Inkten
Dinsdag
22 September.
IM1
rtentiën.
223
4ie Jaargang.
e Stand.
Inkten.
TSEN,
cobstraat.
richter, 1888
Ym \|s*4 éageliks, nlïgei.wnlari fep Sax- m iMofcïagea.
MÉIM krïcüi
RBUIlkBTOIt.
Wo'di xmvolgd.t
yiua.
d® ^andard Zegt,
retuigenia voor 1
komt op een pjai
en van den Kaffei
te dwingen aan
jvermonde terug
adat Chamber^
f hem de gehee|e
voor den Kaff
J. arbeid' hebbaa
ijkheid om er hem
verontwaardiging
mal. Ea dan zal
esproken hebb^
toedicht.
graaf,
et
regeeringsvoor.
"iefsherziening ja
State aanhangig
'aniaatie van het
zal weldra de
j.
onderzoek is het
Camer af te doen
entewat, de iele-
iet Banksoctrooi,
gen
opt. 1903.
UWD:
20 j. en a. c,
L. Vandammo,
odé, jd. 19 j.
WD
31 j. ea P. van
N
Voerman, d.
Schroevers, z,
geb. Sohri'r, d.
E N
Hg
It buitenland-
i Son's Ink-
p zijn als de
daarbij nog
s INKTEN
bij Boek-
vnssimescHE coukaivt.
PrQa per drie maanden 1.30. Franco per post
Afzonderiyka nummers 6 cent. Man abonneert zich bij alle Boek
handelaren, Postdirectturen of rechtstreeks feg ion Uitgever
P. VAN m VSSLSS Jr., Belas Markt, I. 3.37=
ASYEETEKTIÊNvan 1 rugeii 0.40. Voor «lk«n regel
moer 10 cent. By directs opgaaf van driemaal plaatsing derzelfda
advertentie wordt de prijs slechts tweemaal berekend. Oroote letters
en cliché'e naar plaatsrnlmts.
ra.
'JT® I«Tpt*oormuu* xshht IQ.
Akonnemenlt-AêTegtentiSn op ssar rooriieeJigo voorwaarden.
21), die zich met het volgend
kwartaal, aanvangende 1 October,
„p de „Viissingsche Courant"
nbonueeren, ontvangen de van
lieden tot dien datum verschij
nende nummers gratis.
Liberals Unie.
Mr. H. Goeman Borgesius opende Zater
dagochtend te Amsterdam de jaarverga
dering der „Liberale Unie" met het uit
spreken eener rede, waarin hij betoogde
dat de voorspelling is uitgekomenhet
optreden van het ministerie-Kuyper zou
stremming in de sociale wetgeving bren
gen. In den breeds zette hij uiteen, dat
de liberale party in de laatste 10 jaren
van haar regeeringsbeleid veel gedaan
beeft op sociaal gebied, daarbij aan de
tot stand gekomen wetten herinnerend,
Daarentegen is van de toezegging der
kerkelijke regeering nog niets ter ver
vulling gekomen.
Nader sprekende over de liberale be
ginselen, zei mr. Borgesius, dat de libe
rale party de vaan der democratie moet
boog houden. De vyand van de liberale
idee is het conservatisme in zyn ver
schillende schakeeringen. Daartegen moe
ten alle vryzinnigen zich aaneensluiten.
De fracties der vryzinnigen moeten
kleine meenings-verschillen achterstellen
bi) datgeDe, wat hen vereenigt tegen de
party van de reactie.
Spr. zegt verder dat wy nu ia een
t(jd van reactie leven, wat ook merk
baar is in de houding van vele patroons
tegenover de werklieden-beweging. De
regeering tracht haar positie te versterken
door te poseeren als handhaver van het
gezag; maar ook een liberale regeering
zou 't gezag hebben hoog gehouden. Dat
in Januari jl. anarchie heerschte, is te
wyten aan de ïydeiyke houding der
regeering.
De regeering tracht de aandacht van
haar brusk optreden at te trekken door
steeds weer te spreken van sociale her
vormingen, maar lettende op het feit
dat de sociale wetgeviDg der laatste
twee jaren geheel stilstond, is er reden
om sceptisch gestemd te zyn.
Spr. besloot zyn rede met de hoop
uit te spreken dat de .Liberale Unie*
getrouw aan haar verleden zal biyven
en vooruitgang en democratie zal biy ven
dienen.
