'der 6j.
Uit
20 Augustus.
Woensdag
Mo. 195.
40e Jaargang
1902.
ijn wg ift 8J
t soort Ga]
waarde yj
bieden yj
talage in
.aslabrieli
I contract qJ
28
54
21
47
7 25
7 58
8 47
10 1
]48 112*U
eu vervoer®11
40
28
28
1 25
40
3 10
22
8 50
38,
4 6
55
4 82
VLISSINGSCKE COURANT.
PrRs per drie maanden 1.30. Franco per post 1. 0.
Afzonderlijke nummers 6 cent. Men abonneert zich bQ alle Boek
bandelaren, Postdirecteuren of rechtstreeks by den Uitgever
F. YAM BB VELBB Jr., Kleine Markt, I. 187.
ADVERTENTIÈNvan 1—4 regel» 0.40. Voor eiken regel
meer 10 cent. B'J directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde
advertentie wordt de prjjs slechts tweemaal berekend. Groots letters
en cliché's naar plaatsruimte.
?ersek|at iageif kï, ailg;en»s4«r4 op Ion- ca Isssidsgen.
Tclcphoormttmmcr IO.
Aboimcmeüis-idrerientlSn op «eer voordeelige voorwaarden.
|er kinderen,
riiVG
Tooikamer, ai®,
[gen Lange V; j
:dïensï
HIJSBEX-EUaj J
jJ.-Yia 4 5G(sllJ
[on Zailmarkt
na 12 30 SJ
15.
|l5 3 45 4 15
Ztümarh Pjj,
werkdggcai f
1 20 2 £0 4i
136 2 5 3 35 sJ
iVEHDIEM.I
5— 6 20 7-1
ao— 1020 to
10 1 30 2
4 20 5 5
Ie 8 10 8 30 7
9 60 1010 10
10 na 1 20
3 50 410 4
8 8 80,
IHELG2.
1902.
lm 3 30 en f
3 55 o 6 50
t g) eu 4 45
l 5 05
I '3 30» 6 20o)k)
3 50 6 40h)
a, Borsalen ei
Ins ten hoogste
inuten.
naar Borsselen
55 van Neuzen
vordt op den
oorwegatitiee
Vereeniging yan Scholen en
evenredig schoolgeld.
Het voorstel van Burgem. en Weths.
tot V8reenlging van de scholen C en
eD b. tot invoering van de hefüog
na eveniedig schoolgeld op school E,
jat morgen in den gemeenteraad wordt
ihandeld, luidt als volgt
In uwe vergadering van 20 December
1, werd 6ene nieuwe regeling vastge-
iteld van de jaarwedden van het onder-
i personeel aan de openbare lagere
Holen in deze gemeente.
Daardoor is op afdoende wijze de sedert
leruimen tjjd hangende kwestie van
lene betere salarieering van het onder
zend personeel opgelost, dank zij de
Hoogde rijksbijdrage in de jaarwedden
Ier onderwijzers.
Thans komen wy een voorstel op
|ou(lerw(jsgebied aan uwe beslissing onder -
waardoor, naar wij stellig
Lgen verwachten, eene belangrijke bate
'ioor de gemeentekas zal worden ver
kregen, zonder dat bet onderwijs hier-
ook slechts eenigermate zal worden
De hoofdpunten van dit voorstel be
treffen,:
I, Be vereeniging van de scholen C
idroenewoud) en D (Groote Markt) tot
eene school voor jongens en meisjes, te
vestigen in het schoolgebouw D onder
ig van bet hoofd mej. J. W. Beyer
man,
II. De invoering van de heffing van
n evenredig schoolgeld op school E
Wagenaarstraat).
aanleiding tot deze voorstellen is
enerzijds te zoeken in de vervulling
der vacature, ontstaan door het over-
van den heer van Kamer, door
ie benoeming van den heer J. F. Op
Zieke, tot dusver hootd van school
doch anderzijds in het belangrijke
ort, ons bij schrijven van 7 Mei j.l.
lo, 106 door de Commissie van Toezicht
bet Lager Onderwijs ingediend.
Daarin wordt het voorstel gedaan tot
ine nieuwe indeeling van de scholen
-F en tot het invoeren van de heffing
tan een evenredig schoolgeld op alle
scholen.
wenschen de Commissie hier een
voord van dank te brengen voorde moeite
z(j zich in dezen heeft getroost en
een duidelijk getuigenis geeft van
s warme belangstelling voor het lager
orwijs, dat mede aan hare zorgen is
aewrtrouwd.
bedoeld rapport hebben wij ge-
Mud het gevoelen te moeten inwinnen
tan de hoofden der scholen en van de
districts- en arrondissement»
schoolopzieners.
