01
Vrijdag
iÉÉÉ^
6 Februari.
sbéüMK teM®,
FWrk&E TOR»
4le Jaargang
1903.
mw
fflfln-
Prijs per drie maanden ï.,80. Franco par post f 1.50,
Afzonderlijke nummers cent. Men abonneert zich by alle Boek
handelaren. Postdirecteuren of rechtstreek* bg dan Uitgever
VAjf SB V3L9H Jr., Kleine Msrtt, I. 187.
ABYERSENTjÉNvan 1—4 rege'a 0.40. Voor eiken regel
meer 10 cent. - B?j directs opgaaf van driemaal plaatsing dorzeifde
advertentie wordt, da prijs slechts tweemaal berekend. Groots letters
sn elictUPs aaar plaatsruimte.
v a
fsafcSst (tattóglK* aBsasöKi«rf eg %m» sa fsrwfegs».
iiS.il «MliW IO.
.;.'9oafitais£.is-iÊv :„.£8n op sea* roenlMUgt vooFws8¥£leii.
De minister van waterstaat en de staking.
Naar wordt medegedeeld is de inhoud
van het in de conferentie der Holl. IJz.
Spoórweg-MÖ. met den minister van
waterstaat besprokene, als volgt geresu
meerd
„Op 31 Januari heeft de Raad van
Administratie der Hollandsche IJzeren
Spoorweg Maatschappij, vertegenwoordigd
door zijn voorzitter mr. F. Th. Wester-
woudt en door zijn secretaris, mr. W.
baron Röell en bijgestaan door den chef
van den Algemeenen Dienst, jhr. mr.
W. F. Van der Wijck, zich tot den mi
nister van waterstaat begeven om mede-
deeling te doen van hetgeen in zake de
werkstaking van het spoorwegpersoneel
is voorgevallen en om met zjjn Excellentie
in overleg te trsden omtrent de verder
door de Hollandsche IJzeren Spoorweg-
Maatschappij aan te nemen houding,
daarbij de vraag stellende, ot in de
tot dusver aangenomen houding zou
behooren te worden volhard, dan wal
aan de gestelde eischen moest worden
toegegeven. Dit overleg werd door den
Raad van Administratie noodig geoordeeld,
niet zoozeer in het belang zijner Maat
schappij als wel in h6t algemeen lands
belang, dat bg deze staking was betrokken.
„De minister, kennis genomen hebbende
van de mededeelingen van den Raad,
gaf ala zgn gevoelen te keDnen, dat
do Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maat-
schappg, toen zg eenmaal voor een
dienstweigering stond, met de wet in
de band, niet anders handelen kon dan
zg gedaan heeft. Hg, ala minister, heeft
recht noch bevoegdheid om van deze
wet dispensatie te verieenen en is dus
buiten staat de Hollandsche IJzeren
Spoorweg-Maatschappg van de wetteigke
verplichting te ontslaan. Acht zg, onder
den drang der omstandigheden, haar
aldus ingenomen standpunt te moeten
prijsgeven, dan meent bg dit aan haar
verantwoordeigkheid te moeten overlaten,
zot der daarover thans een oordeel uit
te spreken. De expl. van den spoorweg
gaat uit van de directie en de Reg. is,
bg alle inmenging daarin, gebonden aan
de bepalingen van de wet en van de
reglementen'.
Cver de staking.
De nieuwe artikelen over de staking,
die we hier en daar in de pers vinden,
gaan, als betaamt, een stap verder dan
hst geven van den indruk, die de staking
maakte.
Zg bevatten reeds raadgevingen voor
de hoogst noodig gebleken tegenweer.
De Amaterdamsche Courant wsnscht
tegenover de solidariteit van de werk
lieden ook de solidariteit van de werk
gevers als tegenwicht gesteld te zien.
2*r fflft 3 »,i* Git
vrij naar het Engelsch.
76.)
Dit, eene kan tot iets anders leiden.
Er bestond een geheim te Carrisford
zelfs meer dan eeD, en altgd in da
duisternis te moeten rondtasten is voor
hem, die het zonlicht bemint en zgne
tneeniDg ronduit wenscht te zeggen,
hinderlijk. Hg verdachtj beiden, Job
Fritton en dien man, wién hg ook zgn
mocht, en geloofde dat heiden 't een of
ander doel op het oog hadden, dat den
baronet onbekand en met diens belan
gen in strgd was. Het was hard zulk
een oud bediende te verdenken als Job
was, een man, die de familie Kelpdale
getrouw was, zoo men meende, en die
Het blad heeft vernomen, dat er bij deze
gelegenheid veeman waren,, die „op het
vinketouw zaten te loeren naar de klan
ten van den stakenden concurrent."
