UITVOERING
Maandag
20 September.
40e Jaargang
1902.
Mijnheer,
(gemeentebestuur.
J.
IUG.it.
:e icezers!
iELÏJK GEHEIM.
feerd Zondagsblad
D
D
HERVORMINGSPLANNEN
Abonneert K op do
FBÜ1H.ET3D!.
Vtissitigsche Courant
met GeTII. Zondagsblad
SisMitatt tafa
en jtieuwc Modeblad,
ƒ1.30, f-.3r«if-, 55 p.Uw.
Ho. 229.
fs 28 Sep,
3nd5 8 uur,
tia Tooneel-VerajujJ
I. Si I OR;"1
|LGD DOOR
loop BAL.
en 2S
centj
HET BESTUUR,
d e.
rANGEN
et genoegen den ]9J
streerd Zondagablai
iiyks als premie b|) oud
I uiterst billijken p\
mede te deelen,
rschijnend nummer
len het begin van (el
Kei bestaande, getiteld
|kend verhaal ia hoogs
geïllustreerd met tal
iog niet op deze 11
te week aan weel)
lant wordt bezorgd
fekend, wekken ij
is te doen, opda
loten en onderhon
ren Roman van den
]m volgen.
tele prijs van 0.37'/l
sn munt uit doordegé
»ud en aantrekkaiyktei]
fraaie gravures en
jangwekkende verhalen!
Inteekenbiljet gelieri
poedig aan ons Buren]
DE UITGEVER,
;ateekende verlangt
de Courant te ont
BHD ZONDAGSBLAD
Is van 0,37Vs per
|fr. per post 0.45.
Naam
•6 28
6 54
8 21
7 25
7 58
8 47
•9 47
10 1
•10 48
11 2
i SI
15
183
H4
i 28
155
28
36
kte trainen
'1011
*n ii
vervoeren
6 49
10 40
2 8
6 38
10 28
1 25
7 50
11 40
S 10
8 32
12 22
8 50
8 48
12 88;
4 6
94
12 55
4 22
vLissmescHE coiimut
Prijs per drie maanden 1.30. Franco per post Z.aO.
Afeonderiyke nummers 5 cent. Men abonneert zich by alle Boek
handelaren, Postdirecteuren of rechtstreeks by den Uitgever
r. VAM SE VELBE Jr., Kleine Markt, X. 187.
AJOVERTENTESN van 1—4 rtftla 0.40. Voor eiken regel
meer 10 cent. Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde
advertentie wordt de prfjs slechts tweemaal berekend. Qroote letters
en cliché', naar plaatsruimte.
rtTsekgat <Ug«l$k«, altge£*m4«?4 Of Soa- ex feesMegen.
Tolophoonnummor IO.
AbonuemenU-AireeionÜSa op «eer voordselige voorwaarden.
Sluiting der Badea.
Burgemeester en Wathouders van VUs-
iiugen
Brengen ter algemeens kenDis
dat de sluiting der baden aan de Bad-
I plaats dezer gemeente is bepaald op 30
I september e.k.
ïlisaingen, den 27 September 1902.
Burg. en Weth. voornoemd,
VAN DOORN VAN KOUDEKERKS.
De Secretaris,
WITT EVE EN.
op wetgevend gebied.
I.
De algemeens indruk der zoogenaamde
troonrede van 1902 was dat zij een
.terugtred" bevatte. Immers, een paar
onderwerper), in 1901 opgenoemd, zijn
een jaar later niet herhaald. Niet
omdat zy van de baan warenwant er
is in het afgeloopen zittingjaar der
Blaten Generaal eigenlijk niets van de
baan geraaktalthans niets nieuws.
Maar wat is dan de oorzaak Noch
bet gewijzigde tarief van invoerrechten,
noch de Zondagsrust staan op het nieuwe
programma. Is men nu tot de slotsom
gekomen, om de Zondagsrust haar beloop
maarte laten en het tarief ongewijzigd
Dit is wel de minst waarschijnlijke op
lossing van het raadsel. Veel meer reden
is er om aan te nemen, dat de tweede
troonrede zich bjj de eerste moet aan
sluiten, die geheel gehandhaafd biyft. Is
dit zoo, dan krijgen w|j een werkpro
gramma, dat althans de verdienste eener
buitengewone corpulentie bezit.
