Ie Vrijdaj 31 Juli. 178. 1903. 4ie Jaargang. Prfls per dria maanden 1.80. Franco per post ï.iO. Afecnderiyke nummar» 6 cent. Men abonneert zich bij alle Boek handelaren, Postdirecteuren af rechtstreek* bij dsn Uitgever f, YAM BS Ir., Kleine Markt, I. 187. ABYEI'.ITÏNTIENvan 1-4 regels 0.40. Voor eiken regel meer 10 cent. Bij directe opgaaf Tan driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts tweemaal berekend. Groot* letters en clichd's naar plaatsruimte. fei» k|es «sgelfk* afigawatssr* «F •«*- IO. lto.snssie>liTe^eatils op hb Toordaalige voorwaarden. Baa program van gemsoatepolitïek. ,De Nieuwe Courant» heeft een paar artikelen gewijd aanhetgemeanteprogram der Vrijzinnig-democraten en daarin hare bezwaren ertegen geopperd. In hare eerste beschouwing zegt zij o.m. W(j mogen veronderstellen dat onze bezwaren tegen het socialistische streven bekend genoeg zijn, zoodat ze niet nog maals in den breede behoeven te worden uiteengezet. Een publiekrechterlijke corpo ratie doet en moet alles doen volgens vaste regelenieder besluit is een be schikking en gaat met h3t beschrijven, beadviseeren en circulairan van ettelijke Snelheid van handelen, commercieele zin, het opsporen van de beste markten voor de grondstoffen en hulpmiddelen, het bezoeken van klanten, ten einde een behoorlijk debiet te vinden, dat alles ia uitgesloten. .Voortdurend sterkor wordt het streven om door .lotsverbetering* de salarissen en loonen op te drijven boven het peil der arbeidsmarkt, terwijl op den duur de raadsleden, afhankelijk van de ambtenaren-kiezers, den zedelijken moed missen om, zelfs tegenover volmaakt on redelijke eischen, zich te verzetten. ;Het voordeel dat een gemeente heeft doordat zij in den regel goedkooper dan een particuliere maatschappij het benoo- digde aanleg en bedrijfkapitaal kan leenen, gaat door offlcieelen omhaal, ambtelijken spilzucht en gemis van koopmansgeest geheel verloren. Da consumenten do ondervinding leert het zjjn even duur, zoo niet duurder uit dan voorheen bij een parti culiere maatschappij na rente en amor tisatie blljtt als winst niet meer soms minder - over dan de gemeente van een concessionaris had kunnen bedingen. En bü dat alles neemt het functiona lisme onrustbarends afmetingen aan; de gemeentelijke budgets worden topzwaar, hot lidmaatschap van den raad is weg gelegd voor den meest democratischen, d. w. z. voor hem die aan de ambtenaren- kiezers het meest belooft. Dit, inderdaad zuiver Marxistische „socialiseeren der productiemiddelen,'' deze „verwording" van het maatschappe lijke leven, dient met kracht te worden gekoerd. Het wordt waarlijk t(jd dat met betrekking tot deze vraagstukken, bjj alle partijen het politieke bewustzijn ontwake." In haar tweede artikel bestrijdt de .Nieuwe Ct." o.a, hetgeen in het bedoelde program gezegd wordt op het punt van onderwijs ,Dj gemeente een reusachtig huis van badeelingde enkele weigesteldeu over geleverd aan stelselmatige adarlatingen door den gemeentelijken fiscus de ontaarde democratie met de overspanning van het Staatsgezag uit het oude Athene ös ,Sf® (Vr(J vertaald door M. J. K.) 3.) Daarbij dacht hij eigenlijk minder aan zichzelven dan aan zijn vrouw en kind, die er erg onder zouden lijden als zij hunne woning en al de weelde zouden moeten missen. In plaats van dapper het ongeluk te gemoet te treden, deed hij, wat anderen ook zoo menigmaal in zulke omstandig heden do8nbjj stelde het onvermijdelijke van dag tot dag uit, altijd hoponda dat hjj van het ergste verschoond zou blij ven. Z|jü riddergoed ging over in handen der schuldeisehers, doch h|j huurde een lief buitenverblijf en leefde op goeden voet. ziedaar dsn