging ik naar myn advocaat, om
te vernemen in hoeverre ik het recht
had uw voorstel aan te nemen. Ik trof
hem niet thuis en zette hem de zaak
uiteen. Toen ik dezen morgen te zycen
kantore kwam, deelde men my mede,
dat hy voor eenige dagen op reis is ge
gaan.
(Wordt vervolgd,).