Biykens het jaarverslag zyn nu aan
gesloten 78 vereenigingen met 8031
leden drie nieuwe vereenigingen, Maas
sluis, Loosduinen en Heerde, zyn toege
treden en een is uitgevallen.
Tot leden van het hoofdbestuur wer
den gekozen de heeren mr. R. J. H.
Patyn, te 's Gravenhage, en mr. J. J.
Willinge, lid der Tweede Kamer voor
Assen.
(Vry vertaald door M. J. K.)
Aan de orde was daarna het wets
ontwerp tot herziening van de wet op
het hooger onderwys. Het onderwerp
werd ingeleid door den Leidschen hoog
leeraar mr. W. van der Vlugt, daartoe
uitgenoodigd door het hoofdbestuur.
48)
Misschien uit verdriet, omdat hy zöo'n
langen tyd zyn kost en kleeren niet
sens zelf mocht betalen, werd de man
ziek en stierf op de ziekenzaal der ge
vangenis.
Na verloop van twee jaren hertrouwde
zijne weduwe, en de jonge Salomon,
die in betrekking was by een groot
handelshuis in het oosteiyk gedeelte van
de stad Beriyn, begon nu op eigen beenen
te staan. Weldra kwam hy in kennis
met een jonkman, wiens vader een
stillen lommerd hield, en deze lommerd
oefende op den jongenGoldstein een groote
aantrekkingskracht uit. Acht ea twintig
Wijziging der wet op het middelbaar
onderwijs.
By de Tweede Kamer is thans inge
komen het door de regeering toegezegde
wetsontwerp tot aanvulling en wyziging
van de wet tot regeling van het middel
baar onderwys.
Omtrent den „omvang van het wets
ontwerp" wordt door den minister van
biDnenlandsche zaken medegedeeld, dat
hy in de eerste plaats thans den tyd
gekomen acht tot het wegnemen van
bestaande belemmeringen voor de vrya
ontwikkeling ook van het „middelbaar
byzonder onderwys". Zal dat onderwys
zich kunnen ontplooien op goiyken voet
met de middelbare openbare scholen,
dan is, onder bepaalde voorwaarden,
steun van overheidswege, zoogoed ais
by de byzondere lagere scholen en gym
nasia, ook voor byzondere hoogere bur
gerscholen een onafwysbare eisch der
biliykheid.
Voorts mogen ten opzichte van „vak-
onderwys,* dat gerekend wordt binnen
den kring van deze wet te vallen, eenige
nadere voorschriften in de wet zelve
niet langer ontbreken. Wordt aan het
hooger vakonderwys een plaats inge
ruimd in de wet tot regeling van het
hooger onderwys, het verzekeren van
een grondslag in de wet zelve aan de
onderscheidene scholen voor middelbaar
en lager vakonderwys behoort thans
eveneens te worden ter hand genomen.
Evenzoo behoeven de bestaande voor
schriften ten opzichte van het „eind
examen der hoogere burgerscholen" met
vyfjarigen cursus verbetering. Gegronde
bedenkingen tegen de thans gevolgde
wyze van afnemen van dit examen zyn
overlang aan het licht gekomentoch
staan aan verbetering de nog altoos gel
dende wetsartikelen in den weg.
Eindeiyk eischt evenzeer het belang
van het onderwys als de biliykheid
tegenover hen, die na moeitevolle studie
een „akte van bekwaamheid" tot het
geven van middelbaar onderwys ver
wierven, dat niet langer de bevoegdheid,
voortvloeiende uit het, nog wel ais
overgangsbepaling by na een halve eeuw
geleden geschreven, art. 89 bestendigd
worde.
Tot deze onderwerpen wenscht de
Regeering echter de wyziging van de
wet tot regeling van het middelbaar
onderwijs thans beperkt te zien bopaal-
deiyk scbynt het geraden al datgene
wat op het gebied van algemeen ont
wikkelend middelbaar onderwys thans
gebrekkig wordt geacht, onaangetast te
laten, totdat de Staatscommissie voor
de betere ineenscbakeling van de ver
schillende deelen van het onderwys ook
jaar oud en op geheimzinnige wyze in
het bezit gekomen van eenig kapitaal,
besloot Salomon deze zaak op grooten
voet te dry ven. Hy trok naar het westen
van Bariyn, huurde een kantoor in de
Fotsdammerstraat, en liet naast de deur
een groote plaat van geel koper aan
brengen met het opschrift
„GOLDSTEIN Co.
g6ven tegen eenvoudige handteekening
voorschotten aan kredietwaardige perso
nen."