Al deze stukken, die te omvaDgrjJk
n om in afdruk aan dit voorstel toe
voegen, liggen ter visie en wij ver-
ronwen dat daarvan door U kennis zal
'orden genomen, hetgeen in het belang
gewichtige zaak, waaromtrent wij
PSU1LLBT0N.
25.)
En daarom ook wilde zij hare zwak-
:15 overwinnen met vaste hand
1111 zij den brief op, en sneed het
Jdjvert open. Toen begon zij te lezen.
sakte rust heerschte om haar heen,
geluid liet zich hooren, het was of
zij zelve door de stilte van het
was omgeven.
„Mijn geheim.
5®ze regelen heb ik voor u bestemd,
vb lieve kind, wat m(j daartoe
ik weet het niet. Maar dit
e6I> weet ik, dat juist g(j den rech-
weg zUit vinden, die hier alleen
^wandelen is. En misschien heeft
die m(j genadig moge z(jn, mjj
Slachten ingegeven,
wi dus met mijn verhaal begin
U thans een voorstel doen, o.i. bepaald
noodzakelijk is.
Wij zullen U thans -allereerst de
gronden mededeelen,waarop wij meenen
dat eene vereeniging van de schjlen
C en D weDScheiyk is en U vervolgens
het tweede deel van ons voorstel toe
lichten, natn ei ijk dve heffing van even
redig echcolgeld op school E.
Ad. I. Reeds in December 1898 werd
door U het besluit genomen tot ver-
eemging van de destijds bestaande
scholen E (jongensschool) en F (meisjes
school) tot ééoe school E onder het
hoofd den heer Frijling.
Hiermede werd beoogd de toepassing
van het beginsel der coëducatie, terwijl
daarvan tevens een floanciëel voordeel
voor de gemeente werd tegemoet gezien.
Sedert is een tijdvak van circa 31/}
jaar verloopen, waarin nimmer van eenig
bezwaar tegen de vereenlgiDg dier scholen
is gebleken.
Integendeel, het stelsel der coëducatie
is door de ervaring doeltreffend bevonden.
Trouwens de groote voordeelen van
dit systeem worden tegenwoordig door
bjjna alle deskundigen op het gebied van
onderwijszaken beaamd.
Slechts in de groote steden eiscben
verhoudingen, afwijkende van de hier
voorkomende, het bestaan van afzon
derlijke scholen voor meisjes.
Wanneer uwe vergadering zich in
theorie met dit stelsel vereenigt, blijlt
slechts de practische vraag ter beant
woording over, of het zonder al te groote
bezwaren mogelijk is dit consequent
door te voeren door te besluiten tot
vereeniging der twee scholen, die thans
nog alléén door jongens of meisjes worden
bevolkt. En nu komt het ons voor, dat
thans het meest geschikte tijdstip voor
eene samensmelting der bedoelde scholen
aanwezig is. Evenals toch in 1898 de
ontslagaanvrage van het hoofd der toen
bestaande school F, mej. Schuurman,
een der hoofdaanleidingen was tot het
vereenigen der scholen E en F, zoo is
thans in de overplaatsing van het hoofd
van school C, den heer Op den Zieke
naar school B, eene even gereede aan
leiding tot de combinatie der scholen
O en D, beiden behoorende tot de tus-
scbenscholen, waarop een schoolgeld
van f 9.60 geheven wordt.
Eene vraag die daarbij allereerst te
beantwoorden valt, is de kwestie van
plaatsruimte op de nieuw in te richten
school D.
Dienaangaande dealen wij U mede,
dat volgens de ons laatstelijk verstrekte
opgaven het getal leerlingen in de ver
schillende klassen der scholen C en D
was als volgt
School C, le kl. 35, 2e 45, 3e 38,
4e 37, 5e 23, 6e 33, totaal 211.
School D, le kl. 53, 2e 48, 3e 49, 4e a
29, 4e b 30, 5e 36, 6e 30, totaal 275,
terwql het getal beschikbare plaatsen in
de verschillende klassen van school D
bedraagtle kl. 48, 2e 48, 3e 48, 4e a
40, 4e b 40, 5e 40, 6e 40, totaal 304.
nen, zoo duidelijk als mijn verstand
zich slechts weet uit te drukken,
en mijne oude vingers het kunnen
neerschrijven. En opdat gij de reden
van mijne handelwijze volkomen zult
begrijpen, moet ik reeds beginnen by
de jaren myner jeugd.
