Woensdag
12 Augustus.
41e Jaargang.
1003.
6D.
PrtJs par drie maanden 1.30. Franco per post 1.50.
Afzonderlijke nummer» 6 cent. Men abonneert zich by alle Boek
handelaren, Poetdirecteuren el rechtstreek» by den Vltgerer
f. VAN VSL®B Ir., Kleins Markt, I. 18?,
ASVERTENTIÈNfan 1—4 regel» 0.40. Voor eiken regel
meer 10 cent. By directe opgaaf Tan driemaal plaatsing dorzolfde
advertentie wordt de pry» slechts tweemaal berekend. Groot» letters
en clichd's naar plaatsruimte.
Ve» Ettgssealas* tf 3»»- tesatfisgss.
Tsl«pliooanaaua«r IO.
AhoKaem®Ete-A3vs?tantJ3B op assk rcordeelige voorwMrden.
vinden in het hun toe te kennen meer
voudig kiesrecht.
Kiesrechtvoorstellen
De voorstellen van grond wetsherzie
ning, die nu zjjn ingediend hebben hier
en daar reeds aanleiding gegeven totcritiek.
Het „Huisgezin" vergeiykt het voorstel
der socialisten met dat der Viijzinnig-
democraten en met de conclusie waartoe
de Unie-commissie kwam, en acht het
voorstel van de socialisten verreweg het
eenvoudigst. Het door hen voorgestelde
artikel 80 luidt kort en bondig:
De leden der Staten-Generaal worden
rechtstreeks en by geheime enkelvoudige
stemming gekozen door de meerdeijarige
ingezetenen, tevens Nederlanders, die niet
bfl de wet of by rechteriyk vonnis van
het k'esrecht z(jn uitgesloten.
Niemand wordt van het kiesrecht
uitgesloten om redenen rechtstreeks of
middeliyk voortvloeiende uit den maat-
schappeiyken welstand.
Dat het blad met het voorstel niet
ingenomen is blQkt wel, uit wat het er
op laat volgen
Mannen en vrouwen worden in dit
artikel, dat enkel van „ingezetenen*
gewaagt, op voet van volkomen geiykheid
behandeld, Geen vrouw kan op andere
redenen dan de man van het kiearecht
wo den uitgesloten.
Intusschen hebben de soc.-democraten,
hoezeer van hun zyde ook op de uit
sluitingen in het vryzinnig-democratische
wetsvoorstel is afgegeven, begrepen, dat
men bet zonder uitsluitingen eenvoudig
niet doen kan.
Maar ze hebben er voor gewaakt, dat
de hun dierbare baliekluivers en land-
loopers zoo lang dezen althans geen
rechteriyk vonnis te hunnen laste hebben
- niet van het kiesrecht kunnen worden
verstoken of men failliet gaat, het doet
er niet toe, tot het puikje der kiezers
biyft men behooren.
Alleen de krankzinnigen, misschien ook
de idioten, zullen by de wet van het
kiesrecht worden uilgesloten, terwQl we
in betoog der sociaal democraten blijkbaar
nog niet ver genoeg gevorderd zyn, om
ook de heeren boeven tot de stembus
toe ie laten.
Maar de „volslagen paupers", die zelfs
door vryzinnig-democraten anders al
niet byzonder kieskeurig worden
geweerd, mogen in de gelederen van
het sociaal democratische kiezerskorps
niet ontbreken. Deze elementen zijn een
te kostbare en te zekere hulp, om van
hun medewerking af te zien.
Ja, we zouden haast de sociaal demo
cratische Kamerclub in overweging willen
geven, van het door haar voorgestane
enkelvoudige kiesrecht af te zien ten
behoeve der bedeelden, die voor hun
gemis aan maatschappeiyken welstand
een kleine vergoeding zouden kunnen
(Vry vertaald door M. J. K.)
Het wetsvoorstel tot grondwetsher
ziening der socialistische Kamerleden zal
waarschijnlijk hedenavond in druk aan
de leden der Tweede Kamer worden
rondgedeeld.
Maarten Harpertsz. Tromp.
