Ierland.
Zaterdag
5 September.
HaaMe tellen.
4 ie Jaargang.
1903.
Gemeentebestuur.
n
2.-.
87V»
>0.
kelen
devr.
m,
ste Hypo-
en 4pCl.
comon b0
Jan.,
Itraat 9a.
ie met de
(beneden.)
NST
isasa r
i 50 (alleen
aarkt: vm
12 30 2
145 4 15
kt Vlissin-
kerkdagen)
.20 2 50
11.—
2 5 3 35
ISH8T.
20 7—
20 10 40
30' 2—'
4 10 4 30
50 8 20.
|6 10 6 30
10 10 30
,10 120
3 40 4—
7 40 8—
VLISSINGSCBE COURANT.
Prijs per drie maanden 1.30. Franco per post 1.50.
Afzonderiyke nummer* 6 cent. Men abonneert zich by alle Boek
handelaren, Postdirecteuren t>i rechtstreeks kt) den Uitgever
F. VAM RB V8LBB Jr., Kluis® Markt, I. 187=
ABVERTENTEËNvan 1 4 regels 0.40. Voor eiken regel
meer 10 cent. Bt) directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde
advertentie wordt de pry* slechts tweemaal berekend, Groote letters
en clichd'g naar plaatsruimte.
Ven *ShS op Soa- aa iMSttfagaa.
e3T®l«pUaoiR»vaigi.MiMor I®.
ASoEEaeatsafe-Ai?aïSeaM8n op «aaï Toordeellge voorwaarden.
KENNOdOK¥IIP9Q.
De Burgemeester van Viiasingen
gezien de circulaire van den Com
missaris der Koningin in dit gewest dato
24 Augustus 1903, A no. 3211, 8a afdee-
liog, waaruit biykt dat verscheidene
hoofden en bestuurders van inrichtingen,
waarin eenige tak van fabrieks- of hand
werknijverheid wordt uitgeoefend, in de
meeniDg verkeeren dat zt) indien in hun
bedrftt aan een persoon een ongeval is
overkomen waarvan ingevolge art. 12
der Veiligheidswet, eene schriftelijke
kennisgeving aan den burgemeester der
waar het ongeval plaats had, I
aflevering hunner lichting, moeten wor
den ingelijfd, alsnog in het laatste winter
seizoen vóór hunne inlijving tot het
voorbereidend militair onderricht toe te
laten, mits zjj zich daartoe b(j den aan
vang van" het eerste oefeningauur in
dat seizoen aanmelden bjj den officier,
die ter plaatse met de leiding van dat
onderricht is belast.
Vlissingen, 4 September 1903.
De Burgemeester voornoemd,
VAN DOORN VAN KOUDEKERKE.
worden gezonden, aan het bepaalde
ia genoemd artikel niet meer hebben te
voldoen, maar kunnen volstaan met het
doen eener aangifte ingevolge artikel 61
der Ongevallenwet 1901
brengt iDgevolge een schrijven daarom
trent van Zijne Excellentie den Minister
van Binnenlandsche Zaken door Zijn
HocgEdel Gestrenge ontvangen met na
druk aan belanghebbenden voornoemd
mitsdien bJJ dezen ter kennis dat artikel
12 van de Veiligheidswet nog steeds van
kracht is en dat zij die aan het daar
bepaalde niet voldoen zich blootstellen
mil het gevaar vo.n eene strafvervolging,
VlissiDgen, 4 September 1903.
De Burgemeester voornoemd,
VAN DOORN VAN KOUDEKERKE,
KEHHlSGEVifiG,
Getuigschrift van militaire be
kwaamheid enz,
De Burgemeester van Vlissingen
gezien de circulaire van den Commis
saris der Koningin in dit gewest dato
19 Augustus 1903 A no. 3074, 3e
aid. M. S.
brengt ter kennis van belanghebbenden
dat door Zijne Excellentie den Minister
van Staat, Minister van Oorlog is bepaald,
lotelingen, die ingevolge art. 99,
zinsnede der militiewet 1901,
moeten worden ingelijfd in h6t jaar,,
volgende op dat van de lichting waartoe
bebooren, ter aanvulling van de door
afkeuring opengevallen plaatsen, indien
z(J in aanmerking verlangen te komen
om aangewezen te worden voor korte
ming of ingelijfd willen worden bjj
het korps en geplaatst in het garnizoen
hunner keuze, voor zoover de belangen
van den dienst dit toelaten, de voor een
i ander vereischte getuigschriften moe.
n verwerven of opnieuw moeten ver-
I werven.
