Dinsdag
14 Juli.
liaseilaoÉoho Mits.
flo. 163.
41e Jaargang.
1903.
VLISS1NGSCBE COURANT
prQa par drie maanden f 1.30. Franco per post 1.50.
Afeonderiyke nummer* 6 cent. Men abonneert zich by alle Boek
bandelaren, Postdirecteuren of rechtstreek* by den Oit ges er
F. VAM SB VKLÏB Ir., Seine Markt, I. 187.
ABVERTENIIÊNTan 1-4 regels /."0.40. Voor eiken regel
meer 10 cent. Bij directe opgaaf Tan driemaal plaatsing derzelfde
advertentie wordt de prijs slecht* tweemaal berekend. Groots letter*
en cliché'* naar plaatsruimte.
\|a} Ragslïiisiss«atei E»»- «a fssstSagMk
TelepboonnasRMer IO.
&^2&«m«at»-MTSrteattSa op sees voosdaelige Teertnate,
H. M. de Koningin en de Prins der
Nederlanden komen den 3den Augustus
te Schwerin aan, om daar en te Raben-
steinfeld een langdurig bezoek te brengen.
Het kiesrecht-rapport der Liberale Unie.
De „Arnhemsche Courant" brengt in
een eerste hoofdartikel over dit rapport
hulde aan de commissie die het samen
stelde; deze heeft van de dris vraag
stukken, waaromtrent haar preadvies
was gevraagd, inderdaad een omvangrijke
studie gemaakt, waarvan het hoofdbestuur
der L. U. terecht gezegd heeft, dat zjj
getuigt van groote zaakkennis. De ,A.Ct."
-kan echter niet toegeven, dat de studie
ook volledig isby haren opzet van de
behandeling vanhet „kiesrechtvraagstuk"
had de commissie het passief kiesrecht
voor de Tweede Kamer niet buiten be
schouwing moeten laten.
Verder vraagt de ,A. C.» of materiaal
te verzamelen voor .nadere bestudeering"
wel het naasts doel was van het onderzoek.
Is werkelijk het rapport, zooals
het hoofdbestuur zyn voorbericht be
gint, te beschouwen als een uitwer
king van 1 van het Unie-programma,
dan ligt toch het zwaartepunt alleen en
uitsluitend in de conclusies, waaromtrent
de .Liberale Unie» zich zal moeten
verklaien, en niet in het r(jke .materiaal
tot nadere bestudeering," waarmede de
commissie vermoedelijk niets meer heeft
beoogd dan in den breede den ge-
dachtengang te ontwikkelen, waarlangs
zy tot hare conclusion gekomen is. Zjj
heelt daarmede gegeven eene toelichting
daarvan, en niet bedoeld, naar wy
althans hopen, stof te verzamelen,
waarover nu nog weer eens eenige jaren
theoretische beschouwingen geleverd
zouden kunnen worden. Trouwens, waar
de commissie Invoering van algemeen
kiesrecht aanbeveelt, allereerst „uit het
oogpunt van zelfbehoud voor den Siaat",
en bovendien omdat slechts daardoor
„opheffing mogeiyk is van de gebreken
van den tegenwoordigen toestand", kan
het naaste doel van baar onderzoek
moeilijk geweest zyn stof te leveren,
om nu nog eens lang en breed over het
kiesrechtvraagstuk te kunnen redekavelen.
Maar het hoofdbestuur der L. U. schynt
geen haast te hebben. Rn de .Arnh. Ct."
vraagt zich zelve afwat zal er kunnen
gebeuren? Indien het de L. U. eens
ernst werd met de verwezeniyking van
deze hervormingen ach, het rapport
zou zeer wel kunnen biyken een nieuwe
oorzaak van verdeeldheid te zyn.
Dit vermoeden uitsprekende, denken
wij zelfs nog niet aan die aangeslotenen
by de „Liberale Unie», wier liefde voor
algemeen kiesrecht een zuiver platonische
is, en die, wordt het met de toepassing
daarvan werkeiyk ernst, voor die conse
quentie van het program terugschrikken
PBUIllBTON.
vrij mar het JBngekch.
208.)
»Wy hebben nog nooit geiyk gestaan,
Maurits," zeide Archibald, „want liever
harl ik gewild dat myn arm ware ver
lamd, dan dat ik hem ooit zou hebben
opgeheven met het doel om u te schaden.