Ter gelegenheid van den 250en gedenk
dag dat Maarten Harpertszoon Tromp in
den zeeslag bjj Ter Heide sneuvelde, had
een commissie van zeeofficieren, bestaande
uit de heeren W. I. de Bruine, kapitein
ter zee, A. P. Timmers, luitenant-kolonel
der mariniers, C. W. de Visser, luit. ter
zee le kl. en H. E. baron van Asbeck,
luit. ter zee 2e ki., een oproeping ge
richt tot alle gepensioneerde en gewezen
officieren der zeemacht en tot de adel
borsten van het Koninkiyk Instituut der
Marine, om zich gisteren voormiddag in
de Oude Kerk ie Delft te bevinden, waar
namens de officieren der Koninklijke
Marine een krans zou worden gelegd
by de graftombe van M. H. Tromp.
Te ongeveei half twaalf uur trad onder
het spelen van het orgel de minister
van marine de Oude Kerk binnen, ge
volgd door vele officieren, oud officieren
en minderen van de Koninklijke Marine.
In een uitvoerige rede herdacht de
vice-admiraal Ellis het leven, de wyze
van vechten ter zee van die dagen en
de heldendaden van den grooten vloot
voogd M. Hz. Tromp, dien bij als zeeman,
als vloot voogd, als trouw aanhanger van
het Huis van Oranje en als lieveling
zijner matrozen den aanwezigen voor
oogen stelde.
Na de gevoelvolle woorden door den
minister van Marine gesproken speelde
het orgel het Wilhelmus, oude toonzet
ting van 1606.
De luitenant ter zee le klasse jhr.
Hoofc Graafland, adjudant van Z. K. H.
Prins Hendrik der Nederlanden, legde
daarop namens H. M. de Koningin een
krans op de graftombe, waarna de mi
nister van marine onder aanroeping van
de schim van Nederland'a grooten zee
held daarbjj een krans voegde met een
matzilveren plaat, waarop gegraveerd
,De officieren der K. N. M. aan den
grooten vlootvoogd en zeeheld Maarten
HarpertszTromp,Luitenant-Admiraal vau
Holland, 1653 10 Augustus 1903*.
Een der nakomelingen van Tromp, de
heer Gljsberti Hodenpyi, bedankte in ge
voelvolle woorden voor de groote eer
beden z|jn beroemden voorvader bewezen.
Onder de vele belangstellenden werden
opgemerkt, behalve vele officieren van
het ds reg. inf. met hun kolonel jhr,
Van der Wljck, de afdeeling Delft van
den Bond van Oud-onderofficieren en
afgevaardigden van de aid. 's Graven-
bage van dien Bond.
13.)
En wat is dat
Ik ik weet niet recht, hoe ik
u dat zeggen moet. Vergeet niet, dat ik
hier gekomen ben als vriend en niet als
politieman. De de zaak is ge
zoudt mij een zeer goeden dienst kunnen
bewijzen ik dacht misschien
welnu, kort en goed, ik heb u gis
teravond zien spreken met „den graaf."
Welnu?
Ik ken hem voldoende om zoo
ongeveer te weten, w aarover hy spreekt
met iemand, die te geiyk met hem in
het tuchthuis heeft gezeten.
Wat hy van mjj moge verwacht
hebban, ik wil niets met hem hebben
uit te staaD, en dat heb ik hem ook
gezegd.
Maar laat ons nu eens onder
stellen gy hebt hem aangehoord
Onderstel verder hy heeft met u
gesproken ovei het plan voor een nieuwe
misdaad Onderstel dau ook ge
hebt een afschuw van den schurk
Werling fronste het voorhoofd.
Zoudt ge wenschen, dat ik dienst
deed als spion riep hy. Is dat uwe op
vatting van een eervolle -werkzaamheid,
waardoor een ongelukkige zijn misslag
weder goedmaken kan
Scbmelder baalde de schouders op
Als gy het zoo wilt opvatten I sprak
hy. Maar ik beschouw de zaak van een
anderen kant. Ik zeggy kunt my hel
pen om een bende der gevaariykste mis
dadigers van Beriyn te ontmaskeren. Ik
zou „den graat* we' in hechtenis kunnen
nemen, maar ik wensch zjjne geheele
bende in banden te krygen en als ik me
niet vergis zyn er een paar mannen by
die zich voordoen als zeer nette, fatsoen
ïyke heeren. Wanneer ik nu geholpen
werd dcor iemand als gy, zou ik zeker
hun geheele doen en laten doorgronden
en ontdekkingen aan het licht brengen
De landweer.
