la
:T
Maandag
12 Januari
19Q2.
laiütaÉÉi teieta.
41e Jaargang
FEUILLETON.
D
lorte) toe, trotseere^
d komt de eer toe,
Rysiologisclie ontdekk;*,
ij terwijl zij in wetst-sc',
Lii zenuwkwalen lij deal'
Iheit Dr. Roman \Vt»isi
r wasscliiiig; van lil'
middellijk aau iltit
altaten verkregen, en
TE"
Ret groote publiek vet(.
yanhopige gevallen v;|
|de medische
keplaatste geneeskundj
med. dr. praktiseerend*
med. dr. arrond. arts te*'
casteel Gutenfefs, Bad Erm'i
Is, rue St. Honore, 334-p.
med. dr. te Weenen; Dr.'c'
|ele anderen,
reiaaiimdezenmvactii
bloedandrang, groote prikt
1 3ken die door beroerte t
t spraken, zware tongval,'
ii gp.heuqen, enz., én zij V
:)nthouding3en-en koudV
aal gevonden hebben, en"
Ijnsclen alszloh aanbood
•voor de oogeo, drukken^'
■eten, aan al deze drlec!
losheid, ook aan ge/.ondo^
Ian, wovd dringend q.-J
Imp vergouden wordt degl
irte Hoofsteeg l,
■ai'flbrug f. iw.
®öbüSeh6«awiiae does
1ÖUO.
VLISSIMSCflE
COMANT
Prys per drie maanden 1.80. Franco per post 1.50.
Afzonderlijke nummers 6 cent. Men abonneert zich by alle Boek
handelaren, Postdirecteuren of rechtstreeks by dsn Uitgever
VAN BI VKLBE Jr., Kleine Markt, I. 187.
ABVERTENTEËN van 1—4 regels 0.40. Voon eiken regel
meer 10 cent. BfJ directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde
advertentie wordt de prjjs slechts tweemaal berekend. Groots letters
en cliché's naar plaatsruimte.
ïetséhgBt djigei^ke, mgssssMsm «g Soa- m imsMmgem,
TsslUsp ï»oo a n«jammes- ÏO«
Aioims!E0ntg-Advart«aö8n op neer roordeellge voorwaarden.
classe en
it. bonbons
ieurs, Banketbakkerij
-SCHELÖ&,
b) en run 8 10 c)
8») 3 55
a 1 55 g)
50 b) am 3 50a)
aten na het vertrek
310
3 50
Skene, Boreelen en
.aar Breabena, Bor=
naar Boraaeleï.
iet aangelegd,
fan 1.55 van Nessen
het spoorwegstation
'S 28
6 64
8 21
*8 47
I)
55
28
86
1 25
7 58
8 48
10 1
'10 48 :11 2
7 8S
'101!
*n i
te treinen vervoeren
49
38
7 50
8 80
48
9
10 40
28
10 28
1 25
11 40
3 10
12 37
3 50
12 53
4 6
110
4 22
III (Slot.)
Onder de zuideiyke Staten van Europa
Waren er, die bet voorrecht hadden, een
.eveusjaar te genieten, dat naar buiten
ichier onopgemerkt voorbijging. Daar
onder rekenen wjj Griekenland en Italië,
in welk laatstgemeld land werkelp de
weg der zoo boog noodige bestuursher-
vormlngen is ingeslagen, dien het naar
w(J hopen niet meer verlaten zal, waar
toe wel zeer veel kan bijdragen, een
zich houden buiten de politieke verwik
kelingen. Het instorten van den beroem
den klokketoren bij het vermaarde paleis
der oude Doges van Venetië, was een
ware ramp, waarsebjjnlp in verband
met andere rampen van dien aard op
verschillende punten van den in 1902
hevig golvenden aardbodem.
Ook Zwitserland mogen wij wel rang
schikken onder de gelukkige landen, even
als de kleinere Duitsche Staten en Por
tugal, welk laatste evenwel, door zp
slaafscbe houding in zakeEageland contra
Transvaal, veel van de achting verloor,
die het in de openbare meening nog
bezat.
Spanje ging, als w(J het zoo eens
mogen uitdrukken, voort zp noodlot te
ondergaan. Een krachtig, leidend hoofd
zou van dit ongelukkige land nog wel iets
kunnen maken. Hoe diep vervallen en
machteloos het ook moge wezen, hoe
onbeschaafd en arm, in de ergste toe
standen is verbetering mogelp, wanneer
men zich inkrimpt tot het hoog nood
zakelijke en zich uitsluitend bepaalt tot
binnenlandsche aangelegenheden. Maar
wat zal men verwachten van een onge
veer achttien-jarig vorst, opgevoed in
diepe vereering van geestelijke en streDg
conservatieve leidslieden, natuurlp ook
al weer met militaire begrippen opgevuld
en verloren in den doolhof der etiquetten.
