Illeero.
VL1S8INSSCHE COURAMT.
Donderdag
18 December.
BbüiUBTOH.
lÏÏILLSFLDEB.
I\Ü. 298.
40e Jaargang
1902.
;bode.
103.
iueuiisië MseiL
u
Land- en Tuinbouw.
jeden weder echte
VRSWAFELTJES van
ons, alsmede ZOU-
1AAKJES a 10 cent
versch voorhanden by
Kanaalstiaat.
zuivere Cad-
opbrood, wat
Verkocht wordt.
f 1.20 p. liter
|30, 1.60, 2.- p.fl.
.60, 1.70 1.90
11.— p. liter
- 1.10 t
- 1.60
90, 1.- 1.20 p.fl,
f 1.20, 1.60
êchen 6 pet. korting,
tanbevelend,
NO EE, Dok.
linke
bsi Groote Kerk.
[DIENST
xiBSEiBuaa
Tm 4 60 (alleen
fas* Ztümarklvm
ma 12 30 1 16
10 6 55 6 66 7 46
Ztütoarkt Pin»
werkdagen! 6 28
12 *6 120 2 6
I 7 7 20 8 25
LVENDIENST.
6 20 7—7 60
10— 1020 10 40
10 1 30 2 22C
4 20 6 58,
i 6 10 6 30 7 10
9 60 1010 10 30
l iö ma I 20 140
S 50 410 430
8 8 80.
i nrn 3 SO e)
3 56
1 g)
I nm 3 30o)
I na hst vertrek
Borsalen en
beakena, Bor-
aar Boraaeie
pakt.
gelegd,
van Neuzen
lorwsgatfction
7 26
7 58
8 48
10 1
7 33
*10 14
D
112 *11 15
J f*rvo«r«a
28
6
1 25
6 3
3 10
7 2*
3 50
8 5
46
8 8*
4 32
8 3«
PrtJs per drie maanden /I 1.30.u Franco per post l.öO.
Afconderiyke nummer» 6 cent. Men abonneert zich b(J alle Boek
handelaren, Postdirecteuren ot rechtstreeks by den Uitgever
7. VAN BK VMLBM Jr., Kleine Markt, 1. 187.
ABVERTENTÏÊN: van 1-4 regela-/sO.40. Voor. eiken regel
meer 10 cent. By directe opgaal van driemaal plaatsing derzelfde
advertentie wordt de pry« alecht» tweemaal berekend. Groots letters
en cliché's naar plaatsruimte.
fenek|»i «sgsiR&s, inteMtden op s»m- ui ïtottêm$*&.
Telaphoonnummer IO.
Abomtemente-AdrertentlSn op seor voordeelige voorwaarden.
Se Ongevallenwet en de buitenlandeciie
Maatschappijen.
Naar de „De Veizekeringsbode" ver»
neemt, heelt de minisier van binnen-
lanüscüe zaken, in antwoord op een adres
aan hem gericht, aoor de generaa.-sgen-
ten van de Zwitseische Mg. tot verze
kering tegen Ongelukken te Winterthü
medegedeeld ,dat net bepaalde bij art.
52 der Ongevallenwet 1901 niet de
vrijheid laat den werkgever toe te staan,
dat hg het risico der verzekeriug zijner
werklieden by een buitenlanasche maat-
scnappü dekt."
Het bestuur van den Viyz. democra-
tiBchen Bond heelt z.ch voor de tweede
maal tot de aangesloten vereenigingen
gewend met een cucuiaire, waarin net
7.gna teleurstelling uitspieekc, dat zoo
weinige alaeelinguu de propaganda met
de door den Bonu uitgegeven viugschnt-
tjes hebben ter hand genomen.
Financieele bezwaren behoeven de ver
spreiding dezer geocnriften met in den
weg ie staan, en de jongste verkiezingen
in de dislncien Gouda, heiden en Am
sterdam nebben weder aangetoond, hoe
broodnoodig het is, de kiezers in te lich
ten vóór de dagen der verkiezing zyn
aangebroken.
Het bestuur meent dat men ook in
dit opzicht een vooi beeld kan nemen aan
de sociaal-democraten, wier toewijding
beschamend is voor anueisdenkenden.
Vestingbegrooting.
De heeren Marchant, Ketelaar, Fokker,
Bos en Nolting stellen voor aitikel 4 van
het wetsontwerp te veiminderen met een
bedrag van f 238,5UO en alzoo te brengen
op f706,UUO.
De bedoeling van het amendement .s,
de nieuwe werken voor de iorten bU
Hoofddorp en bij Nigtevecht niet te doen
uitvoeren.