Organisatie tegenover organisatie" is
de leuze van dit blad, dat zgn artikel
begint en eindigt met ,hoog de solida
riteit"
Verder keurt het de houding door
het Hbl. en „N. Ct." tegen den minister
van Waterstaat, Handel en Nyverheid
aangenomen, beslist af. De meeniug der
Amst. Ct. wordt in deze haar woorden
uitgedrukt
„De minister had in deze quaestie
niets te doen dan de Mij. de verzeke
ring te geven dat de regeering haar
zou beschermen bg het vervullen van
haar plicht. Eerst wanneer de Mg. in
gebreke bleef de wet na te komen, was
het aan den minister te baoordeeien of
zg door overmacht g6bukt had ja dan
neen.
Maar het gaat niet aan om van
iemand, met wien gg een contract hebt
wanneer men in mooiigkhoden komt
dit contract geheel na te leven, te zeg
gen, nu moet gg de verantwoording
dragen van het nakomen der mg op
gelegde verplichtingen."
De Standaard vraagt meer m het
algemeen om „organisatie van den
arbeid" tegenover de organisatie van de
arbeiders.
Zg herhaalt haar klacht.dat de gilden
zgn afgeschaft zonder equivalent.
Eet gevolg w;s, dat de arbeiders
„het kind van de rekening" werden en
dat zg daardoor naar het socialisme
werden gedreven geschiedde natuurigk
wegens de aigemoene bron van all6
mogeigke jammer en ellende de neu
trale school.
Thans is het eenige, wat te doen
overbigitde organisatie van den arbeid
ter hand nemen, hetgeen da heer Kuyper
al 25 jaar geleden doen wilde.
De Maasbode wil wetteigke voorzie
ning
„Wg zeggen niet, dat nu zoo dadeigk
maar een afdoend middel als voor het
grgpen ligt. Maar wanneer men de wat-
teigke strafbaarheid van ambteigke
dienstweigering bg conflicten, die de
geheels gemeenschap raken, als basis
neemt voor een wetteigke voorziening
in dezen onduldbaren toestand, dan ge-
looven wg toch wel, dat de regeering
en die haar trouw zgn, door vereende
en krachtige medewerking tot een vruch-
baar resultaat zullen komen.
Wetteigke voorziening, en deze onvoor-
wgid."
De oproeping der lichting 1902.
Van welingelichte zgde deelt men aan
de „N. R. Ct." mede
Vrijdag werd door den minister van
oorlog asn de korpscommandanten van
de 9 regimenten der infanterie geschreven
dat het voornemen bestond om, indien
do toestand te Amsterdam dit nood-
zakeigk mocht maken, de miliciens
met al zfln feilen, een gunsteling was
van Sir William. Deze had iets in dien
lompen, dommen aard gevonden, dat
hg moest bewonderen, ot hal juist aan
dat karakter de voorkeur gegeven boven
de slaafschs onderdanigheid, welke de
overige bedienden kenmerkte.
Hij was besioten Job op te zoeken
en van hem door strikvragen te ver
nemen, wie de man was, die den hond
van Louisa Kelpdale half dood geslagen
had. Hg had den braven Job nog eenige
vragen te doen, en daar hg nu in dienst
van Sir William Kelpdale was, dacht
het hem goed de eerstvolgende uren
ten diens nutte aan te wenden, daar
Mr. Fritton waarschgnigk nog niet
te bed was. Hg hield zich overtuigd
Job niet alleen te zullen vinden, en in
elk geval wilde hg eene poging wagen
om oenen twgfel tot rust te brengen,
of een nieuwen twgfei, die zich van
hem meester gemaakt had to ver
sterken.
