w
-
10OS.
Maandag
19 Januari.
nor Éttil
NIEUW-GUINEA.
B
|FEÜUIB?ÜÜ
15.
41e Jaargang
ngs Huisje
G emeentebestuur
1
7 mmmmmmê.
rnemena ia hier t»
TOIRS en KINDEK,
daandag 19 Jatm^
ven den Heer Yaj
I T BC.
i, Middelburg,
ho*
net
f 13.- per
B 73.
VL1S8IW6SC
Prijs per drie maanden 1.30. Franco per post 1. 0.
Afzonderlijke nummers cent. Men abonneert zich bij alle Boek
handelaren, Postdirecteuren of rechtstreeks btj den Uitgever
F. VAN SS Ymm Jr.,
COURANT
Kisins Markt, I. 1§7.
AfiVERTENTIÊN van 1 4 regels f 0.40. Voor eiken regel
meer 10 cent. Btj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde
advertentie wordt de prijs slechts tweemaal berekend. Groots letters
en cliché'» naar plaatsruimte.
¥«wek|Hê -wciSjSB, si^ss©s4aM op £#»- m fwosi&tgea.
"SLtwl^p&ooaMmmmsss' IO.
.êfeoöX'sïaea^s-Advfiïtsnöfin op see? mrieettge roenriudHh
Aantosda».
onder Eerste Hyft
geeft 31/» ®n 4 p(J
Sn te bekomen
BEK1E Jas.,
e Buskenstraat
S?»
L 45 na» 1280 1
5 10 5 65 6 56 7
raar E®imarM Vim
op werkdagen! 821
naa 12 86 1 20 S|
5 6 7 7 30 8«
Candidaatstelling voor he> lidmaatschap
van den Gemeenteraad.
De Burgemeester van Vlissingen
gelet op art. 53 der kieswet en ait.
10 der gemeentewet
maakt bekend
dat de opgaven van candidaten voor
het lidmaatschap van den Gemeenteraad,
heden bil bem ingediend, alsmede het
door hem van candidaatstelling opge
maakte procesverbaal van af heden op
ismjvm 4 50 (slleu g c;etarie der gemeente (Griffie) voor
Fsh Z&wsrki vt e8n. :eder l(JI inzag6 neergelegd en tegen
betaiing der kosten in afsehrift verkrijg
baar gesteld zijn.
Vlissingen, den 16 Jan. 1903.
De Burgemeester voornoemd,
VAN DOOBN VAN KOUDEKERKE.
AMBIINST
en S3BELBUBB f,
KAVMBIEMT.
B-SCHELE®.
5»
b) en ara 3 SO o)
15a) a s 3 55
nas 1 55 g)
50 b) na 6 30e)
Santen na hst vertril
-öEKEHatóAKiHG.
Stemming ter benoeming van een lid
van den Gemeenteraad.
Burgemeester en YVe.houders van Vlis
singen
maken bekend:
dat, tengevolge van de op heden plaats
gehad hebbende candidaatstelling voor
de verkiezing van een lid van den Ge
meenteraad, op den 28 Januari e. k.,
'ss. 3— 6 20 7— 78
40 10— 1020 10 f
a 1 10 1 30 2 22
fl 4 4 20 5 52
8 SO.
i?a 6 10 6 30 TII
20 9 60 1010 10*
12 10 na 1 20 li vaIj des voormiddags 8 uur tot des na-
|0 £.10 3 50 4 10 42 mi(jciags 5 uur, zal gehouden worden
140 8—8 30, ee£ie gamming
--- -7^- tot benoeming van een lid van den
Gemeenteraad in kiesdistrict Vlissingen
no. IH, omvattende de wijken K, L,
MM en Z, waarin canoidaat zijn gesteid
de heeren
AUEK, P. F.
HOUBAER, J. H.
Wijders zij herinnerd aan het bepaalde
b() art. 128 van het wetboek van straf
recht, luidende
,Bij, die opzettelijk zich voor een an
der' uitgevende, aan eere krachtens wet
telijk voorschrift uitgeschreven verkieziDg
deelneemt, wordt gestraft met gevange
nisstraf van ten hoogste één jaar."
Vlissingen, den 16 Jan. 1903.
Burg. en Wetb. voornoemd,
YAN DOORN VAN KOUDEKERKE.
Da Secretaris,
WITTE VEEN.