Wellicht zou die zaak wei lot bloei
gekomen zyn, want geld uitleenen volgens
eeriyke handelsgebruiken is voorzeker
geen slechte zaak, maar Salomon Gold
stein had het bloed zyns vaders in de
aderen reeds in den beginne trachtte
hy ongeoorloofd groote winst te behalen
en liet zich in mot duistere aangelegen
heden, die, zoolra ze bekend werden,
het fatsoeniyke publiek deed wegbiyven.
Hy had zichzelven bedrogen en in meer
dan één geval zyn geld verloren. Dat
komt er van, dat ik al te eeriyk ben
geweest, verklaards hy, en bsgeerig
naar geld, verzon hy iets anders, waarby
hy tameiyk zeker zou wezen dat hy
groote winsten maakte.
daaromtrent haar voorsteilen aan de
Regeering zal kunnen hebben voorgelegd.
Se verkiezing te Sittard.
De „Limb. Koer." heeft omtrent het
ook door ons opgenomen bericht van de
Avondpost" omtrent ds verkiezing te
Sittard, den heer Schoenmackers, kapitein
der marechaussee te Maastricht,aan wlen
de leiding by dat onderzoek is opgedragen,
gesproken.
Deze verklaarde met nadruk dat door
hem nooit over 't geheele onderzoek, aan
wien dan ook, iets was medegedeeld.
De personen, die volgens hem officieel
de zaak kenden, konden onmogeiyk
zulke inlichtingen gegeven hebben, daar
er veel waars maar ook veel absoluut
onwaars voorkomt in het bericht van de
„Avondpost"
Tevens verklaarde deze,dat hetonderzoek
nog volstrekt niet als atgeloopen kan
beschouwd, worden.
Alle brigade-commandanten bebben al
wel hun rapport of rapporten ingezonden,
maar nog steeds biytt de opdracht van
kracht, om by nieuwe ontdekkingen in
zake de verkiezing, nieuwe rapporten in
te zenden.
Reeds door verschillende brigadecom
mandanten zyn dan ook meerdere rap
porten ingezonden en worden er nog
steeds ingezonden.
De bron van de „Avondpost" kan dus
onmogeiyk nu al reeds van een verslag
van 't onderzoek spreken.
Naar men verzekert, moet het in de
bedoeiing der Regeering iiggen om zoo
spoedig de voorbereidende maatregelen
voor de stichting van een nieuw gebouw
voor het Arbitragehof zulks toelaten, eene
internationale prysvraag uil te schrijven
voor het maken van een ontwerp voor
den bouw van dit Vredepaleis uit de
milde gift van Carnegie.
Kosten Rijksverzekeringsbank.
Vermot djiyk zal in den loop van 1904
het aandeel van den Staat in de bezol
digingen van de leden van het bestuur
der Ryksverzekeringsbank en van de
aan het bestuur ondergeschikte ambte
naren baloopen f 196,000, daar ingevolge
verklaring van het bestuur der Bank
nog aanzieniyke uitbreiding van het
personeel noodzakeiyk is.
Het voornemen bestaat in 1904 een
bedrag van f 100,000 aan centen te
doen aanmunten. Hiervoor zal een
hoeveelheid van 2600 K.G. brons zyu
aan te schaffen, hetgeen ia vergelijking
met het voor 1903 oorspronkeiyk toe
gestaan bedrag, een vermeerdering van
uitgaven ad f 28,280 ten gevolge zai
hebben. Aan den anderen kant zullen
de baten van 's Rijks Munt wegens deze
aanmunting ƒ100,000 booger zyn.
Zyn plan was zoo eenvoudig mogeiyk
Hy zou eenige jongelui in dienst nemen,
dia weinig goeds uitvoerden, maar net
gekleed waren en de geschiktheid bezaten
om hem klanten te bezorgen jongelui;
die omgingen met zonen van ryke of
adeliyke ouders. Deze ryke of adeliyke
jonge mannen moesten aldus worden
bewerkt, dat zy geld leeoden onder
zoodanige omstandigheden, dat zy bloot
stonden aan een aanklacht wegens bedrog.
De angst hiervoor zou hen of hunne
familie bewegen om te betalen, zonder
te beknibbelen op de woekerwinst van
den gekrenkten geldschieter.