Ons vermoeden wordt nog versterkt
door de omstandigheid, dat van de
vroeger nog al tamelijk vooropgezette
tiekleveizekering thans gezwegen wordt.
Gesteld nu dat onze vooronderstelling
joist is, dan hebben wij, behalve de
gewone en de minder belangrijke deelen
van het menu, en in verband met de
bi de behandeling van het ontwerp-
adres van antwoord m de Tweede Kamer
59.)
Wel kwam haar gansche ziel er tegen
it opstand, dat z(j in den zoo teer be
binden vader voortaan een mis-
dadiger moest zien maar, alsof met
£en ruwe hand een sluier was wegge -
rikt, die het verledene steeds voor haar
Wg had verborgen, werd haar thans op
e®s zeer veel duidelijker, dat zij tot
beden eigenlijk nooit goed had begrepen
"har waarover zy, met de gelukkige
Argeloosheid der jeugd, nooit lang had
"agedaeht. En nu kwam er een wan
hopige kalmte over haar.
Z{j wierp een blik op den geliefden
•Pan - en een weemoedig gevoel scheen
kaar hart te doen ineenkrimpen daar
'fond hij, wel bleek als een doode en
gescnokt, dat zag z|j maar toch
gegeven inlichtingen, zoo ongeveer het
volgende lijstje voor ons
Zondagsrust,
tariefsherziening,
ziekteverzekering,
afschaffing Staatsloterij en wet op de
loterijen,
notariaat,
inperking vaccinedwang,
hervorming onderwijs,
administratieve rechtspraak,
personeele en vermogensbelasting,
bewys in burgerlijke zaken,
arbeidscontract,
arbeidswet,
drankwet,
gemeentewet en provinciale wet,
enz. enz., want, aan een boom zóó vol
geladen, mist men vijf, zes pruimpjes
niet 1
Omtrent het vele, dat buiten dit pro
gramma de aandacht verdient, mogen
wjj er vooral ook wel aan herinneren,
dat de Eerste Kamer het militaire straf
recht nog behandelen moet en dat ver
langend wordt uitgezien naar de einde-
iyte invoering der zoogenaamde hin
derwetten, die belangrijke nalatenschap
van het vorige ministerie.
Wanneer wij op dezen stand der zaak
nauwkeurig acht geven, dan is ons uit
zicht gering, dat wjj thans weder een
vruchtbaar tijdperk op parlementair ge
bied te gemoet gaan. Dat de toegezegde
wetsontwerpen, althans een groot deel
ervaD, ons zuilen bereiken, daaraan
twijfelen wij niet. Geen enktl ministerie
■zou, zonder te vallen, nog een jaar
kunnen doorbrengen, zooals het pas ge
sloten zittingsjaar der Stater-Generaal.
Ook zyn wij niet bevreesd dat aan
de in sterk vooruitstrevenden geest ver
vatte nieuwe wetten van den jongstea
tyd aanmerkelijk zal worden getornd,
noch dat nieuwe wetsontwerpen den
stempel van reactie al te zeer zullen
dragen. Deden ze dat wel, de kansen
dei aanneming in beide Kamers zouden
er beduidend door afnemen. Maar een
coalitie-ministerie heeft altijd dit voor
deel, dat de eene helft van de andere
helft niet alles kan gedaan krijgen wat
het wenscht,waartegenover dan weer
dit nadeel staat, dat de ontwerpen welke
den boezem vaD een dergelijk kabinet
verlaten, zoo niet een water en melk,
dan toch een wijnen wateismaakhebben.
Krachtig ingrijpende hervormingen,
krachtige daden, die niet naar rechts of
hjj kwam niet tot haar, hij zeide niet
Wie ook uw vader moge geweest
zjjn, ik heb u lief, want gt) hebt geen
schuld aan de misdaad, uie by heeft
bedreven.