810
8 50
tckoas, Beresis:
naar Breaker:», Bor<
.ngen naar Borssele-
iet gemaakt.
mtt aangelegd,
van 1.55 van Nausoa
hst fpeorwegrt; tien
25
40
54
56
18
46
51
16
24
52
53
14
88
55
28
86
*8 £8
8 54
8 21
•8 47
7 25
7 58
8 48
10 1
De waarschijnlijkheid is zeer groot
m i t b niet van gedragslijn worde ver
anderd dat de zoogeraamde pacifi
catie van A'jeh een voldorgen feit is,
of althans als zoodanig kan worden be-
sclfouwd. In zulk een groot land als
Atjeh en onderhoorigh6den, bewoond
door een volk, welks hoofden pas in
onderwerping kwamen of gebracht wer
den, zullen ondernemingen tegen ons
nog zeer lang voorkomen. Maar
met de vrijwillige onderwerping van den
laatsten preteadent-suitan, het eigenlijke
hoofd der hoofden, of, zoo men wil,
de keizer, is de hoofdzaak dan toch voor
goed beslist.
Het is niet onwaarschijnlijk dat thans
de aandacht meer zal gevestigd worden
op het ons behoorende gedeelte van
Nieuw-Guinea. W(j komen op de wen-
schelijkbeid daarvan nader terug en
hebben nu alleen rekening te houden
met het feit dat de westelijke helft van
dat groote eiland, door ons in 1828 werd
geannexeerd. Het is zeker nimmer
onverschillig te achten, wolke de toe
komst zjj van een ons behoorend land,
wel is waar zeer slecht bevolkt, maar
toch vtifmaai zoo giooi als Nederland.
Totnogtoe hebben wjj ons aan dit bezit
zeer weinig gelegen laten liggen. De
christelijke zending bestaat op het eiland
naar wij mesn6n sedert 1860, maar
heeft weinig succes gehad, in elk geval
minder dan de prediking .van den Islam,
die wel degelijk vorderingen maakte.
De taak, die wjj op Nicuw-Guinea
kunnen vervullen, is ongeveer gei(jk
aan die, welke wij in de meeste streken
van Inaië te vervullen hebben gehad en
nog hebben. Het staat vast dat een deel
der bevolking, evenals zulks b. v. op
Lombok het geval was, te veel van het
andere d6el te lijden heeft, dan dat wij,
die ons de meesters noemen, dit op
den duur zouden mogen dulden. Even
zeer staat het vast dat meermalen, zoo
wel door Nederlandsche onderdanen als
door vreemdelingen, zeer onbehoorlijke
handelingen tegenover de bevolking van
het eiland z|jn gepleegd, hetgeen natuur
lijk nog veel minder mag worden ge
duld.
Er is een streek, Amberbak6n (b(j
de Geelvink-baai), waar een iusrige be
volking, die rijst en tabak verbouwt, op
hooge heuvels in paaiwoniagen gehuis
vest is, omdat zij altijd gevaar loopt
voor een overval de-r menscheneters, die
ni6ts cntziec,- de menechen vermoorden
en de in stukken gesneden Hjken weg
voeren.
Aan de bekende Gaelvinkbaai krielt
het van moordlustige stammen en de
enkele, die er een rustiger levenswijze
op ra houden, werden het ergst ge
plaagd. Zoo b v. de bevolking van bet
eilandje Mioswaar. Zeeroovers, althans
gewapend volk in prauwen, komen, als
'10 48
jl l 2
.te treinen vervoeren
6 49
6 38
7 50
8 80
8 48
4 i
iü 40
28
10 28
1 25
11 40
8 10
12 37
8 50
12 58
4» 6
1 10
4 22
vrij naar het Engelseh.
60.)
Zelfs was de huishoudster ten einde
raad, en kon het gevolg niet berekenen
j zoo haar heer in zjjne halstarrigheid
1 volhardde. Z(j dacht er aan haar hoed
op te zetten en naar Mr. Prryae te
gaan, en dezen om raad te vragen of
een bode naar dep rentmeester te zen-
l den, die waarschijnlijk van de markt
6i de naburige stad, waarheen hg dien
f! morgen gereden was, om de assignatie
g! aan de orde van Sir William Kelpdale
«f te gelde te maken, zou teruggekeerd
g! zijn, Zjj dachtintusschen nog eensnaar
den baronet te zienz(J naderde de
trappen van het terras. Hjj zat er nog
de mannelijke bevolking ter vischvangst
op zee is, een dorp of kampong plun
deren en vernielen, maken de vrouwen
en kinderen buit om ze als slaven te
gebruiken, nemen afgehouwen hoofden
mee, enz.