Het volk is ontevreden. De geestelijkheid
strpt tegen de verkleining van haar
gezag en het volk wil het juk afschud
den. De republikeinen droom^n van een
anderen staat van zaken en de socialis
ten steken telkens het hoofd op. De
liberale regeering, die ai even machte
loos was als iedere andere, is gevallen
en een conservatief bewind trad ervoor
in de plaatslood om oud ijzer, waar
de krachtige hand die hier noodig is om
te reinigen nog steeds op zich doet
wachten en, indien zij gevonden werd,
'toch waarscbplp in tegenkanting van
vrij naar het Engelseh.
54.)
Zjj kwam bpa op dezelfde plaats
waar bij zp handschoen had laten
valleD, en zich aan zp broedor verraden
had, en toen zy door het hooge gras
voortging, vochtig van den nachieljjken
dauw, sidderde zij meer dan eens. Was
het eene siddering ten gevolge van de
gedachte aan de plaats waar zij zich
bevond, of 'de koude van den nacht, of
de betoovering, die haar uit hare kamer
had gelokt op een tjjd, wanneer elk
ander slaapt
.Da hemel sta ons allen bjj," zeide
zy, door de duisternis van het geboomte
anel voortgaande, als hing haar leven
allerlei aard en van verschillende zijden
haar werk ten onder zou zien gaan.
Spanje zelf zal overigens als Staat
niet worden uitgewischtwat men van
het Turkache gebied in Europa niet zeg
gen kan. Er is wel geen algemeene
geestdrift om den Turk uit Europa te
verdreven; wat ook geen zin zou heb
ben, waar de Christelijke staatkunde
alles behalve zondeloos ismaar lang
zamerhand, met klagen en dringen, met
stukjes en beetjes, gaat de Turk er
uitwat al lang zou gebeurd zijn, wan
neer hjj niet op en top soldaat en als
zoodanig nog geducht was. In 1902
vermeerderden de moeilijkheden, die elk
jaar grooter worden. Inwendig volkomen
gedemoraliseerd, fbaneiëel reddeloos uit
geput, door schuideischers lastig gevallen,
door ontevreden onderdanen besprongen,
door elke mogendheid om beurt aange
sproken tot nakoming of tot nalatiug van
datgene wat het zich, door den nood
gedrongen, verbonden hal te doen of te
laten kampende met een formeelen op
stand en met een oorlog in 't verschiet,
is de zieke man zieker dan ooit, zonder
dat eenige genezing mogelijk is, omdat
die genezing alleen het gevolg zou kun
nen zijn van maatregelen, die met het
wezen van den Islam en de natuur van
den Turk in strijd zp.
Gaan wij de steeds onderling k(J vende
en inwendig verdeelde republieken In
het centrum van Amerika voorbij, dan
komen de Amerikaansche S.aten van
het noorden niet zonder reden onze
aandacht vragen. Nu de Philippjjnscbe
zaken tot rust zp gekomen en geen
nieuwe buitenlansche verwikkelingen van
wezenlijk ercstigen aard zich voordeden
en ook de Cüineesche aangelegenheden
in het reine zijn gebracht, kunnen de
Yereenigde Staten zich ongestoord wijden
aan de ontwikkeling der binnenlandsche
belangen.
Wat het meest in Amerika onze aan
dacht trekt, is niet de reis van president
Roosevelt met de aan dergelijke reizen
onafscheidelijk verbonden redevoeringen,
toasten, heele en halve beloften enz,
het is ook niet het bezoek van prins
Heinrich van Pruisen, namens zp kei
zerlijken broeder, voor wien hij de verre
commissies op zich neemt, die zelfs voor
een reiskeizer te ver zijn. In Amerika
trekt vooral onze aandacht het verloop
van den reuzenstrijd tusschen kapitaal
en arbeid, die daar te lande werkelp
als vpanden tegenover elkander staan,
in zooverre de alles overweldigende
macht der groote kapitalen veler belan-
er aan, of ware er iets dat aan het
einde der duisternis zich bevond, fiat
spoed vereischte.
VIJFTIENDE HOOFDSTUK.
