elite» taai»
8
17 October.
teMsis berieblBD.
40e Jaargang
1902.
Overtoil
Haren
FBUILIBTON.
Btlittt
Jio. 245.
tstbode,
U 6— 6 20 7-1
1 40 10— 1020 J
Vrijdaj
D:
antoor. Goed
reischt.
achrii
eigenhandig »M„, I
f van ^f
nette lieden, Hei„
JENE WONZ8
agd, omtrek tv
motto: ,W0Dii
landen, armen, etc
"3t, zeker en piiJ
door „SADOV I
„SEMIRA.* Hoofd J
endrikplantsoen 16,1
flinke zindeiyke
irenatand.
Vlissingsche CaJ
KiMDXEHSil
5» «a .ilBDEigj
Rink*«s-i 4 50 J
65 Van Zsümark,)
1145 aa 12 80',
16 5 10 6 55 6 651
naar Ztümarit fi
sen op werkdagen'7
nsa 12 6 i sol
15 6 7 7 201
E HAVENDIEfiSl
na 1 10 1 go 2 1
40 4 420 5-f
820.
uievan 6 10 6 30
9 20 9 50 1010
12 10 nm 120
10 8.80 3 50 410
!0 7 40 8 8 SO.
B-SCHEiGt
1803.
b) en am 3 SO c)
16a) 3 55
16 nas 1 55 g)
.1 50 b) nm a 30c)
iaaten at list veil
a 810
8 50
reakeaa, Borselea
naar Breakens, Borl
ingen naar Boreseiej
in gemaakt.
tut aangelegd,
van 1.65 yan Nenzi
bet ipcorwegeisM
25
40
>4
6
8
46
11
5
4
2
3
4
8
'6 23
6 64
8 21
•9 47
D
•10 48
i treinen
7 25
7 58
8 48
10 1
112
vervoer»"!
49
10 40
28
38
10 28
1 25
50
1140
310
30
12 37
3 50
48
12 53
4 6
i
1 10
4 22
VLISSIMSCHE C0ÏMMT
PrQs per drie maanden 1.30. Franco per post 1.50.
Afzonderlijke nummers 5 cent. Men abonneert zich by alle Boek
bandelaren, Postdirecteuren of rechtstreeks by den Uitgever
F. YAK BB VKLB8 Jr., Heine Markt, I. 187.
ADVERTENTIÊNvan 1 4 regels- 0.40. Voor eiken regel
meer 10 cent. By directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde
advertentie wordt de prys slechts tweemaal berekend. Groots letters
sn cliché'» naar plaatsruimte.
V sfM&gat fogdliks, cltSMsacivsi Soa- es fMitéafUi.
T«l«phoonnumsn«p IO.
Abonnesacnts-AdrcrtentiSn op zee? voordeeligo vooiwaardffii.
Dé Ohriétea-Démocraat.
Het eerste nummer is verschenen van
„De Christen-Democraat", weekblad voor
Nederland, onder hoofdredactie van A.
p. Staalman en mr. T. de Vries.
In een inleidend artikel wordt met
een kleine strijkage voor „Ds Standaard",
„het algemeen geëerd hoofdorgaan van
dr. Kuyper" betoogd, dat de groep
van organen, waarin in het bijzonder
de rechten der „kleine luyden" worden
bepleit, dringend behoefte aan versterking
heeft.
Vooral tinds de hoofdredacteur van
„De Standaard» als premier zitting heofc
genomen in een coalitie-ministerie als
w(j thans hebben.
Die behoefte aan vereterking van de
christeiyk democratische pers is dan ook
in de laatste maanden sterker dan ooit
openbaar geworden.
Zelfs voor de oprichting van een
christeiyk-democratisch dagblad zyn van
meer dan één zijde ernstige pogingen
En vraagt men nu, waarin steekt dan
het groot belang dat er gelegen kan zyn
in versterking der cbristeiyk-democrs-
tiscbe pers?
Staan hier dan zulke enorme belangen
op het spel, dat zelfs de reusachtige
opofferingen en arbeid aan 66n dagblad
verbonden niet te veel mochten geacht
om de organen der kleine luyden te
vei sterken
Ongetwyfeld.
Ten allen tijde moet de wacht bij het
beginsel gehouden worden, dat jaren
aaneen door dr. Kuyper is uiteengezet
en gepredikt, het schoone beginsel der
christeiyke democratie, de rechten en
vrijheden waarborgende van de .kleine
luyden", de aanvallen afslaande, die
daarop inbreuk dreigden te maken, de
actie gaande houdende om voort te
schrijden op den goeden weg der vry-
making van sociale slavenboeien, waar
onder zoolang de overheid niet met
krachtige hand beschermend optreedt,
nog zoovele duizenden gebukt gaan.