Een onbekende in het park zou reeds
lang verdwaald zijn, en een half onbe
kende zou bespeurd hebben, dat zgne
halve kennis alleen strekken kon, om
hem het spoor bgster te doen worden
maar Archibald ging langs hellingen,
van het big vend gedeelte der lichting
1902, die binnen het rgk- met verlof
waren, onverwijld bg het korps te doen
terugkeeren. Da korpseomm andanten zou
de machtiging daartoe per telegram ge
worden. De voorloopige mededeeling had
ten doel aan die chefs de gelegenheid
te geven al dadelijk de noodigs toebereid
selen te treffan. Zaterdag werd da vooraf
aangekondigde last langs telegrafisohen
weg verstrekt.
Het gold hier dus niet, zooals in geval
van mobilisatie, de oproeping onder de
wapenen van ai de verlofgangers van
een of meer of van alle inlichtingen, maar
het tusschentg'ds intrekken van het verlof
van een betrekkeiyk klein aantal man
schappen, die van sommige korpsen met
verlof waren gezonden tot einde Maart.
Deze manschappen moosten dus indivi
dueel worden verwittigd van hunne ver
plichting tot onverwgiden terugkeer bg
het korps.
Zondag deed de minister van oorlog
aan de korpscommandauten telegrafeeren
dat de manschappen, die reeds van vsr-
lof waren teruggekeerd of nog mochten
terugkeeren, dadeiy'k weder huiswaarts
konden vertrekken.
Waarschgnigk zgn er korpscomman-
daaten geweest, die tot verwittiging van
den verlofganger de tusschenkomst van
den burgemeester hebben ingeroepen.
Van een tydroovende oproeping onder
de wapenen, waartoe openbare bekend
making, bg aanplakking te doen, geschie
den moet, was in dit geval echter geen
sprake.
Natuurigk was het ean ongerief, dat
wegens staking van dep spoorwegdienst
een brief zgne bestemming te laat heeft
bereikt, evenzeer als staking van den
telegraafdienst ongelegenheid zou veroor
zaken in de bezorging van telegrammen.
Om snel aan den bevolen maatregel
ruchtbaarheid te geven, werd niet ver
zuimd de medewerking in te roepee van
do dagbladpers, die daaraan als steeds
bereidwillig voldeed.
De minister van oorlog doet thans een
onderzoek instellen naar de wyze waarop
zgne lastgeving is uitgevoerd.
Wave de maatregel, terwyi hg in gang
was, niet afgelast, dan zouden-alle ver
lofgangers zeker binnen tweemaal vier
entwintig uur, na de uitvaardiging van
het bevel, bü hun korps of bg hst korps,
't dichtst bij hunne woonplaats gelegen,
van verlof zgn teruggekeerd.
Meeting spoorwegpersoneel.
Zondag zal te Utrecht een groote
openbars vergadering van spoorwegper
soneel uit het geheels laud worden ge
houden. Als sprekers zullen optrelen de
heeran mr. P. J. Troelstra en J. Oudegeest.
Amsterdamsche gemeenteraad.
Wy zgn niet gewoon mededeeling
te doen van besluiten in de raadsver
gadering der hoofdstad genomen. Thans
ondor de boomen over heiden, langs
groote bremstruiken, waar tusschen de
herten opsprongen, wanneer Prince
slechts een flauw geblaf liet hooren, met
vasten tred on scherpen blik voort.
In het dichtst en donkerst gedeelte
van het bosch, onder eenige sombere
lorkenboomen verscholen, die aan den
achtergrond een pikzwarten tint gaven,
lag da boschwachterawoning verborgen
een lomp houten gebouw, met een
venster in het rietendak, waar nog een
licht branddeen in het benedenhuis
een tweede venster, waarvoor een luik
stond met twee ronde gaten, die als twee
vurige oogen, door het licht der kamer
in de duisternis schenen te turen.
De plaats zelve was eenzaam genoeg
en hier leefde Job, zonder gevaar te
loopen dikwyis door nieuwsgierigen las
tig gevallen te zullen worden. Job had
geen vrienden en niemand zocht hem
hier op. De boschwachters, die bom
vervangen hadden, hielden zich ver van
zgne woDing, wel wetende dat hun
daar geen kan bier, zelfs niet eens een
„goeden dag" wachtte. Voor tien jaren
had Archibald die woning reeds als
vervallen gekend en er was sedert niets
aan hersteld. Job had dit niet verlangd
moeten wy echter daarop een uitzon
dering maken in verband met de ban
ge" ds geschillen tusschen de gemeente
werklieden en het gemeentebestuur.
