Vrijdag
-4 September.
41e Jaargang.
1903.
l
FEUILLETON.
1
Le
Gemeentebestuur.
h aan voor
(TIEN, op
luizen, In-
jchepen en
en.
s7S
5»
vlisshiigscbe courant.
ih
tTOtaoern,7i,o
■e eer toe, dut
Btho ontdekking
Hij in weteuMl,;.''
iwalen lljJeoiwJL
Boraan Wetai1!
blo ft van h,.t JJ
Jh aan i,,h
aïkregen, omij1
■e pnbllek vettuJ
gevallen - -,«1
iche liladen liil
genoesknnaigin f
praktiseerantt g„i
latfoirt. arts t« «ia
onFels, Qaii Ems- r,l
Honoró, 331Cc-i-1
Woeneti; Br, C. It J
_n.
JesennwRchtigi,
ng, groote ppikkilbj,-,
oor beroerte getri
zv/ftro tongval, m
8nz., èn zij diotj,
:8on-en koudwate
en höbben, en tenijj
zich «anhoudinJiij
gen, drukkend» pijtip
Ïal deze drie outez»;
aan gezonde
dringend ftangifi!
en Wordt deor;
lüO. 4
awijae aoes
Wen stand,
1):
die met de
i (beneden.)
.tMEID, niet
AdresDE
INST
'BLBSBiJ
i 4 50 (alleen
ilmarktvm
12 30 2-
15.
2 45 415
arkt Vlissin-
werkdagen)
1 20 2 50
11.—
2 5 3 35
PIENST.
>20 T-
|10 20 10 40
130» 2—
4 10 4 30
7 50 8 20.
6 10 6 30
JLO 10 10 30
12 10 1 20
0 3 40 4-
0 7 40 8—
iondags uit.
408.
123 en 6 05
50 6 35
en 4 45
5 50e)
het vertrek
iorsselen en
OENSDAÖS
Neuzen ten
ie dagen 'e
[Station
PriJa per drie maanden 1.30. Franco per post 1.50.
Afzonderlijke nummers 6 cent. Men abonneert zich btj alle Boek
handelaren, Postdirecteuren ei rechtstreek* bij den Uit ga ver
r. VAN 9B VBL9B Jr., Hein® Markt, 187.
AEVKRXENITEN van 1 4 regels f 0.40. Voor elksn regel
oieer 10 cent. BJJ directe opgaaf van driemaü plaatsing derzelfde
advertentie wordt de prjjs slechts tweemaal btrskend. Strooit letters
an clichd's naar plaatsruimte.
Ver» V|nf dsgelSka, xftgMoalerê S»a- m faMföag#».
Talophoonnowmer IO.
AfeoaneïHsnfts-AiTerieatllfn op «eer roordaellge voorwaarden.
B2X&»BBXK8S6fr
vaste commission.
uit den Raad.
Burgemeester en Wethouders van Vlis
singen
maken bekend:
dat In de raadsvergadering van 1 Sep
tember Jl., benoemd zjjn tot ledsn der
onderscheidene vaste commission uit den
gemööutoxaww
a. in de commissie voor de verorde
ningen tegen welker overtreding straf
is bedreigd, waarvan de burgemeester
ambtshalve voorzitter is, de h6eren J.
IV. Jacobze, A. A. A. E. Gewin, W. N.
Eottier en mr. J. Smit, leden
b. in de commissie voor de belastin
gen de heeren C. A. Kalbfleisch, voor
zitter, de heeren J. Bos, A. A. A. E.
GewiB, H. J. van der Meer en W. N.
Kottier, leden
c. in de commissie voor de financiën
de heer O. A. Kalbfleisch, voorzitter,
do heeren F. Delvoya, A, A. A. E. Gewin,
H. J. van der Meer en Jos. van Raalte,
leden
d. in de commissie voor de fabricage
de heeren G. L. P. Florschutz, A. Lools,
Jos. van Raalte, mr. J. Smit en W. N.