Maar inzonderheid nu we leven onder
een coalitie-ministerie uit zoo geheel
verschillende bestanddeelen samengesteld
en dat, om iets te kunnen doen in goede
richting,zoozeer den krachtigen steun van
volksvertegenwoordigers en van het volk
zelf in de pers en op vergaderingen
noodig zal hebben.
Steun niet door klakkeloos en werk
loos af te wachten wat er komen zal
en goed te keuren wat er komt.
Dat ware geen steun, maar laffe viy-
taal en openbaring van karakterloosheid.
„De Standaard», in vroeger jaren
staande tegeno ver een be vriend ministerie,
verstond het anders, sprak onomwonden
uit wat van de regeering verwacht werd,
oefende critiek zoo het den verkeerden
75.)
Nu legde de advocaat zyn hand zacht
op den schouder van den fioancier.
Het zal voorloopig eenig en uit
sluitend myn taak zyn, de oplossing
van dit raadsel te vinden. Het zou niet
de eerste oplossing zyn, die my geiukte,
voegde hy er met een fijn lachje by.
En wat gaat gy nu doen, mynheer
Sandau vroeg de bankier in gespannen
verwachting.
Ik zal, als bewonderaar van sig-
aorina Cerline toegang tot haar trachten
te verkrygen, antwoordde de beroemde
rechtsgeleerde op vrcoiyken toon, welke
toon echter met zyn hoogst ernstigen
blik in zonderlinge tegenspraak was.
Ah maar dat kunt u toch
aamogeiyk.
kant uit ging en wees onophoudeiyk op
hetgeen in het belang van volk en vader
land moest worden gedaan.
Zelfs onder dit ministerie, waarin de
vroegere hoofdredacteur van ,De Stand
aard" zelf als premier zitting nam, kon
„De Slandaard" nog niet geheel haar
verleden vergeten en kwam zy openiyk
op tegen wat de minister van justitie
omtrent de wederinvoering van de dood-
staf had gezegd.
Ea dat terecht.
Zoo behoort het te zyn.
En dat nu de christelijke democratie
meer dan gewone activiteit dient te ont
wikkelen, is niet enkel om de actie van
jaren voort te zetten en te versterken,
maar ook om het zeer byzondere gevaar,
dat ons volk met dit coaiitie-ministerie
dreigt, te ontloopen, n.l. het gevaar van
het conservatisme, de oude erfvyand van
elke demooratie, ook van de christeiyke
democratie.
Dat het gevaar van het conservatisme
niet denkbeeldig is, wordt nu reeds door
de gelederen in alle party en gevoeid en
was van meet af te duchten, toen de
stiyd werd aangebonden onder de leuze
tegen het socialisme.
Die leuze ofschoon gewettigd en
christeiyk in zooverre zoowel de zonde
van het socialistisch beginsel als die
van het conservatief streven moet wor
den bestreden wekte onder de .kleine
luyden" vrees en wantrouwen. Immers,
de plaats van den christen is „veel meer
aan de zijde der armen en verdrukten,
onder wie h6t socialisme zyn meeste
aanhangers telt, dan aan de zyde der
meer gegoeden, onder wie het conser
vatisme zyn triumfen viert.»
Verwonderen kan het ook niet, dat
toen men ar. Kuyper stelling zag nemen
in een coalitie met schier alle conser
vatieve elementen in ons staatsleven,
in het kamp der „kleine luyden" de
vrees ontstond, dat hjj in by na allts
zou moeten zwichten voor de eischen
der conservatieven.
Juichen niet nu reeds de meest con
servatieve tegenstanders der democratie
over dit ministerie
En moeten dan niet alle christen
democraten, alle anti revolutionairen, in
den lande krachtig opwaken, en een
actie in het leven roepen om met alle
geoorloofde middelen dit gevaar af te
wenden en te helpen sturen in demo
cratische richting?
Alleen dan zal dr. Kuyper temidden
van deze conservatieve coalitie iets ver
mogen tot stand te brengen in demo
cratische richting, wanneer de duizenden
kiezers in den lande, door levendige
actie op vergaderingen en in de pers,
door vereeniging en door geschriften
voortdurend hun wenschen en klachten
kenbaar maken.
