Woensdag 11 Februari, 35. 41e «laargang 1903. HISSIMSCIIE CÖIIRAMT. Prijs per drie maanden 1.30. Franco per post 1.50. Afzonderlijke nummers 5 cent. Men abonneert "rich by alle Boek- handelsren, Postdirecteuren of rechtstreeks bQ to O i t g 9 v e r F. VAN SS VXL®3 Jr., Kleins Markt, X. 1ST. ABVERTENTIÊN vsn 1— A .regel» f 0.40. Voor eiken regel meer 10 cent. By directs opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjjs slechts tweemaal berekend, Groots letters en cliché'* naar plaatsruimte. VersskgaS iagelSSs» 1»*- e» {«BSiigo. IO. töeamssMIwteitffigi op awnr vaordeeMga Toemsfdnb Over de staking. De .Nederlander4 schrift onder meer E°Men vergelijke de spoorwegstaking met de verleden jaar gehouden groote staking by de firma Van Heek. De laatste 7,as een zuiver economische strijd. Dooi den voortduur werden in hoofdzaak alleen de belangen van werkgever en werknemer geschaad, niet die van derden. Deconsumenten konden zich, desverlangd, elders voorzien. Bij de spoorwegstaking geheel anders. De schade, hier door den ondernemer te lijden, zonk geheel in het niet by het onmeteiyke nadeel aan de gansche samenleving uit alle rangen en standen toegebracht, ja, by de onhoudbare positie, waarin zy als natie tegenover andere volkeren zouden worden gebracht. Wanneer nu in het publiek en rationaal belang maatregelen worden getroffen om zulk een ramp in de toekomst ie voor komen, dan moet men toch wel bt een onverbeteriyk demagoog zijn öf de meest elementaire notie van perspectiet missen, om hierin te zien een aanslag op de rechten der arbeiders. Volgens de .Tijd" zou Oudegeest Zondag te Botterdam de uittarting tot de Nederlandsche justitie gericht hebben indien .men hem durfde gevangen nemen, zouden 18000 spoorwegarbeiders hem wreken. Het blad spreekt In dit verband van .het schrikbewind". Of en op grond van wetke wetsartikelen er termen bestaan tot inhechtenisneming van Oudegeest na zijn jongste circulaire aan het spoorwegpersoneel, waarin de voorbereiding werd gelast van maatregelen om eventueel de aanneming van een bepaald wetsontwerp door de Staten- Gsneraal onmogelijk te maken, is een quaestie, welke wy hier niet wenschen te beantwoorden. De veronderstelling échter, dat de justitie zoodanige inhechtenisneming tot handhaving der rechtsorde zou geboden achten, maar zich door bedreiging van den persoon, dien zij behoorde aan te tasten, van do volvoering van haren plicht zou laten terughouden, is een zóó schaamtelooza beleediging onzer rechterlijke macht als wij tot dusver nog niet in het openbaar hoorden uiten. Een latd, waar een schuldige, zoohy slechts een groot aantal volgelingen achter zich heeft, door bedreigingen zich veilig kan rekenen voor de justitie, heeft opgehouden tot de beschaafde wereld te behooren. De anarchie heeft daar de rechtsorde vervangen. Een nieuwe strafbepaling? Het .Weekblad van het Hecht" zou niet gaarne het recht van den werk nemer prys geven om door een gemeen schappelijke staking voor zyn belang op vrij naar het Engelsch. 80.) Daarop verwijderde hy zich, terwijl nare oogen, met die vreemde, smee- kende uitdrukking, als van iemand, die door den last des ïydens waanzinnig dreigt te worden, hem langs den' ge- heelea weg schenen te vervolgen. Prince wilde niet met ham gaan, maar strekte zich in zijne geheele lengte op den grond uit, om voor zyne mees teres te waken, en Archibald Hope keerde alleen naar Aver Court terug. VIER EN TWINTIGSTE HOOFDSTUK. Archibald wandelde naar huis terug, kwam door middel van den sleutel, dien te komen en zyn toestand te verbeteren. Zelfs zal men dat recht willen bljjven erkennen, nu het in zyn toepassing en handhaving meer en meer gepaard gaat met