Sir William Kelpdale sliep gerust na
het diner, en droomde niet van het
nieuwe geheim dat zich op Aver Court
had opgedaan. Hij ontwaakte den vol
genden morgen vroeger dan gewoonlijk
en belde om zp kamerdienaar, die aan
de zonderlingheid van zijn heer gewoon
zich onmiddellijk op zp post bevond
.Het was moeilijk Sir William te vatten,"
had de kamerdienaar meer dan eens
hooren zoggen," .maar hij kon dat zeer
goud, ofschoon het niet mocht gezegd
worden, dat Sir William hem een hemel
op aarde schonk."
Wat nu het opstaan aanging, hierin
viel er op Sir William niet te rekenen
Doorgaans verscheen hy' ten elf of twaalf
uur aan het ontbijtmaar als de be
dienden dachten dat hun meester zijne
gewoonte hierin volgde, verschrikten zij
somtjjds als zjjne bel ten vjjf of zes
uur door het huis klouk, en dan was
hij barsch en scherp tot dat men aan
zp verlangen had voldaan." Zoo ook
had de baronet een dezer aanvallen van
gen bedreigt. Het is de oude geschiede
nis een onbeperkte en ongeregelde vrij
heid van handelen kan in misbruik en
verstoring van dan ordelpen loop der
dingen leiden. Het is hier niet de kapi
talistische productie, naar de kapitalis
tische coöperatie, de samenwerking der
groote kapitalen, die veler belangen be
dreigt. En zulke dingun gebeuren juist
in het land der vrijheid, De vrijheid
heeft Amerika groot gemaaktnu keert
die grootheid zich feitelijk tegen de vrij
heid en het is onmogeip dat wettelijke
maatregelen op den duur uitblijven, om
deze uitwassen dervrpeid weg te snijden.
Wanneer wij ten slotte nog een blik
willen slaan op ons eigen dierbaar vader
land, dan mag een danktoon wel de
grond onzer overdenkingen zp. Want
wanneer wij den inwendigen loop van
het maatschappelijk raderwerk vergelijken
met buiteniandsche toestanden, wanneer
wij zien dat in groote ipen in een ge
heel jaar bijna niets tot stand komt in
betrekking tot de algemeene aangelegen
heden, dan valt die vergelijking nog
niet eens ongunstig voor ons uit. Even
wel, dankbaarheid behoeft nog geen
voldaanheid in zich te sluiten en het
kan niet ontkend worden, dat onze vrede
lievende, ordelijke en weinig ingewikkelde
toestanden van dien aard zp, dat er wel
meer tot stand kon komen. Zelden be
leefden wij een jaar, zoo arm aan ont
wikkeling op gebied van wetgeving en
maatschappelijk samenzijn, als het jaar
1902. Beschamend is lit voor ons, indien
wij bedenken, dat vooral verdeeldheid
van dien tragen gang de oorzaak is. Ons
koloniaal bestuur was niet origezegend en
dankbaar zien wij den tjjd naderen,
waarin de pacificatie van het groote rijk
van Atjeh een voldongen feit zal wezen.
Een aanmerkelijk gebied zal daardoor
aan de beschaving en aan de algemeene
rust en veiligheid zijn teruggegeven, een
gebied waarop willekeur en geweld voor
heen den boventoon voerden.
Tan slotte past ons een woord van
innige dankbaarheid voor het behoud
onzer jonge, geëerbiedigde vorstiD, voor
wien het jaar ten deeie een lijdensjaar
was. Moge het dan voor Haar ook ge
weest zp een levens-jaar in de waar
achtige beteekenis des woords, een jaar
gevolgd door vele anderen in de meest
verblijdende omstandigheden, ter ver
zekering van de toekomst van ons dier
baar vaderland.
vroeg opstaan dien morgen gehad, en in
zp kamerjapon en op zijne kamer
muilen doorliep h|j de gangen, op den
asm van zp kamerdienaar geleund,
klagende dat het al zeer opmerkelijk
was, dat zijne dienstboden niet beter op
hun tijd pasten en de luiken niet op
een behoorlijker uur openzetten.
„Men zou denken, dat er een doode
in huis was," zeide hij, op het terras
gebracht zijnde, en een oog op de ra
men slaande, van welke de meeste
blinden of gordijnen nog gesloten waren;
.en ik denk dat het bij zessan is."
.Daar slaat het zes uur op den kerk
toren, Sir William," zeide de kamer
dienaar.
„Laat het slaan. Wat gaat het u
aan zeide de baroneten de kamer
dienaar meende hierin reden genoeg te
zien, dat zp heer niet in den besten
luim was opgestaan.