In dit eerste nummer wordt de bittere
teleurstelling van „ons christenvolk»
uitgesproken over het feit dat in stryd
met by de stembus afgelegde beloften
de jongste Troonrede de regeling van
Zeker - daar zal ik de eerste schakels
zoeken van de keten, die weldra de
handen van den waren dief zal omknellen.
Thans neem ik afscheid, mynheer Drum
mond I En als het welzijn van uwen
jongsten zoon u werkeiyk ter harte gaat,
neem dan van een eeriyk man dezen
raad aan verzuim niet om uwen zoon
op het rechte pad terug te brengen.
Driftig stoof de bankier op.
Tot heden is myn zoon niet van
den rechten weg afgeweken nog
geen duimbreed
Vergeet deze woorden niet
misschien komt nog hot uur, waarop
ik er u aan kan herinneren.
Toen de bankier weder alleen was,
zat hy een geruimen tyd met strakken
blik voor zich uit te staren die
laatste woorden van den advocaat ver
ontrustten hem meer, dan hy zich
zei ven wilde bekennen.
XVIII.
Ceriine Bertoldi stond voor hare toilet
spiegel zij studeerde.
Daar trad haar kamenier binnen en
overhandigde haar een naamkaarije,
Arthur Sandau, advocaat, las zy, tot
hare groote verbazing.
het lager onderwys laat rusten en even
min een verbetering van de positie der
onderwyzers in het vooruitzicht werd
Ongevallenwet.
In verband met een ook door ons
overgenomen bericht in het „Het
Volk" in zake rechtsbystand voor den
werkman by toepassing van de Ongevallen
wet, heeft het „Woekbl. v. h. Rcht"
zich tot mr. J. A. Levy gewend en
deelt nu het volgende mede
„Door mr. J. A. Levy, advocaat te
Amsterdam, is aan den Raad van Toe
zicht van de Orde van Advocaten te
Amsterdam, het verzoek gedaan spoedig,
immers vóór het votum van de Eerste
Kamer over de door de Tweede Kamer
aangenomen Beroeps wet, eene vergadering
der Orde te willen beleggen ter behan
deling van het volgende voorstel
„De Orde van Advocaten te Amsterdam
verklaart zich bereid den werkman-party
ter zake. der Beroepswet, in rechten
kosteloos by te staan, waar dit wordt
vereischt, en draagt den Raad op, by
de overige RadeD, ten onzent, zoodanige
stappen te doen, als hy ter verkryging
van geiyksoortig besluit, ten voorschreven
doeleinde, mitsdien van samenwerking
der balie in Nederlend geraden oordeelt.
In zyne toelichting wyst mr. Levy er
op, dat by de behandeling van het
ontwerp voor de Beroepswet een amen
dement om aan den onvermogenden
werkman kosteloozen rechtsbijstand te
verschaffen, door tusschenkomst van den
voorzitter van den Centralen Raad is
verworpen. Daardoor is de stelling van
den werkman verzwakt tegenover den
werkgever, die ruims ..cuze heeft voor
bedoelden bystand. In die leemte behoort
te worden voorzien zoowel voor de
procedure by den Centraien Raad als
by de 15 Raden van Beroep, welke
alleen te wachten is van de balie zelve
„die haar tfficum, ook thans indachtig
iederen werkman (in betrekkeiyken zin
steeds onvermogend) zal willen bystaan."
„Onze West" bevat een opwekking,
om by te dragen voor een monument
(te Paramaribo) voor wyien den minister
van Koloniën jbr. mr. Van Asch van
Wyck, ten einde de nakomelingschap in
herinnering te brengen, wat zy den
„weldoener van Suriname* verschul
digd is.
Winkelsluiting.
Het „Volksdagblad" heeft een artikel
over de vervroegde winkelsluiting, wat
meer een praktische wenk wil zyn dan
een politiek betoog. Het blad zegt
Ten opzichte der vervroegde winkel
sluiting heeft minister Kuyper verklaard,
in het belang der winkelbedienden te
willen werkzaam zyn.
Aan de leiding van de georganiseerde
belanghebbenden nu, met een uitgewerkt
plan te komen, van welks verwezeniy-
Hy is reeds in het salon.
De dame wierp nog een vluchtigen
blik in den hoogen spiegel, trad nu het
weelderig ingericht salon binnen, om
den advocaat te begroeten.
Doch toen zy tegenover den
rechtsgeleerde stond, toenzjj, de gitzwarte
oogen naar hem opslaande hem in het
ernstig, edel gelaat zag, en terloops zyn
deftig voorkomen bewonderde, kwam
toch het vermoeden by haar op, dat
deze man niet gekomen was als be
wonderaar.
