Woensdag
2 April.
No.
77.
40e Jaargang
1902.
taenlandsche bsriebteo.
psmuEtaw.
MEVROUW ANTJE.
VLISSINfiSCBE COIIRAN
PrtJa per drie maanden 1.30. Franco per poet 1.50.
Afzonderlijke nummers 5 cent. Men abonneert zich bjj alle Boek
bandelaren, Postdirecteuren ef rechtstreeks bt) den Uitgever
F. VAN BE VELDE Jr., Kleine Markt, I. 187.
ADVEKTENTtËjN van 1-4 regel» 0.40. Voor alken regel
meer 10 cent. By directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde
advertentie wordt de prijs alenhta tweemaal berekend, öroow letters
en dkhé's naar plaatsruimte.
Verat&gnt dagelfks, aJAs«ste»d«vd op Son- en ïao«d*gon.
Tolephoonnurnsnor IO.
Aboanemente-AdvortsiiMSB op «eer foordeellge voorwaarden.
Stilstand op wetgevend gebied.
p;t onderwerp behandelt mr. J. D.
Veeges3 'a bet Volksblad
Van bet voortbouwen op de christelijke
grondslagen van ons volksleveD, waarop
je Troonrede het uitzicht opende, valt
lot dusver zeer weinig te bespeuren
jogt by. Het is al wel, als de Tweede
itainor den nationalen tyd zoowat kan
jolpraten. Trouwens de breedsprakerig-
jeid van vele afgevaardigden, de socia-
lisdscbe daaronder niet te vergeten,
gioft by dat dooden van den tyd veel
leiding en steun. Men moet echter niet
I zeer vragen, waarmede de nationale
t|jd wordt zoek gemaakt. Van zoo weinig
belangwekkende debatten, als die van de
Tweede Kamer in Februari en Maart van
jit jaar, is moeieiyk een tweede voor
beeld te vinden. Het laat zich aanzien
dat oak de zitting, die in het laatst van
Apiil zal aanvangen voor een detl aan
militaire ontwerpen zal worden besteed.
militair strafrecht komt dan aan de
beurt.
Misschien ook het wetsontwerp tot
regeling van het hooger beroep betreffende
de ongevallenwet, dat noodig is om de
wet eindeiyk ook veor de daar by
verzekerde werklieden in weiklng te
brengen, tenminste indien het overleg
daaromtrent lusschen de commissie van
roorbereiding en de regeering intyds zal
afgeloopen. Met veel anders dan met
déze twee, van het vorig Kabinet af-
Ibmatige wetsontwerpen schijnt de re-
geering de Kamer in dit zittingjaar niet
ta zullen bezig houden. De noodzake
lijkheid voor de overheid, om, wegens
wijziging van toestanden op
geestelijk en stoffeiyk gebied meer dan
tot dusver leiding te geven en steun te
lerleenen, waarvan de Troonrede ge-
largde, wordtj in.' den regeeringakring
lijkbaar nog niet dringend geacht.
Weldra zal een jaar zyn verloopen,
under dat door de nieuwe regeering tot
oplossing van het sociale vraagstuk iets
isieniyks gedaan is.
De scüryver wyst er op dat er nog
lists naders is vernomen van de aan
kondigde regeling der Zondagsviering;
tot is twytelachtig of het onder deze
regeering tot pensioenverzekering komen
al; de verzekering tegen de gevolgen
nu ziekte, waaraan zy de voorkeur
te geven, laat zien wachtenop
ïiancieel gebied is het evenzoo, hetzelfde
ut de „vrymaking van het onderwys."
i wet tot gedeeltelyke ontheffing der
verplichting tot vaccfia ie voor enkele
scholen schynt ookalvertraagd,
schyut de schrijver de reden te
lissen
Het ontworpen wetje moet zyn be-
bffideld in den ministerraad, waarin drie
btholieken zitting hebben. Nu is bet
kkend, dat de katholieken in den afkeer
Novelle van ADALBERT
REINHARDT.