Schiet zoo gy wilt dan zal ik zeggen,
dat het een krankzinnige, maar niet
myn broeder is, die my doodt."
Maurits wierp het pistool op den grond
en trad naar de deur. Archibald riep hem
by zyn naam, waarop hy zich omkeerde
en zeide
„Volg my niet. Laat my met rust en
verstoor my dezen avond niet langer.
Laat my denken - laat my tot my
zullen. Dat er na den 26an Januari
1901 dezulken in het verband der „Lib.
Unie" gebleven zyn, kan niet worden
betwyfeld, Maar ook zullen er zyn, die
overtuigd van de noodzakeiykheid van
algemeen kiesrecht, niettemin met de
voorgestelde uitsluitingen nietinstemmen,
omdat ze die hetzjj te eng, hetzy te
ruim genomen achten, of die, kan het
tot Grondwetsherziening komen, 't on
geraden achten de getrapte verkiezingen
voor de Eerste Kamer wederom in do
Grondwet vaat te leggen. Met het oog
op hen, die aan deze of andere bezwaren
overwegende beteekenis hechten, zou
het rapport ons dus wel eens verder, in
plaats van nader tot het doel gebracht
kunnen hebben.
Hiermede is geenerlei blaam op het
rapport of tegen de commissie bedoeld,
op wier verdietste wy werkeiyk niets
afdingen. Maar en hier zouden wy
eerder geneigd zjjn te komen in het
schuifje, door het hoofdbestuur in het
begin van het voorbericht bevaren,
is 'tuit practisch oogpunt wel aan te
bevelen, de conclusiën waartoe de com
missie gekomen is oi later het hoofd
bestuur zal komen, door eene beslissing
by meerderheid van stemmen als het ware
in te lijven in het partyprogram Wy
betwyfelen 't zeer. Men kan toch over
tuigd voorstander zyn van algemeen
kiesrecht, van eene andere samenstelling
der Eerste Kamer en van de invoering
van een evenredig kiesstelsel en toch
ernstig bezwaar maken met de conclu
siën der commissie, of welke andere
daarvoor later in de plaats mogen tre
den, in alle byzonderheden mede te gaan.
Protectie,
Het eerste nummer is verschenen
van „De Protect iebode,» gewyd aan de be
langen van landbouw, industrie en han
del, officieel orgaan der Nederl. vereeni-
ging1 tot bevordering van nationalen ar
beid, gevestigd te Utrecht. Het blad staat
onder redactie van den heer H. Schomeyer
Jacz. te 's Gravenhage en onder de mede
werkers treffen wy uit provincie aan den
heer F. Hombach, lid van de Pcov.
Staten te Hulst.
Aan het eerste artikel .Ons doel"
ontleenen wy het volgendeEr is een
tyd geweest, waarin men by na geen be
scherming behoefde, wyi landbouw en
nyverhetd bloeiden. Maar die ligt reeds
lang achter ons.Deons omringende landen
hadden voor dien veranderden toestand
een open oog, en verplaatsten de bakenB,
waar de strooming eene andere richting
genomen had. Zy voeren er wel by.
Nederland volgde dit goede voorbeeld
niet, en liet ondergaan, wat der con
currentie het hoofd niet bieden kon, en
kwijnen, wat nog met moeite staande
bleef.
Dat hierdoor een toestand als van
overbevolking geboren werd, kon niet
achter biyven. Want voor de steeds toe
nemende bevolking was zoomin plaats
zeiven komen».
.Gy zult terugkeeren
„Ja ik zal terugkeeren.»
Snel verliet hy de kamer, liep de trap
af en spoedde zich naar buiten om in de
nachtlucht de verkoeling te zoeken, waar
naar hy scheen te verlangen. Eenigen
tyd liep hy blootshoofd, tot hy zich tus -
schen de hagen op den landweg bevond,
waar aan beide zyden breede bermen
waren. Hier zou hy zich andermaal heb
ben neergeworpen, en zich zoo aan zyne
smart hebben overgegeven, zoo niet op
eens de stilte van den nacht door een
pistoolschot ware afgebroken, dat door de
eeho's herhaald werd, terwyi de honden
der naburige hoeven door hun luid geblaf
en de vogels, die verschrikt uit hunne
nesten vlogen, hem niet uit zyne som
bere stemming hadden opgewekt.