Hoewel het haar nooit aan zekere
opgewekte vrymoedigheid ontbrak, stond
zy thans byna verlegen voor den heer
Sandau.
Wees zoo goed en neem plaats
mynheer, en weder zag zy vragend
naar hem op.
Juffrouw Bartoldi, wilt u my een
klein uurtje gehoor verleenen Hebt gy
tyd?
Ja, zeide zij, «enigszins aarzelend.
Zeer vriendeiyk van u. En nu
wil ik myzelven eerst nader aan u
voorstellen. Ik kom van Weenen, waar
ik advocaat ben aan de rechtbank.
Ah - en ik begryp niet
stamelde zy, werkeiyk ontsteld.
king zy heil voorde winkelbedienden
verwachten.
Ot bet bloot machtigen van de wet
geving aan de gemeentelijke besturen,
plaatseiyke verordeningen regelend het
sluitingsuur van winkels en magazynen
vast te stellen, wel voldoende is, wordt
door ons betwyteld. Door dat machtigen
wordt immers niets geboren, zoodat het
zwaartepunt dan gelegd wordt in handen
van het gemeentebestuur, waarvan het'in 't
leven roepen van dergeiyke bepalingen
weer zal afhangen van de meerdere of
mindere democratische gezindheid van
den Raadeen Ryks-regeling ware op
dit punt, althans volgens onze beschei
den meening, meer verkiesiyk.
Laten echter de belanghebbenden en
de met hen voor hetzelfde doel gerefe-
dereerde combinaties overwegen, welk
plan de voorkeur verdient,
Doch in eik geval is het noodzakeiyk,
niet in den blinde te biyven aandringen
op verbetering door middel van den wet
gever, zonder zelve den weg er toe aan
te wjjzen.
Want nog altyd is van kracht, dat in
de eerste plaats de onmiddeliyk belang
hebbenden het best kunnen weten, wat
ter verbetering hunner positie moet
worden gedaan.
Hoofden voor de klas.
Het „Algemeen Handelsblad" wydt
een artikel aan dit onderwerp, waarin
het blad een klein gesch edkundig over
zicht geeft van de toestanden op onder-
wysgebied in de laatste twintig jaren,
zooals die geworden zyn onder de be
staande wetten. Veal wat van de zyde
van voorstanders gezegd is over de
plaatsing van hoofden van scholen voor
een bepaalde klasse wordt besproken
terwyi vooral niet vergeten wordt mee
te deelen, wat indertyd door de school
commissie in deze vraag is gezegd en
er eenige nadruk op gelegd wordt, dat
de heer Schinkel van Dyk, in 1898 de
eerste onderteekenaar van een adres
met verzoek den hoofden van scholen
eene klasse te geven, eenige dagen ge
leden ruiteriyk erkend heeft zich toen
vergist te hebben, daar zyn eigen erva
ring hem heel wat anders had geleerd.
Dan spreekt het „Handelsblad" over de
beloofde bezuiniging en zegt dan
Wy noemden zooeven de bezuiniging
betrekkeiyk klein zeker is, dat ze vry
wat kleiner zal biyken te zyn, dan de
voorstellers berekenen. Zij lieten geheel
buiten rekening de reserve-onder wyzers,
die zeer zeker noodig zullen zijn, wan
neer het hoofd by afwezigheid van eene
leerkracht niet meer kan invallen. In
1898 achtte de schoolcommissie een
getal van 30, dat, naar wy meenen, ge
noemd was door de adresseerrnde onder
wyzers-vereeniging, daarvoor onvoldoen
de. Nemen wy echter aan, dat 30 ge
noeg is, dan bespaart men de weddo
niet van 78, maar van 48 onderwyzers.
En zal bet dan niet, nog veel meer dan
nu, noodig worden, dat personen worden
Gy zyt niet gewoon strenge mannen
van de wet in uwe salons te zien, niet
waar Maar daar gy de vriendeiykheid
hadt, een uurtje van uwen tyd aan my
op te offeren, wil ik u een tafereel
schetsen uit het werkelijke leven. En
de figuren, die in deze schets voorkomen,
zijn u op een na maar al te wél
bekend.
Welk soort van tafereel zal dat
zyn? vroeg zy.
