Woensdag
30 September.
InlaiÉciB ieriiii.
No. 230.
41e Jaargang.
1903.
Gemeentebestuur»
FBlilllBTON.
VLISSINüSME COURANT
PrQa per drie maanden 1.30. Franco per poet l.aö
Afzonderlijke nummer» 6 cent. Men abonneert zich bi) alle Boek
handelaren, Poetdirecteuren si rechtstreek» bij den i t g r e r
r. VAM »a VfflJ» Ir., Klein» Markt, I. 187.
A8VERTKNTIENvan 1 4 regel» 0.40. Voor eiken regel
meer 10 cent. B(J directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde
advertentie wordt de prfja slechts tweemaal berekend. Groote letter»
en cliché'» naar plaatsruimte.
Van \ffai ésgalfka, BlSgsssaissd #g> lea- feesÉAsgea.
T^lseplaocmrrmaiMior IO*
Aïonnemeals-AdivaHenifSn op zeer voordaaliga voorwaarden.
Aangifte van leerlingen voor de Herha
lingscursussen.
Burgemeester en Wethouders van
Vlisaingen
brengen ter kennis van belanghebbende
ouders of voogden, die hunne kinderen
of pupillen wenschen toegelaten te zien
tot een der beide herhalingscursussen
in deze gemeente
dat van at heden tot en met Donder
dag 15 Oct. e.k. uitsluitend ter gemeente
secretarie (Griffie) lederen werkdag van
des voormiddags 9 tot 12 uren gelegen
heid tot aangifte van leerlingen voor die
cursussen gegeven wordt
en dat ingeschreven kunnen worden,
jj, die het gewoon lager onderwijs ge
noten hebben.
ZU vestigen voorts de aaDdacht op de
navolgende artikelen der «Verordening
tot regeling van het herbalingsonderw|Js
In de gemeente Vlisaingen."
Artikel 1. In deze gemeente worden
ten minste twee afsonderiyke herhaling
cursussen in verschillende openbare
schoolgebouwen gi houden, één voor jon
gons en één voor meisjes, ten einde hen,
die bet gewoon lager onderwijs hebben
doorloopen, in de gelegenheid te stellen
tot bevestiging en voortzetting van het
geleerde in de vakken, die voor het maat
schappelijke leven van groote waarde
zijn te achten.
Indien daaraan behoefte blijkt te be
staan kan het getal cursussen worden
vermeerderd.
Artikel 3. De vakken waarin onder-
vf()s wordt gegeven, z(jn
o, voor jongensde Nedorlandsche
taal, het rekenen, de kennis der natuur
sn de bandelsaardrijkskunde.
b. voor meisjesde Nederlandsche
taal, het rekenen, de kennis der natuur
en de nuttige handwerken.
Vlisslngen, den 29 S:pt. 1903.
Burg. en Weth. voornoemd,
VAN DOORN VAN KOUDEKERKS.
De Sscretaris,
WITTEVEEN.
Bedelarij en Landlooperij.
BQ Kon. besluit van 22 September
I Is ingesteld a. een staatscommissie met
opdracht de regeering te dienen van
advies over de vraag, welke aanvulling
wijziging het in het Wetboek van
I Strafrecht aangenomen stelsel van be-
I straffing van bedelarij en landlooperij en
i toepassing daarvan in de praktijk be-
I toeven om een meer doeltreffende be-
|s!rjjding van dat maatschappelijk euvel
verzekeren, onder bevoegdheid tevens
I Baar gevoelen te doeu kennen omtrent
b(j dit Wetboek getroffen voorziening ten 1
aanzien van habitueele dronkenschap
b. benoemdtot lid, tevens voorzitter
dier staatscommissie mr. J. Domela
Nieuwenhuis, hoogleeraar aan de Rijks-
Universiteit te Groningen tot lid, tevens
secretarisjhr. mr. H. W. van Asch van
Wjjck, lid van de Tweede Kamer der
Staten-Oeneraal en van de Provinciale
Staten van Gelderland, bestuurslid der
vereeniging tot christelijke verpleging
van bedelaars en landbouwers te Arnhem
tot ledenjhr. mr. W. E. Th. M. Van
der Does de Willebois, rechter in de
arrondissements-rechtbank te Arnhem
jhr. mr. D. O. Engelen, president van de
arrondissements-rechtbank en lid van den
gemeenteraad te Zutphendr. J. H. P.