Zoo zou zy gesproken hebben tot
hem als het uur daar was,
waarop hy zou vernemen, dat ook zyn
vader niet was geweest de man van
vlekkelooze eer en onbarispelyk plichts
betrachting, zooals hy hem zich steeds
had voorgesteld.
En weder was het of haar de woor
den in de ooren klonken, eens door Von
Essdoiff gesproken ik zou niemand
in myn huis kunnen dulden, van wiens
naaste bloedverwanten misschien eens
iemand in 't tuchthuis had gezeten.
Zy sloeg de oogen naar hem op
openhartig, kalm, ernstig. Het was de
kalmte der vertwijfeling, die over haar
was gekomen, zij gevoelde het, alles
zou bevestigd worden, wat de Fran q use
haar gezegd had.
Ik ga thans naar den heei Hoch-
stadt. En wanneer men my de voiie
waarheid zal gezegd hebben, wanneer
ik weet, dat myn vader datgene
was, waarvan men hem beschuldigt
- dan verlaat ik nog heden uw huis...
links gaan, die niet aan haltheid ïyden
en precies weten wat ze willen, hebben
wij zeer zeker niet te wachten, tenzy
op een aan de politiek volkomen vreemd
terrein, zooals het notariaat.
Wilde het ministerie zich uitsluitend
op dergeiyk gebied bewegen, het zou
nog veel goeds tot stand kunnen bren
gen begint men te roeren in de provisie
twistappelen, dan staat het tegendeel te
vreezen.
Daarom kunnen wy ons heel goed
voorstellen, dat het met de plannen niet
al te best opschiet en zullen wy er ons
niet over verbazen, wanneer het voor
een deel by beloven biyft.
Van te ver gedreven Zondagsrust b.v.
willen de katholieken niets weten. Op
het gebied der bescherming is de geheele
rechteizyde lang niet eenstemmig. Sterke
inperking van vaccinedwang ontmoet al
eveneens by de katholieken tegenkan
ting. Een nieuwe drankwet, zal zy
eenigszins krachtig wezen, zal van ver
schalende kanten buiten het kabinet tal
van bezwaren ontmoeten. De regeling
van het bewys in burgeriyke zaken
levert menig struikelblok. Een homogeen
ministerie met twee Kamers, waarin de
meerderheid zyn politiek volgt, gevoelt
van dat alles weinig of niets maar een
coalitie-ministerie, uitteraard niet home
geen, met slechts één goedgezinde Kamer,
ziet niets dan bezwaren op zyn weg
slechts In eenvoudige of absoluut oezy-
dige aangelegenheden kan het met iets
van beteekenis voor den dag komen in
alle andere gevallen is rfschts stukwerk
mogeiyk of althans iets wat, om de
eene of andere reden, in éene der beide
Kamers te weinig sympathie vindt om
op succes te kunnen hopen.
Daarby komt de noodlottige financiëele
quaestie. Het ministerie is aan zich zelf
verplicht, te trachten ook het middelbaar
en hooger onderwys vry te maken,
dat wil zeggen het byzonder middelbaar
en hooger onderwys geldeiyk te steunen.
Het is mede aan zich zelf verplicht, de
pensionneering voor te stellen van bij
zondere onderwljzeis en onderwyzeressen.
Het wil verder niet dat de Staat voor
deel trekt uit de speelzucht der burgers
en acht zich verplicht, de geleideiyke
afschaffing der Staatsloterij te onder
nemen. Maar de Slaais'oegrooting wyst
op een belangryk tekort, gevoegd bij
de reeds bestaande tekortendus is
versterking van 's Ryks inkomsten noo-
De dochter van een gemeenen dief
behoort niet meer in het kasteel eens
edelmans
Hy zag haar aan, hy wilde spreken
hy strekte de hand naar haar uit.
Doch langzaam, als om hem te ont-
wyken, deed zy een paar schreden
achterwaarts.
Neen neen, zeide zy byna
onhoorbaar. Raak my niet meer
aan Ik ben de dochter van een
veroordeelde
En roerloos bleef hij staan, en zag
haar met strakke oogen na, terwyi zy
zich langzaam verwyderde en biykbaar
moeite had zich staande te houden.
Toen zeide Ernestine iets tod hem.