(De ten vorigen jare verworven getuig
schriften bljjven in deze gevallen buiteD
aanmerking.
t Io verband daarmede is de Inspecteur
I der Infanterie door den Minister uitge
de nood'ga bevelen uit te vaar-
om de lotelingen, die eerst in het
|]aar, volgende op dat der
Voorstellen tot grondwetsherziening.
Het .Vaderland» merkt op, dat zoo
wel de Unie-commissie als de sociaal
democraten ten opzichte van vrouwen
kiesrecht zich bepalen tot bet wegruimen
van alle beletselen. Het is niet onmo
gelijk, zegt het blad, dat op het besluit van
de commissie der Unie mede invloed
geoefend ia door wat z|J verder ter ver
wezenlijking van het vrouwenkiesrecht
aanbeveelt en dit bestaat uitniets.
Het gemeentelijk kiesrecht viel buiten
de opdracht der commissie wellicht had
z|J anders, naar z|J meedeelt, aangeraden
hier Thorbecke's woord indachtig te
zijn, dat het. plaatselijk burgerschap voor
het staatsburgerschap de aangewezen
leerschool is en zou z|j zich voor toe
lating der vrouw tot de gemeentelijke
stembus hebben verklaard.
Het is niet recht duidelijk, hoe dit in
haar stelsel zou passen, want dezelfde
argumenten, die z|J thans nog tegen
vrouwenkiesrecht voor de volksvertegen
woordiging meent te mogen hant6eren,
zouden zich, meenen wij, indien zij juist
mochten worden geacht, ook keeren
tegen een gemeentelijk vrouwenkiesrecht.
De commissie dor Liborale Unie beeft
betoogd, dat de gehuwde vrouwen moe
ten worden buitengesloten, omdat de
man geacht kan worden hot gtzin te
vertegenwoordigen. Dat betoog, meent
„Het .Vaderland," mist oorspronkelijkheid
zoowel als overtuigende kracht.
Het huwelijk moet voor de vrouw
politieke onmondigheid meebrengen, om
dat de man geacht kan worden het ge
zin te vertegenwoordigen Maar is dan
door de commissie een kiesrecht van
gezinshoofden verdedigd Alleen in zulk
een stelsel past haar opmerking in het
hare niet.
Zjj ziet voorts dit gevaar de gehuwde
vrouw zou kunnen stemmen, onzeltstan-
digiyk, geljjk haar heer en gebieder dit
wenschte. Daartegenover staat echter de
mogelijkheid, dat de man politisch door
de vrouw wordt btïavloed. De vraag,
welke van beide mogelijkheden zal wor
den verwezenlijkt, is er een van indi-
vidueele vastheid van karakter en over
tuiging, en daarom in het algemeen niet
uit te maken. Wat voor d9n wetgever
de noodzakelijkheid meebrengt zich neu
traal te houden, vooral wanneer hij
overigens er niet aan denkt personen
uit te sluiten van het kiesrecht op grond,
dat zij wellicht onder den invloed staan
van een leidend, sterker karakter.
Maar de commissie voorziet tweespalt
in tal van gezinnen, zoodra ook de vrouw
haar politieke meening zal mogen laten
gelden. Toekenning immers van kiesrecht
beteekent niet, dat men een politieke mee
ning zal mogen hebben, neen, ky be
duidt, dat men de meening, die men
heeft, langs normalen weg mede ge
wicht in de schaal zal mogen laten
leggen. Toekenning van kiesrecht zal
hierom aan den vrede der gezinnen Z66i
weinig toe- of afdoen.
In haar argumentatie tegen het kies
recht van ongetrouwde vrouwen was,
naar het oordeel van het blad, de com
missie niet gelukkiger.
Zy vergeet geheel de mogeiykheid,
dat men bv. het kiesrecht zou kunnen
toekennen, behoudens noodig geachte uit
zonderingen, aan eike vrouw, die dit
ernstig toont te waaschen. De regeliDg
van zulk een kiesrecht kan vr|j eenvou
dig zyn en men had daarmee vermeden
het zonderling kiesstelsel, dat „alge
meen" heet, maar inderdaad één volle
helft van het mensehelijk geslacht buiten
die algemeenheid sluit.
Alle argumenten, die de commissie
voor het algemeen mannenkiesrecht. heeft
aangevoerd, gelden voor vrouwenkies
echt evenzeer.