Galléa, hoofddirecteur der Rijkswerkin
richtingen Veenhuizen mr. dr. B. Gewin,
advocaat, lid der Provinciale Staten te
Utrechtdr. J. C. Van der Hagen, in
specteur van de Volksgezondheid te
's HertogenboschM. de Jong, lid van
de Eerste Kamer der Staten-Ganeraal, lid
van 't college van Regenten over de
Rijkswerkinrichting te Hoornmr. E.
R. H. Regout, substituut-iffioier van
justitie te Amsterdam c. toegevoegd als
adjunct secretarismr. J. L. C. van
Essen, commies ter gemeente secretarie
te Arnhem.
Koloniale zorgen.
Ia een artikel onder dit opschrift zegt
„De Standaard"
De snelle toeneming der bevolking, de
exploratie en exploitatie van den bodem
door particulieren, de niet te stuiten uit
zetting van ons gezag, de concurrentie
van andere mogendheden op eilanden
waar ook wfl zeggenschap hebben, de
honger naar koloniaal bezit by de groote
mogendheden, Japan en Noord-Amerika
ingesloten, de geheel andere beteekenis
die Oost-Azië voor de aigemeene politiek
heeft gekregen, de achteruitgang van
meer dan een cultuur, de bewapening
met moderner weermiddelen van nog
onafhankelijke stammen, de uitbreiding
en verscherping van den Is'am, en zoo
veel maer, doen steeds klemmender
de vraag rijzra, hoe we op den duur ons
koloniaal beleid zullen hebben in te rich
ten, èa om meester op het terrein te
blijven, èa om metterdaad onze zedelijke
verantwoordelijkheid tegenover de ods
toebetrouwde bevolking gestand te doen.
Vooral nu de pacificatie van Atjeh
haar einde nadert, zal, meent het blad,
de gewijzigde vraag naar de beste wijs
om ons koloniaal beheer te voeren, m6t
vernieuwde kracht op den voorgrond
treden, en niet rusten eer ze haar af
doende beantwoording gevonden heeft.
En die beantwoording, zegt zy, wordt
met name daa-door zoo bemoeilijkt, dat
we financieel een donkere toekomst
tegemoet gaan. Het tin maakt nu de
rekening nog tamelijk jgoed, maar als
onverhoopt t>f de tinprys daalt öf de
tinproductie, die toch niet eindeloos is,
sterk mindert, naderen we een Iudisch
(Vry vertaald door M. J. K.)
55.)
- O Koert, riep zy hem by het bin-
lei treden toe, heb je het versclirikke-
nieuws al gehoord Die arme graaf
is vermoord, en de politie heeft
l-iUwkeurige inlichtingen gevraagd om-
l-fflt j0 vriend Heinzen, die met den
|ftaaf ons huis heeft verlaten. Hoe ont-
in zoo'n zaak betrokk rn te
|®ordon 1 Ik
Haar man fronste het voorhoofd en
fittpeen veelbeteekenenden blik naar zyn
poonvader. Daar hy ongaarne in diens
ptiwoordigheid iets besprak, begreep
hem en zweeg plotseling. Hy
e, dat zy in haar opgewoiden
"i'tand zyn voorschrift mocht vergeten
en den naam Werling zou uitspreken.
Er volgde een oogenblik van stilte, en
de oude Sohwiohert, die gevoelde dat hy
te veel was, gaf zyne dochter een kus,
zeide goedennacht en ging naar zyn eigen
kamer, waar hy by een pyp tabak en een
styf grogje verder over de ontzettende
misdaad kon nadenken.
Nauweiyks was Hollenberg met zyne
vrouw alleen, of driftig begon hy
Wat heb je aan je vader gezegd
Niets. Ik was nog pas kort thuis,
en hy vertelde my het akelige nieuws.
Je hebt toch niet gezegd, dat Hein-
zen niet zyn ware naam is
Neentoen ik van den moord
hoorde, was ik zoo ontsteld,dat ik daaraan
heelemaal niet dacht. Ach, Koert, je
denkt toch niet, dat die man iets met
den moord heeft uit te staan
O, wel neen 1 Maar de politie is
hier geweest, zooals je vader zegt, en
ze zal terugkomen, dat is kwaad ge
noeg. Ik zal moeten zeggen, wie die
.Heinzen" is, want als de politie dit
van anderen vernam, zou dat ons in
een kwaad licht stellen.