Reeds in ons vorig nummer werd in
het kort gememoreerd wat op de verga
dering der gomeente-worklieden is be
sloten.
Ds discusssies naar aanleiding van dit
optreden, gisteren in den gemeenteraad
gevoerd, komen ons belangtyk genoeg
voor, dezs eenigszins uitgebreid weer
te geven.
De burgemeester gaf een kort over
zicht van hetgeen in de laatste dagen
is voorgevallen. Daaruit bleek, dat Maan
dag j.l. zes leden van den Csntralen
Bond van Gemeente ambtenaren bg hem
kwamen en twea zaken verlarigdsn, nl.
onmiddeliyk weer ia dienst stellen der
ontslagene en geschorste aandrijvers en
voortsonmiddeliyke inbshandelingneming
van voetstellen tot loonsverhoogieg. Op
de vraag wat bedoeld werd met onmid
dellijk ia behandeling nomen, werd ge
antwoord liefst op korten termijn, nog
k-rter dan gisterenavond gesteld is.
De burgemeester zeide, dat dit onmo-
geiyk kon geschieden, aangezien daar
voor goedkeuring van den Raad noodig
was. En dat wanneer men niet wachten
wilde of kon dan hst werk maar moest
gestaakt worden. En da3rby woes spr.
dan op de groote gevaren, die zich
zouden kunnon voordoen by staking
van gasproductie, enz. Spr. kreeg ook
den indruk, dat de zes heeren wel over
tuigd waren van de rampen, die oen
algemeens staking zou teweegbrengen.
Hierna deelde de voorzitter de loon-
stat6n mede, gisterenmorgen bg hem
ingekomen, en welker eischen de werk
lieden voor Maandag 8 uur willen in
gewilligd zien.
De voorzitter meende, dat de vraag
naar de loonregeling in behandeling is, dus
niet in behandeling genomen behoeft te
worden. Ocmogeiyk kan in de gegeven
omstandigheden in den gestelden korten
tyd antwoord op de eischen gegeven
worden. Kwam m3n met voorstellen cm
vermindering van arbeidsduur, hg zou
de eerste zgn, om do vraag daieiyk in
behandeling te nemen, want wanneer
men werkt vaa 's ochtends 6 tot
's nachts 2 uur, zooals 3pr. in den laat-
sten tyd, dan moet daaraan een einde
komen. Het vergaderen op de Beurs
stond hg toa nadat gebleken was, dat
geen groot lokaal verkrygbaar was en
op voorwaarde, dat de heeren aan de
vergadering rapport zouden uitbrengen
van de conferentie. Dit kon biykbaar
niet geschieden, daar de vergadering
het bestuur overrompelde.
De heer Douwes was ook van meening,
dat de werklieden ondoordacht hun eisch
op zoo korten termyn hebben gesteld.
Zg moeten dien dan ook terugnemen
en hun geantwoord worden, dat de
Raad gaarne hun verlangen wil over
wegen, maar dat hem daarvoor de
noodige tyd moet gegeven worden.
zelfs had hg het eens bepaald ge
weigerd, tosn Mr. Prayse gesproken had
van timmerlieden te zenden, om het
huis in meer bewoonbaren staat te
breDgen. „Zoo het hem maar goed was,
zoo als het was, wat ging dat een ander
aan?" zeide Job. Deze verklaring, ge
steund door een vriendeiyk verzoek aan
zgn heer dat men hem in zgne woning
met rust zou laten, had ten gevolge
gehad, dat hij in het ongestoord bezit
gebleven was van den bouwval dien hg
zgn huis noemde. By de dienstboden
stond het sedert iang in een kwaden
reuk, als spookte het er, en Job had
hen in die meening versterkt, om daar
door zijne rust en veiligheid te bevor
deren, en tevens een verschrikkeiyk
verhaal gedaan van het geraas dat ztj
somtyds des nachts hoorde, en de ge
stalten,welke hy des avonds door het
bosch had zien zweven, als hg na zons
ondergang Aver Court verlaten had.
Van daar dat bat niet te verwonderen
was, dat Job Fritton dien avond zich
hoogst verrast gevoelde, toen hg de
klink van zgne tuindeur hootde lichten
niet van de huiszyde, maar van den
boschkant, van welken Archibald ge
komen was. Job rookte zgne korte aarden
De heer P. Nolting meende eveneens,
dat de termijn te kort gesteld is en hij
gelooft, dat deze discussie er wel toe
bydragen zal om de gemoederen wat te
kalmeeren,vooral wanneer den werklie
den te kennen gegeven wordt, dat bin
nenkort een nieuwe loonsregeling in be
handeling zal worden genomen.