Aangemoedigd door het voorldurer-d
welslagen van zyn ondernemingen, ward
by stoutmoediger, en toen Koert Hollen-
berg, dien hy sedert korten tyd in dienst
had om klanten aan te werven, hem het
plan voorsloeg betreffende graaf Botho
Ahlers.had hy daarin dadeiyk toegestemd.
Toen Richard Hartman de twee dui
zend mark niet kon betalen, welke hy
by het kaartspelen had verloren en ook
nog andere dringende schulden had te
voldoen, kwam bij by Goldstein terecht,
die zyn accept van drie duizend mark
aannam en den jonkman op sluwe wyze
er toe bracht den naam en het adres
De minister van oorlog heeft bepaald
dat het slot der laatste zinsnede van
art. 109 der Mllitiewet 1901 geen toe
passing meer behoort te vinden ten
aanzien van den ingelyfde voor wien de
kadervorming nog vóór den aanvang van
den dienst voor het biyvend gedeelte ia
afgeloopen. De zinsnede hiervoren aan
gehaald, luidt„zy die voor kadervorming
zyn aangewezen, behooren steeds tot
het eerst onder de wapenen biyvende of
het eerst onder de wapenen komende
gedeelte der lichting."
De milicien, die voor kadervorming,
als afgeloopen is te beschouwen vóórdat
de dienst voor het biyvend gedeelte een
aanvang heeft genomen, doordien hy
buiten eigen toedoen niet tot een graad
werd aangesteld of de opleiding niet tot
een hoogeren graad of tot een rang
voor hem wordt voortgezet en de inge
lyfde zich, ter beoordeeling van den
korpscommandant, in den verworven
graad ten vol e geschikt toont, zal alsnog
tot een nalotirig voor het biyvend ge
deelte worden toegelaten. De minister
zal voorts in overweging nemen of het
mogeiyk is alle lotelingen te doen deel
nemen aan de lotiDg voor het biyvend
gedeelte, zonder uitsluiting van de aan
gewezenen voor kadervorming.
De in uitzicht gestelde tractements-
verbetering der officieren van de land
macht, zal naar gemeld wordt voorna-
meiyk de luitenants positie betreffen.
Het voornemen zou bestaan om de vier
jaren een verhoogiog van f200 toe te
kennen, waardoor niet alleen de flnan
ciëele positie dezer officieren zou versterkt
worden, doch ook de groote afstand die
de tractementen der luitenants en kapi
teins scheidt, worden opgeheven.
De regeering heeft zich, biykens de
begrooting van binnenlandsche zaken,
vereeDigd met het advies der ovsrgroote
meerderheid van „de commissie voor de
verlichting" en f 30,000 aangevraagd
als eerste termyn voor den aanbouw
van een zaal voor Rembrandt's „Nacht
wacht."
De rechtspraak in Indië.
Men schrijft uit Batavia aan het
„HM.":
„Veler voorspelling, dat de in 1901
vastgestelde nieuwe rechteriyke organi
satie by de invoering groote bezwaren
zou ontmoeten, biykt alleszins gegrond.
Het daarby noodige personeel ontbreekt
maar al te zeer.
„E-n kind kon het uitrekenen, dat
die organisatie meer werkkrachten zou
eischen nu eischt ook de invoering van
deskundige rechtspraak in de Vorsten
landen weer moer personeel en
het is er niet I
„Er is een groot tekort aan rechters,
voor hun taak bekwaam, en de justi-
ciabelen ïyden daaronder niet weinig...
„Men zendt nu, om het tekort althans
van zyn vader op de rugzijde van het
accept te schryven.
Ü6 jonkman dacht daarby volstrekt
niet, dat hy valscbheid in geschrifte
pleegde, daar hy dit deed in tegenwoor
digheid van den geldschieter.
Hiermede was ru de eerste schrede
Als de wissel vervalt, zal de jonkman
niet kunnen of niet willen betalen,
dacht Goldstein. Jonge lieden, die tegen
buitensporig hooge rente geld leenen,
zyn gewooniyk niet vlug met betalen
ais zy er met de onderteekening van
een nieuwen wissel kunnen afkomen.
Ook Richard Hartman zou wel om uitstel
komen vragen. Goldstein zou hem dan
nog een klein voorschot aanbieden tegen
een aanmerkeiyk hoogeren wissel
doch alleen onder voorwaarde, dat deze
evenais de vorige naam en adres zijns
vaders op da rugzyde vermeldde. De
jonkman zou liefst zyn vader er buiten
laten, dat begreep Goldstein wel, en daar
hy toch geld moest hebben, zou by
wel weer teekenen. Dan had de brave
geldschieter zyn slachtoffer in de klauwen,
het overige ging gemakkeiyk genoeg.