Toen de heer van der Goes haar den
"'{enden dag bezocht, stond hy ver
gil ever de goede ontvangst, die hem
schoone vrouw ten deel viel. Nog
"°it was zy zoo vriendeiyk tegen hem
pTeesl, nog nooit had zy zooveel be
'8 gesteld in de reizen, die hy gt maakt
Zy vroeg hem naar al de steden,
by, zoowel binnen- als buitenslands,
'-•zocht hadvroeg hem, of bij altyd
toad was gebleven, en* hoe men hem
den vreemds behandeld had, wanneer
5 sens ongesteld was. Als Leentje, die
J gswooniyk in de kamer was, er tus-
sprak* over andere dingen, beval
«'ie haar te zwygen, ja, zy z.-ndhaar
1 slotte zelfs naar een ander vertrek,
van der Goes was dan en al
van de zydelings verplichte koepok-
inentirg. die by hunne antirevolutionaire
bondgenooten, op welke gronden dan
ook, bi staat, volstrekt niet deelen. Rieds
in 1891 is eene poging van den min.
de- Savornin Lohman tat opheffl ig van
den vaccine-dwang afgestuit op den onwil
der katholieken om daartoe de hand te
leenen. Ook nu zyn in de katholieke
pers onderscheidene artikelen verschenen
ten bewyze, dat dit puni van het anti
revolutionair program aan die zyde
geenszins aanvaard wordt. Men mag dus
vermoeden, dat het uitbiyven van het
aangekondigd wetsontwerp daarmede kan
samenhangen, dat het by de katholieke
ministers een tegenstand heeft ontmoet,
dien de minister Kuyper vooralsnog niet
wil trotseeren.
En dan besluit mr. Vec-gens aldus
Men versta ons wel. Wy verlangen in
het allerminst niet naar vrymaking van
de pokken, waarin wy integendeel eene
voor de volksgezondheid hoogst naieelige
handeling zouden ziet). Wy verlangen
evenmin naar hetgeen de tegenwoordige
regeering noemt vrymaking van het
onderwys, althans niet voor zoover die
vrymaking mocht neerkomen op versnelde
ondermyniDg der openbare school. Wy
gunnen den minister van financiën vaa
ganscher harte den langst mogeiyken
tyd voor zijne overpeinzingen omtrent
verhooging van invoerrechten. Wil de
tegeering met dat een en ander geen
haast makeD, ons is het volkomen welkom
Doch wy meenen in ons recht te
zyn, wanneer wy beweren, dat met dit
Kabinet meer en meer btykt te zyn
ingetreden een tydvak van stilstand op
wetgevend gebied. Niet alleen ten op
zichte der sociale wetgeving, maar ook
ten aanzien van die onderwerpen van
regeeringsbeleid, waaromtrent de denk
beelden der thans bovendryvendo rich
ting in slryd zyn met die der vry zinnige
partyen. Het ministerie is reeds een
goed eind op weg om te regeeren in
den geest, niet van de actieve elementen
onder zijne eigen vrienden, maar van
de oude hoeren, die by de verkiezingen
van het vorige jaar den doorslag hebben
gegeven. Van hen, die oordeelen, dat
reeds het vorig Kabinet op sociaal gebied
te bard van stal liep en dat dit hun in
de papieren zou gaan loop-jn. Zy hebben,
zonder sympathie voor katholieke of
antirevolutionaire beginselen, in katho
lieken of antirevolutionairen geest ge
stemd in de verwachting, dat het streven
naar sociale hervorming daardoor wel
wat zou bedaren en onze staatkunde
eene periode van rustige rust zou ingaan.
Het scbynt wel, dat zy juist gezien
hebben. Of zij nu boDdgenooten zyn,
waarmede men op den duur ver komt,
is eene vraag, die, het ministerie-Kuyper
zelf moet beantwoorden. Wij zullen
elkander daarover nader spreken, wan
neer wy een paar jaren verder zullen
zyn en hetgeen wy nu reeas zien, volks
overtuiging zal zijn gewerden.
verrukking over zulk een ontvangst. Wel
gunde zij h m geen tyd eene eigeniyke
liefdesverklaring te doen, doch hy ver
trok in de voile overtuiging, dat zy een
volgende keer zy'n smeeken zou ver-
hooren.
Van Jan Bies zou Antje echter in den
eersten iyd niets vem-smen. In het ar
moedige huis aan den Buitensingel had
hy zich geen ziekte, maar wel veel
dankbaarheid op den hals gehaald van
de bswoners, die Aatje aan het sterfbed
van zyue stiefmoeder gezien hadden,
vernam zy zooveel van hare mildheid
jegens behoeftigen, van hare hulpvaar
digheid en bare toewyding aan zieken,
dat bet hem duideiyk werd, dat haar
trots en hare koelheid slechts een masker
waren, waarachter zy haar waar gelaat
verborg. Hoe dapper hy er ook tegen
streed, begon de liefde voor haar, on
danks de doorgestane beieedigiog, weder
zoo sterk te woiden, dat hy besloot nog
eene laatste poging te wagen. Hy wilde
Antje nog eenmaal wedaizion, en ver
zuimde daarom de geschenken, die hy
Lsentje beloofd had, te zenden hy wilde
ze zelf biengen. Daar hy echter niets
van zich liet hooien, stond het by Aatje
reeds vast, dat hy in den vreemde ziek
Wijziging der Gemeentewet.