De heer Henri Polak voerde nog het
woord en kwam daarbij tot da conclusie,
dat ter voorkoming van catastrophus
het noodig is, dat men zich rechtstreeks
tot de werklieden zal wenden met de
stellige verzekering dat de Raad bereid
is om binnen den kortst mogeiyken tyd
de eischen te zulleu overwegen en daarop
antwoord geven.
De heer Waterschoot van der Gracht
betreurde het dat geen mededeeiiugen
aangaande het onderhoud met den bur
gemeester aan de vergadering is gedaan.
Uit alles bigkt dat overijld is gehandeld
en met den heer Nolting meent hg dat
de werklieden dit zullon inzien. Spr.
hoopt dat bedreigingen niet ten uitvoer
worden gelegd en mochton de werklieden
tot geweid willen overgaan dan moesten
allen die tegenover hen staan, zich ook
solidair verklaren on dit geweld tegen
gaan.
De voorzitter zeide met genoegen de
woorden van de heeren Polak, Nolting
en Douwes gehoord te hebben en dat
hun voorstellen kunnen bereikt worden,
daar B. err W. bereid zUn onmiddeliyk
de gestelde eischen in behandeling te
nemen, men heeft de inwilliging der
eischen geraamd op 2 ton, doch spr. is
bg een vluchtige berekening gekomen
op 5 tot 8 ton en de inwilliging zou
ten gevolge hebben dat wy hier niet
meer met andere steden zullen kunnen
concurreeren.
Mr. Van den Bergh wilde het voorstel
door dan burgemeester gedaan publi-
ceeren en daarby de geëisebte loonen.
Het publiek kan dan mede over de bil-
ïykhsid of onbiliyk'neid oordeelen. Hy
meende dat het optreden der werklieden
voor velen het krachtigst argument is
tegen gemeente-exploitatiën en zouden
da gestelde eischen ingewilligd moeten
worden dan zou meu geneigd zyn ge
meente-exploitatie prys te geven.
De heeren Fabius en Garritsen ver
klaarden nog,dat,wanneer men na ry'p be
raad niet tot overeenstemming kan komen,
men dan op het recht moet staan om
nakoming van het arbeidscontract te
eischen en bg niet nakoming de weiger-
achtigen te vervangen des noods met
de daarvoor bestaande middelen.
Da heor Geritsen kwam op tegen de
bewering van den heer Polak, dat in
den laatsten tyd niets voor den werk
man is gedaan. Hg beatrydt het stellen
eener motie waarin den werklieden 'n
antwoord in den geest van het door den
burgemeester voorgestelde wordt gegeven,
want daardoor zou de Raad te kennen
geven, dat hg zich had laten intimidee-
ren. Hg heeft' nog vertrouwen g6noeg
in 't gezond verstand der werklieden
pgp, die hg uit zynen mond nam, om
den indringer toe te spreken.
„Wat zoekt gg hier, Mr. Hope, zoo
laat in den avond?" zeide hy Wat
verlangt gg 7 Is er een ongeluk gebeurd,
dat zy mg weder laten ontbieden?"
»Geen ongeluk, Job," zeide Archibald
droogjes. „Ik kroeg een inval, om na
het souper eene wandeling te doen en
met u wat te gaan praten."
„Met my zeide Job. „Wel, dat is
goed van u 1 Hum I"
„Gy en ik zyn immers oude ken
nissen
„Hum I Ja. Maar wat voor den
duivel is er met hem gebeurd?" vroeg
bg den kop van Prince met oplettend
heid beschouwende. „Wat scheslt hem
„Hy hoeft kiespgn."
„Wel dat heb ik nog nooit gehoord,"
zeide Job biykbaar verbaasd. „Hos weet
gy dat hy kis3pyn hoeft? Neen, dat
kunt gy my Diet wysmaken mij
niet."
„Gy zyt oen voorzichtig man, Fritton,
en laat u niet door het eerste het beste
praatje misleiden. Menschan zoo als gy
brengen het altyd ver in de wereld."
Wcrdt vervolgd.)