Zooals ik reeds zeide een tafereel
uit het leven. En die tafereelen zyn de
meest aangrijpende. Nergens vindt men
treffender tooneelen, nergens meer ware
ellende, dan wanneer men een diepen
blik slaat in het familieleven van die
menschen, die van den vroegen morgen
tot den laten avond moeten arbeiden,
hard moeten arbeiden, cm niet het slacht
offer te worden hunner bitterste vijandin,
de armoede. Ik zal u vertellen van een
man, die, om zyn gezin te redden een
dief is geworden. En ik zal u vertellen
van den zoon van dien man, en hoe
edel, braaf en eeriyk die zoon is. En
ten slotte zal ik spreken van den zoon
van eenen ryken man, die ook een dief
is geworden, maar die laf en slecht ge
noeg ia geweest om zyne scnande op
aangesteld, om allerlei minderwaardig
werk te doen,dat thans de hoofden verrich
ten In het buitenland vindt men byna
overal concierges aan de BCholen.
Over 't laatste punt zou nog vrij
wat te zeggen z(jn want er is wel
waarheid in de bewering, dat men van
de hoofden „de beste leerkrachten", niet
het beste gebruik maakt. Meermalen is
ook door de schoolcommissie in haar
verslagen er over geklaagd, dat de hoof
den door allerlei beslommeringen aan
hunne eigeniyke laak worden onttrok
ken, dat er zooveel is, dat hen onder
schooltyd uit hunne scholen haalt.
Dit is een kwaad, dat tot kleiner af
metingen zou kunnen en moeten worden
teruggebracht.
Maar daarmede bezuinigt men niet 1
Naar het „Hól." meldt, zai by ds
regimenten infanterie een proef op ruime
schaal worden genomen met schoeisel
van chroomleder. Voor de preef zya
aangewezen twee bataljons van het reg.
grenadiers en jagers, het 6 a en 8e reg,
en van ieder der overige inf.-reg. één
bat. Per bat. worden daartoe aan de
miuciens der lichting 1903 200 paar
chruouiledcren schoenen in prutf gegeven.
De protf is een voortzetting van een,
in 1901 gehouden.
Inspecteurs van politie.
In een gisteren te Utrecht gehouden
vergadering van inspecteurs der gemeente
politie in or s land, is opgericht een ver
eeniging van inspecteurs van gemeente
politie in Nederland, die zich ten doel
stelt de verbetering van hot politiewezen
in het algemeen en de behartiging van
de belangen der inspecteurs in het by-
zonder.
Java - China - Japan-lijn.
Op de werf der Nederlandsche Scheeps-
bouwmaaischappy te Amsterdam, is de
kiel gelegd voor het eerste stoomschip
dat in dienst zal worden gesteld van
bovengenoemde lyn.
Vllssinpe n, 16 Oct.
Naar wy vernemen is aan de Kon.
Maatsch. „De Schelde" alhier, de bouw
opgedragen van een schroefsleepboot, voor
rekening van de naamlooze vennootschap
„Sabacg" te Amsterdam.
By een suppletoire marine-begrooting
voor 1901 is o. a. een verhooging voor
geteld van f50,000, wyi by de proef
tochten van Hr. Ms. pantserschip „Konin
gin Regentes» een vaartsnelheid werd
bereikt van 16 91 geogr. myien, tegen
over een gecontracteerde vaart van 16
geogr. mijlen, zoadat aan de Kon. My.
„De Schelde" te Vlissingen, als contrac-
de schouders van een onschuldige te
laden.
En nu begon de heer Sandan zyn
schets nader uit te werken. Hy sprak
vol gloed en overtuiging, omdat hy
gevoeldo, dat by een edele taak had te
volbrengen.
Als Augusta had gezien en geboord,
hoe hij al de ellende schilderde, die Arthur
Aubri, onder den last eener valsche en
zware beschuldiging had moeten door
staan, en hoe hy van dien ongelukkigen
vader sprak en van zyn edele zelfop-
cfferende moeder, als Augusta, hem
zoo had gezien, dan zou zy weder gezegd
hebben - Hoe goed, hoe edel zyt gy
Maar zya vurige en wegslepende
woorden bezaten zelfs de kracht niet
het hart te trc-ffen van deze coquette en
ydele dame.
En als dat jonge mensch nu die
acht duizend thaler niet heeft verduisterd
wie iu 's hemels naam, kan ze dan ge
stolen hebben vroeg zy in gespannen
verwachting.
De heer Sandau zag Cerline scherp
aan, en zeide toen op ernstigen toon
Hy heeft ze niet en de bankier
ook niet i
(Warrit vervolgd,