Hij bleef staan, bracht zyne handen
aan de slapen van zyn hoofd, daar hy
niet wist, wat er geschiedde en waar
hy was, dan toen de echo's waren weg
gestorven. Toen keerde hy zich om, sn
liep zoo hard hy loopen kon naar het
huis kort te voren door hem verlaten,
„God helpe hem, en vergeve het hem
Ik had vergetenriep hy terwyi hy.
als een razende zich voortspoedde.
als voor de werkkrachten der teniet
gaande bedryven. De werkeloosheid nam
dan ook voortdurend toe en biyft toe
nemen, Wie een leeftyd bereikt heeft,
waarna hy voorheen nog jaren aan het
werk kon bljjven, wordt nu vervangen
door jongere krachten, en gaat daardoor
een toekomst te gemoet zoo treurig, als
zich maar denken Iaat.
Dit is slechts een der ongezonde tos
standen uit het loontrekkend deel der
bevolking, dat met veie zou kunnen
vermeerderd worden. En als men vraagt
naar de kleine burgery van schippers,
kleermakers,schoenmakers,endergeiyken,
dan zyn er voor alle bedryven te veel
menschen, zoodat de een al moeiiyker
dan de andere het leven doorworstelt.
Daarentegen is er in de ons omrin
gende landen plaats en brood voor allen,
die willen werken. Moesten vroeger dui
zenden uit Duitsohland in ons land hun
brood zoeken, thans is het omgekeerd,
en gaan duizenden onzer naar Duitscb-
land, dat zyn arbeid beschermt en daar
mede zyn arbeiders.
En waar deze treurige toestand, naar
ons oordeel, geheel ten laste komt
van ons tegenwoordig vryhandeisstelsel,
daar zal het ons streven zijn, geiyk reeds
is gezegd, den aandrang tot het verlaten
van deze verkeerden weg te versterken,
om te komen tot hst betreden van dien
der bescherming.
Naar men verneemt, zal de regeering
by aanvullingsbegrooting tot dekking der
gemaakte kosten vóór en tydens de spoor
wegstaking, een bedrag aanvragen van
ongeveer één millloen gulden.
Eet marine personeel.
Men zal zich herinneren dat by de
disoussies in de Tweede Kamer de mi
nister van marine door de heeren Staal
man eu Hugenholtz werd gewezen op
vermeende tegenwerking van de anti
alcohol-vereeniging en op slechte be
handeling van jonge matrozen.
Van don heer W. H. M yer, oud
marinematroos, ontving het „Hbl.» een
uitvoerig schryven te lang om op
te nemen waarin wordt betoogd
dat wel degeiyk te Soerabaja de „anti-
aleohol-vereeniging der Zeemacht" is
tegengewerkt.
In de cantine, zegt de heer Meyer
onder meer, werd de jenever by bier
glazen geschonken, in twee dagen tyds
was alleen aan klare jenever voor 1500
opgedronken. Toen de matroos le kl.
Meyer en een korporaal in een verzoek
schrift namens genoemde vereeniging
om verbetering in de cantinetoestanden
verzochten, werden zy beiden gestraft,
daar de vereeniging niet erkend werd.
Toen is later, door de hulp van inge-
zetenen van Soerabaja, aan den wal een
afschafferslokaal geopend, alleen toegan-
keiyk voor leden van dan Matrozenbond.
Verder geeft de heer Meyer byzonder
heden omtrent het geval, door den mi-
TIENDE HOOFDSTUK.
Archibald Hope meende dat het ergste
voorby was, nadat zyn broeder hem had
verlaten, zyn toorn had uitgewoed, en
Maurits zou weldra kalm en bedaard
terugkeeren, en zyn leedwezen over zyn
drift betuigen. Maurits zou de waarheid
in haar ware licht aanschouwen, en door
edelmoedige hoogachting voor Miss Kelp-
dale van alle aanspraak op hare hand
afzien. Al beschouwde hij zyn broeder
Archie niet meer met dezelfde liefde van
weleer, toch wilde hy hem recht doen,
en op verderen leeftyd zou hy hem niet
meer beschouwen als den medeminnaar,
die hem op eene onedele wyze had willen
verdringen.
Archibald liep in gedachte de kamer
op en neder, over den toestand naden
kende en medeiyden gevoelende met de
teleurstelling zyns broeders, daar hy al
leen in staat was zyne smart te begry-
pen. Hy zou biyde zyn, ais hy Maurits
wederzag, en hy hem al de vertroosting
zou kunnen aanbieden, die in zyn ver
mogen washem spreken over vroegere
dagen, en zoo noodig, zich tegen Maurit's
verwytingen verdedigen.