Hoe men een stelsel kan verdediger)
waarby aan alle mannen en dus ook
aan vele mannen van betrekkelijk geringe
ontwikkeling het kiesrecht wordt toe
vertrouwd, maar dit onthouden blijft ook
aan de meest ontwikkelde vrouwen, acht
„Het Vader).onbegrijpelijk. En het zou
haar hard varwotrderan, vaarteer niet in
de Liberale Unie zalf tegen dit deel van
den arbeid van het driemanschap ernstige
bedenking rees.
Het blad merkt voorts op, dat de
voorstellen van de vrijzinnig democraten
en van de sociaal-democraten uit de
grondwet willen verwilderen, wat aan
de verkiesbaarheid van vrouwen in den
weg staat. En daartegen kan, dunkt haar;
nog veel minder bezwaar bestaan dan
tegen toekenning van actief kiesrecht
aan de vrouw.
Zal er wel iemand gevonden worden
die staande houdt, dat geen enkele vrouw
geschikt is om in een vertegenwoordi
gend lichaam zitting te nemen 7
Welnu, zoodra maar de mogelijkheid
wordt toegegeven, dat er geschikte vrou
wen te vinden zyn, handelt men tegen
het algemeen belang, zoo men het land
moedwillig en b|j voorbaat verstoken
laat van do goede diensten, welke die
vrouwen zouden kunnen bewijzen.
Den kiezers biyve hier veilig het oor-
dsel overgelaten.
Nagenoeg alle mannen zyn thans voor
raden, Staten en Tweede Kamer ver
kiesbaar. En niemand denkt er aan, hier
de keus te beperken.
adags uit. I FEUILLETON.
*ÖB.
3 en
6 05
6 35
(Vry vertaald door M. J. K.)
4 45
5 50e)
net vertrek
>rsselen en
Borsselen
DENSDAG3
leuzen tec
dagen te
station Hl
34.)
- Neen, niets byzonders, maar ik
'eb tocb veel zaken aan het hoofd.
- Ben je iemand op het spoor Of
i je zoeken tot dusver vergeefsch
- Neen, maar ik denk zeer veel aan
Iiemand, voor wien ik belangstelling ge-
'oei, - het is een ontslageh gevangene,
"lui hebt me zeker al meer hooren
'Pieken over Werling?
i - Die betrokken was by die valsche
Juist, dezelfde. Ik was overtuigd,
J*t h(J den goeden weg zou opgaan, als
'tl weer in vryheid zou zyn. Je kent
"ïu collega Proftje weet, dat hy zulk
soort menschen nooit vertrouwtnu
had ik met hem een heftig verschil van
meening over dien Werling en hy
heeft geiyk ik moet bekennen, dit
ik my vergist heb.
Hoe komt dat Wat heeft Werling
dan gedaan
Proft heeft kannis gekregen van
zekere dingen, die my zeer verontrusten
Hy' gelooft, dat er een groot schelmstuk
wordt voorbereid, en dat Werling daarby
betrokken is. Ik mag geen namen noe
men, maar hg is weer goed vriend met
iemand, die de byzondere aandacht der
politie trekt, en hy heeft ook een valschen
naam aangenomen.
Dat is hem eigeniyk niet kwaiyk
te nemen, daar zyn eigen naam niet in
goeden reuk staat.
De politieman schudde het hoofd.
Hy bracht een bezoek aan iemand
die zyn waren naam kent, en liet zich
door den huisknecht aanmelden onder
den naam HeinzeD. Dit is aan Proft
rredegedeeld, en bovendien nog iets, dat
de zaak in een slecht daglicht stelt,
Proft beweert, dat wy Werling spoedig
weer in handen zullen hebben en
daarom maak ik me booshet ergert
my toch altyd wanneer Proft geiyk
Maar dan heeft het geen zin met één
pennestreek elke vrouw onverkiesbaar te
verklaren, alsof geen enkele vrouw ooit
by mogeiykheid in aanmerking zou kun
nen komen.
Onberaden plannen.
Onder dezen titel heeft mr. S. v. Houten
(by Tjeenk Willink te Haarlem) een
brochure het licht doen zien, waarin
by de algemeen-kiesrecht-plannen aan
critiek onderwerpt.
Men schynt zoo zegt hij tegen
de verkiezingen van 1905 een groote
pogiDg te willen doen om een gunstig
votum der kiezers voor algemeen kies
recht te verwarven. Zonder zich daarover
ernstig ongerust te maken, wil mr. v.