Men moet hierbij niet vergeten, dat
ons b6Zit slechts een bezit op het papier
ia. De bevolking is onbeschermd. Een
dertigtal jaren geledon landde de be
manning van ee?> IUUaansch schip op
de kust en trachtte aan de bevolking
kenbaar ta maken dat men levensmid
delen werschte te koopén. Maar deze
begreep de bedoeling nies en toen begon
men eenvoudig ta rooven, waarop een
gevecht ontstond, waarbij van weers
kanten gewonden, vielen en dat eindigde
met de vlucht der Italianen.
E-ger is hot, dat ielaudsche bewoners
onzer Oost-Iadische eilanden, met de
Nederlandsche vlag in top,, daar evsn
goed als elders btkend als da vlag der
.Compagnie", Nieuw-Guiaea als zee.-oo-
vers bezoeken en er noch de bevolking
noch hare bezittingen sparen.
Herhaaldelijk is da mógelijkheid eener
vestiging onderzochtherhaaldelijk heb
ben bewoners van het eiland hun wensch
daartoe te kennen gegeven.
Zooals bekend is, werd in den jong-
sten tijd met een geregelde vestiging,
onder leiding van den controleur Kroeren,
een begiD gemaakt, waarbij aanvankelijk
zeer treurige ervaringen werden opge
daan. Het ligt niet aan ons, 'ce beslis
sen of dit bst gevolg was va„ de eenigs-
zins luchthartige opvatting, die de onzen
van de zaak hadden, dan wel van bij
zondere omstandigheden. Zijn in den
jongsten tjjd de berichten van daar gun
stiger geweest, dan is het ook tijd om
de zaak door te z.tten eu ook dezen
hoek der wereld voor de algemee.ce te
schaving te operen. Zooals w(j reeds
opmerkten, liet het Nederlandsche gouver
nement zich tof dusverre aan dit deel
der bezittingen weinig gelegen liggen.
Intusschen is bier geen sprake van een
te annexeeren gebiedandeis zouden
w(j de eersten zijn om voor verdere
uitbreiding van ons reeds overgroot
koloniaal bezit te waarschuwen. Nadat
echter met nauwkeurigheid de grenslijn
tusschen ons bezit en het Engelsehe
Was vastgesteld, bon van veroveren of
in bezit nemen geen sprake meer zijn.
Een oorlog rnet de Papoea's is dan ook
ondenkbaar, want, hoewel krijgshaftig,
eanigszins in den sin van vechtlustig,
een gevolg van de onderlinge oneenig-
heden en van de strooptochten der
en Prir.se, de windhond, zat naast hem
en scheen met hem de terugkomst van
Louise Kelpdale af te wachten.
ZEVENTIENDE HOOFDSTUK.
Job Ftiton ontslagen zijnde, ging met
zijne armen heen en weder zwaaiende,
en het algemeen in zich zeiven ver-
wenschende, en Sir William Kelpdale's
manieren in het bijzonder. Job was van
nature een ontevreden, driftig man,
wiens harde gelaatstrekken geheel het
afdruksel waren van zijn karakterwant
kleine kinderen ontvluchtten hem schreeu
wende en nimmer vroegen zijne mede
bedienden eenigen gUDSt van hem. Het
was een gelaat dat op alles een besnst
eu krachtig „neen" zeide en bovendien
was zijn gelaat ieeljjk te noemen, waarin
nimmer iemand behagen gevonden had,
want Job, die nu de zestig bereikt had,
was Dog een oude vrjjer, en, volgens
de geruchten, een oude vrijer tegen zijn
zin. Oude vrouwen en ook die van mid
delbaren leefitjd in het dorp, die sedert
lang reeds gehuwd waren en een tal
van kinderen rondom zich hadden, om
ze te voeden, op te leiden en te ver
zorgen, zoo goed dat kan by e6n inkomen
van een man van twaalf tot veer ion
vreemde zeevaarders, bestaat onder hen
geen W6zeniybe eenheid, geene aaneen
sluiting, geen zelfs! andigheidsbegrip, en
evenmin een meer of minder geregeld
bestuur of een werkelijke weerbaarheid,
W|j hebben niets ancers te doen dan
rust, orde en veiligheid te verzekeren,
de bevolking te beschermen tegen vreemde
indringers en de beschaving, voorloopig
een volstrekt uitwendige besshavirg, te
bevorderen.