Een dienstbode kwam binnen en
meldde dat de politiebeambte er was en
1 mynheer wenschte te spreken.
bankroet, en zullen aan 's ryks middelen
steeds zwaarder eischen gesteld worden.
Want of men van Indië-iievende zyde
nu al roept, dat Nederland zoovele
millioenen uit Indië genoot, dat het
willig en bereid moet zyn, om thans voor
het minst die uit Indië genoten, of geiyk
het dan heet, geroofde millioeneD. terug
te geven, dat uit Indië genotene heeft
een vroeger geslacht schoon opgemaakt,
en onze eigen financiën zyn er niet naar,
om op den duur belangryke bedragen
aan Indië te kunnen afstaan. Reeds nu
drukt wat voor Suriname en Indië ge
vraagd wordt, zwaar op ons budget, en
toch is wat thans gevraagd wordt nog
slechts een druppel aan den emmer, als
we op den duur afdoende hulpe zullen
bieden.
Zien we wel, dan is er geen andere
uitweg, dan dat men de ontwikkeling
van onze koloniën op zoo serieusewyze
bevordere, dat de bronnen van weivaart,
die in die koloniën zelf ontspringen, ten
alotte zoo mildeiyk kunnen vloeien, dat
èa de ontwikkeling der koloniale bewo
ners krachtig kunne vooitschryden, èa
dat Indië zichzelf bedruipe.
De Standaard" is van oordeel, dat de
noodzakeiykheid zal geboren worden,
eerst veel kapitaal in Iadië te steken
daardoor de ontwikkeling der bevolking
krachtig te bevorderen en zoo de toe
komst, de, naar haar meening, zeer
denkbare sn volstrekt niet onmogeiyke
toekomst voor te bereiden, dat de ryke
hulpmiddelen van Indië het geluk en
de welvaart der inlandsche bevolking
verzekeren, de kosten van een meer
afdoend beheer dragen kunnen, en ten
slotte het in Indië gestoken kapitaal er
weer dosn uitkomen.
Nu baat, zegt het blad, particulier
kapitaal hiervoor niet, want particulier
kapitaal zoekt nooit anders dan eigen
profyt en keert huiswaarts als het proffjt
te zeer daalt.
Het kan dus niet anders dan rykska-
pitaal zyn. Geld door Nederland in leen
opgenomen, voor Indië Desteed, en niet
uit Indië teruggenomen, dan nadat het
zyn volle werking gedaan heeft, en in
staat is zichzelf te rembouraeeren.
Komt Nederland er toe dezen inzet
voor Indië te wagen, dan waagt het vee),
want vooraf is op geen kwarteeuw te
berekenen, wanneer dit geld terug zal
komen het bedrag zal zeer hoog moeten
zyn, ind en men zich niet tevreden stelt
met halve maatregelen en inmiddels zal
Nederland den last van rente en aflossing
moeten dragen.
Maar juist daarom is hot eisch, dat,
eer men dien weg vol voetangels en
klemmen opgaat, in scherpe ïynen het
beeld vaststa van wat men voor Indië
denkt te doen, op wat wijs men de
oeconomische ontwikkeling van Indië
zal moeten aanvatten, en in welke ach
tereenvolgende stadiën dit vastgestelde
plan zal moeten worden uitgevoerd.
Te hooi en te gras, nu dit, dan dat
voor Indië te doen, is stukwerk, maar
Hollenberg zond zijne vrouw de kamer
uit en de beambte trad binnen, Reeds
zyne eerste vraag bracht Hollenberg in
verlegenheid.
Zoudt ge zoo goed willen wezen
my het adres op te gaven van dien
mynheer Heinzen, die gisteravond in
gezelschap van graaf Botho Ahiers uw
huis verlaten heeft
Zeggen, dat hy dien heer niet kende
Dat kon niet. Als de jonge lieden werden
ondervraagd, die ook aan het diner
hadden deelgenomen, zouden zy zeggen,
dat Heinzen by Hollenberg ten eten
gevraagd was om kennis te maken met
graaf Ahiers, die een geschikt persoon
zocht om hem op een wereldreis te
vergezellen. Het zou een zonderlingen
indruk maken, als Hollenberg daarvoor
een geheel onbekend man aan graaf
Ahiers had voorgesteld. H|J kon ook niet
best zeggen ,Ik heb hem poste-restante
geschreven." Na een oogenblik nage
dacht te hebben, besefte hy, dat hy in
dit geval gedwongen was de waarheid
te zeggen.
