Dinsdag
ii Februari.
liieilffiioli liriö Éi.
FEUILLETON.
$0. 46.
41e Jaargang
1903.
ISSIieSCUE COURANT
t>#fS
PiQa per drie maanden 1.80, Franco per poat
Afzonderlijke nummer* cent, Men abonneert rich bij alle Boek
handelaren, Postdirecteuren of ree;itatreeto bfl dsn Uitgever
f. VAN m VWKÊ, Jr., Sarins Markt, I. ÜT,
AEVERTENTIËN rsn 1-1 regels f 0.40. Voor eiken regel
mesr 10 cent. B{j directe opgaaf van driemaal plaatsing derzeifde
advertentie wordt de prijs slechts tweemaal berekend. Groots letters
sn cliché'» naar plaatsruimte.
Vs,ï«»k§*t iEgelfSgs HÖgasaailöfS ®g I®a- ®m tessgia§®s.
TalcphSoanmoaieir IO»
Aiwanmeafg-AdrartenifiEn
seas vooïdssiSga vooirwessüaH,
Over de staking.
Er staan, zegt „Het Vaderland,deze
week in de Tweede Kamer beraad
slagingen te wachten van ongewone
belangrijkheid. Er is een oogenblik ge-
weeBt verplaatsing van gezag. Door de
arbeiders is van hun macht een gebruik
gemaakt, dat enkel machtsoefening was,
geen oefening van recht. Hierover z(Jn
ge opinies niet dermate verdeeld, dat
ait punt de Kamer lang zal behoeven
bezig te houden. Zy zal inzien beter te
doen met een ander vraagpunt to be
sprekenop welke wijze men het
jest herhaling van het gebeurde voor
komen kan.
Men heeft van onderscheidene zijden
je strafwet willen te hulp roepen. Zoo
kan men aan bepaalde categorieën van
arbeiders het recht van veresniging, ook
bet recht van staking, ontnemen. Nu ia
bet duidelijk, betoogt het blad, dat een
ontneming of een beperking van het
joel ver zou voorbijschieten. Wij zoulen
een groote schrede achteruit dosn, be
knotten we dat recht voor oen gedeelte
onzer medeburgers. Eeuigazins anders
staat het met het recht van staking.
Want er zijn gevallen, waarin dit recht
niet zonder onrecht te plegen kan worden
uitgeoefend. Een rechtmatige vereeniging
kan onrechtmatige middelen gebruiken.
Wil men dit verhinderen, zoo dient
men niet de vereenigicg, maar het middel
te taffen. Dit zal men evenwel niet
kunnen doen, meent het blad, met een
strafwetsartikel. De strafwet is een nut
tig wapen tegen het individu, maar niet
tegen een massa individuen. Het ia het
blad volstrekt niet duidtiyk, hoe vrienden
van het gezag op wettelijke bepalingen
kunnen aandringen, die niets anders
kunnen doen dan het gezag der wet
ondermijnen.
De oorzaak van het kwaad schuilt
mee in slecht opge roede gewetens. Eu met
geen strafwetaartikel voedt men gewetens
opmet geen strafwetsartikel voorkomt
men de schadelijke uitbarsting van dui
zenden slecht opgevoede gewetens tegelijk.
Het Vaderland gelooft, dat er geen beter
opvoedingsmiddel is dan het verleenen
van vertrouwen en het opleggen daarmee
van verantwoordelijkheid.
B(j staatsexploitatie, waar van door
particulieren te behalen winst geen
sprake zou zijn, zou waarschijnlijk door
de spoorwegbeambten hun verantwoorde
lijkheid sterker worden gevoeld. Daar
zou op hen beter staat z(jn te maken.
Maar ook wanneer de particuliere ex
ploitatie van spoorwegen bestendigd
wordt, is van de georganiseerde spoor
wegbeambten ten algemeenen nutte profijt
te trekken. Met loyauteit behooren thans
de directies de belofte gestand te doen
dat zü de vertenigingen van spoorweg-
1 zullen erkennen. En de bestuur
vrij naar het Engelseh.
91.)
Hy zou zijne ooron niet hebben willen
geloover, zoo bij haar in dat kleine
vertak voor zijn geluk had hooren bid
den en wtenen en de liefde betreuren
die zij gehoopt had eens te winnen, zelfs
'h weerwil van het bewustzijn, dat bij
te aanzienlijk, te rijk en te verstandig
was voor het nederige, stille leven dat
ZU leidde.