Kottier
e. in de commissie voor den reinigings
dienst de heerenA. Loois en W. N.
Rottier
f. in de commissie voor de badplaats
de heerenA. J. van Ockenburg Sr., M.
Geelhoed en J. W. Jacobze
g. in de commissie voor de oudheid
kundige verzameling de heerenA. A,
A, E. Gewin en C. A. Kalbfleisch.
En is hiervan afkondiging geschied
waar het bohoort, den 3 Sept. 1903.
Burg. en Weth. voornoemd,
VAN DOORN VAN KOUDEKERKE.
De Secretaris,
WITTEVEEN.
Het kiesrecht.
«Het Vaderland" begint zijn tweede
artikel over de kiesrecht-quaestie met
te constateeren, dat aan de fabel, volgens
welke de voorstanders van algemeen
kiesrecht een natuurlijk recht op kiezen
zouden belijden, nu wel voorgoed een
einde gemaakt is.
Dat de sociaal-democraten in den
klassenstrijd den voorn aamsten grond
vinden om algemeen kiesrecht te be
pleiten, kan „Het Vad." hun vergeven,
in aanmerking genomen, „dat ook die
tegenstanders van het algemeen stem
recht, die daarvan overheersching vreezen
van heel de maatschappij door de ééne
i der arbeiders, „zich (plaatsen) op
(VrtJ vertaald door M. J. K.)
33.)
Of ik word zwaarmoedig en krijg ge
dachten van zelfmoord. Dat zit bij ons
in de familie. Een oud-tante van mij
heeft herhaalde malen getracht zich door
ophanging van het leven te berooven,
of in een waschkuip te verdrinken. Ik
zeg je, Marie, bederf mijn gemoed niet
ik heb geen lust mijn leven te eindigen
®ot een strop om den hals of in eon
1 kuip met koud water.
Mevrouw Werling droogde hare tranen
en wilde juist antwoorden, toen het
dienstmeisje kwam en den majoor een
brief overhandigde.
C, Hit Berlijn? mompelde hij. Het
het standpunt van den klassens'rijd".
De opmerking, die van de sociaal-
democra'en zelf afkomstig is, is slechts
onjuist zegt „Het Vad." voor
zoover n.l. deze tegenstanders (waar
onder de „N. R. Ot,") blijkbaar den
klassenstrijd niet, gelp dit de sociaal
democraten doen, alsdengrooten hefboom
voor maatschappelijke ontwikkeling en
vooruitgang beschouwen."
„Doch zij is juist, voor zoover die
beangstigden den klassenstrijd blijken te
erkennen als bestaande in den meest
volstreklen zin. Anders immers kan van
overheersching en onderdrukking door
de eene, ongedeelde klasse der arbeiders
geen sprake zijn."
Juist omdat van zulk een aaneenge
sloten arbeidersstand, in oorlog tegen
geheel de overige maatschappij, een
voudig geen sprake is en nooit sprake zal
behoeven te zijn, wanneer men tegenover
de arbeiders ztjn plicht betracht (en
daaronder behoort ook, hen niet voortdu
rend te behandelen als onmundigen),
juist daarom mag dat, volgens „Het
Vad"., nooit als argument tegen het alge
meen kiesrecht gelden.
Wat de positieve argumenten betreft,
meent het blad, dat da vrijzinnig-demo
craten wel wat heel sober zjjn geweest,
en het Unie-rapport daarbij gunstig af
steekt.
De voordooien van het algemeen kies
recht, daarin uiteengezet, beveelt „Het
Vad." ter ernstige overweging aan alle
onbekeerden aan.
Het blad bespreekt daarna de ver
schillende wjjzen waarop men het be
ginsel in Grondwet en wet wil verwe
zenlijken.