inbreuk op anderer vrijheid en de werklieden meenen hun samenwerking mede te moeten grondvesten op dwang tegenover hen die vooralsnog het nut van aaneensluiting niet inzien. Elke vryheid kan voeren tot misbruik en wie daarom de vryheid zelf zou willen op heffen, zou ons terugvoeren naar een stelsel van staatsdwaDg, waaraan wy hopen te zyn ontgroeid. Intusachen de gebeurtenissen van de jongste dagen hebben helder in het licht gesteld, dat al is staking van den arbeid een recht, het ook in zich bevatten kan een onbetwistbaar onrecht, wanneer zij geschiedt binnen den termijn, waarvoor de werknemer zich heeft verbonden, wanneer z(j bestaat in weigering van vervulling eener verplichting, welke de arbeidsovereenkomst hem oplegt, wanneer niets van hem gevraagd wordt, dan waartoe hij naar redelijkheid gehouden is en wanneer in de verhouding tus- scben hem en zijn werkgever geen dringende reden tot het onmiddellijk eindigen met den arbeid gelegen is. Dan is de staking van den arbeid wsder- rechteiyke contractbreuk, een onrecht matige daad. Daarover kan verschil van gevoelen onmogelijk bestaan en ookzy, die juichen over de resultaten van zulk een staking, omdat zij meer kracht heeft gegeven aan beginselen, welke zij heilzaam en goed achten, kunnen dia onrechtmatigheid niet wegredeneeren. Da regel, dat men eenmaal vrijwillig aan vaarde verbintenissen behoort na te leven, is de regel des rechts, die, hoezeer eeuwen oud, toch niet verouderd is en niet verouderen kan, want zy is tevens een regel van de moraal, hier met een uitspraak van het recht volkomen over eenstemmend. De vraag is nu, of wederrechtelijke schending eenar burgerrechteiyke ver püchting, bestaande in niet-nakoming der voor den werknemer uit de arfceids overeenkomst voortvloeiende verplichting tot arbeidsprestatie, onder de sanctie eener strafbepaling mag worden var boden. Het Weekbl. v. h. Recht, herinnert bier aan de debatten in de Juristenver- gadering van 1876, toen mannen al: Modderman en Goudsmit die vraag in 't algemeen wel ontkennend beantwoord den, maar erkennende dat er gevallen kunnen zyn, waarin het algemeen belang zoodanige strafbepaling kan vorderen Met hen nam de vergadering nagenoeg eenstemmig aan, dat het met goede rechtsbeginselen bestaanbaar is, indien de Staat de nakoming van civiele ver bintenissen door strafbepalingen waar borgt, ingeva! da verbintenis betrekking heeft tot den publieken dienst of wan neer andere 6ischen van het algemeen belang zoodanige strafbepaling recht vaardigen. By dit algemeen belaDg had den de stellers der vraag o. a. het oog hy aan de voorzorg van Sir William te danken had, weder in huis, en trad de groote boekenkamer binnen, waar hy in den gemakkeiijken stoel van den eigenaar plaats nam en trachtte te sla pen. Dit was echter zoo gemakkelijk ni6tallerlei denkbeelden doorkruisten in de grootste verwarring zyn brein, en waren zoo levendig dat bij niet slapen kon, terwijl het gelaat der smeekende Louisa Kelpdale hem steeds voor oogen zweefde, waardoor z|j zijne deelneming had weten op te wekken en vertrouwen in te boezemen, in weerwil van haar waDtrouwen. Zoo zy hem alles gezegd had zou het voor allen beter geweest zyn, meende hy, daardoor de geringe macht zyner vertroosting erkennendeen het hinderde hem een weinig, na verder nadenken, dat voor hem een geheim moest biy ven bestaan, waarvan Job Frit- ton zelfs kennis droeg. Dat geheim betrot waarschijniyk de tweede echtgenoot van Richard Kelpdale, zoodat Sir Williams zielsrust door deze tijding nog meer zou verstoord worden, zoo als zyne kleindochter voorspeld had Louisa had van haar terugkomst als kort aanstaande gesprokenhet bleek dus dat zy niet met zyn