Door de regeering is onlangs aan den
Kaad van State gezonden een ontwerp
van wet tot verhooging van de begroo-
ting voor het departement van oorlog,
diens*jaar 1903, welk ontwerp zou strek
ken tot bestryding der kosten van de
landweer in genoemd jaar. Is dit laatste
uist, dan neemt ons vermoeden omtrent
de geriDge voortvarendheid met de uit
voering van de land weer wet betracht,
meer en meer vasten vorm aan, zegt het
Hbl.»
Door het hoofdbestuur der Nederl.
Vereeniglng van Spoor- en Tramwegper
soneel jis een adres gezonden aan den
minister van waterstaat, waarin te ken
nen gegeven wordtdat het hoofdbestuur
het betreurt, dat het vaststellen der rege
ling, bedoeld Dy art. 113bia van het
algemeen reglement voor den dienst op
de spoorwegen, ingevoerd m9t iDgang
van 1 dezer, op eenzijdige wjjze heeft
plaats gehad, dewyi wederom reglemen
ten, regelende de verhouding van het
personeel tot de spoorweg-maatschappyen,
alleen door de directies dier maatschap
pyen zyn opgesteld
dat toch deze reglementen volkomen
het karakter dragen van een arbeids
contract, en bet by zulk een contract
toch zeker bahoorlyk is, dat dit niet, een-
zydig door ëén der contractanten, maar
in gemeenschappelijk overleg, worde op
gesteld dat echter thans een der par
tyen, in casu het personeel, zich een
voudig heeft neder te leggen by de
buiten haar om vastgestelde, en zelfs
haar niet eens ter inzage gegeven voor
waarden voor het dienstverbanddat
zelfs Harer Majesteits regeering door het
uitlokken van hot K. B. van 7 April
jl., waavby art. llBbis van het A'gemeen
Regiement voor den dienst op de spoor
wegen werd vastgesteld, duideiyk heeft
doen uitkomen, dat aan de spooiweg-
maatschappyen de zorg voor haar per
soneel niet is toevertrouwd
dat, voor zoover bekend, geen der
bestaande organisaties van het personeel
inzage heeft gehad van het ontwerpdienst-
contract
dat hst om bovenvermelde redenen
zeer gewensc'nt zou zyn geweest, indien
die organisaties althans gelegenheid ware
gegeven om voor de vaststelling van dat
contract hare meening aan den minister
te mogen doen kennen dat verder in
het orderhavig regiement niet is opge
nomen eene regeling der loonen, zooals
is bepaald by art. 1 van bedoeld art.
113bia, redenen waarom het Hoofdbe
stuur voornoemd met den meesten eer
bied verzoekt het bedoelde reglement,
hetwelk voor den duur van ten hoogste
een jjar is vastgesteld, te willen her
zien en het daarna ter fiae van consi
deratie en advies te zenden aan de ver
schillende organisaties van spoorwegper
soneel.
Het adres is onderteekend door de
beeren J. Oudegeest, voorzitter, en P.
v. der Linde, secretaris.
B'ykens bij het departement van ma
rine ontvangen berichten, zijn Hr. Ms.
pantserschepen „Kortenasr", onder bevtl
van den kapitein ter zee A. Saret, en
„Evertaan", onder bevel van den kapt.
ter zee J. P. van Rossum, 10 dezer
respectieveiyk van Willemsoord en van
IJmuiden naar zee vertrokken, ter aan
vaarding van den gezameniyken kruis
tocht in de Noordzee.
President Steijn.
In enkele bladen heeft vermeld gestaan
dat president S'.i (ja voornoma: s z*u
zyn tot den katholieken godsdienst over
te gaan. De „N. R. O'." twyfelde aan
de juis'heid van dit bericht en „de Tijd,4
verklaarde dat haar ook hiervan niets
bekend was. Thans komt de „N.R.C-."
hare veronderstelling bevestigen. Wel
Wilde kolonel Schiel, voor enkele weken
overleden, Roomsch worden, maar hy is
gestorven, naar 't schynt, voor hy over
gegaan was.