Met de kiesgereehtigheid van gefail-
leerden, die de sociaal-democraten kiezer
wenschen te laten, kan het blad niet
instemmen, als zjjude het toekennen
van kiesrecht aan zoo onzelfstandigen
in str|jd met het algemeen belang;
daarentegen meent „Het Vad"., dat de
uitzonderingen, die de vrijzinnig-demo
craten aanstonds in de Grondwet willen
vastleggen, wel geen numeriek krachtige
oppositie zullen ontmoeten.
Maar anders staat het met de zin
snede, die zjj daarna laten volgen „de
Kieswet bepaalt voorts, wie van de uit
oefening van het kiesrecht zijn uitge
sloten, hetzij wegens de gebrekkige
ontwikkeling of ziekel|jk8 storing hunner
verstandelijke vermogens, hetzj) wegens
volkomen maatschappelijke onzelfstandig
heid, hetzij wegens herhaald willekeurig
verzuim in de varvulling vau staats
burgerlijke verplichtingen."
Daarvan zegt het blad o. m.
„Hier wordt den wetgever een eng
begrensd mandaat gegeven.
Het is de viaag reeds of een dergelijke
grondwettelijke band noodig en nuttig is.
Maar het is bovendien de vraag of
hier inderdaad niet te weinig personen
van het kiesrecht worden buitengesloten.
Or gelukkig de wetgever, die zal
moeten uitmaken, wanneer maatschap
handschrift is mij onbekend.
HU las
„Hoogedelgestrenge Heer 1
Eon wissel van 4000 mark, door uw
zoon geteekend, is aangeboden, doch niet
betaald geworden. Daar de wissel uw
endossement draagt, moet ik u verzoe
ken om onmiddellijke toezending van
het bedrag.
Met achting,
Sally Goldstein."
Reeds bij hot lezen der eerste woorden
was den majoor een uitroep van schrik
ontsnapthjj moest den brief meerma
len lezen om den inhoud te begrijpen.
HU geloofde, dat zijn zoon in handen
van woekeraars was gevallen en in
gevaar verkeerde vooral die woorden
,uw endossement" hadden voor hem
eene verschrikkelijke beteekenis.
O, m|Jn jongen, m(jn arme jongon I
kermde h(j> terwijl hij met inspanning
zijner krachten op de been kwam en
met zware schreden door de kamer heen
en weer stapte.
Om 's hemels wil, Max, wat is er
gebeurd Laat mjj het weten, verberg
m(j niets, verzocht mevrouw Werling
geheel ontsteld.
peljjke onzelfstandigheid „volkomen" zal
zijn geworden. Of ook de rechter, die
in concrete gevallen op deze vraag zal
hebben te antwoorden. Maar gesteld, men
slaagt hierin zonder moeite, moeten dan
al diegenen, wier onzelfstandigheid tast
baar is maar nog niet „volkomen", het
stembiljet houden te hunner beschikking?
Daartegen zullen velen redelijk bezwaar
hebben.
Gelijk ook tegen de uitsluiting slechts
van hen, die meer dan eens en wille
keurig hun plicht als staatsburgers ver
zuimden. Hoe de „willekeur" van b.v.
het niet betalen van belasting (want dit
is wel de burgerplicht, waarop de zin
snee voornamelijk doelt) te bewijzen
En waarom niet den wanbetaler aan
stonds gestraftwaarom gewacht tot h(j
zondigt te tweeden male Wjj zien voor
die lankmoedigheid geen goeden grond.
Deze zou te vinden zijn, indien hier het
kiesrecht voorgoed den onwiliigen be
lastingschuldige zou worden ontnomen.
Maar dat wenscht niemand zoodra de
fout ia goedgemaakt, de belasting, m.a.w.
een volgende maal tijdig is voldaan,
herleve het kiezerschap. Maar het Is goed
bij het verleenen van een zóó belangrijk
recht tegeiyk den staatsburger zijn plicht
in te scherpen."