Ik moet u eerlijk bekennen, dat
die heer eigeniyk niet Heinzen heet
zyn ware naam is Heinz darling. Inder-
tyd was hy betrokken in een zwendelary
geen systeemen lang niet alle be
windslieden van Indië zyn op oecono-
misch terrein genoeg ontwikkeld, om
ten deze van advies te dienen. Staat
huishoudkunde, vooral Indische staat
huishoudkunde, is hun fort niet. En de
mannen der particuliere industrie zyn
te zeer party in eigen zaak, om ons op
het rechte spoor te leiden.
Wat we daarom in de eerste plaats
noodig hebben, zyn mannen, in Indië
thuis, oeconomisch helder ontwikkeld,
en goede fiaanciërs. En eerst als we
door hun voorlichting tot het gewenschte
plan zyn gekomen, zal Nederland de zeer
ernstige fiaancieele vraag te beslissen
hebben, of het zulk een offjr brengen
kan en wil, als voor de uitvoering van
dit plan onmisbaar is.
Het wetsontwerp tot wijziging der
drankwet heeft reeds sedert eenige weken
den Raad van State verlaten. De indiening
by de Staten Generaal kan zeer spoedig
worden verwacht.
Ook meldt men van betrouwbare
zyde, dat de Raad van State het ontwerp
in zeer langdurig beraad heeft g-houden,
en een uitvoerige gedachtenwisseling over
het ontwerp tussehen de regeering en
den Raad van State eerst kortelings ge
ëindigd is.
In een driestar: „Nog een stap en wy
zyn er" schryft „De Standaard"
Het „Groene Weekbl."is nu zoover, dat
het niet durft uitmaken, wie in het voor
jaar de grootste zondaar, en aan de ramp
die ons land trof, de meest schuldige is
geweestKuyper of Troelstra.
En nu denke niemand, dat dit een
partyoordeel is. Integendeel, tot dit oor
deel komt de redacteur onder de stellige
verzekering, dat hy van „de grootst
mogeiyke onpartydighald" geen duim
breed afweek.
Zoo gaat da verschuiving al door, en
men zal zien dat ze nog verder gaat.
Nog slechts één stap behoeft er ge
daan te worden, en dan is men er. En
dan zal het heeten, dat Troelstra, al
beging hy ook wel een enkele tactische
fout, terwille van zün goede bedoelingen
niet alleen te verontschuldigen is, maar
zelfs op de lauweren van den held aan
spraak heeft, en dat de hoofdschuldige,
eigenlijk de eenig schuldige is de hoog
hartige, de harde, de bittere eu verbit
terde minister.
Of men nog dit jaar op dit punt zal
aanlanden is nog onzeker.
Overgangen moet men liefst niet te
bruusk maken.
Ook is er nog tyd. Het beslissend
oogenblik komt eorst in het voorjaar
van 1905. Maar dan zal men stellig tot
deze fiaale conclusie gekomen zyn.
En Iet wol, daartoe zal men komen,
niet opzetteiyk maar vanzelf. Niet om
de stembus, maar door den zielkundigen
invloed, dien een naderende stembus
vaDzelf op het gemoed oefent.
Of is het niet zoo Als de staking
op sportgebied, en daarom had hy volgens
zjjn zeggen z(Jn naam gewyzigd.
Heinz Werling, herhaalde de be
ambte zonder eenige verwondering te
toonen, dan hebban wy het adres. Nu
moet ik u echter met nog eenige vragen
lastig vallen. De oude heer, die my het
eerst te woord heeft gestaan, vertelde
my, dat ge hier aan het diner een klein
gezelschap had genoodigd. Graat Ahiers
en mynheer Heinzen gingen samen weg.
Wie waren de andere gasten Zoudt
ge my hun naam en adres eens willen
opgeven
Hollenberg voldeed aan dit verzoek
daarna stelde hy ook eenige vragen,
daar hy gaarne iets naders omtrent den
moord wilde vernemen.
De beambte liet zich echter niet uit-
hooren. Hy had geen tyd, zeide hy,
want hy moest nog meer inlichtingen
inwinnen daar was haast by en daarom
had hy de eer te groeten.