broeder naar op het belang van het spoorwegverkeer en van de gasverlichting. Hat mag, juist in deze dagen van spanning en gisting, byzonder nuttig heeten deze debatten te herlezen, gevoerd in een zoo veel rustiger tijd, naar verschillende sprekers getuig den, en 't gevaar voor belangryke werk stakingen in ons land nog verre lag. SiDds dat jaar 1876 heeft onze wetgever in de artt. 390 tot 394 van het Wetboek van Strafrecht da verbintenis van den schioper en de schepelingen van een Nederlandsch schip of zeevissc'aersvaar- tuig uitdrukkeiyk gesteld onder de sanctie van de strafwetsinds dat jaar hebben ook in ons land de vereenigingen van arbeiders zich een groote macht verwor ven en de masr theoretische vraag van toen verkreeg groote praetische betee- kenia. Thans heeft zy zoifa een acuut karakter. Het is niet onze bedoeling een pleidooi te gaan geven voor sene strafbepaling zooals de overgroots maerderheid onzer in 1876 vergaderde juristen rechtmatig verklaarde. Wij erkennen al het bedenke lijke, dat daarin kan zyn gelegen, al de bezwaren daaraan verbonden. Bij de debatten in 1876 sprak Modderman ern stige woorden van waarschuwing tegen het voortdurend maken van nieuwe straf bepalingen,woorden die wij met volkomen instemming ondorschry ven. Meermalen verdedigden wy ons gevoelen in denzelf den zin. De straf zij en blijve het ultimum remedium. Ook is het niet zonü6r ernstige bedenkingen eene stafbepaling als wapen te gaan voeren iD den maatschappeiyken strijd, waarvan de einduitslag toch van geheel andere oorzaken zal afhangen en zal moeten afbangen. Voort,, blijft hst de vraag wat een strafbepaling zou kunnen uitrichten, wanneer straks duizenden en nog eens duizenden het verbod des werk gevers ondanks do strafbedreiging zouden willen overtreden. Zoo ryzen de boden- kingen als van zelf en wij zyn niet geneigd zo lichtvaardig ter zijde te schui ven. Maar aan den anderen kant, ook de ernstigomaatsehappeiykebelaDgen moeten worden gewogen, welke kunnen worden getroffen, zoolang op het machtwoord van enkelen, leiders thans nog, straks zelf verder geleid dan zy willen door hen, die zp meenen te sturen naar hun hand, duizenden bereid zullen zijn elk oogenblik zich te onttrekken aan verplichtingen, die zy onder woord en onder eed hebben op zich genomen te vervullen naar eer en geweten. Het belang der rechtsgemeen schap, in geldend recht belichaamd, staat dan tegenover het beiang van eene groep dar maatschappij dat gemeen schapsbelang en het te zyner bescherming bestemde recht mogen niet wyken, zoo lang hun nog een middel ten dienste staat zich te doen gelden. De strijd om belangen wordt in onzen tyd telkens sterker en met krasser middelen gevoerd cob die maatschappeiyke worstelstryd behoort aan de regelen des rechts te zijn gehouden. Waar dat recht onvoldoende is, worde het gewyzigd ter bescherming van als rechtmatig erkende belangen, dia tot dusver onvoldoende werden be hartigd. In een Staat echter, waar het recht niet meer heerscht, maar de macht of de willekeur van enkelen, is de anarchie geboren. Daarom dient de vraag te worden overwogen, met al den ernst dien zjj vordert, of het recht ten onzent nog over de middelen beschikt, noodig om zich te doen handhaven. ter zee I. Van den Boach, 8 dezer te Algiers aangekomen. Parys gevlucht was, zoodat hy met meer vrijmoedigheid den grijsaard kon gerust stellen. Eindelijk viel hy met deze gedachte in slaap, en had onrustige droomen, die hem nu en dan stuipachtig deden op schrikken, terwijl hy dan verbaasd rond om zich zag, zonder te weten, waar hö zich bevond. In elk dezer droomen zag h|j Louisa Kelpdale in gevaarnu eens was zij eene gevangene in de boschwachterswonlng, met