De uitsluiting van hen die onderstand
ontvingen van overheidswege in het
burgerlijk jaar, voorafgaande aan de vast
stelling der kiezerslijsten, zooals da Unie-
commissie wil, gaat het blad eensdeels
te ver en anderdeels niet ver genoeg.
Het motiveert die opvatting aldus
„Zjj, die materieel geheel afhankelijk
van de overheid zijn, moeten op 's lands
zaken geen invloed kunnen uitoefenen,"
zegt de commissie zelf.
Maar dan dient toch gevraagd, of
iemand, die misschien m. ar ééas in hst
verstreken jaar een weinige onderstand
genoot, daardoor „geheel afhankelijk" is
geworden. Het is duidelijk, dat dit geens
zins het geval behoeft te zijn.
Men zal wellicht bQ de regeling van
het kiesrecht het begrip bedeeling bU
het formuleeren der uitsluitingen oi6t
kunnen ontberen. Bsdeelingkan inderdaad
symptoom zijn van maatschappelijke
onzelfstandigheid. Maar ook alleen in
die gevallen, waarin z(j dit is, mag zjj
tot onthouding van kiesrecht leiden. En
dan doet het er weinig toe, of zij van
overheidswege dan wel door particuliere
krachten geschiedt."
„Het Vad." gaat met de Unie commisie
mee, waar zjj ontneming van kiesrecht
anders dan als straf, door den rechter
op te leggen, bestaanbaar en onder om
standigheden nuttig acht.
Maar het wil het blad niet duide'jjk
worden, waarom de mindere militairen
in geen gava) zullen mogen stemmen,
ook niet waarom dit hun thans is ont
zegd.
Dat de politieke tweespalt van het
leger ver zou worden gehouden daardoor,
gelooft het blad niethoogstens, dat het
uiten van politieke sympathiën langs
normalen weg belemmerd wordt.
Een zwendolarjj een ongeloofe-
ljjke zwendelarU I antwoordde haar broe
der. Een schurk van een woekeraar heeft
mijn armen Richard in zijne klauwen
gekregen, en is zoo onbeschaamd thans
te beweren, dat mijn jongen mijn hand-
teeksning heeft nagemaakt. Dat is een
leugen een gemeene leugen, zeg
ik je I Ik ik zal dien schurk nemen
en hem overleveren om z(Jn gerechte
straf le ondergaan. Wees zoo goed en
laat mijn reistasch pakken ik ga met den
eerstvertrekkenden trein naar Berlijn.
Op dit oogenblik kwam Liesbeth uit
den tuin om te zeggen dat mijnheer
Htyl was heengegaan, dochzü verschrikte
van het verstoord gelaat van haar oom
en bleef op den drempel staan.
Neen dat kan ik niet ik
kan niet alleen reizen I riep de majoor
Liesbeth, ik moet naar Berlijn, op staan-
den voet. J(J moet mee ik moet iemand
hebben, met wie ik spreken kan, anders
word ik nog krankzinnig.
HOOFDSTUK XVII.
Mevrouw Schmeider was juist gereed
met de toebereidselen voor het avond
eten. Nu werd z(J echter ongerust. Karei
had beloofd, dat hjj precies zeven uur
Da loterij wet.
De „Residentiebode* vraagt, of het
niet dringend gewenseht is, het opne
men van advertentiën en het verspreiden
van circulaires van buitenlandsche lote
rijen strafbaar te stellen. De regeering,
zegt zij, komt hiermede wel in botsing
met haar stelling, dat de wet zich alleen
keert tegen hem die uit particulier winst
bejag gelegenheid schaft tot het deelne
men in loterijen, maar zjj handelt in
overeenstemming met haar beginsel, dat
de exploitatie van den speelhartstocht
zeiven tegen te gaan een openbaar volks
belang is.