Middelbaar onderwijs in de Kamer.
Hoewel naar de meening van 't „Ubld"
de interpellatie van den heer Ter Laan
over het bepeiken van de toelating van
minvermogenden tot de H. B. School op
niets uitliep, meent de ,N. K. Cl." er
toch in ie vindrn eene gelegenheid om
des Ministers denkbeelden over dat Mtd
deibaar Onderw(js te ieeren kennen. Het
bad zegt aan:
Erkennend, aat het M. O., evenmin
als het L. O., een ontwikkeling verschaft,
die ais een soort van weelde moet worden
beschouwd, btsrft de Minister, dat juist
onB M. O., gelijk dat op het oogenOiik
geregeld is, eene kiaehuge hervorming
noodig heeft. Oorspronkelijk ingestelo,
wat de naam ook aanduidt, ais een
onderwijs voor de gegoede burgerklasse,
is het zeer twijfelachtig of juist dit
onderwijs in de toekomst voor hen, die
meer en meer daarvan beginnen partij
trekken, wel het meest doeltreffende
mag worden genoemd. Waarschijnlijk,
althans de Minister verwacht dit, zal
men dus over eenige jaren tot eene
splitsing van het M. O. moeten overgaan.
Vandaar, dat de Minister zoo min mogelijk
werkzaam wezen, om aan onze H.
S. een grooter uitbreiding te geven,
dan zjj nu bezitten.
"tvry naar het Engelsch.
36.)
(Een zware straf, als men den trots
van dien jongeling, die toch ook de zoon
van 6en gentleman was, Sir William
daaibi) in aanmerking neemt," zeiüe
Archibald ernstig.
.Gelukkig aat bij niet naar de galg
werd verwezen," hernam Sir Wiluam
Kelpdale .want zoo Job niet ter zijde
gesprongen was, dan zou hU ons nu
niet meer bedienen. Maar Job heeft het
him betaald gezet; wel waren er ver
zachtende omstanoigheuen, maar Job
die niet veel dooizicht heelt, had ze niet
opgemerkt."
.Hebt gij de verzachtende omstandig'
door de verdedigende artillerie zal belet
moeten worden, zullen, ter voorbereiding
dezer .belangrijke aangelegenheid, door
den commandant van het korps genie
troepen te Utrecht twee doelballons woiden
aangeschaft.
Alcohol in hst leger.
Het hoofdbestuur van de Nederiand-
sche Vereeniging tot Afschaffing van
Alcoholhoudende Dranken heeft tot de
Tweede Kamer een adres gericht, waarin
het zegt met belangstelling te hebben
kennis genomen van het feit, dat bjj de
schriftelijke behandeling van de begroo
tingen voor Oorlog en Marine voor den
dienst 1903, sommige leden een algeheel
verbod van drankverkoop in de cantines
wenschten en hebben aangedrongen op
afschaffljg van de jenever-verstrekking
aan boord, zy het dan ook geleidelijk,
doch met leedwezen uit het voorloopig
verslag te hebben vernomen, dat de
min. van oorlog geen aanleiding heeft
gevonden gevolg te geven aan het ver
zoek der Consteiyke Officieren-Vereen,
tot hot verspreiden in de kazernes van
eene brochure, tegen het gebruik van
steikedrank gericht.
Het hoofdbestuur herinnert dat het
geregeld verstrekken van brandewijn of
iets dergelijks, b(J de Zweedsche oorlogs
marine sedert een 20 jaren, bij de
Deensche alreeds meer dan 50 jaren, ia
afgeschaft, en dat bij de Duitsche oor
logsvloot het geregeld schenken van
sterkedrank ook sedert lang tot het
verleden behoort.
Het is van oordeel, dat de overheid
door het harerzijds uitreiken van jenever
als deel van aeu üagoljjkschen mond
kost, de menschen als 't ware te kennen
geeft, dat de jenever een dagelijksche
levensbehoefte is.
Het motief, als zou by het weren
vaB den drank uit de cantines de kroeg-
verieiding buiten de kazernes grooter
worden, acht hst hoofdbestuur in strijd
met de ervaring en alleen een theoretisch
bezwaar, voortvloeiende uit den onwil
om in deze richting met kracht op te
tieden.
Het herinnert voorts, dat reeds vele
jaren door den minister van koloniën
het orgaan der vereeniging op de lees
tafels dor Indische cantines wordt toege
laten, en z-.gt dat hetgeen aldaar geschiedt,
toch zeker hier te lande en bij de marine
geen bezwaar kan opleveren.