toekomstdroom. Onze moderne wereld ontbreekt alleen het genie van een Aristophanes, om dat allea te per- sifheren." Nu somt het Haagsehe orgaan op, voor welke zaken altijd volgenB het Vrij zinnig-democratisch program de ge meente nogal meer te zorgen heeftals volksbibliotheken, leeszalenmusea,kunst- verzamaüngen (kostelooze bezichtiging en voorlichting) feesten,muziekuitvoeringen, tooneelst-ukken, cursussen, voordrachten, bureaux voor rechtsbijstand, enz. en dan vraagt het blad, .waar hot geld van daan moet komen „Uit de bedrijven mag het niet gebaald wordendie mosten de kosten van onderhoud, afschrijving en e9n matige risico-premie opbrengenmeer voora! niet, want de consument moet zoo weinig mogelijk betalen cd bat personeel zoo hoog mogelijk gesalarieerd worden. Ver ruiming dus van het belastinggebied. „De inleiding verlangt een zuiver ge meentelijke grondbelasting, of wel, indien die onuitvoerbaar mocht blijken, de be voegdheid om meer opcenten op de Bljks- belasting te kunnen heffen, in 't bijzonder om door buitengewone opcenten meer de uitwonende eigenaren te kunnen treffen. Verder een belasting op de waarde vermeerdering van bepaalde perceelen, voor zoover die van eenig door de ge meente in het algemeen belang gemaakt werk het gevolg mocht zijn. Dat ook wij, mits binnen redelijke grenzeD, hierin gezonde hervormingen zien, is meer dan eens door ons betoogd. Maar dit zal slechts een onnoozel deel der kosten dekken, die van de verzorging der massa het gevolg zullen z{jn. Opcenten dus op de hoofdsom van de tot een inkomsten belasting saam te voegen vermogens- en bedrijfsbelasting. Het kan een aardig bedrag worden, misschien wel gelijk aan het inkomen zelf. Maar zij we dan niet waar we wezen moeten Be verkiezing te Sittard. Men schrijft aan het „Handelsbl." uit Limburg Bij de aanstaande verkiezing voor de Tweede Kamer zal het district Sittard zijne treurige reputatie behouden. De heer Beckers, wiens verkiezing tot lid van de Provinciale Staten duizenden guldens aan bier en jenever heeft ge kost, is nu ook zwaar favori. Zijns par- tQgenooten leiden de campagne met een waar veldheerstalent oefening baart kunst en het schijnt, dat de ver ontwaardiging der Nederlandsehe pers hen niet zal weerhouden bier en jenever als projectielen te gebruiken. Familieleden en vrienden van den candidaat rijden de dorpen rond en bieden in elk café een koelen dronk aan de gasten. Het is te vreezen, dat op den dag der stemming nog royaler zal ge schonken worden. Ia een klein plaatsje van het district opereerde heden een agent, die de wegwerkers van het spoor Lang kon dat echter zoo niat voort duren, dit begreep Heinz zeer goed. En wat deed h|j nu H(J nam zjjn geld en waagde het in weddenschappen. Hjj had kennis van paarden, ook had hij vele wedrennen bijgewoond, onder de sport mannen telde hjj verschelden bekenden. Alzoo legde hjj zich g9heel toe op het wedden en hoopte op deze manier terug te winnen wat hjj buiten zjjn schuld verloren had. Doch het ongeluk vervolgde hem, en ten laatste deed hjj in wanhoop dingen die het daglicht niet konden ver dragen. Hij sloot zich aan bjj een kring van mannen, die leefden van h6t uitbui ten der jonge dwazen, welke in de eerste vreugde over hun pas geërfde rijkdommen de sport kozen om zich te vermaken. Zjjn voornaamste bondgenoot heette Hollenberg, een joakman met flink voor komen en nette manieren, overigens een gewetenloos avonturier en speler van beroep. Heinz Werling was ondor de sportmannen bekend als een nette kerel daardoor kon hjj het vertrouwen winnen waar dit voor Hollenberg en zijne kame raden niet mogelijk was, of waar z(j het reeds verloren hadden. In