Myn volle naam is Constant Goed-
berg en ik ben de eenige zoon van
brave en niet arme ouders. Als zoon
van vry welgestelde burgers van Wee-
nen ontving ik een goede en volgens
de toenmalige begrippen zelfs uitstekende
opvoeding. Het vak myner voorouders
zij waren allen bekwame smidsbazen
kon my niet behagen.
Myn illusiëa gingen hooger en God
moge het haar vergeven, als het een
zonde was myne goede, zwakke
moeder hielp mede om .iets* van my
te maken.
Ik had een opgewekten geest, een
levendige verbeelding en te veel
vryheid en geld, waarvan ik maar al
te gaarne gebruik wilde maken.
Allerlei plannen woelden my door het
hoofd gedachten aan een vlucht.
aan een vlucht uit het ouderiyk huis,
dat my eens zoo dierbaar was geweest.
En weken gingen voorby. De winter
Het zal derhalve noodig zyn ingeva
van combinatie der scholen tot eene
bybouw aan school D op de Groote Markt
ov6r te gaan, waartoe trouwens zeer
goed gelegenheid bestaat.
Deze school telt thans 10 leslokalen
en het is zonder groote kosten mogeiyk
dit getal tot 12 uit te breiden. Alsdan
zal er eene voldoende 'ruimte zyn tot
plaatsing van de leerlingen der beide
scholen C 6n D, daar tevens de drie
thans ongebruikte lokalen kunnen wor
den bezet.
Voor die twee by te bouwen lokalen
zullen dan nieuwe banken noodig zyn,
van betere constructie en daarby ook
ruimer, hetgeen echter tengevolge zal
hebben dat het getal beschikbare plaat
sen vermindert en dat dit voor de ver
schillende klassen (met inbegrip der thans
ongebruikte en der nieuw te bouwen
lokalen) zal zyn als volgtle kl. a 44,
le b 44, 2e a 44, 2e b 44, 3e a 44,
3e b 44, 4e a 40, 4e b 40, 5e a 40,
5e b 40, 6e a 40, 6e b 40, totaal 504.
De vereenigde schoolbevolking van C
en D bedraagt 211 en 275, totaal 486
leerlingen, terwyi beschikbaar zullen
komen 504 plaatsen, zoodat aanvankeiyk
18 plaatsen over zullen zyn, hetgeen
met het oog op de te verwachten mu
tatie by den aanvang van den nieuwen
cursus noodzakeiyk is.
Eenige bijkomstige veranderingen zul
len noodig zyn in de inrichting der pri
vaten, terwyi ook de aanleg van water
leiding naar de verbouwde school ons
wenscheiyk voorkomt.
Overigens kan de in gebruikneming
van school D mode door leerlingen van
school C, o.i. zonder veruore kosten ge
schieden.
Tot de inrichting van twee nieuwe
lokalen voltooid is zouden twee klassen
van school C daarin tydeiyk gevestigd
moeten biyven.
Het hootd van school D (mej. Bayer-
man) wier gevoelen wy in dezen hebben
ingewonnen, is van oordeel dat het ge-
wensebt is de coëdueatie reeds terstond,
zoo mogeiyk by den aanvang van den
nieuwen cursus op 1 September a. b.
voor de 3 laagste klassen in te voeren,
doch adviseert om in de 3 hoogste klas
sen het onderwys te geven volgens het
leerplan der school waar zy reeds 3
jaren deel hebben uitgemaakt. Het leer
plan van school C zou dus h. i. voor
een tijdperk van drie jaren voor de
hoogste jongensklassen moeten worden
bestendigd.
Wy kunnen ons daarmede geheel ver
eenigen en meenen dat op deze wyze
aan mogeiyke paedagogische bezwaren,
die tegen de combinatie der scholen
zouden kunnen geopperd worden, op af
doende wyze wordt tegemoet gekomen.
Thans wenschen wy de finantieele
gevolgen van ons voorstel na te gaan.
Vooreerstwelke meerdere uitgaven
zullen noodig zyn
Daar mej. Beyerman aan het hoofd
zal komen te staan eener twaalfklassige
was verstreken, de sneeuw weggesmolten
en onder de zachte, levenswekkende
stralen der voorjaarszon ontwikkelde
zich weder de liefeiyke lente in al hare
heeriykheid. Toen de heldere zonnestralen
door de kleine vensters in onze werk
plaats vielen en zoo vrooiyk langs de
roetzwarte muren dansten, toen de
hemel weder zyn vlekkeloos blauw ver
toonde en een zachte atmosteer geheel
de natuur vervulde toen o, toen kon
ik het niet langer uithouden. Met een
ruk wierp ik de teugels af en vloog
de wereld in.