Als de jonkman op den bepaalden tyd
niet betaalde, zou Goldstein eenvoudig
ten deele aan ie vullen, ons uit Neder
land jongelieden, die enkel het doctoraat
in de rechten bezitten, maar niet het
faculteitscxsmen (art. 92, 2e al. van de
Wet op het Hooger Onderwysjhebben afge
legd en dus niet geacht kunnen worden
iets te weten van Indische toestanden,
zeden en gewoonten, niets weten van
Indische talen
„Of zoodanige regeling niet In stryd
is met de wet Maar in ieder geval is
het wel zeker, dat die jongelieden voor-
loopig voor de rechteriyke loopoaan in
Ind:ë nog maa: een zeer betrekkelijke
geschiktheid hebben.
„Wanneer zal men toch inzien, dat
nieuwe organisatiën, hoe doelmatig op
zichzeif, achterwege behooren te biyven
zooiang men het nocdige personeel niet
beschikbaar heett."
Reservekader bij het wapen der
De minister van oorlog brengt in de
„Siaatset," ter kennis van belanghebben
den, dat het (xrmen van hen die wen-
Bcben te worden toegelaten tot de ver
bintenis als vry williger voor het reser
vekader by de genie van de le en de
2o categorie dit jaar zal plaats hebben
op 27 October a.s. en zoo noodig op een
of meer volgende dagen.
In verband daarmede moet de aan'
melding voor het e xamen plaats hebben
vóór 13 October a.s. by den comman
deerenden officier van het regiment genie
troepen te Utrecbt, waarby door hen,
die meenen aanspraak te kunnen maken
op gedeelteiyke vrijstellrig van het
examen, moeteD worden overgelegd de
desbetreffende bewysstukken.
Zy, die meenen aanspraak te kunnen
maken op geheele vrystelling van het
examenmoeten e veneens met overlegging
van de desbetreffende bewysstukken,
daarvan doen biyken.
Het mearbedoelde examen zal worden
afgenomen te Utrecht, met dien verstande
dat hun die deelnemen aan het examen
volgens programma B op daartoe tydig
aan den minister van Oorlog gedane
aanvrage, kan worden vergund dit exa
men buiten de standplaats van het re
giment genietroepen af te leggen.
Het vergaan der Amemuider visschers,
De heer P. Cordia te Amsterdam schryft
in het „Hbl." het volgende:
Vrijdag jl. was het een week geleden
dat in den morgen van 11 dezer, de zoo
noodlottig omgekomen Amemuider vis
schers uitzeilden. Zeer spoedig en on
verwachts overviel hun op het breede
watervlak der Oosterschelde een orkaan
achtige storm, waarby de hoog opgekrulde
golven, de giooteodeels open-vaartuigen
vol sloegen en deden zinken. Drie vaar
tuigen met 13 opvarenden z|jn totaal
verloren gegaan en te Arnemuiden ver
loren door deze ramp 9 vrouwen hun
echtgenoot en werden 25 kinderen
vaderloos. Voorzeker een droeve ge
beurtenis.
den vader aanspreken. Menschen in de
maatschappeiyke positie van majoor
Hartman dulden niet, dat hunne zonen
in aanraking komon met het geiecht,
zoo dit aonigszins kan vermeden worden.
Doch het slachtoff u, waarop Goldstein
loerde, scheen hem niet in banden te
willen vallen. E-n zachte toespaling op
mogeiyke aanklacht by den rechter (da
reden daarvoor verzweeg de geldschieter
wyseiyk) jaagde den jonkman volstrekt
niet in angsthy verzocht volstrekt niet
om den wissel te mogen vernieuwen,
doch schreef alleen
Ge zult zeker nog wel een poosje
geduld willen hebben binnen korten
tyd zal ik u de hoofdsom en de rente
betalen.
Wat geef ik om een klant, waar
van toch biykbaar niets te plukken valt,
dacht Goldstein, en hy achtte het nog
het voordeeligst om by den vader aan
te kloppen, van hem los te maken
zooveel hy krygen kon, en dan verder
de aanklacht maar te laten rusten.
Alzoo schreef de eeriyke geldschieter
den brief, die den majoor bewoog om
met zyne nicht naar Beriyn te reizen,
ten prooi aan verdriet ea kommer.