Zoodra Hollenberg weer alleen was,
trachtte hy zyn gedachten te verzamelen
om e6n helder inzicht in de zaak te
krygen. Dat Werling zoo dwaas zou
geweest zijn den graaf in zyn eigen
huis te vermoorden, was nauweiyks te
gelooven. Alleen was het mogeiyk, dat
eens de beslissende macht voorgoed aan
de Internationale in handen had gespeeld,
op wat schoonen triomf voor het radi
calisme zou dan in 1905 niet te rekenen
zyn
Herhalingsoefeningen.
Men schryft aan het „Hbl"
In het begin der vorige week werd
bericht, dat, geiyk de minister van oorlog
nader had bepaald, de miliciens der
lichting '93 die by de infanterie voor
herhalingsoefeningen onder de wapenen
zyn, in stede van Maandag 28 reeds
Zaterdag 26 dezer in het genot van
groot verlof zouden worden gesteld.
Door dat biykbaar officieuse
bericht zyn weer heel wat verwachtingen
gewekt waaraan op '(laatste moment
de bodem ia ingeslagen.
Inderdaad is Donderdag den man
schappen medegedeeld, dat zy Zaterdag
konden vertrekken. Waarom ook niet?
Op Zondag is er geen dienst waarby
deze manschappen ook maar iets kunnen
leeren wat een herhalingsoefening betreft.
A leen taleveren van wapens en equl-
pemeat.
Eu Vrijdag heette het opeens weer,
dat zy niet konden vertrekken. Waarom
niemand weet het te zeggen.
Intusschen hadden de manschappen,
meest uit het Noord Oosten, reeds aan
hun vrouw of betrekkingen geschreven,
dat zy Zaterdag zouden thuiskomen, aan
hun patroon of baas, dat ze Maandag
het werk zouden hervatten. En nu
moesten ze weer afschryven, wat voor
menigeen het missen van een volle week
verdiensten beteekent en voor de vrou
wen eu familieledeu een vergeefache
voetreis van vier uur soms heen en
terug.
Voor het Rjjk beteekent het weder -
intrekken der eens gegeven order, het
betalen van twee dagen soldy, kleeding-
fonis, brood, voeding, enz., ongeveer een
halven gulden per man en per dag. Doch
deze uitgave beteekent al zeer weinig
tegenover de fiaancieele schade dezen
menschen toegebracht. Nog gezwegen
van de moreele schade, want het ge
beurde wordt uitteraard als een plagerij
beschouwd.
Waarom dit alles niet bijtyda in-
Bijkspensisenvsreemging.
Zaterdag is, onder leiding van den
heer W. P. Zeilmaker, in „Mille Colon
nes" te 's Gravenhage, eene propaganda-
vergadering gehouden van de „RQkapen-
sioenvereeniging." Als spreker trad op
de heer Louis J. C. Poppe uit Doetinchem,
met het onderwerp „De pensioenbewe
ging.*
Zeer in d n breede ging spr. den toe
stand na van de hoogere en lagere amte-
naren ten opzichte van peusionneering.
Was vroeger door den Staat recht op
een kosteloos staatspensioen erkend, later
kwam men op dit beginsel terug. Einde-
zy twist hadden gekregen, waarby door
een of andere toevallige omstandigheid
Werling's bedoelingen tegen den graaf
aan het licht waren gekomen, en toen
in woede ontstoken, zou Werling dan
den graaf een slag moeten gegeven heb
ben, die den dood had veroorzaakt.
Daarna moest hy dan het ïyk verborgen
hebben om by zyne vlucht zooveel moge-
ïyk voorsprong op de politie te hebben.
Dat Heinz dezen geheelen dag niets
van zich had laten hooren versterkte
Hollenberg in het geloof aan de schuld
van den gewezen tuchthuisboef.
Hollenberg besloot Goldstein te gaan
spreken. Dat die brave man een levens
verzekering polis van vierhonderd duizend
mark van graaf Ahiers in bezit had,
zou de politie spoedig genoeg weten en
wellicht zocht z(J dan verband tusschen
deze omstandigheid en den moord.
Goldstein had reeds volledige inlich
tingen ontvangen toen Hollenberg in zyn
kantoor verscheen. In de ochtendbladen
waren alle byzonderheden vermeld, en
daarenboven gaven zy nog eene mede-
deeling, vooral van belaDg voor hen, die
by den moord betrokken waren.
Wo:di vtrvolg.)