De minister van binnenlandsche zaken
beeft een scbryven gezonden aan de
Gedeputeerde Staten det provinciën,
waarby hun gevoelen wordt gevraagd
over een eventueele wyzigiDg der ge
meentewet, rakende de voorschriften
omtrent het beheer der geme6nte-fiian-
ciën. Volgens den minister schijnt het
geen lang betoog te behoeven dat deze
voorschriften niet meer gebeel in de
bestaande toestanden passen. Niet slechts
de buitengewone uitbreiding van enkele
groote gemeenten en de uitzetting van
uitgaven ter uitvoering van de in aan
tal toenemende rykswetten, maar in
zonderheid de vooral in de laatste jaren
zich by de gemeentebesturen openbaren
de aandrang om ondernemingen, als
lichtfabrieken, waterleidingen, telefonen,
tramwegen en andere dargeiyke zaken
van industrieelen of commercieelen aard
in eigen beheer te nemen of op te
richten en voor rekening der gemeente
te exiloiteeren, hebban toch geheel
andeie toestanden doen geboren worden.
In hoofdtrekken geeft de minister
aan de hand naar welke beginstlen
men daarby zal moeten uitgaan, te
weten
lo. dat de exploitatie van dergeiyke
ondernemingen of bedrijven van gemeen
tewege volgens dezelfde degelyke han
delsgebruiken behoort te geschieden als
wanneer zy door een solide patticuliere
vennootschap wordt gedreven
2o. dat de administratie geheel van
de eigeniyk gezegde gemeente-admini
stratie worde afgescheiden en zóó in
gericht, dat deugdelijke controle op elk
rekenplichtig ambtenaar mogeiyk zy en
een helder inzicht in de uitkomsten
van het bedryf ten allen tyde verleend
worde.
De minister heeft teveDS de aandacht
gevestigd op h-t wenschelijke, om aan
de grootste gemeenten, d. i. dis boven
de 100,000 of 200,000 zielen, waar
persoonlyke cmtiOle van den gemeente
ontvanger op al zyno ondergeschikten
niet meer doeniyk biykt, de bevoegd
heid te geven, hem sub-ontvangers ter
zyde te stellen, hetzy voor bepaalde
deelen der gemeente, met persoonlyke
recbtstreeksche verantwoordeiykh id van
Burg. en Weth. en ten aanzien van
benoeming, zekirhiidssteliing enz. op
geiyken voet behandeld als de gemeen
te ontvangers.
Ook aan kleinere gemeenten, die b.v.
door het bezit van uitgestrekte goede
ren of buitengewone uitgestrektheid in
exceptioneels omstandigheden verkeeren,
zou, naar de minister meent, onder
goedkeuring van Gedap. Staten de aan
stelling van een sub-ontvanger op dien
voet kunnen worden toegestaan.
Werkloosheid.
De gemeentebesturen zyn in kenDis
gesteld met eene aanscbiyving van den
minister van binnenlandsche zaken be
was geworden, ja misschien reeds op
sterven lag, en dat alles alleen door hare
schuld. Want was hy niet om harent
wille, zooals jonker Schouten gezegd
had, naar het huis aan den Buitensingel
gegaan Was het niet door hare schuld,
dat by de stid reeds zoo spoedig weder
had verlaten?
Het kwam echter geheel anders uit,
dan zy zich had voorgesteld Jan bleef
gezond, doch Leen je werd ziek. E.-rst
had het niet veel \e betsekenen. Toen
moeder Antje eens met haar wilde uit
gaan, begon het kind te schreien en
wenschte thuis te biyven; deu volgen
den dag liep het met gebogen hoofd
mistroostig door huis, liet zich niets ge
zeggen en deed alles verkeerd. Mevrouw
Antje klaagde haar nood by de freule
Leentje werd zoo ongehoorzaam, dat zy
niet wist wat met haar te beginnen.