Hij ging voort en dacht aan Louisa
Kelpdale, niet aan Mary Prayse. De
laatste had h(j den rug toegekeerd de
andere naderde h(j toen de zon onder-
ging en hij den heuvel beklom. Het
was nu het laatste afscheid tot zijne
ders van deze vereenigingen zouden
schromeijjk tegenvallen, zoo zij hun
vtirantwoordelijkheid niet gevoelden ook
in dezen zin, dat het stellen hunnerzijds
van onmogelijke eischen on vooral
het willen doordrijven van die eischen
more6l een misdaad is al valt hij dan
~'st onder de strafwet.
Er is verder, betoogt het blad, nog
wei een en ander te doen, van regeerings-
wege zoowel als particulieren kant. Be
raamt de regeering een postdienst met
allerhande vervoermiddelen, zij handelt
prijzenswaard. Gaat zij meer werk maken
van het vormen van spoorwegcompag-
niën in het leger evenzoo. En bij het
nemen van maatregelen in dien geest
zal wellicht de tusschenkomst der
Staten-Gen6raal nog te pas komen.
Yan particuliere zijde kan men werk
mansbonden van orde stichten. Een
loffelijk bedrijf, zegt het blad, wanneer
die bonden spruiten uit der werklieden
eigen vrijen wil. Het meent, dat het
sympathiekste wellicht wat dot dusver
geschiedde de poging was, die een goed
deel van den Amsterdamschen handel
in het werk stelde om arbritrage-com-
missies te vormen, samengesteld uit
arbiters van beide partijen. Dat ac'at het
blad het aangewezen vredelievend middel
tot oplossing en voorkoming van ernstige
arbeidscor flicten.
Tegen de algemeene werkstaking.
In eene vergadering van na te melden
hoofdbesturen is vastgesteld het volgende
Manifest aan de Nederlandsche arbeiders
De hoofdbesturen van het Nederiand-
sche werklieden verbond Patrimonum,
den Christelijk Nationalen Werkmansbond
de Werkliedenvereniging „Maarten Lu
ther" en het Christelijk Arbeidssecretariaat
spreken hunne verontwaardiging uit over
den oproep tot staking uitgegaan van
zich noemende neutrale en socialistische
bonden op 20 Februari te Amsterdam
vergaderdprotesteeren tegen de poging
om de Ned. arbeiders te brengen tot
revolutionair verzat en beslisten strijd
met de christelijke verhouding tusschen
volk en overheid, niet te rechtvaardigen
door het bestaan van rechtmatige grieven
onder de spoorwegarbeiders
spreken huDne overtuiging uit dat de
arbeidersbeweging door de paden van
het recht te verlaten zich de kracht tot
blijvend welslagen rooft, daar Gods zegen
niet kan rusten op een streven waarin
met zjjn woord en wet niet wordt gerekend;
zijn overtuigd dat dit ministerie krach
tens zijn beginselen en regeeriDgsprogram
bij het vervullen zijner zware taak de
rechtmatige zelfstandigheid der arbeiders
zal handhaven
verklaren dat de christen-arbeiders de
regeering in deze moeilijke tijden hebben
te steunen
en roepen alle arbeiders van christelijk
beginsel op zich te organiseeren in eigen
vereenigiDgen opdat ook in de vakbewe
ging de doorwerking der revolutionaire
zaken hem weder zouden terugroepen
en hoe gaarne zou hij nog eenigen tijd
verwijld hebben, dan zou hy, dat wist
hjj, haar gaheele vertrouwen langzamer
hand hebben weten te winnen, en dui
delijk zijne nieuwe belangstelling in
haar hebben bewezen.
Zij wachtten hem reeds op den heuvel
om afscheid van hem te nemen de
oude man in zijn rolstoel met het lui-
paaravel over zijne knieën en de banden
gevouwen alsof hij bad, en zooals hjj
hem reeds zoo dikwijls gezien had de
hazewindhond Prince voor hem liggende,
nu niet meer dat koddige voorwerp,
met den zjjdan zakdoek om don kop,
dien Job in stilte zich had toegeëigend
Job op een afstand, zwijgend en norech
en met een strak gelaat, volgens ouder
gewoonte en Louisa Kelpdale, naast haar
grootvader, met hare handen over den
rug van den stool en hare oogen gericht
op hem, dia langzaam de helling be
klom en boven die allen in dan gloed
der dalende zon op den achtergrond de
groote beuken, die hunne kruinen tot
de roodgekleurde wolken verhieven, en
boven alles hun nauwlettende zorg en
eerzucht uitmaakten.