haar vader en Job Fritton als hare bewakersdan voer b(3 weder met ongelooflijke snel heid over de zee, achtervolgd door de Maurits en een troep ruwe kerels, die weldra bleken zön eigen werkvolk te zyn, welke hy van Glasgow had mede gebracht, en die zich tegen hem hadden gekeerd dan weder zag hij Louisa Kelp dale mot eene waanzinnige opgesloten, welke men zy'de Richard Ke'.pdale's echt genoot te z(in, sn hoorde hy haar angstig gillen om hulp, terwyi hy en Prnce, met het verband om zyn kop, hun best deden zich door een tralievenster een weg te banen, waarin zij gevangen ge- houdén werd, terwyi Job Fritton op weinig afstand zyn pijpje stond te roo- ken, ea zich met een duivelenden lach De buitenlandsche pers over de staking. De „Hamburger Nachrichten" zegt in een hoofdartikel dat hetgeen in Amster dam is gebeurd, leerrijk is als afschrik wekkend voorbeeld. Zij hoopt dat ons land nu gauw zal inhalen, wat het tot nog toe verzuimd had tot verdediging van da bestaande orde. Alleen het vol slagen gebrek aan voldoende voorbereide verdedigingsmiddelen kan de plotselinge nederlaag van de spoorwegmaa'sshappijan verklaren. Maar nog erger is dat men „de vijand van de bestaande orde" zich zoo zorgeloos heefc laten organisaeren. „Het karakteristieke ia de Amster- damsche staking zoo besluit het conservatieve b'.ad is de alles be- heerschende beteekenis van de deelna- miag van de vereeniglng van spoorweg beambten. Zonder deze deelneming zou het gevaar by lange na niet zoo groot zyn geweest. De revolutionaire party heeft de kwetsbaarste plaats van de bestaande orde ontdekt. Allen die belang hebben bü het behoud van dezo orde, zullen echter aan den anderen kant inzien, wat hun in de eerste plaats te doen staat, ala wij voor een dergelijk gevaar bewaard willen Mjjven. Wy denken dat de verwijzing naar hetgeen te Amsterdam is gebeurd, voldoende za! zyn, de pogingen om ook in Duitschland de vakorganisatie van hot spoorweg personeel in te voeren, definitief te ver hinderen. Maar het is o. i. niet voldoende om zulks eenvoudig aan de admini stratie over te laten. Het zal noodig zy'n, het verbod in een wetgevenden maat regel uit te spreken." Generaal Bergansius, minister a.i. van marine, moet dezer dagen, in tegenwoor digheid V3n den chef van den generalen staf, generaal Kool, een bespreking heb ben gehouden met onderscheidene marine- autoriteiten, in verband met zoo noodig te nemen maatregelen. Door den inspecteur der infanterie is den burgemeesters der batrokken gemeenten kannis gegeven dat het voorbereidend militair onderricht in dezen oefeningstyd niet verder zal worden gehouden en als geëindigd moet worden beschouwd. Biykens by het departement van ma rine ontvangen bericht is Hr. Ma. pant- serdeksehip „Koningin Wühelmina der Nederlanden", onder bevel van den kapt, over hunne vruchteiooze pogingen ver heugde. Archibald was blijde, toen de tyd daar was om het huis te verlaten, en zyne manschappen op de oude plaats op zoeken de koele morgenlucht verfrischte hem, en er lag voor hem oen genoegen in zelf bezig te zyn 6n bezige handen werkzaam te zien. Mr. Prayse, insgsiyks een liefhebber van vroeg opstaan, vond hem hier, en had hem vijftig vragen te doen aangaande de tyding die hem den vorigen avond bij zyne terugkomst t6r oore was gekomen, en verzocht Archi bald met hem naar zyne woning te gaan en Mary alles te verhalen van het geen hy daarvan wist. Archibald ont beet bij de Prayses en deed zyn best om de gebeurtenis niet al te zwaar te doen tillen, terwyi hij zich van huiche lary beschuldigen moest, wanneer Mary do eens reden tot de ontvluchting van Louisa Kelpdale na de andere opgaf. Zj) sprak niet van Maurits uit