Hy verstond haar niet. Hij scheen in
een staat van verdooving te verkeeren...
Zyn Leonie groote God I Zyn
denkvermogen dreigde te bezwyken.
Myn hemil, mynheer de baron,
kom toch tot u zei ven Gij
moogt u waariyk gelukkig achten, dat
die vuile zaak
Nu zag hy haar aan droevig
en met minachtig.
Aan u heb ik slechts een verzoek.
Verlaat ons ik kan u niet meer
zien.
dig, maar ook daarby worden bezwaren
ondervonden, want krachtige hervor
mingsplannen op geldeiyk gebied liggen
in het geheel niet op den weg van een
bewind, uit verschillende kleuren samen
gesteld en men zal wel verplicht wezen
zijn toevlucht te nemen tot de kleine
zaken.
Zóó is men er dan toe gekomeD,
niet willende profiteeren van de speel-
zicht, wèl te willen prefheeren van de
drankzucht, door voor te stellen, de be
lasting op het gedistilleerd aanmerkeiyk
te verhoogen. Daarby ia eene, waar-
schyniyk technische, herziening van
personeele en vermogensbelasting in het
veischiet gesteld, die, door de ontduiking
wat beter tegen te gaan, deze inkom
sten iets ruimer zullen kunnen doen
vloeieD.
Alles te zamen genomen komt ons
noch de wetgevende vruchtbaarheid der-
naaste toekomst byster groot, noch de
positie van het tegenwoordige kabinet
uitermate sterk voor,
Na deze algemeene beschouwingen,
willen wy enkele onderdeelen van het
werkprogramma nog nader bespreken.
De Minister van Koloniën.
De „Telegraaf" bevat het verslag van
een interview met een h.er Idenburg,
waarin deze o. a. zeide zich over de
quaestie der „eerescbuld" no? niet te
willen uitlaten, maar wel te erkennen
de onafwendbaarheid op zeker oogenblik
van de verplichting van Nederland, als
in beschaving en ontwikkeling hooger
staand volk, als uitoefenend in zekeren
zin de voogdy over dat andere volk,
hetwelk nog in menig opzicht met het
kind kan worden vergeleken, om uit de
schatkist van het moederland Iodië te
steunen, wanneer 't noodzakeiyk biykt.
Voorts zeide de nieuwe minister
„Dat men in Indië is begonnen met
in den meest dringenden nood te voor
zien met aanwezig geld, wat had men
anders kunnen doen Wanneer iemand
tot u komt die honger lijdt, zoo zult ge
hem steunen op de vlugst mogeiyke
wyze, maar het vraagstuk der opheffing
van Indië uit den treurigen toestand,
welke in vele deelen van Insulinde
heerscht, dat is minder spoedig en min
der gemakkeiyk op te lossen.
„De bevolking van Java is voor 't
overgroots deel landbouwend. Nu staat
men voor het vei scbyosei, dat aan den
Ah, natuuiiyk, zeide zy met een
onbescbaamden glimlach. Wij haten
altyd hen, die ons onbarmhartig wakker
schudden uit een zaligen droom en ons
terugvoeren in de koude proza van het
alledaagsche leven.
Nu nam zy met hare spitse vingeis
den sleep van hare japon op en ruischte
hem voorby. Maar nog eenmaal zag zy
met boosaardig genoegen den slotheer
aan en zeide
Ik geloof zeker dat deze blonde,
kuische schoonheid, hare schitterende af
komst wel heeft geweten
Plotseling stoof Essdorff op.
Zwyg I Ik beveel het u I En nog
maals, ontsla my van uwe tegenwoor
digheid.
Ea nu ging zy met een
glimlach van onuitsprekeiyke vreugde
om den mond.
Essdorff bleef alleen uren lang
Voor het oog zyns geestes lag zyn
heeriyk, bloeiend levensgeluk reddeloos
vernietigd aan zyne voeten.
Zyne Leonie de dochter van een
gemeenen dief altyd en altyd klonken
die verschrikkeiyke woorden in de ooren
en in zyn hart.