HQ nam het pistool op, dat op den
niater in de Kamer onmogelijk; genoemd,
van den jongen die in Indië weken aan
een zou zyn opgesloten in een onge-
ventileerd ruim van Hr. Ms. „Bromo»,
aan handen en voeten geboeid en met
een stalen ketting aan een stut vastge
bonden. Onpasseiyk geworden, zou hy
meer dan 24, uur in zyn vuil hebben
moeten biyven liggen.
Hy geeft verdere byzoader'neden, die
ons doen begrypen, dat de minister het
gebeurde voor onmogelijk houdt, doch
die de schryver aanbiedt door beëedigde
verklaringen te bewyzen.
Wy hop8n en vertrouwen, zegt het
„Hbl.", dat een ernstig en onpartydig
onderzoek den minister geiyk zal geven,
die het onmogeiyk acht dat iets dergeiyks
gebeurd zou zyn, waarby dan ook de
ontslagen matroos Meyer gehoord zal
worden, die in bovengenoemd schryven
getoond heeft zijn gedachten in helderen
vorm en in gematigde bewoordingen te
kunnen uitdrukken.
In de tsnue der marine-mach. komt
Mnneukort eon wyziging. Aan de leerl.
machinisten van de opleiding te Helle-
voetsiuis, die a. s. 18 Augustus in dienst
komen, is medegedeeld, dat zy moeten
gekleed zyn in lange jas met distinctieven
van goud.
Landverhuizing in Nederland.
Biykens het Landbouwverslag over
1900 was het aantal landverhuizers in
dat jaar aanzienlyk geringer dan het ge
middelde in de jaren 1861 tot en met
1900.
Het aantal weigestelden, 150 te zameD,
werd wederom overtroffen door het aan
tal mingegoeden en behoeftigen, te samen
601 hoofden van huisgezinnen en vry-
gezelien, zoodat met weinig uitzondering
deze 601 personen emigreerden ter wille
van lotsverbetering.
Oader de landverhuizers bevonden zich
351 personen, die met den landbouw
nauw in betrekking staan197 dagloo-
ners, dagloonsters en arbeiders, 110
knechten en meiden en 44 landbouwers.
Het aantal emigranten, dat hier te lande
geen beroep uitoefende, bedroeg 144 of
8 3 pCt. van het totaal aantal landver
huizers, tegen 10.7 pOt. in 1899 en
nagenoeg 18 pCt. in 1888.
Sedert 1861 werd het grootste aantal
emigranten in 1889 geteld, nameiyk
7607, terwyi ook de jaren 1881, 1882,
1892 en 1893 een in het oog loopend
hoog eyfer aanwyzen. In de jaren 1875
tot met 1879 bedroeg het aantal land
verhuizers niet meer dan 549, terwyi in
de jaren 1881/1890 dit gemiddelde ruim
71/» maal meer bedroeg of 4197 personen.
Sedert 1894 bleef het aantal verhui
zers, met een enkele uitzondering, zich
bewegen tusschen 1315 en 1776 perso-
neD, in 1896 scheen het dat het aantal
weder zou stygen, nadat in 1894 en
1895 een aanzienlijke daling had plaats
gevonden. Deze styging bleef echter tot
grond geworpen was, en legde het in de
doos op de tafelhy ging naar het venster
en zag naar buiten, waar bet donkere en
stille landschap zich voor hem uitspreidde,
nieuwsgierig welken weg Maurits was
ingeslagen, en hoe lang hy nog uit zou
biyven hjj naderde den schoorsteenman
tel en begon de banknoten glad te stryken,
die zyn broeder hem als scheurpapier
had toegeworpen, tot afdoening van
vroeger geleende gelden.
„Ik zou van Maurits dat geld terug
verlangen," zeide hij by zich zei ven,
„alsof ik zelf niet genoeg had I Arme
jongen i te midden van zyn gramschap
denkt hy nog aan zyne schuldenDat
is weer het eergevoel dat hem aange
boren is, en waarop ik myne hoop ge
bouwd heb, om hem te overtuigen. En
hy zal te trotsch zyn om met geweld
een meisje te noodzaken hem te huwen,
dat hem nimmer wederliefde schenken
kan. Zyn eenig streven zal zyn, wanneer
de bitterheid van zijn verlies voor be
rusting plaats gemaakt heeft, elk zyner
vroegere dwalingen, elk onrecht te ver
goeden.»