achting voor Archibald, maar toen deze naar het park teruggekeerd was, spraken de Piayses 1 wel van hem en opperden de gedachte j dat Louisa en Maurits elkander reeds vroeger gekend hadden en te zamen ge- vlucht waren. Het pantserschip „Koningin Wilhal- mina dar Nederlanden", onder bevel van den kapitein ter zee I. Van den Bosch, blijft na binnenkomst uit Oost- Indië in dienst. Het schip wordt met een nieuwe doch verminderde bemanning op 's lands werf gereedgemaakt voor den oefeningstocht met de adelborsten van het Kon. Instituut voor de Marine. Vlissingen, iO Fe tbr. Het Tivoli-Tooneelgezelsehap v:iii XSotterdam. Ter voortzetting der abonnomentsvoor- steilingen, trad gisteren avond in de schouwburgzaal Stotkopei bovengenoemd tooneelgezelschap voor de tweede maal ia dit seizoen alhier op. „S of Z?", tooneelspel iu 5 bedryven door Justus van Maurik Jr., werd voor 't voetlicht gebracht. Da opvoering werd door een 150 manschen bygewoond, wat zeker tengevolge der algemeen heerschende influenza niet heel gering is te noemen. In het byzonder was de eerste rs ng goed bezet. „S of Z?" is een tooneelstuk dat in 't geheel niet zedenkwetsend, en even min voor iemand compromitteerend is ook voor ieder oor geschikt. Het stelt boven alles ia 't licht hoe verkeerd het is een zekere catagorie van menschen als 't ware te verafschuwen, zonder daarvoor gegronde motieven te hebben ea ta letten op het karakter van het individu. Dergeiyke beveroord8elingen leiden vaak tot het maken van grove blunders en bezorgen velen onaangename oogenblikken Oprechte liefde vraagt naar geen religie, maar naar wederliefde. Dit waren da laatste woorden van mejuffr. Haspels, die tevens te verstaan gaven hoezeer zij in het spel opging, zoodat een woord van lof haar niet onthouden mag worden. Da hesr J. Mulder gaf eon enkele maal biyk van mindsre geoefend heid, doch overigens was zfin spel vry goed. De hoofdrollen waren toevertrouwd aan den heer A. Dommelshuizen en mej. C. Carelsen, resp. als doctor De Wild en echtgenoote van doctor De Wild, die in goede handen bleken te zyn. De heer Wagemaus, als een met verlof voor herstel van gezondheid in Europa zyad 0.1. ambtenaar, met zyn knorrige buien, en da hoer Pilger, als Jacob de huisknecht, eon toonbeeld van geduld en onnoozelheid, beide personen een sterk contrast vor mend, wisten meermalen in hooge mate den lachlust bij het publiek op ta wekken. Verder nog een complimentje aan de overige dames en heeren, die niet minder bydroegen tot da goede opvoering. Een welverdiend applaus mochten de executanten na elk bedryf inoogsten. „Neen, dat kan ik niet gelooven," zeide Mary, zich haar laatste gesprek met Louisa in de receptiezaal op Aver Court herinnerende „haar vader is in dit geheim betrokken. Te Parys, in zyne rabyheid en in zyn huis, is er altyd iets geweest, wat hot arme meisje on-, gelukkig gemaakt heeft.® Wy zien dus dat Mary Prayse eenigs- zins da waarheid naby was en dat hare msenicgen veel overeenkomst hadden met die van Archibald Hope. Intusschen was Archibald weder voor negen uur in het park, en zyn eerste blik was op de beuken van Carrisford, waar de gryaaard den vorigen dag zoo lang gezeten had, om op zyne kleindochter te wachten. Ja, daar zat hy waderhy kon den baronet zien in zyn rolstoel gezeten op de helling van den heuvel onder de boomen, zyne handen gevouwen en het dekkleed van een luipaardvel over zyne knieën. Job stond weder op ongeveer twintig ell6a atstands, en er ontbrak nog slechts een bevallige gestalte a an om de schildery te voltooien. Zou hy dis ooit weder aanschouwen? Hy twy- felde er aan. l ~Wt*vr!.t navnn.

Krantenbank Zeeland

Vlissingse Courant | 1903 | | pagina 1