Het was een fraai schilderij, meende
beginselen words gekeerd en de strijd
voor het recht en belang der arbeiders
worde gevoerd naar de beginselen van
Gods woord,
Over Vrij Antirevolutionairen ea
Christelijk-stori echen
Naar aanleiding van ds berichten over
de aanvankelijk tot stand gekomen fusie
tusschen beide bovengenoemde politieke
grospen, maakt „Het Oantium" de vol-
gande opmerkingen
De programs der zich vereenigde groe
pen zjjn niet volkomen gelijkluidend.
Hebban de leiders omtrent de punten van
verschil esn accoord met elkander ge
troffen Men hoorde reeds verluiden, dat
de heer Lobman, zjjn standpunt in zake
de verhouding van Kerk en Staat ter
wille der combinatie verlaten had maar
daargelaten nog, of deze mededeeling
juist is, zjjn er, behalve dit punt, andere
qaaesties, waaromtrent het van belang zal
zijn de oogmerken der zich eventueel
constitueerends nieuwe party te loeren
kennen. En wjj denken hierbij vooral
aan het onderwijs, in 't bijzonder aan het
vraagstuk van het hooger onderwijs.
Dat omtrent deze gewichtige materie zich
wel eens wry ving d6ed gevoelen tusschen
„Nederlander" en „Standaard" is van
algemeens bekendheid. Auti-revolutionai
ren en vry antirevolutionairen bleken op
dit punt niet geheel accoord te gaan. Zal
de in uitzicht gestelde fusie met chris-
teiyk historischea hierin op een of andere
wyze verbetering brengen Zal zij iu !t
algemeen van invioed zyn op de houding
tegenover het mimateri9 aan te nemen
Zal zy ook een samensmelting met de
Friesche christeiyk-historischen voorbe
reiden.
De nasste toekomst zal wellicht het
antwoord geven op deze vragen. Voors
hands zou m9n zeker in de fusie geen
daad van vyandschap mogen zien jegens
het kabinet, daar bi do vry antirevolu
tionairen èa christelijk-historischen tot
de iegeeringsmesrderheid worden gere
kend. Veeleer zou men er zich over
kunnen verheugen dat tegen de „spiyt-
ziekte" werd gereageerd en aan de ver
snippering van krachten in allerlei groe
pen en fracties door nauwe verbieding
paal en perk gesteld.
Echter zouien de oningewyden zich
wellicht af)ragen, waarom de ongeorga
niseerde antirevolutionairen niet liever
hebben getracht zich met de georgani-
seerden te hereenigon, en voorts waar
om eerstgenoemden indien de berichten
althans juist zyn zich voortaan chris-
teiyk historischan zullen noemen en niet
christeüjk-nationalen,aan welke benaming
men vóó: eenigen tyd de voorkeur scheen
te geven.
Da Koningin en de Prins der Neder
landen waren giaterenvoormiddag in de
Duitsche kerk onder het gehoor van
ds. Quant, en de Koningin Moeder in de
Groote kerk, ondrr gehoor van ds.
Zeydner.
Archibald, terwyi hy zyne nieuwe vrien
den naderde.
ACHT EN TWINTIGSTE HOOFDSTUK.
„Daar komt Mr. Hope," zeide Lou'sa
tot haar grootvader, toen Archibald den
heuvel opklom.
„Dat weet ik dat zie ik, myn waard-
ste," was het by na scherpe antwoord.
Sir William Kelpdale bad twee uren
op hem gewacht, en was daardoor on
geduldig geworden, ofschoon by niet had
erkend dat hy Archibald vrosger ver
wacht had. Hjj was byna geneigd te
gelooven dat Archibald zonder verder
afscheid te nemen naar het noorden
vertrokken was, toen zyn scherpziend
oog hem de groene helling zag opkomen.
Job Fritton verdraaide zyne oogen stuip
achtig, zag ter zyde naar Archibald,
terwyi hij begon te kuchen, zooais by
gewcor, was ta doen, wanneer ham iets
onaangenaams naderde en Prince begon
vrooiyk te blaffen, en snelde den heuvel
af hem te geracet, zich waarschyniyk
alles van zjjn hoofdwonde te binnen
brengende en van de belangstelling des
aannemers in zyn oDgeluk.