Houten toch reeds nu de liberale kiezers
daarvoor waarschuwen, opdat zy zich
niet door valsche voorstellingen laten
slepen, terwyi bovendien de bestendi
ging der verdeeldheid onder de liberalen,
de huidige meerderheid zou dreigen te
handbaven. Het ware daarom wenscheiyk
dat dit twistpunt vóór de verkiezingen
binnen de liberale party werd uitgevochten
De kringen, van welke mr. v. H. zich
als een der vertegenwoordigers beschouwt
zien, hoe noole ook, nog liever de
tegenwoordige meerderheid aan het roer
blijven, ,die den grondwettigen status
quo bewaart en in 't geen z|J onderneemt
gecontroleerd wordt door een krachtige
ant.-clericale minderheid, dan een maat
regel te steunen, die naar hunne over
tuiging de staatsinrichting voor goed
b8derft Wij hebben de plutocratie
van de kieswet van 1850 niet gebroken,
om de deur voor pauperocratie te openen.»
Het is niet noodig—zegt mr. v. H.
de Grondwet als een kruidje-roer-my-niet
te beachouwen.Op de halsstarrigheid van
minister Heemskerk zyn in 1887 eenige
wenscheiyke veranderingen afgestuit.
Vooreerst de vrije verkiesbaarheid voor
de Eerste Kamer (am3nd.-De Beaufort.)
Voorts kan nog altyd de gewone wetgever
niet vrouwen tot de stembus toelaten,
en is ook invoering van evenredige ver
tegenwoordiging zonder Grondwetawyzi-
ging niet mogeiyk. Evenwel is de keus
van candidaten voor de Eerste Kamer
aanmerkeiyk verruimd en zal ter in
voering van vrouwenkiesrecht en evenr.
vertegenwoordiging de Grondwet worden
gewyzigd, zoodra een bepaalde oplossing
van die quaesties een meerderheid vindt.
Vryzinnig-democrat8n en Unie rapport
brengen even wei deze onderwerpenslechts
in behandeling als voertuig voor een
andere wyziging, n). „de loslating van
elke of zoo goed als elke beperking van
kiesrecht wegens gemis van alle ken-
teokenen van eenige opleiding voldoende
inkomsten voor levensonderhoud, ook op
allerbescheid?rsfen voet.» Hierover loopt
het verschileen nieuw twistpunt dat
noch in 1887 noch in 1894 bestond en
onder liberalen niet behoorde te bestaan.
Mr. Van Houten gaat daarop over tot
bespreking der verschillende onderdeelen
van de gepubliceerde plannen allereerst
het,: kiesrecht voor mannen, (Tweede
Kamer en Prov. Staten.)
Na een korte schets van het vryzlnnig-
democratische voorstel en van dat der
Unie commissie te hebban gegeven komt
mr. Van Houten op de inleiding dezer
beide voorstellen, welke een afkeurend
oordeel over de bestaande kiesrechtregeling
bevat. Mr. v. H. houdt dit voor een
poging om de hoofdquaestle te verdonke
remanen, d. i. de door de sociaal-demo
craten gewenschte machtsverplaatsing.
De technische Depalingen zyn nu anders
dan in 1894 byzaak.
Den voorstellers verwyt mr. v. H.
onjuiste voorstelling van het bestaande
kiesrecht. Tot vervelens toe is den critici
geantwoord, dat het op de werking der
gezameniyke kenteekenen van de Kieswet
van 1896 aankomt en dat deze gezamen-
ïyk allen burgers kiesrecht geven, die
daarop biliyke aanspraken hebben. Dat
het stelsel der bestaande Kieswet pro-
centsgewyze ongelijke uitkomsten geeft
tegenover het bevolkingacyfer der distric
ten en gemesnten, ligt voor een deel
aan de ongeiyke verdeeling van de wei
vaart, voor een ander deel aan de on
regelmatige belangstelling der bevolking.
Fouten in de Kieswet zyn trouwens, mits
duideiyk aangawezen, te verbeteren.
Op grond van statistische gegevens
berekent mr. v. H. dat er in Nederland
zyn600.000 kiezers op grond van
gegevens bij de overheid bekend, hetzy
.uit opgaven der belasting-ontvangers,
hetzy door een vroeger gedane opgave
van een kenteeken25,D00 kiezers op
grond van een jaariyks te herhalen
aangifte170.000 niet-kiezers, die on
verschillig zyn en daarom hun kenteeken
niet opgeven 200.000 niet-kiezers, die
nu eeDs wel dan eens niet bedeeld zyn
en 200.000 bedeelden, wanbetalers enz.
Tezamen ongeveer 1.200.000 mannen
boven 24 jaar.
heeft, maar in dit geval nog veel meer
dan anders.