zijn wanhopig streven om zijne huishouding op den gewonen weelderigen a nzette op den heer B. te gaan stem men. Drinken mochten ze naar hartelust, hjj zou alles betalen. Als men weet, dat d' ze werver met hard werken zijn brood moet verdienen, ligt het voor de hand, dat hij door belanghebbenden van de noodige geiden is voorzien. Deze verkiezingsagenten kunnen met vertrouwen de toekomst tegemoet zien. D8 heer B. zal o. i. bij de eerste stem ming worden gekozen. De verklaring van den heer B. in ,De Limb. Koerier" van j.l. Zondag nog eens overlezende, zullen we trachten tf gelooven, dat hij zelf part noch deel heeft aan het bier- en jeneverfeest door zijne voorstanders geopend. Maar wat zal men ter verontschuldiging zijner vrienden aanvoeren. Beschaafde domheden. Mr. Plemp v. Duiveland heeft onlangs een artikel geschreven in „Onze Eeuw" over de stakingsgesshiedenis, waarvan wij destijds melding maakten. Dr. Frederik v. Eeden is 't met som mige opmerkingen uit dat artikel niet eens. Wat niemand verwonderen zal, die zich herinnert, welke droeve rol deze schrijver in die dagen gespeeld heeft, merkt „De Ned." op. Dr. v. Eeden drukt nu echter dat ge mis aan instemming aldus uit, .dat bij den heer Plemp „beschaafde domheden" verwijt. H{j schrijft onder meer „Er worden herhaaldelijk door onze hoog beschaafde en zeergeleerde mede- menschen dingen g6zegd, zoo verregaand onnoozel, dat men moeite heeft te ge looven, dat zjj ernstig gemeend zijn. Ik denk nu aan een zekeren mr. Plemp van Duiveland, die een stuk heeft ge schreven over de staking, in het tijdschrift t.Onz) Eeuw." Nu zeggen onze sociaal-democraten „Nou ja, dat is nu eenmaal een kapita list. Die inan moet zoo rtdeneeren. Dat is zijn klasse verstand, dat zoo spreekt, gedreven door klasse-belang." Ze bedoelen dat volstrekt niet als een grove beleediging, alsof de man liegt uit belangzucht. Ze vinden het heel natuur lijk, als een natuurverschijnsel. Een kat krabt en vreet muizen, een kapitalist praat leugens uit klasse-belang. Zoo hoort het. Maar dat wil er bij mij niet in, en bjj het door materialistische theoriën nog niet doorgeredeneerde verstand van den arbeider evenmin. De arbeider neemt dus die uitlegging zóó op „De man wi! zijn geld houden, daarom liegt hjj Aldus wordt het wel een grove be leediging. Wie zoo doet is een schavuit. Eu eigenlijk komt men er op die manier toe te beweren, dat alle kapitalistisch- gezinden ook schavuiten zijn. Maar dat gaat niet op. Het is vergefe lijk wanneer men tot die meening bomt, onder den invloed van gestadig bedrog en valsche theorieën, maar zóo zijn de menschen niet. En hetMarx;stisch dogma, voet voort te zetten en zijn vrouw en kind niet in armoedige omstandigheden te zien, liet Heinz Werling zich verleiden om met Hollenberg en diens vrienden deel te nemen in oneerlijke zaken, en hg werd het slachtoffer. Door list gelukte het verscheidene wissels in handen te krijgen van een jong edelman, die onzinnige weddenschap pen aanging en veel dronk. Die wissels waren door Weiliug getrokken en tegen contant geld ingewisseld b(j Maurits Gaigar, den agent van een geldschieter, met wien Werling kennis had gemaakt door bemiddeling van Hollenberg. Toen de wissels echter door den jongen edel man betaald moesten worden, verklaarde deze hjj was intusschea tot bezinning gekomen dat de papieren door list en bedrog verkregen waren, terwijl boven dien de grootste wissel valsch was. De geldschieter klaagde echter den jongen edelman aan, maar d9ze leverde het bew(ja van het bedrog en van de valschheid in geschrifte, zoodat Heinz Werling ten slotte gevangen genomen werd. Hjj had zijn aandeel van het geld ontvangen, hij