Nu de meeste legers van luchtacheep
vaartmaterieel zijn voorzien en dus moet
weiden aangenomen, dat de vjjand vóór
onze liniên in het bezit zal zijn van
kabelballons, waarvan het gebruik hem
heden opgemerkt t'
„O, ja, en ook Job er opmerkzaam
op gemaaktmaar hij was gewond en
wilde het doorzetten. Natuurlijk zeide
men in Carrisford, dat het op mijn ver-
langen was, en het werd algemeen ge
loofd, daar men gaarne het ergste van
mij dacht, en ik verdroeg dien laster
met geduld. Ein ouder broeder kwam
mjj verzoeken het gebeurde over het
hoofd te zien, en toen ik hem mijne
zienswijze had medegedeeld, beleedigae
hg mi) bovendien in het park, tot ik
even als h(j mijn geduld verloor, maar
dit op eene andere wijze aan den dag
legde. Het was een boosaardig, vreemd
soort van volk, die Hopes, van de vioeg-
ste t(jden af, en gij moogt uw gelukkig
gesternte, dat u uw fortuin heeft doen
maken, danken, dat gjj met die familie
niet in betrekking staat."
.Waarom?' zeide Archibald zeer be
daara. Mat geduid had h(j de geschiede
nis aangehoord, die Sir William hem op
zachcen toon verhaald had, slechts een
of tweemaal een weinig toorn, een
weinig vei wondering zelfs, aan den dag
leggende, maar altyd zeer oplettend, ais
ware het verhaal hem geheel nieuw en
al zijne belangstelling waardig.
Het Nationaal Gomitc van vervroegde
winkelsluiting zendt ons een circulaire,
waarin uiteengezet w»-dt, hoe weinig
practisch resuitaat de nuttige beweging
van vervroegde winkelsluiting nog gehad
heeft. Meestal stuit het af op gebrek aan
samenwerking tusschen de patroons on
derling. Tot nieuwe propaganda wordt
aangespoord.
Het is jammer, zegt het comité ten
slotte, dat by de beweging voor ver
vroegde winkelsluiting in verschillende
andere steden niet, evenals te 's Graven-
hage, directe samenwerking is gezocht
en een vaste organistie in 't leven ge
roepen van de drie factoren patroons,
bedienden en publiekciéa- heeft de
Vereeniging van vervroegde Winkelslui
ting haar vastgesteld programma, waar
mede zg langzaam maar zeker voorwaarts
hoopt te gaan, aanwerkende op het „ver-
kiggen van de wetteigke regeling van
het sluitingsuur voor winkels, kantoren
en magazijnen, gepaard met begrenzing
van den arbeidsdag en beperking van
den aibeidstgd."
Da Nederlanders in Venezuela.
Keuter seint uit Caracas, dat de ge
zant der Vereenigde Staten aldaar, de
heer Bowen, op verzoek van den Neder-
landschen zaakgelastigde, die thans ziek
ligt te Curaijio, op zich genomen heeft,
de belangen te behartigen der in Vene
zuela verbigf houdenue Nederlanders.
Ken gedenkteeken.
In Suriname heeft zich, onder bet
eere-voorzitterschap van den heer C.
Leiy een comité gevormd uit alle rangen
en standen der maatschappg met het
doel geld bgeen te brengen ter oprichting
in die kolonie van een gedenkteeken ter
eere van de nagedachteais van wgien
jhr. mr. T. A. J. Van Asch van Wgck,
in leven minister van koloniën, oud
gouverneur van Suriname.
Duurder schoenen.
Maandag j.l. is te 's Hertogenbasch
eene algemeens vergadering gehouden
van den Bond van schoenfabrikanten,
welke, op voorstel van den heer Maurits
van den Bargb, metaigemeene stemmen
de volgende motie neefc aangenomen
«De vergadering, overwegende, dat de
stgging der algemeene grondstoffen, in-
zondetheid het leder, voor de schoen-
fabrikatie, niet mag drukken op het loon
van den walkman, welk loon eer ver
hoogd aan verlaagd diont te worden
overwegende, dat de schoenfabrikanten
staan voor onkosten, eventueel te ver
oorzaken door de invoering der Onge
vallenwet, enz., geeft te kennen, dat eene
veihoogiDg der schoenprgzen noodig is,
zoowel in het belang van den werkman
als in dat van de schoenindustrie.
Voor Neerbosch werd van 1 April tot
30 September aan giften ontvangen
f 47,906. De ontvangsten voor druk- en
bindwerk beiiepen f 14.683.
.Waarom 1» herhaalde Sir William
„omdat de Hopes van die soort niet te
vertrouwen zgn. Zg zgn altgd even ge
reed u eene beleedighig als een com
pliinent te zeggen tracaten u altgd
om den tuin te leiden, wroeten altgd in
de duisternis, en hebben steeds het
voiste vertrouwen op hunne plannen
om den eenvoudige te veirassen."