En slechts met een huivering dacht
ik terug aan de zwarte muren van onze
heete werkplaats, aan de ruwe gezellen
en dan stonden de gestalten myner
ouders voor mij de strenge, onverbid-
deiyke vader, en de zwakke, helaas te
goede moeder en dan dreigde ik
week te worden. En ik vond een uit
weg ik stelde my met haar in ver
binding en ontving geld van haar. Maar
op zekeren dag kwam er een brief
nauweiyks leesbaar, zooveel tranen waren
er op gevallen.
„Myn arme lieveling dit is het
laatste geld, dat ik u kan zendeD.
Uw vader heeft uwe brieven in ban
school, moet hare jaarwedde volgens de
verordening met f 100 worden verhoogd.
Ook zal zy niet kunnen voortgaan
met het houden van geregeld toezxht
op het onderwys in de handwerken, daar
bare administratieve werkzaamheden zeer
zullen toenemen. Aanstelling van eene
onderwyzeres in de handwerken le klasse
(met akte) is derhalve noodig, doch vol
gens de meenicg van mej. Beyerman
voorloopig ook voldoende.
De totale verhooging der jaariyksche
uitgaven voor het onder wy zend perso
neel zal dus niet meer bedragen dan de
geringe som van f 25C. Daarnaast staat
eene uitgave voor eens voor de verbou
wing der school die zal omvatten: by
bouw van twee lokalen, verandering der
privaten, aanleg van waterleiding en
aanschaffing van schoolmeubelen.
In de kosten der verbouwing wordt
echter door het Ryk 25 pet. vergoeding
verleend.
Welke finantieele voordeelen staan
tegenover de genoemde uitgaven
Vooreerst eene bezuiniging van f 1550
per jaar wegens opheffing der betrekking
van hoofd van school C, waarvan echter
eene verminderde ryksbijdrage ad f 260
het gevolg zal zijn. Dan het beschikbaar
komen van het schoolgebouw en de
woning van bet hoofd in het Groenewoud.
Het schoolgebouw zal voorloopig kun
nen dienen om een twee- ot zoo noodig
een drietal klassen van de nieuw in te
richten school D ts plaatsen tydens de
verbouwing van deze laatste school en
bovendien zullen een tweetal klassen
van school F (Eiland) daarin tijdelijk kun
nen worden ondergebracht. Deze laatst
genoemde school telt thans zes klassen,
zoodat alle beschikbare lokalen zyn bezet.
Met zekerheid is thans reeds te be
palen dat op 1 September a.s. aan de
nieuw te vormen le klasse eene paral
lelklasse zal moeten worden toegevoegd,
zoodat alsdan op school F twee lokalen
te kort komen.
Het in gebruik nemen van twee lokalen
van school C zal, althans voorloopig, in
het gebrek aan plaatsruimte voorzien
voor de leerlingen der school op het
Eiland, waardoor de bybouw van lokalen
aan deze school nog tot het volgend
jaar kan worden verschoven.
Nu zouden wy één lokaal van school
C zoo noodig willen gebruiken om verbe
tering te brengen in dsn ongewenschten
toestand die in de eerste klassen der
scholen A, B en F bestaat en die ver
oorzaakt wordt door het buitengewoon
groot aantal leerlingen.
Volgens de opgave van 1 Juli waren
respectieveiyk de volgende leerlingen op
de scholen A, B en F, n.l.
School A. Ie kl. a 52, le b 54.
School B. le kl. a 55, le b 51.
School F. le kl. a 51, 2e b 52,
totaal 315.
Deze zyn geplaatst in 6 lokalen zoo
dat de gemiddelde bevolking per klasse
bedraagt ruim 52 leerlingen.
Op dit bezwaar wordt in den aanhef
den gekregen en er is een vreeselijke
scène voorgevallen. Hy hoeft gezworen,
dat hy my het huis zal uitjagen, als
ik dien ach, beste jongen. Ik durt
niet zeggen, welk een leeiyk woord bij
heett genoemd nog een enkele penning
zend. En al het geld en al myn sie
raden heeft hy goed opgeborgen, dus
kan ik u voortaan nog slechts zanden,
wat ik bespaar. Och, kind, kom toch
liever weer tehuis.
Thuis? Ik? In die gevangenis-atmos
feer Myn geest in banden laten knel
len Neen 1 dan liever de wyde wereld
in I Arme moeder 1 Ik was toch zoo
slecht niet ik snakte slechts naar
vryheid. En alles kookte en bruiste in
my.