Viisstngait», 11 Aug.
die in alle kranten zouden besproken
worden.
Werling stond op.
Ga meent het goed, zeide hy, maar
dat kan ik niet. Met welk doel het ook
geschiede, ik wil in geen enkel geval
met zulke menschen iets te doen hebben.
Nu, met vriendschappelijke bedoeling
heb ik u het aanbod gedaan, als ge er
niet op wilt ingaan, ben ik volstrekt
niet beleedigd. Hjjn aanbod levert u in
allen gevalle het bewys, dat ik u niet
tot de klasse der gewone misdadigers
reken. Ik zou u echter aanraden u ten
spoedigste aan te melden by de politie
dezer wyk, om niet in moeifijkheden te
geraken. Goeden morgen, mynheer Wer
ling 1
Ik ben u zeer dankbaar, dat ge
my opmerkzaam hebt gemaakt op myn
verzuim. Goeden morgen, mynheer.
HOOFDSTUK VH.
Den morgen na zyne ontmoeting met
een ouden b.kende, zat Koert Hollenberg
in zyn zoogenaamd schryfvertrek, en
rookte met smaak een sigaret.
Iemand heeft eens gezegd, dat men
het karakter van een man beoordeelen
kan naar zyn bibliotheek. Welnu, de
Vlissingen in 1902.
(Uit liet Gemeenteverslag.)
Gemeente-Reinigingsdienst.
(Vervolg.)
Da ontvangsten bedroegen f 4571.651/,,.
Evenals vorige jaren is de boeveelheid
verkochte straatmest en beer grooter dan
by de begrooiiog geraamd was, doch die
der compost geringer. Van laatstge
noemde mestsoort werd slechts éane la
diDg verkocht.
Da eenheidïpryzen waren dezelfde als
vorige jaren, n.l. voor straatmest M.-
voor compost f2.— (beide per last) en
voor beer f 1.50 per M3.
De straatmest on compost we.d ver
voerd naar Schouwen en Duivelanó en
OverfHkkeede beer werd geregeld af
geleverd naar België volgens contract
met gebrs. De Gorte te Lokeren.
D-3 uitgaven waven by de begrooting
geraamd op f 10487. De werkeiyke
uitgaven hebben dit bedrag met f 794 24
overschreden. Tot deze vermeerdering
hebben hoofdzakeiyk de posten „arbeids
loonen" en „aanschaffen van een paard"
bygedragen.
De „arbaidsloonen" n.i. overtroffen de
begrooting met f 437 02, hetgeen zyne
oorzaak vindt inde vele werkzaamheden
op de mestvaalt, die onmogeiyk door
de vaste werklieden verricht kunnen
worden, terwyi de weilanden, in gebruik
by den dienst, mede een vry aanzieniyk
bedrag aan arbeidsloon vereischten.Voorts
moest dikwyis hulp genomen worden
voor andere werkzaamheden, zooals het
schoonmaken van tonnen, het reinigen
van goten, het verven der wagens, enz.
De andere post was op de begrooting
voor „memorie" uitgetrokken, doch toen
na bekomen machtiging in het najaar
een paard aangeschaft werd, eischte dit
eene som van f 475.—.
Da overige posten hebben, vergeleken
met de begrooting, geen aanzieniyke
verschillen, hetzy in meer of in minder,
opgeleverd.
Ook dit jaar kwam er geen verande
ring ia de samenstelling der commissie.
Ze bestond uit de heerenjhr. mr. A.
A. Van Doorn van Koudekerke, voor
zitter, A. Loois en W. N. Rottier, leden,
en J. I. de Bock, secretaris.
Gezondheids-Oommissie.
Over den algemeenen toestand der
volkgezoDdh iid te Vliasingen valt te
zeggen, dat deze goad w_.s on dat met
door epidemiëa daarin storing is gebracht.
Invloeden van buiten het ambtsgebied
uitgeoefende beJr(Jveii daden zich niet
gevoelen.
Ov&r watarloopen, sloten, verzamelin
gen en afvoer van vuil (mestvaalten,
goteu, enz.) verontreiniging van de lucht
(stank van fabrieken) en begraafplaatsen
ontving de commissie geene klachten.