Bg deze woorden bedekte een hoog
lood Archibalds gelaat, maar nog altgd
was hg gereed om zich te verdedigen,
doch wilde Sir William laten voougaan
voor hg zgu aanval begon.
„Gg sengnt die terugstootende familie
goed bestuaeerd te hebben, Sir William."
„Ik kende den vader, en leed veel
door zijne hardnekkige dwaasheid, welke
hg nimmer wilde beigden ais hg onge-
igk had," vervolgde Sir Williaua. „Ik
werd door zgne belofte misleid, zoadat
ik een proces opgaf dat hg nad moeten
verliezen, doch waardoor tk h_m de ge
legenheid gaf een ander te beginnen
dat ik veel kans nad te verliezen. Hg
was een vaisch man, wiens zonen, zoo
ik hoor, hem g6heel goigk zgu."
Archibald dacht aan Maurits, en
onderdrukte een diepen zucht. De toe
passing was gemakkeigk te maken;
Een praatje over bacteriën.
Ieder krantenlezer heeft stellig reeds
meermalen de namen microben,
bacteriën, bacillen ontmoet, met
welke benamingen onderscheidene spiy t-
z wammen worden aangeduid. Bacte
riën zgn dus geen diertjes, als nog velen
meenen, maar plantjes, uiterst kleine
plantjss, welke slechts met behulp van
een sterk vergrootglas (microscoop) kun
nen worden waargenomen. Zy bestaan
uit slechts één cel en missen bladgroen.
Naar den vorm onderscheidt men ze in
kogelbacteriën, langwerpige
of staafbacteriën (dit zgn de
eigeniyke bacteriën), draadvormige
bacteriën of b a ci 11 e n en schroef
bacteriën, Het bestaan dier kieine
levende wezentjes is aan het licht ge
bracht door de bacteriologie, de nieuwste
tak van wetenschap, welke zeer vrucht
baar belooft te worden immers, waar
zg ons die bacteriën als de oorzaak
veler ziekten doet kennen, tracht zg
voorts de middelen te vinden, waardoor
die ziektestof, zonder gevaar voor het
menscheigk ot dieriyk organisme, kan
worden gedood. Wy willen een en ander
mededeelen over de bacteriën in het
algemeen en vervolgens in 't byzonder
over die, van welker bestaan geen land
bouwer, in zgn eigen belang, onkundig
mag big ven.
Dat van de ziekten typhus, cholera,
longtering een kleine bacil de oorzaak
is, weet ieder. Besmetting door typhus-
bacillen kan geschieden door het gebruik
van water, dat door uitwerpselen is be
smet. Werpt man de uitwerpselen van
een typhusiyder op een mesthoop, in
welks nabyheid zich een put bevindt,
dan kan door het gebruik van water
uit dien put nog na zeer langen tyd de
gevreesde ziekte uitbreken. In 1893
woedde de cholera in de stad Hamburg
Wat bleek by onderzoek Dat het water
van de rivier de Elbe besmot was en
dat dageiyks door den vlued besmet
water werd opgevoerd tot de plaats, waar
het drinkwater der waterleiding werd
opgemalen. By typhus en cüolera zy
men dus voorz.chiig met de uitwerpselen.
Het dikwyis reinigen der handen met
water, waarin een procent of vyf car-
boizuur is opgelost, en het ontsmetten
althans voor zoo ver zy een hunner
betrof een, in wien hg een groot
vertrouwen had gesteld, doch die dat
vertrouwen thans geheel beschaamd had
„Gg kent die zoons waaiscuyniyk
zeine Archibald. .Hebt gg hen later nog
ontmoet?"
„Ja, nadat zg zoo lang mogelijk hunne
verwantschap met die familie verborgen
hadden gehouden en zich aeh.er een
armzalige geheimzinnigheid hadden ver
scholen, die mg niet deerde en hen
alleen verlaagde. Ik heb hen beiden
kort geleden weder ontmoet.»
„Dezen avond in uw eigen huis
liet Archibald er onmiddeliyk op volgen
„Ja gg hebt geigk.»
De Lwie mannen zagen elkander
strak aan, en ditmaal behaalden de
grauwe oogen de overhand op de bruine
aie ui eenige oogenblikken neergeslagen
werden.
„Gg zjjt myn gastheer, en valt mij
aan ik ben uw gast, S.r William, en
als zoodanig, voor het oogenoiik, weer
loos," zeide Archibald. „Het past my
hier niet u ingne meaning ronduit te
zeggen."