En nog eenmaal schreef ik myne
moeder, dat zy toch om my niet moest
treuren. Ik was een echte „dolende
ridder", en jongelui, zooals ik kwamen
altyd wel terecht. Dat was mijn laatste
brief aan myne lieve moeder. Vier
maanden later werd zy weggedragen
naar de plaats, waar men ons allen
brengt, wanneer de heilige stem des
Heeren ons roept.
Van nu af vierde ik aan myn wilde
en ontatuimige hartstochten den vrijen
van het rapport der schoolcommissie en
in dat van de hoofden van scholen da
aaDdacht gevestigd.
Wanneer wy nu aannemen dat het
getal leerlingen der nieuw te vormen
eerste klassen by het begin van den
cursus 1902-1903 stellig 336 zal be
dragen, zou de klassecsterkte meer nor
maal worden, wanneer in plaat3 van
een zestal, een zevental lokalen in ge
bruik werd genomen. De klassen zouden
dan 336 7 48 leerliDgen tellen.
Deze gewy'zigde indeeling zal het aan
stellen van een onderwyzer of onder
wyzeres noodzakeiyk maken, doch wy
vertrouwen dat uwe vergadering bereid
zal zyn, ter wille van het groote voordeel
dat wy hiervan voor het onderwys tege
moet zien, zich d6ze finantieele opoffe
ring te getroosten.
Nu wy hiermede meenen te hebben
aangetoond, dat de vereeniging der
scholen C en D wenscheiyk, practisch
uitvoerbaar en ftnantieel voordeelig is,
rest ons nog slechts de mededeeling, dat
mej. Beyerman, met wie wy in dezen
overleg hebben gepleegd, bereid is om
de taak van hoofd der vereenigde school
op zich te nemen.
Wy zyu volkomen overtuigd dat de
leiding der nieuwe school D by haar in
goede handen zal zyn en durven ook op
dezen grond met gerustheid tot de com
binatie der scholen O en D adviseeren.
Ad II. Wy gaan thans over tot de
behandeling van het tweede gedeelte van
ons voorstel, nameiyk de invoering van
de heffing van evenredig BCboolgeld op
school E.
Daarmede komen wy tot het hoofdpunt
ia het rapport der Commissie van Toe
zicht op het Lager Onderwys. Dit toch
is, om door vereeniging van de scholen
A, B, D en F tot ééne categorie, waarop
een schoolgeld wordt geheven, evenredig
met het inkomen der ouders, vooreerst
den aanbouw van eene nieuwe school
overbodig te maken. Ook voor de scholen
C en E wordt de invoering van evenredig
schoolgeld bepleit.
Aangezien wy met het denkbeeld der
commissie ten opzichte van school Ein
hoofdzaak medegaan en de school C by
aanneming van ons voorstel als zoodanig
zal worden opgeheven, kunnen wy er
ons toe bepalen met uiteen te zetten,
waarom de Invoering van evenredig
schoolgeld op de overige scholen ons
althans voorloopig niet gewenscht
voorkomt.
Ten volle onderschtyven wy indezen
de meening van den districtsschoolop
ziener „dat invoering van evenreafg
schoolgeld zal leiden tot ophefflog van
de verkeerdheid, dat aan personen van
verschillende draagkracht geiyke lasten
worden opgelegd en dat, voor een deel
althans, de minder door de fortuin be
voorrechte ingezetenen der gemeente
voor de meer gegoeden de kosten van
het onderwys moeten helpen betalen,*
doch wij voegen daaraan toe, dat die
verschillende draagkracht het meest be
teugel aan terugkeeren van den inge
slagen weg was nu voor my niet meer
te denken. Ik was destyds in Duitsch-
land en had als „dolend ridder* reeds
menig avontuur beleefdmyn beurs
werd ledig en ik zag geen kans ze
spoedig weder te vullen.
Afgemat trad ik op een heeriyken
zomeravond voor de schoonheden
der natuur heb ik alty i een open oog
gehad een kleine herberg binnen,
met het doel daar te overnachten.
Ik zette my aan de tafel voor het
geopend venster om het uitzicht te ge
nieten op het schoone woud aan gene
zyde van het dorpje.
De vriendeiyke waard kwam naar my
toeik liet mij een glas bier brengen
en begon een gesprek met hem. Misschien
had ik er ongeveer een uur gezeten,
toen weder een bezoeker de gelagkamer
binnentrad. Toen ik opzag en den
vreemdeling aankeek, vond ik, dat ik
nog niet dikwyis iemand had gezien
met zulk een flinke gestalte en kaap
uiteriyk.
{Wvrdt vervolgd)i