Het blad heeft er geen bezwaar tegen,
dat onder loterij in den zin der wet niet
zal worden verstaan de kansovereenkomat
van levensverzekering, mits z|) is aan
gegaan met inachtneming van de wet
telijke bepalingen, op het oogenblik van
het sluiten der overeenkomst op het
stuk van levensverzekering bestaande.
Maar het is haar gewoonweg een raadsel,
hoe men de premieleening kan vrijstellen.
Er is letterlijk in de geheele memorie
van Toelichting geen woord tegen lote
rijen te vinden, dat zich niet rechtstreeks
tegen de pramieleenlngen keert.
Ja maar, zegt de regeering, z(j worden
dikwijls tot zeer nuttige doeleinden ge
bruikt. Maar eilieve, in dit geval geeft
art. 3 de bevoegdheid om er toestem
ming toe te geven.
In de tweede plaats zegt de regeering,
dat de speelzucht niet kan gezegd worden
op bedenkelijke wijze er door te worden
aangekweekt, daar de kans op het trek
ken van aanzienlijke sommen als premie
zoo gering is. Veeleer worden premie-
leeningen gebruikt tot geldbelegging,
waa;b|j men zich met een zeer matige
rente tevreden stelt met het oog op de
kans, een premi6 ter eeniger t|jd te
zullen trekken."
Is dat niet veel erger Juist door het
combineeren van lesnen tegen rente en
loter|j maakt men zich wijs, zooals de
regeering zich dit hier ook doet, dat er
niet gespeeld wordt, waar het element
van spel, nog wel van een spel om geld,
wel degelijk aanwezig is.
Amsterdam heeft 3 pct.-leeningen
gewone en premieleeningen. Da eerste
staan 90, de tweede tusschen 101 en
105. De kleintjes van f ÏOO, die zich
nog meer tot spel leenen, staan 5 pCt.
hooger dan de stukken van f 1000,
welke dezelfde kans op premiewinning
geven. Zijn dfzi verschillen van f 10
a f 15 per honderd anders dan het geld
dat men betaalt voor het lot in do loterij
om de pramtëa, welke in de premie-
loterijen is o-g^sioLu Ea is het nu
minder erg, w-nneer men hier geld
insteekt dan wanneer men, wat de
regeering wel strafbaar wil stellea, een
pond boter in een winkel koopt met een
bon, waarop men een prjjsje trekken kan
thuis zou wezenh(j had een vr|Jen
avond en verwachtte zijn broeder aan
den avonddisch. Het was reeds vjjf
miruten over zevenen, het eten stond
gereed. Mies, de groote, zwarte kater,
was al achter de kachel vandaan geko
men en op een stoel gesprongen, in
afwachting van den schotel met melk,
dien h(j alle avonden kreeg, en Karei
kwam maar niet opdpgm.
J nDy zat in hare kamer aan de
piano. Zoodra z|j haar vader hoorde
komen, sprong z(j gewoonlijk op om hem
ninnen te laten, en verwelkomde hem
iederen avond met een kus.
Mevrouw Schmeider was bezorgd over
haar Karei daar luisterde zij een
oogenblik naar Jenny's spel bet waren
de tonen van 6en „droom" en de
moeder schudde het hoofd.
Wat zou haar toch schelen dacht
z|J. Zjj speelt tegenwoordig zulke ernstige
droefgeestige stukken het klinkt wel
mooi, maar telkens krijg ik de tranen
in de oogen.
Daar klinkt een bekend geluidplot
seling verstomt de muziek en Jenny snelt
heen om haar vader binnen te laten.
Gevolgd door zjjne dochter, treedt de
lang verwachtte man met zjjn broeder
Maar het is waar, de „vrijheid van
den effectenhandel ter beurze zou op
bedenkelijke wijze worden besnoeid."