Reeds dit is echter een zeer zware
taak. Reizigers, die met dit volk in aan
raking kwamen, verbalen veel van de
goede hoedanigheden, die zy santroffm
by sommige stammen aan d9 kusten
of op de kleinere eilanden. Ook vindt
men er wel spogen van eenigs bescha
ving althans aan de kust, want in de j
bergachtige binnesalatiden schijnen slechts i
roofgierige, onderling twistende stammen i
te worden gevonden, Deze stammen i
leven slechts van jacht en vischvangst j
en van roof, maar in andere streken j
worden verschillende producten, hoewel j
dan ook op kleine schaal verbouwd.
Steenkool is aan de kuststreken gevon
den, maar geheel onbekend is het, wat
I h6t binnenland bevat. De omringende
f zee bevat veie parelen, die by lagen
I waterstand door de bevolking worden
gezocht. Van handel err dus ook uit
breiding van cultuur kan weinig sprake
wezen, waar geene betrekkingen woi den
aangeknoopt en da Isevoikingonbeschermd
staat. D3 eene stam, machtiger en roof
gieriger, dwingt de andere om hare
producten tegen eene geringe waarde
af te staan en maakt er dan toch goede
zaken inee. Aan zulke toestanden moet
een einde komen en dan kan Nieuw-
Guinea iets worden.
Ook hier hebben wy eene eereschuld
af te doen, want overal waar wy ons,
krachtens welke rechten ot naar aan
leiding van welke voorvallen dan ook,
in het bezit der Indische landen en
hare bevolking stellen, daar nemen wy
de zorg voor die bevolking eu haar land
tevens op ons, niet het minst in een
streek, waar reeds zoo lang de kentee-
kenen van ons gezag zyn geplaatst,
zonder meer.
De feiteiyke vestiging van ons gezag
op Nieuw-Guinea is goed en plichtmatig,
mits het er ons ernst mae zy. Het ia
een schyabaar steike bewering en toch
kan zelfs hier, voor moederland en
koloniën, in later tyd een schoone toe
komst aanbreken.
Minister Kuyper heeft zyn verbiyf in
het buitenland nog enkele dagen ver
lengd, zoodat hy eerst hedenavond in
de residentie terugkeert en Maandag zyn
ambstbezigheden zal hervatten.
De gepensionneerde scbout-by-nacht O,
A. Ie Broa de Vrxda, thans woonachtig
te Brussel, die, naar gezegd wordt, in
aanmerking komt voor do benoeming tot
minister van marine, werd I October
1857 benoemd tot adelborst le klasse,
19 Febr. 1860 bevorderd tot luit. ter
zes 2e k'.asae, 1 Juni 1871 tot idem le
klasse, 1 Jan. 1882 tot kapitein-luit.,
1 Mei 1886 tot kapitein ter zee en op
veizoek gepansionneerd den 21 Sept.
1891, Bij Kon. besluit van 31 Augustus
1898 werd bem da titulaire rang van
schout-by-nacht toegekend. Hy is 63
j«en oud.
Van zeer vertrouwbare zijde wordt
daarentegen aan het Vab. verzekerd, dat
het in sen der dagbladen opgenomen en
van daar verder verspreid bericht, als
zou de oud-luit. ter zee Le Bron de
Vtx-ila ie Brussel door den minister
president, dr. Kuyper, zyn verzocht of
gepolst om de porti feuille van marine
te aanvaarden, eiken grond van waarhetd
mist. Er is nog geen enkele poging
gedaan om in de vacature te voorzien.
shillings 's weeks, spraken spottend van
vroegere dager', toen Job haar zyn hof
kwam maken en van de pret, die zy
hadden eerst om hem voor den gok te
houden om hem daarna te verstooten,
zoodra zich eene party opdeed, die er
beter uitzag. Job bad te Carrisford nooit
tot een huweiyk kunnen komen. Zij
spraken te veel van zijn norschen aard,
en gaven hem, zoo als dat wel in
andere kringen geschiedt een slechter
naam dan hy verdiende. Zyne jeugd en
jongelingschap waren voorbygevaan, toen
hy altijd aan do liefste meisjes zyne
oplettendheden bawees, daar hy een
man van smaak was en ge vorl voor
het schoone bezaten daar de lieve
meisjes onafhankeiyk waren, en een
aantal aanbidders hadden om hare keus
te maken, zoo werd Job Fritton aan
den dyk gejaagd. Was by minder kieseh
in zyne keus geweest, dan zou hy reeds
sedert lang gehuwd geweest zyn, want
Job had een aardig duitje in zyn dienst-
tyd overgegaard, was bovendien een
spaarzaam man, en er waren eeniga
oude vrysters te Carrisford, die hem
tot man zouden begeerd hebben, in
weerwil der onaangename geruchten van
zijn gemeiyken aard en zyne kwaad-
sprekenheid doch zy die Job voor eene
goede party hielden en zij die Job hield
voor eene goede vrouw voor zich waren
twee uitersten, en Job had in zyae
vroegere dagen gezegd „dat hy niet
besluiten kon zich te vei slingeren."