Zij stelt zich voor ter gelegener tyd,
zelfstandig naar den toestand van een
en ander onderzoek te doen.
In verband met den zeer korten tyd
dat de geheele commissie en haar se
cretaris in 1902 in functie wareu (15
dagen) is op het gebied der volkshuis
vesting nog niets verricht. De commissie
stelt zich voor in de toekomst hieraan
haar by zondore zorg te wyden.
Ziekten. De enkele maal dat zich een
geval van fabris typhoidea aan de com
missie voordeed, haeft zy getracht de
oorzaak daarvan op te sporen en daartoe
het drinkwater in het besmette perceel
chemisch laten onderzoeken. Toen ia
gebleken dat dit water ca filtratie niet
ongeschikt was voor drinkwater.
In November 1902 is door de com
missie een circulaire rondgezonden aan
de hoofden van scholen, om hen te
w(jzen op de zeer groote besmetteiykheid
van kinkhoest en hun to verzoeken
kinderen daaraan iydende, zoo spoedig
mogelijk tydeiyk van de school te ver-
wy deren.
Waar door drinkwater meermalen
ziekten onts'aan, ia verbetering, waar
dit noodig mocht biykeD, steeds een
streven der commissie. Zy stelt zich voor
vele monsters verdacht water te laten
onderzoekeu, en op verbetering, liefst
aansluiten aan waterleiding aan te dringen.
Wordt vervolgd,.}
Het Koninkiyk Eogelscbe jacht „Vic
toria and Albert" zal morgen namiddag
alhier ter reede arriveeren, ter ontsche
ping van Z. M. den Koning van Enge
land, die met een extra-trein, streng in-
boekensehat van Koert Hollenberg bestond
hoofdzakeiyk uit werken over sport van
alle soort. In zekere kringen was hy een
algemeen bekendo persooniykheid. Hy
had een knap gelaat en goede manieren,
was steeds naar de laatste mode gekleed,
aliyd vriend6iyk en opgeruimd van hu
meur kortom, hy was een voorbeeld
voor andere heeren, voor zooverre het
de uiteriykheden betrof. Dit was echter
niets dan oogenverblindinginderdaad
was er geen grooter schurk in Berlijn
te vinden. Hoe hy eigeniyk in de sport
kringen zich zekere beroemdheid had
verworven, kon niemand met juistheid
zeggen, en evenmin wist iemand, waar
hy oorspronkelijk thuis hoorde.
Het eerst liet hy zich zien by een
wedren te Hoppegarten, in gezelschap
van twee heeren die bekend stonden als
valsche spelers, en van een Amerikaan
die in zijn vaderland te boek stond als
een grooten schurk. Zyn fatsoeniyke ma
nieren en opgeruimde aard waren oor
zaak, dat hy de aandacht trok van zekere
heeren, die by de wedrennen aasden op
nieuwelingen in de sport en ryke vreem
delingen verleidden om in de eene of
andere club te dlneeren, waarna dan
een spelletje volgde, enz.
Er werd veel over Hollenberg gespro -
ken. Men mompelde, dat hy medegewerkt
had in een zwendelary, waarvaD een
jonge, ryke man het slachtoffar was ge
worden maar zekere Heinz Werling,
die ook daaraan had medegewerkt, had
voor 'c gerecht s'andvastig geweigerd
zyne medeplichtigen te noemen.
Nadat Werling was veroordeeld tot
zeven jaar tuchthuisstraf, verdween Koert
Hollenberg, men geloofde, dat hy buitens
lands was gegaan. Toen hy te Beriyn
weer voor den dag kwam, zag men hem
veel b|j wedrennen en 's avonds in groote
restaurants. Algemeen werd geloofd, dat
hy daar kwam om klanten te zoeken
voor een geldschieter, dat wil zeggen
joDge mannen, die groote ertenissen te
wachten hadden en daarop nu reeds een
voorschot wilden ontvangen. Zyn daar
opvolgend huwelijk met een weduwe
kwam langs den volgenden weg tot stand.
Onder de sportliefhebbers verscheen
ook een jonge man, George Warnatedt
genaamd. Hy was korten tyd geleden in
het bezit gekomen van een aanzieniyk
vermogen.
(Wo'di vervolgd.i