Archibald had eindeiyk den heuveltop
bereikt en drukte den baron en diens
Arbeidscontract.
„Naar het „Volkdagblad" verneemt
is op da landsdiukkery een wetsontwerp
ter perse, waarin het arbeidscontract
wordt geregeld en waardoor niet alleen
de spoorwegambtenaren maar alle arbei
ders in hunne rechten zouden worden
getroffen.
Zondagsrust.
Uit het jaarverslag der Nederlandsche
Vereeniging ter bevordering van Zon
dagsrust over 1902 bljjkt, dat het leden
tal, dat nagenoeg stationnair bleef, pl.m,
2400 bedraagt, verdeeld over 22 afdee-
lingen en 64 correspondentschappen.
Bovendien zya bij de vereenigingen of
bij bare afdeelingen aangesloten byna
40 vereenigingen, waaronder met een
groot ledental, zooals byv. het Ned.
Werkl.-Verbond Patrimonium ea de
Soc. Dem, Arbeidersparty.
Scmeente veldwachters.
De vereenigingen van gemeente-veld
wachters in Zuid-Holland, Zeeland en
Noord-Holland, hebben aan de Tweede
Kamer een adres gericht, waarin zij
herinneren, dat door haar, respectieseiyk
ieder voor zich in de maanden October
en November 1902, adressen zyn ver
zonden aan de Tweede Kamer en aan
den minister van binnenlandscho zaken,
waarin werd verzocht om wijziging van
art, 136 der Gemeentewet, in dier voege
dat hun salaris niet langer woide be
paald door den gemeenteraad, doch door
den Staat, geiyk zulks geschiedt voor
de onderwyzers, zoomede urn een mini
mum-salaris van f 640 en hst verbon -
dena daaraan in overeenstemming met
de Bjks-politie.
Tot hun aller leedwezen is in de be-
grootingsdebatten voor 1903 met geen
enkel woord over die adressen gerept.
Zij verzoeken daarom de Kamer, by de
aanstaande gemeentewetswijziging of bij
de aanstaande begrooting, genoemd adres
in ernstige overweging te willen nemen.
Ter gedachtenis aan den geboortedag
van Zyne Majesteit, wyien Koning Wil
lem den Derden, werd door de „Konink-
lyke Vereeniging van gepensioneerde
onderofficieren en minderen van het
Nederlandsche Lager" ten doei onderstand
aan militaireD, gepensioneerd vóór de
Wet 1877 en hun weduwen, op 19 Feb.
jl. aan 189 hoogbejaarde ieden dezer
Vereeniging en aan 170 weduwen van
leden uitgekeerd een bedrag van ruim
f 12,000.
Voor de leden, die in den graad van
onderofficier zyn gepensioneerd, bedroeg
die uitkeering f 50 voor hen die bene
den dien graad zyn gepensioneerd en den
leeftyd van 70 jaren hebben bereikt f 45,
terwyi aan hen, die dien leeftyd nog
niet hebben bereikt f 40 werd uitgereikt.
Deze byslag op bet onder vroegere
wetten toegekend karig pensioen, wordt
kleindochter de hand.
„Wat komt gy laat, Hope," zeide Sir
William. „Ik dacht dat gy vroeg in den
namiddag zoudt gekomen zyn, om af
scheid van ons te nemen."
„Ik ban tot het laatste oogenblik toe
bezet geweest."
„Gij reist zeker den geheelen nacht
door naar het noorden."
„Ja."
„Hoe zult gy aan het station komen
„Mr. Prayse zal er my in zjjne ej6es
heen brengen,"
„Ha I ik dacht er niet meer aan dat
de oude Prayse ook al uw vriend is,"
merkte Sir William aan„het schynt
dat alle karakters zich tot u getrokken
gevoelen, even als zy zich hoe langer
hoe verder van my verwyderen en my
en myne bedoelingen wantrouwen."
„Dat is geen waarheid, grootpapa,"
zeide Louisa.