Maar was zy daaraan schuldig? Wa?
eenen kent de bevolking in buitengewone
mate toeneemt, en aan de andere zyde
het te bebouwen gebied zijn grenzen
bereikt.
Vandaar een wanverhouding tusschen
bevolking en productie, welke een der
groote oorzaken van den jammer is.
Men kan nu zoowel sawahs welke niet
loonen, verbeteren door maatregelen,
welke ik niet zal behoeven te noemen,
maar ook kan men het te bebouwen
gebied uitbreiden, dus sawahs als 't
ware In het leven roepen, en voorts zal
men moeten trachten eigen industrie
by den inlander op te wekken."
De nieuwbenoemde minister van Ko
loniën heeft een „bonne presse*, in zoo
verre, dat we tot nu toe ge n over de
jongste benoeming handelend artikel
lazen, dat niet met een-'ga vrlendeiyke
woorden aanvangt, maar geen van alle
verzuimt er op te wyzen, dat de heer
Idenburg jong is, een niet-hoogen rang
bekleedt en nog veel zal hebben teleeren.
„De Standaard" als orgaan van de anti
revolutionaire party begroet met groote
ingenomenheid het optreden van den heer
Idenburg als minister van koloniën.
Wy, anti-revolutionairen, zeg: hat blad
treuren nog om het heenga n van onzen
Asch van Wyck, van wiens werkkracht
wy zooveel mochten hopen voor onze
koloniën en ook voor zoo vele zakeD,
die de liefde van zyn hart hadden. Naar
onze overtuiging heeft de Regeering geen
betere rn waardiger buide kunnen brengen
aan de nagedachtenis van den overleden
minister, dan door den heer Idenburg
tot zyn opvolger te benoemen.
Het is bekend genoegbeiden Van
Asch var Wyck en Idenburg, waren het
ten aanzien van het koloniaal beleid
volkomen eens. Ea zoo mag voor ons
vaststaan, dat de heer Idenburg zal
voortgaan op den weg, door den over
leden minister met zooveel energie en
veerkracht ingeslagen, doch waarvan hy
door zyn ziekte slechts een klein ge
deelte kon afleggen.
Verder zegt „de Standaard"
De „Nieuwe Courant, (het oordeel van
welk blad wy gisteren opnamen) kan
gerust zyn.
Wy hebben haar lof over den militair
Idenburg en over diens eerste optreden
in het Parlement niet noodig, om den
nieuwen bewindsman aan onze lezers
voor te stellen. Idenburg kent onze party,
en wy kennen Idenburg. LaDg reeds
vóór de „N. Courant" bestond.
Tot gerustelling van dit blad kunnen
we er byvoegen, dat in Indië de heer
Idenburg waariyk geen onbekende is en
dat de nieuwe minister volstrekt niet
zoo vjeemd is aan Indië als de redactie
op wel wat al te pikanten toon het wil
voorstellen.
Een ernstig en bekwaam man als de
heer Idenburg is maar niet voor niet
20 jaar in Indië geweest. Juist omdat
ook haar geluk niet vernietigd Thans
nu zy alles wist?
Een licht geritsel deed hem werk
tuigelijk opzien. Op korten afstand zeg
hy den idioot. Hy scheen voornemens
naar zijne hut terug te keeren.
Essdoiff liet zich op de bank neder-
vallen. Het begon in het park reeds
donker te worden. Ach, als de nacht
slechts kwam spoedig 1
Met hat hoofd in de koude handen
bleef hy geruimen tyd zitten. De zinne-
looze had hem niet opgemerkt.
Ea Essdoiff zag ook Leonie niet, die
langzaam, alsof zy doodeiyk vermoeid
was, van de villa des heeren Hochstaat
naar het slot terugkeerde. Hy zag haar
niet. Hy zag niet die uitdrukking van
vertwyfeling in hare oogen want
dan was hy zeker op haar toegesneld,
en dan zou hij haar hartstochteiyk aan
zyn hart hebben gedrukt en haar heb
ben toegeroepenLeonie toch
heb ik u lief. Ea gy biyft de myne
welke donkere schaduwen thans ook ons
levensgeluk verduisteren,
Wordt vervolgd.)