h3d de wissels getrokken, hjj had ze ook tegen contant geld inge wisseld. dat zoo de kapitalistische tegenstand wil verklaren, verblindt het gezonde verstand der arbeiders voor de ware verhoudingen. Mr. Plemp van Duiveland is geen schavuit die de waarheid verdraait om zijn centen te behouden, Ik ben over tuigd, dat hij en tal van zijn confraters ook zoo zouden spreken, al zouden ze 6r hun centen juist mee verliezen. Za spreken zoo omdat ze, ondanks hun goede opvoeding, studie en beschaving niet wtjzer zjjn. Uit domheid, niet uit be langzucht. Ze missen het vermogen tot onafhan kelijk, zelfstandig denken. Een vermogen dat onder onbssehaatden, ongeletterden, ongestudesrdea volstrekt niet zooveel zeldzamer is dan onder hen die zich wel eens de bloem der maatschappij achten. Hei is wel een verbazende gedachte, sat ai die heeran en dames, die profes soren, doctoren, rechtsgeleerden, regee- ringsleden, schrijvers zoozeer te kort komen in oorspronkelijk denkvermogen. Maar toch is het zoo." WJj vinden dit een nog ai merkwaar dig stukje, zegt het orgaan van mr. Lohman. Vooreerstom de juiste opmerkingen,die hier aan het adrea der sociaal-democra ten worden gemaakt. Deze heeren kun nen wel nu en dan heel wljage8rig ver klaren, dat z|j hun tegenstanders geen kwade trouw aanwrijven noch persoonlijk bedoelen te beleedigen. het fait ligt er toe, dat de eenvoudige man al die verwijten van „huichelarij", „klassezelf zucht", „branökastdelirium" enz. enz. letterlijk neemt, en er zich door laat opzweepen tot haat en nQd. Bovendien klopt ook bjj de heeren zelf de practjjk maar al te vaak niet op de theorie. Op zich zelf is dit weinig te verwonderen. Want een theorie, die zóó onhoudbaar en dwaas en met zichtbare feiten in strijd is als de Marxistische van het heel de gedachtenwereld beheer schend klassebe- lc.ng, wordt varzelf en natuurlijkerwijs in de practjjk op zjj geschoven. Jammer maar, dat de hoeren dhn niets overhou den dan persoonlijke grofheden, die hen tegen wie ze gekeerd zijn niet deren, maar die wel hen wien ze worden aan- gepreekt ongelukkig maken, en bovendien de samenleving vergiftigen en de maat schappij ontwrichten. Deze kanker der sociaal-democratie wordt door den beer v. Et-den met vol komen juistheid aangewezen. Maar in de tweede plaats lijkt ons zfja stukje merkwaardig, vervolgt „de Nsd." inzoover hier weer de zonderlinge hebbelijkheid voor den dag komt, om de meening van dan tegenstander aan „dom heid" en gemis aan „zelfstandig denken" toe te schrijven, Werkt hier een soort, atavisme Men weet, dat de liberalen vroeger desgelijks deden. Bij de sociaal democratie openbaarde zich dit gemis aan eerbied voor ander mans overtuiging in een anderen, schan delijker vorm. H(j bezat te veel eergevoel om zijne medeschuldigen te verraden, en zoo werd bjj alleen gestraft. Het vonnis luidde zeven jaar tuchthuisstraf. Zjjne vrouw, geen middelen bezittende en zwaar lijdende onder het misdrijf van haar echtgenoot, vond een onderkomen bjj haar ouderen broeder, den gepensiou- neerden majoor Hartmann, een weduw naar met een zoon, die in de naburige badplaats Freienwalde leefde. Mevrouw Werling schreef aan haar man in het tucnthuis. Haar dochtertje had men onkundig gelaten van het lot haars vaders en zoo teruggetrokken als moeder en dochter daar leefden kwam er wel nie mand op de gedachte, dat zij de vrouw en het kind waren van den man, die wegens het maken van valsche wissels in den kerker zuchtte. Heinz Werling antwoordde zjjn vrouw in een berouw vollen brief. Hjj schreef, dat hij het eeniga midd6l van boetedoe ning zou aangrijpen dat hem overbleef, en dat zjj ter wille van haar kind daarin