„Ik heb de myne ronduit gezegd.
(Btraks wanneer de dames zich ver
der uitwerpselen met eenig zwavelzuur
is noodig. De longteringbacillen komen
voor in het siym (sputum) der ïyders.
Daar ze niet allen door uitdroging ster
ven, kunnen ze zwevende in de lucht,
ingeademd worden en alzoo besmettiDg
veroorzaken. Verdund zwavelzuur of
zoutzuur in het kwispeldoor doodt de in
het sputum aanwezige bacillen, 't Wordt
evenwei ook mogeiyk geacht, dat de
bacillen der longtering laDga de spys-
verteringsorganen in het bloed en ver
volgens in de longen komen. Melk en
vleesch van aan tuberculose of parel
ziekte ïydende koelen zouden dus de
ziekte by menschen kunnen veroorzaken.
Daarom moet de melk van zulke dieren
voor 't gebruik worden gekookt, flink
gekookt, want alleen by doorkoken wor
den de bacillen vernietigd,
De voortteling kan verbazend snel
geschieden. Men kan zich de bacillen
overal aanwezig denken, ze behouden
lang haar levensvatbaarheid en komen
ze onder gunstige voorwaarden dan ver
menigvuldigen ze zich snelde cel ver
deelt zich door het ontstaan van een
middelschot in tweeën, elk dezer weer
in tweeën, enz. Zio kunnen er na een
half uur uit één cel 2 ontstaan, na 2
halve uren 4, na 3 halve uren 8, ver
volgens 16, 32, 64, 123, enz., dat is
na 24 uren (reken maar na lezer 1) meer
dan 218 billioen. Heeft de vermenigvul
diging by de kogel- en staafbacteriën
plaats door deeling, by de draadvormige
en schroefbacteriën geschiedt ze door
sporen vorming. Sporen zgn eitjes,
zullen we maar zeggen dat is weten-
schappeiyk wel niet juist, maar met
deze bepaling moeten we volstaan om
niet „te geleerd" te worden. Sporen
hebben nog taaier levenskracht dan da
bacteriën zelve. Waar de laatste worden
gedood, kan het gebeuren, dat de eerste
blyven leven en later zich tot de bac
teriën ontwikkelen.
Dat niettegenstaande de verbazend
snelle vermenigvuldiging der bacillen
toch zoo menige typhusiyder geneest,
vindt zyn oorzaak hierin, dat de bacillen
eindeiyk te gronde gaan door de afval
stoffin, welke zg zelt afscheiden.
Uit het voorgaande biykt, hoe noodig
het is, dat na besmetteiyke veeziekten
in stal en op mestvaalt de smetkiemen
worden gedood. Wordt dit nagelaten, dan
blyven de ziektekiemen, welke maanden
laDg hun kracht behouden, in den stal
hangen of dringen in den grond door en
besmetten alsdan het drinkwater, wat
natuuriyk tengevolge kan hebben dat
later, wanneer de beesten weer op stal
komen, de ziekte opnieuw uitbreekt.
Zuivering van drinkwater
kan men bewerken door eenvoudige toe
voeging van een beetje aluin, dat noch
den smaak,noch de hoedanigheid schaadt.
Prof. Leeds moet by het uitbreken eener
typhus-epidemie ontdekt hebben, dat een
weinigtja aluin, Va gram op 1 gallon of
ruim 41/, L. water, niet alleen de op-
wyderd hebben, zal ik, zoo gg het mg
vergunt, spreken, en daarna zullen wy,
myn broeder en ik, ons verwyderen,"
„O, dat heeft geen haast, mynheer,"
hernam Sir William koel„wy zullen
het blUspel op de gewone manier af
spelen, en behoeven geen ongepasten
haast te vertoonen, welke Miss Kelpdale
zou kunnen bedroeven, of hare nieuws
gierigheid opwekken."
„Wy zullen aanstonds de zaak verder
bespreken," herhaalde Archibald Hope.
Sir William maakte eene buiging,
richtte zich daarna tot de dame, die hg
aan tafel had geleid, en bewees ander
maal door zyne ongedwongenheid, dat
hy zich zeiven meester was. Hg had
gezegd, wat hem op het hart lag, en
den Hopes doen zien, dat zy hem, door
hunne tegenwoordigheid aan zyne tafel,
niet hadden verschalkt; hy wist dat
hg overwinnaar was en dat hg, die
tegen hem hal sameagespannsn uit hat
veld verslagen en in gedachten ver
zonken naast hem zat. Zoo moest het
zgn de Hopes verslagen en de Kelp-
dales zegevierend,
tWvrdt vervolgd.)