Sir William op een tuinbank gebracht
zijnde, zond zija dienaar weg met den
last elke tien minuten te komen zien,
waarna hij zp blik op de beuken van
Carrisford sloeg en dien onafgewend er
op gevestigd hield.
„Dus nog niet gevallen," mompelde
hij.ik moet, dunkt mij, den geheelen
Eindelijk pacificatie
„De pretendent-sultan bood aan gene
raal Van Heutsz zp onderwerping aan.
Hjj zal spoedig van Seg'i naar Kota-
Radja vertrekken."
Dit telegram, werd in de vergadering
van de Eerste Kamer officiësl bevestigd
door den minister van kolomen, welke
mededeeling met bravo's ward begroet.
Inderdaad is er, zegt de N, Ct., reden
om zich van harte te verheugen over
dezen loop van zaken in Atjeh, die het
vooruitzicht opent op een eindelpe
pacificatie, na een strijd van welhaast
dertig jaren.
Op 80 December j.l., kort na het
valsch gerucht over de vlucht van den
pretendent-sultan naar Penang, gevolgd
door dat over zijn dood, bereikte ons
de tijding, dat Toeankoe Daoed zijn
onderwerping had aangeboden aan den
commandant in Pedir en dat de gou
verneur,de luitenant-generaal Van Heutsz,
zich derwaarts had begeven. Uit boven
staand telegram vernemen wij nu, dat
Toeankoe Daoed zich aan het Nederlandsch
gezag, als welks vertegenwoordiger Van
Heutsz in A'jeh en onderhoorigheden
ageert, heeft onderworpen.
Daarmede is het verzet gebroken. Im
mers, de fanatieke leiders, de „teung-
koe's", die voor zichzelf niets van een
ordelijken toestand kunnen hopen en
wier invloed geheel op het voortduren
der onrust gegrond is, kunnen zich thans
niet langer van den pretendent-sultan,
dien het Atjehsche volk als zp wetti
gen heer erkent, bedienen.
Hoogstwaarschpip is het feit, dat
zijn geheele gezin, rok zijn eenige zooo,
Toeankoe Brahem, gevangen genomen is,
nadat hy zelf rusteloos door onze troepen
was opgejaagd, van grooten Invloed ge
weest op het besluit van Toeankoe Daoed
om het hoofd in den schoot te leggen.
Toeankoe Daoed is de kleinzoon van
wyien sultan Mansjoer Sjah, die in 1870
overleden is en opgevolgd werd door zijn
broeder, den laatsten sultan Toeankoe
Mahmoed, zoon van Abidin, meer bekend
onder dsn naam van Toeankoe Tjoet
en in 1874 aan de cholera overleden.
Toeankoe Daoed was in 1874 pl.m. 8
jaren oud, zoodat hy nu 36 5 37 jaren
zal zijn. Bjj zyn meerderjarigheid werd hy
door het Atjshsche volk als wettig sul
tan erkend.
Men mag nu de hoop koesteren, dat
ook Panglima Poièar, die, wat zyn per
soon aangaat, een zooveel geduchter
tegenstander is dan Toeankoe Daoed,
het verzet zal staken.
In den laatsten tyd heeft Polèm weinig
van zich doen hooren. Uit de enkele
berichten, die men van hem heeft, biykt,
dat hy zich vermosdeiyk nog altyd op
houdt in de bovenstreken van de onder-
afdeeling Telok Seumawe, en wel in de
streek tusschen de] Kerti en Djamboe
Ayer-iivieren, welke streek hem met
haar vlakte en oerbosEchen wel een ge
schikte schuilplaats zal aanbieden. Met
t enige zekerheid kan aangenomen wor
den, dat deze zich bevindt aan de boven-
Peutol of boven-Pirarivier, want onlangs
werd hy gesignaleerd in de kampongs
van het landschap Peutoi. Naar men
zich uit de jongste A'jeh-berichten zal
herinneren, is daarheen opnieuw een
colonne van drie brigades marechaussee
onder den le-luitenant Aukes gezonden.
Als geheel zelfstandige coloDne heeft zy
geen andere opdracht dan onafgebroken
Panglima Po èm met zyn bende en de
vyandeiyke Geudongsche hoofden, dia
zich bjj hem hebben aangesloten, ach
terna te zetten 9n hen zooveel mogeiyk
onschadeiyk te maken.
Niet onwaarscbyniyk la het, dat door
het heugeiyk besluit van den pretendent-
sultan geen verdere actie tegen Polèm
noodig zal zyn.
Men groote belangstelling zien wij
nadere berichten tegemoet.