Hy streek met een tevreden gelaat de
banknoten glad, en legde ze onder een
zwaar porseleinen beeld op den schoor»
heden een op zichzelf staand feit, zoodat
het gemiddeld aantal landverhuizers in
de jaren 1895/1900 niet hooger was dan
1775, terwijl in de jaren 1891/1894 dit
gemiddeld getal nog S852 bedroeg.
'VMssingen, 19 JitU.
De in het werk gestelde pogingen om
het op de Suikerplaat geslagen Belgische
opleidingsschip „Ville d'Ostende" los te
krygen zyn ten slotte met goeden uit
slag bekroond geworden, daar het schip
gisterenmiddag is vlot gekomen, Het zal
nu naar hier worden gesleept.
By Kon. besluit ia met ingang van
15 dezer benoemd .tot plaatsvervangend
griffier by den raad van beroep voor de
ongevallenverzekering te Middelburg, mr.
H. Oale, advocaat en procureur aldaar
en is mat ingang van 16 dezer bevorderd
tot commies der posteryen 2a klasse,
de commies der 3e klasse K. A. Hey-
blom, te Middelburg.
De rechtbank te Middelburg heeft het
bevel tot gevangenhouding van Salomon
Koole, verdacht van den driedubbelen
moord te Kuitaart, weder met 30 dagen
verlengd.
Op Woensdag 29 Juli zal aan het ge
bouw van het prov. bestuur van Zeeland
te Middelburg worden aanbesteedhet
uitbreiden der onderzeesche verdediging
langs den Oosthavendam der haven aan
den Stoofpolder, bohoorende tot de wer
ken van de tramweghavens aan het
Zijpe. Raming f 27500.
Men schryft ons uit Ter Neuzen
De gemeenteraads-verkiezing alhier is
aan beide zyden met vuur gestieden. De
raad telt thans 7 anti-revolutionairen en
6 liberalen. De liberalen trachtten nu
weer de meerderheid aan hun zyde te
krygen. By de stemming werden 1190
stemmen uitgebracht, waarvan 23 van
onwaarde, zoodat de meerderheid 584
bedroeg. Alleen de heer A. C. N. Grenu
(lib.) werd herkozen met 613 stemmen.
Verder moet herstemming plaats hebben
tusschen de heeren A. van Dale (lib.)
mee 571, mr. F. C. van Deinse (lib.)
met 565, J. de Feyter (aftr. anti-rev.)
met 556, G. Wieland (aftr. anti-rev.)
met 553, L. de Koeyer (aftr. anti-rev.)
met 533, A. Moggré (lib.) met 523, C.
van der Hooft (aftr. anti-rev.) met 618
en A. G. Standaert (kath., gesteund door
de liberalen) met 506 stemmen. De heer
G. van der Peyi GzJz. (anti rev.) ver
kreeg 470 stemmen.
Men schryft ons
Zaterdag j, 1. werd door de vereeniging
van gediplomeerde oud-leeriingen aan de
steen daarop wilde hij naar het venster
terugkeeren en weder naar buiten zien,
of hy Maurits niet zag komen, toen op
eens de lichten uitgingen en de kamer
geheel duisternis was.
„Wie is daar?" vroeg Archibald bits.
Geen antwoord, en toch hoorde hy dui-
deiyk de diepe ademhaling van een man,
die zich slechts op weinig afstands van
hem bevond. Zyn hart begon sneller te
kloppen, maar zyne tegenwoordigheid
van geest begaf hem niet. Bewust als
hy was van een nieuw e:. vreeseiyk
gevaar, dat hem dreigde, was hy gereed
het af te wachten, nadat hy van zyne
eerste verbazing bekomen was. Hy was
verontwaardigd over den lagen trek,
welke de lafaard hem speelde, die van
de duisternis gebruik wilde maken om
hem, ongewapend als hy was, te willen
treffen. Zyne eerste gedachte was dat
Maurits teruggekeerd was, dat deze, dwa
zer en gevaariyker dan hy vermoed had,
aan de verzoeking om hem te dooden
geen weerstand had kunnen bieden. Doch
even spoedig had hy die gedachte van
zich geworpen, daar het onvereenigbaar
was met diens karakter.
Wordt vmxtïgd.)