Waarom in dit geval meer dan
anders
Omdat ik medeiyden heb met
Werling. Hy heeft reeds veel ongeluk
gehad voordat by den verkeerden weg
opging, en hy heeft een vrouw en
een lieve dochter, een bekoorlijk meisje,
ongeveer zou oud als Jenny.
Hoe vreeseiyk 1 Een ontslagene uit
het tuchthuis tot echtgenoot te hebben I
zei mevrouw Schmelder. En zyne vrouw
en dochter zyn die by hem
Neen, die wonen by een bloedver
want, zekeren majoor Hartmann.
Je bedoelt toch niet majoor Hart
mann, die te Freien walde woont? vroeg
zyn broeder.
Juist, dezelfde I Ken je hem
Wel zeker I Weet je nog wel,
Jenny? ik heb je het huis nog aange
wezen. Dat mooie meisje dat was de
nicht van den majoor. Maai kind, wat
scheel je toch
Met doodsbleek gelaat stood Jenny
van tafel op.
Niets, vader, antwoordde zy, het
is weer die hoofdpijnik ga naar myn
kamer om een beetje op de sofa te rusten.
Ook mevrouw Schmelder stoad op en
volgde hare dochter buiten de kamer.
Nauweiyks was Karei Schmelder met
zyn broeder alleoa of hy zeide met
beklemd hart
Ik vrees, dat myn arm kind zieker
is dan wy danken. Al maanden lang is
zy zoo veranderd. W(j moeten eens een
dokter raadplegen, want ik maak my
erg bezorgd over haar.
ZJn broeder antwoordde niet. Hy was
een scherp opmerker van schynbaar
nietige zakeD, en het was hem niet
ontgaan, dat zyne nicht plotseling ver
bleekte, toen de naam van majoor Hart
mann werd genoemd.
HOOFDSTUK XVHI.
Gezeten in een gemakkeiyken stoel, in
een fraai huis in de Diergaardestraat,
vergat Heinz Werling voor een oogenblik,
welke rol hy op zich genomen had te
spelen.
By Holienberg was hy altijd slechts
de gast van een man, die in schyn een
fatsoeniyke positie had verworven, doch
inderdaad een avonturier van de slechtste
soort was en de vertrouweling van mis
dadigers bleet. Bjj hem werd hy herin
nerd aan vroegere tyden, toen zyn hoofd
Trouw bljjven.
De sociaal-democratische bladen «Het
Volk" voorop, maken heel wat drukte
over het z.g. verraad-rapport.
Ze nemen den schyn aan alsof ze
byzonder bevredigd zyn, nu is gebleken
dat ze zich niet aan „verraad" hebben
schuldig gemaakt; en ze zouden wel
willen, dat de bourgeoispers hun daar
voor lof en hulde bracht.
Al die druktemakery maakt al heel
weinig indruk op ons, zegt „De Std.".
Om deze eenvoudige reden, dat wy vau
den aanvang af geen oogenblik getwij
feld hebben aan de „trouw" der sociaal
democratische leiders ten opzichte van
het anarchistisch avontuur.
Daarvoor waren ze veel te bevreesd,
dat Domela Nieuwenhuis al de werklie
den aan zyn snoer zou krygen en dat
heel de beweging over de hoofden der
Troelstra's en der Vliegen's zou heen
geen.
Troelstra en zyn medeleiders hebben
veel te veel gezond verstond en scherp
op hol was en hy zich tegen wil en
dank moest inlaten met de zwendelaars
van de renbaan, alle mannen met klee
ding, spraak en manieren van fatsoeniyke
heeren, doch die in slechtheid den ge-
meensten kwartjesvinder en boerenbe
drieger niets toegaven.
Het kleine gezelschap aan tafel by
Holienberg herinnerde hem aan menigen
nacht in groote hotels, waar Holienberg
na afloop der wedrennen met een of
twee handlangers de ryke jongelieden
in z|Jne kamer lokte en den nacht aan
de speeltafel doorbracht.
Dat hy hier in het huis van den ouden
graat Ahlers vertoefde als gast van zyn
zoon, wekte by Heinz Werling zoodanig
het gevoel van eigenwaarde, dat hfl voor
eenige oogenblikken vergat, hoe ook dit
slechts aan een valschen schyn te wyten
was. Hy leunde in de zachte kussens
en keek naar den rook der fQne sigaar,
hem door den graaf aangeboden.
Jarenlang had hy het genot van rooken
niet kunnen smaken, dankbaar had hy
de aangeboden sigaar genomenmaar
hy bedankte voor cognac met Selters-
water, dat zyn gastheer hem eveneens
aanbood.
(Wordt vtrvolgd.i