De byvoeging van onzen correspon
dent, zegt de N. Ct., dat de pretendent-
sultan spoedig van Segli naar Kcta-
Ra'ja, den hoofdzetel van cns gezag in
Atjeh en onderhoorigheden, zal vertrek
ken, neemt eiken twyfel weg omtrent
den ernst van Toeankoe Daoeds besluit.
Hulde aan generaal Van Heutz, aan
wiens schitterend beleid, gesteund door
een voortreffeiyk officierskorps en een
dapper leger, de eindoverwinning onzer
wapenen te danken zal zyn 1
dag hier blijven, uit vrees van door die
verwenschte werklieden gtsioord te
worden."
Terwyi by zoo by zich zeiven sprak,
verschenen die verwenschten op het
tooneel het waren vyf of zes kloeke
mannen, die een oogenblik onder de
groote beuken bleven staan, en met
elkander de middelen schenen te be
ramen, om deze boomen het gamakke-
ïykst te vellen.
„Spreekt men van den duivel, dan
ziet men zyn staart," zeide hy boos
aardig. Hy sloeg de werklieden een
paar minuten oplettend gade, maar toen
hunne gereedschappen in de morgenzon
begonnen te glinsteren, stond hy in
stinctmatig, keerde zyn stoel en zich
zeif met het gelaat naar het huis. Hy
gevoelde dat hy het niet zou kunnen
verdragen den eersten slag te zien toe
brengen aan die boomen, waarop niet
alleen zyn geslacht, maar het geheele
graafschap trotsch was. Zeventig jaren
geleden toen hy nog een kleine krullebol
was, had hy getracht hunne stammen
met zyn kinderarmen te omvatten en
mat eerbied en schrik opgezien naar het
dicht gebladerte boven zyn hoofd. Zy
waren oude vrienden met welke hy in
Sr. Sohaepman's ziekte.
Naar aan „Hat Centrum" ea de „ïyd"
uit Rome geseind wordt, is de toestand
van dr. Schaapman door een hartaan-
üoening zoodanig verergerd, dat den ïyder
de laatste sacramenten der stervenden
zyn toegediend.
De verergering van den toestand
van dr. ScUaepman scbynt plotseling
opgekomen te zyn. Een gisterenochtend
door „Het Centrum" ontvangen schryven
luidt nog als volgt
„Mgr. dr. Schaepman, die 31 December
's avonds laat te Rome was gearriveerd,
is zeer gelukkig, wederom in de Eeuwige
Stad te zyn. Ook op de gezondheid had
de leis geen cadeelige gevolgen, 'tgeen
biykt uit het feit, dat we den volgenden
moigen 10 uur den Doctor reeds in St,
Pieter zagen.
„De H. Vader, die reeds van het
reisplan naar Rome gehoord had en wist
dat 's doctors broeder, de beer Eu. Schaep
man, in de Eeuwige Stad vertoefde, had
den weLseh geuit, persooniyk door dezen
op de hoogte van mgr.'s gezondheids
toestand gebracht te worden. Den tweeden
Januari 's morgens was de heer Ei.
Schaepman by den H. Vader. Na inge
wonnen inlichtingen uitte de H. Vader
zqn beate wenschen voor een spoedig
herstel en gaf het verlangen te kennen,
weldta persooniyk mgr.te kunrien spreken
de verschillende toestanden van een
teleurgesteld leven had omgegaan; en
Louisa beminde ze even als hy, en was
er byna bygeloovig gehecht aan.
Er was in hst dorp een verhaal in
omloop aangaande de beuken van Car
risford, dat door de Kelpdales ook werd
geëerbiedigd, nameiyk zouden de Kelp
dales zoo lang te Carrisford bloeien ais
de beuken op don grooten heuvel ston
den, op welken Aver Court gebouwd
wasen ofschoon Sir William niet by
geloovig was, toch zou hy gaarne een
groote som betaald hebben, indien hy
ze van hun oudergang had kunnen
redden. En nu stonden zy op het punt
van uitgeroeid te worden, terwijl hij
niet genoeg wysgeer was, om daar als
getuige van te kunnen zyn. Hy ver-
wenschte zyn dienaar, omdat deze hem
aan zyn woord gehouden had en voor
tien minuten alleen liethet vermoeide
hem alleen te gaan, zelfs met behulp
van zyn stok, doch hy gevoelde, dat hy
het nu moest beproeven.
Terwyi hy zoo met zyn rug naar
het tooneel gekeerd stond, werd by des
te toorniger en te mismoediger.
(ÏFcctt vervolgd.)