Hoe vreemd het kiinke, wjj geven toe,
dat er op dit terrein een excuus te
vinden is. Het zou wel dwaas zjju, dat
men op de beurs zelf tegen premielee
ningen ging vechten en den wind- en
termijahandel en zooveel meer ongemoeid
liet, dat onlangs nog duizenden heeft
geruïneerd en ongelukkig gemaakt. Het
zou dan zeker worden een vechten tegen
muggen en een ongedeerd laten van
een olifant.
Toch hadden wjj dit argument hier
gaarne gemist.Is het misschien niet moge
lijk, dat bij deze wet tegen het hazard
spel wordt geageerd, wQ hadden gehoopt,
dat wij nog maar aan 't begin waren
van onze wetgeving op dit gebied. Het
pleidooi voor de vrijheid van den effec
tenhandel, door de regeering hier gele
verd, doet ons vreezen, dat het daartoe
wel niet komen zal.
Nog een andere passage heeft bjj „De
Residentiebode* in dit opzicht ongerust
heid gewekt,
„Indien", zoo lezen wij, „op de kans
bepaling invloed kan warden geoefend
door de deelnemers zelf, houdt de onder
neming op eene loteijj in den zin der
wet te zijn. Dit is bijvoorbeeld het ge
val bij prijswedstrijden, door middel van
spelen, waarbij bet winnen geheel of ten
deele afhankelijk is van persoonlijke
kracht of bahendigheid.
Mogelijk is bjj bet neerschrijven van
deze regelen, door de regeering daaraan
niet gedacht, maar bjj het lezen dachten
wü onwillekeurig aan het spel op de
Pier. Wjj kunnen nu best begrepen dat
men dit laat buiten een loterjj wet, maar
dan hadden wij na al wat gebeurd is,
toch gerekend op een toevoeging, dat
hiertegen cp andere wijze maatregelen
zullen worden genomen.
Uit Batavia wordt aan „De Tel."
geseind
Ia een treffen met de bende van Polim
sneuvelden 59 vjjanden. De Sultan en
verschillende Atjehsche hoofden z|jn te
Seumaweh aangekomen ter ontvangst
van Polim en Radja Keumala. Zij zonden
berichtgevers uit naar de beide hoofden.
BU Kon. besluit zjjn aangewezen als
gedelegeerden voor Nederland b(j de in
September 1903 te Bazel te houden ver
gaderingen van een commissie, benoemd
door het comité der Association interna
tionale pour la protection légale des
travailleurs tot behandeling van de vragen
over het wetteljjk verbod van den nacht
arbeid van vrouwen, over de internatio
nale regeling betreffende het gebruik van
witten phosphor bjj de lucifersfabricage
en over de wettelijke beperking van het
gebruik van loodhoudende verfstoffen in
de industrieA. S. Talma, lid van de
Tweede Kamer der Staten Generaal, te
de kamer binnen.
Ziezoo, daar zUn we nu, vrouwtje i
riep h(J. Ik trof Frits iu de straat aan.
WQ komen toch niet te laat, hoop ik 1
Nu, ik ben blU, dat ge er zjjt. Ik
begon te vreezen, dat het vleesch zou
aanbranden.
Ik ook, sprak haar zwager lachend
den geheelen dag heb ik al gesmuld aan
het vooruitzicht op het lekkere maal.
Maar zeg eens, kind, vervolgde hij tot
Jenny, wat scheelt er aan? Wat zie je
bleek I Ben je niet in orde
Verlegen antwoordde het meisje, dat
zU zich heel wel gevoeldedoch haar
vader schudde het hoofd.
Z|j is al een heels poos niet in
orde geweest, zeide h|j. Ben je weer
wat beter, kind
Veel beter, vader.
Mevrouw Schmeider gaf haar zwager
een wenk, die hem deed verstaan, dat
z|j en haar man bezorgd genoeg waren
voor hunne Jenny en, om het gesprek
een andere wending te geven, vroeg z|j
Wel, zwager, vertel ons eens, welke
zaak je nu weer in handen hebt. Is het
iets bUzonders?
Wovdt vtrvalgd.i