„Wel, doet gy het niet even zoowel
ais de rest?" zeide hy, haar met een
glimlach aanziende, en daardoor eene
geheele andere beteekenis aan de woor
den gevende, die anders als een verwyt
zouden geklonken hebben. „Kan ik op
uwe handelingen vertrouwen - ont-
vluchttet g|j my niet voor eenige dagen
tweemalen per jaar uitgekeerd, n. m. in
het begin van de maand November en
op den hierboven aangegeven dag en ba-
draagt aizoo onderscheideniyk f 100, f 90
en f 80, terwyi ds weduwen van leden
over beide uitkeeringen f 60 ontvangen.
Genoemde Kon. Vereeniging wordt tot
deze belangryke uitkeeringen in staat
gesteld door een Rykssubsidie, door her
haalde schenkingen van H. H. M. M. de
Koninginnen en door jaariykschebydragen
van de natie en bet leger.
Deze Vereeniging bestaat op 28 Feb.
a. s. 24 jaar en het ft in dien tyd onge
veer f 325,000 uitgekeerd.
Neerbosch.
Ds heer A. Voors, pred bij da Harv.
gemeente te Wolvega (Fr.), is benoemd
tot directeur der Weesinriehtiag te Neer-
boseta,
Ter plaatse, waar men er ateilig over
ingelicht moet zijn, werd in verband
met loopende geruchten verzekerd, dit
van een poging van Carnegie, ter vsr-
kryging van ta 's Gravenhaga gelegen
Saksen Weimar'sche landgoederen om ar
een gebouw voor bet Arbitragehof te
stichten, hoegenaamd niets bekend is.
Schrijver by bat gevangeniswezen,
De minister van justitie brengt ter
kennis, dat in de maand April van dit
jaar een vergeiykend onderzoek zal plaats
hebben van sollicitanten naar de betrek
king van schryver bij het gevangenis
wezen, dio ten minste dan leeftijd van
achttien jaren hebben bereikt.
Zy die voor benoeming in aanmerking
komen, zullen bij vacature in de volgorde
van het verkregen rangnummer kuanen
worden aangesteld als schryver 2den
rang, op een aanvangsjaarwedde van
f500.
Bijzonderheden geeft de„St.-Ct."no.45.
Ned 2. Afr. Vereeniging.
De buitengewone algemeene vergadering
der Ned. Z.-Afr. Vereeniging, Zaterdag
te Amsterdam gshoudeu, werd geleid
door den heer J. A. Wormser. Uit de
meiedeelingen van het bestuur bleek,
dat tot ultimo Ja», met rente ontvangen
W6rd f 1.498.186 en tot dien datum
uitgegevenovergemaakt naar Zuid-
Afrika en naar de concentratiekampen
f 954.380, ondersteuning in Nederland
f 159 700, voor bet Koode Kruis f 82.485.
Te Pretoria was volgens bet laatste ont
vangen bericht f 85.000 in kas, d9 be
schikbare middelen bedragen thans nog
f 293 000. Aangezien bet Generale Boeren-
Hulpfonds het terrein dezer Vereeniging
betrad, heeft het hoofdbestuur gemeend
esn middel tot voortzetting harer werk
zaamheden gevonden te hebben in de
oprichting eener Zuid Afrikaansche Voor-
schotkas, waardoor een biy vende organi
satie ia gesticht om in dezelfde nooden
Had het geheel zich opgelost in een
vrooiyke scheris, dan meende Archibald,
behandelde de oude mau het verledens
al zeer vluchtig. Hy zou dit hebben
kunnen gelooven, zoo hy niet de scha
duw van het verledene zich had zien
uitspreiden over het gelaat der maagd,
waarop alle licht en leven schenen uit
gedoofd, tot de woorden, welke hy haar
toesprak, haar tot het tegenwoordige
deed ontwaken.
„Gy zult biyde wezen van myne
houthalskers ontslagen te zyn, Miss Kelp
dale, en uw park van alle vreemde in
dringers bevrijd te zien."
„Ja," zeide zij, „en vóór het jaar om
is zal myn grootpapa of ik het landgoed
van de geheele vernieling trachten te
verlossen. Ik heb hem heden zeer onder
houden over het wreede contract, dat
gedurende mijne afwezigheid gesloten
is. Gy en ik, Mr. Hope, hebt hierover
reeds vroeger gesproken, dat zult ge u
nog wel herinneren."
„Woórdeiyk."
„Hy had haar dien bedoslden morgen
beschuldigd van een romantisch meisje
te zyn, dat zich allerlei grillige voor
vallen schept, waarvan zy zelve de hel
din is, [Wcrdt vervolgd,)