moest toestemmen. Onteerd door een vonnis, zou hjj na zijn ontslag uit het tuchthuis toch nooit weer een fatsoenlijke positie kunnen innemen, daarom zou hy haar nooit weder tot hulp en steun Wordt 't nu by de ana'chisten tot welks vreedzame species de heer v. Eeden behoort weer „domheid" Dit zou dan een interessant geval zjjn voor de bastudeerders der hereditsitaleer nieuw materiaal voor de conjectuur, dat een erfeiyk gebrek van grootvader op kleinzoon overgaat. De dlenstyd van het bl(j vend gedeelte der lichtingen van 1903 zal niet, zoeals vroeger, in twee ploegen worden verdeeld, doch zuiien da tot don dienst aan te wyzen miliciens, na het volbrengen van hunnen eersten oufeningatyd, nog acht maanden achtereen voor het blijvend gedeelte onder de wapenen worden ge houden. De deze maand benoemde 2e luite nants zuilen up 8 Augustus a.a. worden beëauigd es in functie gesteld. yUmsmg&M, SO Juli. In eene gisterenavond in het lokaal „De Oude Vriendschap" gehouden buiten gewone algemeens vergadering van de vereeniging „Viissiugea Vooruit," onder presidium van den waarnemenaen voor zitter den heer W. L. Winkelman, werd 0.m. verstag uitgebracht van het gehou den festival. De heer G. Kotte, secretaris der vereeniging, had de gebeurtenissen van dien feestdag keurig beschreven en deed daarvan voorlezing. Zjne werk zaamheden ten opzichte daarvan werden door de l6dan zeer geapprecieerd. Aan het verslag door den. penningmeester, den heer L. van Aartsen, uitgebracht, ontleenen wjj het volgendeAan parti culiere bydragen werd ontvangen f 64,76, het saldo in kas der vereeniging bedroeg f 119,96s, te zamen f 174,71'. De onkosten in verband met het gehouden festival bedroegen f 107,68, zoodat de kas der vereeniging thans een batig saldo aaawyst van f 67,03'. De heer Winkelman maakte de opmerking, dat in andere steden by een gehouden festival de kas een te kort aangeeft. Dat dit niet het geval is by de jonge vereeniging is voornameiyk te danken aan het zuinig beheer van den penningmeester. De vergadering sloot zich bjj het gesprokene van den heer Winkel man aan. Wegens ontstane vacaturen werden tot bestuursleden gekozen de heeren W. L. Winkelman, P, G. Jobae en 1. Fonteyn, die zich de benoeming als zoodanig hebben laten welgevallen. By de verdere besprekingen, die piaats hadden, werd het plan geopperd een tentoonstelling te houden op het gebied van zeewezen, omdat Vlissingen, een plaats aan de zee gelegen, op dat gebied heel wat bydragen zou kunnen leveren. Dit initiatief void a'gamesnen by val en de voorzitter zeide een grondig onderzoek naar het mogelyke daarvan toe. kunnen zya. Derhalve was het zyn wil en wensen, dat zj hem voortaan als een vreemde zou beschouwen. Aan zijne dochter moest gezegd warden, dat haar vader dood wasDooit wenschte hy weder eenig reent op vrouw en kind te laten gelden. Majoor Hartmann drong er op aan, dat zyne zuster in deze levenslange scheiding zou bewilligenhy meende dat zy dit wel verplicht was, al ware het slechts om hare dochter, die byna volwassen zou zya waaneer de misdadiger uit de gevangenis ontslagen kon worden. Alle hoop op eoD gelukkig huwelijk van hare dochter zou zy vernietigen, wanneer zy tot haar man terugkeerde. Met bloedend hart stemde mevrouw Werling nu toe ter wille van hare dochter. Nu was Heinz Werling weer vry man. Maar de kleine som gelds welke hy vier weken geleden als uitgangskas had ontvangen, was tot den laatsten penning verbruikt. Da eerste kans om iets te verdienen was hem daareven aangeboden door een berucht misdadiger, die met hem in het tuchthuis had gezeten. f Wordt vtrvuigd.)

Krantenbank Zeeland

Vlissingse Courant | 1903 | | pagina 1