Waarschyniyk was het dat herhaalde
teleurstelling een humeur dat reeds
bitter uit zich zelf was nog bitterder
had gemaakt, want na zyn vyftigste
jaar was Job nog erger geworden, ont
week de schoone sekse, was ruw jegens
zyn eigen geslacht en in de onbenyd-
bare positie van algemeen gehaat te
worden.
Gelukkig voor Job Fritton, dat hy
zich aeze dingen niet te zeer aantrok
hy deed zyn plicht als bediende van
Sir William Kelpdale hy ontving ge
regeld zyn loon, bracht het onmiddeliyk
naar de spaarbank, en scheen aan zich
zeiven genoeg te hebben in zyne woning
in een algelegen deel van het park,
waar hy voor dertig jaren boschwachter
was.
Job Fritton bleef een oogenblik staan
alvorens den trap van het terras te
bereiken, en by achtte het beter zich
voor een uur naar zyae eigeue kamer
te begeven, dan in het dienstboden-
Dr. Schaapman,
Een gisteren morgen Uit RöfflS te
Utrecht ontvangen telegram luidt
,N?,cht zeer rustig; geneesheer zegt
bed- emergen, dat hoewel de toestand
ernstig biyfc, er toch zichtbaar beter
schap valt te constateeren."
Een gisterenmiddag te 2 uur door het
„Centrum" ontvangen telegram meldt
„Te halfelf constateerden de twee
doctoren, dat de vooruitgang aaDzieniy-
ker was aan zy hadden kunnen hopen.
De toestand is ernstig, maar is reeds
beter dan op 4 Januari j!., toen zy mgr.
vcor het eerst bezochten. Onvoorziene
gevallen, die by hartziekte mogeiyk
bffiven, uitgezonderd, is er gegronde
hoop, dat het vaderland mgr. terugziet.
De patient is zeor dankbaar voor de
betoonde belangstelling en hoop; spoedig
persooniyk te komen bedanken."
Aan een schryven uit Rome aan hst
„Centrumomtrent het verloop der
ziekte, ontleenen wij nog het volgende
Dr. Sehaepman was tamely s: wel te
Rome aangekomen, doch om de onge
rustheid in Holland niet op ta wekken,
drukte hy al zyna kennissen op het hart,
niets omtrent zyn gezondheidstoestand
te berichten ttnzy het bericht dat u
gezonden werd over zyn aankomst alhier.
Toch was het voor iedereen duideiyk,
hoe zeer de lyder ook zijn best deed,
om het te verbergen, dat zyn toestand
ernstig was, en zyn dokter, die een hart-
vertrek door zyne kameraads gekweld
te worden door hunne vragen. Toch
ging hy naar de keuken, na eerst tot
zich zeiven gezegd te hebben „laat ze
maar links liggen," een krachtig bolwerk
tsgen de nieuwsgierigheid zyner kame
raads."
En in de keuken van Aver Court,
waar hy plaats nam en als een wolf
at, „liet hy hen links liggen," ofschoon
zy zich rondom hem schaarden, en
vyttig vragen deden aangaande de zon
derlingheid van hun heer, zonder dat
een der vragers een voldoend antwoord
gaf. Hy gluurde naar hen over den rand
van zjjn bierkau heen, hy grynsde tegen
hen over zyn bord, liet nü en dan een
„ja" of „neen" hooren, knorde dikwyis
als een varken en barstte eindeiyk in
een vreeselijk vloeken uit, wel eens
wensehende te weten, waarom hy niet
even goed als elk ander het recht had
in rust zyn middagmaal te gebruikeü,
„Kyk, zoo is Job altyd," zeide eene
nieuwsgierige huismeid„hy is nooit
vriendeiyk zooals wy."
„Dat wensch ik ook niet te zyn,"
hernam Job.
Wcrdt vervolgdj