Freula Doortje zag aandachtig naar het
kind, dat met een rood opgezet gezicht
en een stuursche uitdrukking in de oogen
ha f op de sopha hing haar gelaat word
ernstig, terwyi zy zeide «Ik geloof dat
het kind ziek is, en daardoor zoo ver
drietig." Mevrouw Antje wilde het niet
gelooven haar Leentje zi .k I Dat kwam
haar onmogelijk voor. Sedert het kind
treffende werkloosheid. In de door de
gewesteiyke besturen daaromtrent inge
zonden rapporten komt meermalen de
opmerking voor dat de werkloosheid, met
name die tydens het winterseizoen, dik
wyis een v el grooteren omvaDg aan
neemt dan noodig zou zijn, doordat men
op veel plaatsen bij voorkeur al het be-
noodigde werk in een bepaald jaargetyde
iaat verrichten, ook die werkzaam
heden, die binnenshuis kannen geschie
den en waarby men dus in geringe mate
of niet van de wtêrsgesteldheid ethan-
keiyk is. Verdeelde men het werk naar
den aard doelmatig over de verschillende
jaargetyden, dan zou zoo wordt op
gemerkt de gelegenheid tot arbeiden
regelmatiger voorkomen.
Verder wordt er op gewezen, dat, ook
zonder noodzaak, b(J aanbesteding van
werk de termyn van oplevering door
gaans zoo kort mogefijk wordt gesteld.
Dit veroorzaakt tydeiyken overvloed, ge
volgd door groote schaarschte van werk,
en dit werkt te nadeeliger doordat de
tydeiyk sterk opgevoerde vraag naar
werkkrachten velen van elders lokt, die
na afloop van het weik alsdan niei
wetende waar 6lders weder werk te
vinden zou zyn of de middelen tot ver-
plaa'sing missende hot aantal werk-
loozen vermeerderen.
Mede komt het voor, dat op de eene
plaats overvloed, op de andere schaarschte
van werkkrachten bestaat.
Het aangeduide kwaad wordt ten slotte
nog in de hand gewerkt, doordat ook
de terstond niet noodzakelijke werken
worden ondernomen in tijden van over
vloed aan werk, terwyi zy beter werden
aangehouden tot tyden van schaarschte
van werk.
De gemeentebesturen worden uitge-
noodigd om, voor zooveel nog noodig,
met het vorenstaande rekening te houden
en te streven naar- of bevorderiyk te
zyn aan eene doelmatige verdeeling van
werkzaamheden, opdat de aangeduide
oorzaken van werkloosheid zooveel mo-
gelyk worden weggenomen.
Pensionneering van gemeente -
ambtenaren-
De heeren Jac. van der Laan, secre-
tdris van Saeek, en H. J. van EggeleD,
secretaris van Heusden, zyn resp. als
voorzitter en secretaris van den Neder-
landschen bond van gemeenteambtenaren,
22 Maart by den' minister van binnen-
iandfche zaken op audiëntie geweest
ter bespreking van de volgende punten
lo.de pensionneering van de secretarissen,
ontvangers en ambtenaren ter secretarie
2o. bet verkrygen van wetteiyke waar
borgen tegen ongevraagd ontslag van
die gemeente-ambtenaren.
Biykens het in 't bondsorgaan opge
nomen verslag der audiëntie, werd, wat
het eerste punt betreft, door de com
missie opgemerkt, dat door den bond
reeds meermalen in adressen aan 's
ministers ambtsvoorgangers op eene
by baar was, had hot nog nooit ever
iets geklaagd. In haar angst zond zij
dadeiyk om den dokter, in wiens bijataDd
zy, by ernstige ziektegevallen, echter
even weinig vertrouwen stelde, als by
zelf geloofde aan de heilzame uitwerkiDg
zyner behandeling. Het was een gezet
heer, die met de geheele stad goed vriend
was, doch die, naar men zeide, niet
gaarne by besmettelijke zieken werd
geroepen hy kon hen toch in de meeste
gevallen niet helpen, zoodat hy het beter
oordeelde, hen met rust te laten en niet
met geneesmiddelen te plagen zyn eigen
leven bracht hy daardoor ook niet in
gevaar. Toen hij LeeDtje zag, trok de
oude dokter een z' er bedenkeiyk gezicht,
schoof zyn stoel haastig achteruit en
vroeg aan mevrouw Antje: „Speelt zy
dikwyis met de kinderen uit de buurt,
waaruit zy afkomstig is f"
„Wat bedoalt gy hiermede vroeg
Antje verschrikt. Leentje speelt, wanneer
zy niet by my is, dikwyis voor huis
op de straat, soins alleen, maar dikwyis
ook met andere kinderen. Kan dat
kwaad
„Daar hebben wy het al!" riep de
dokter uit, terwyi hy zich tot de freule
wendde,
rykspensioenregeling was aangedrongen
dat de bond, tbans gesteurd door den
Nederlandschen politiebond, zich de vry-
heid veroorlcofde deze voorde gemeente
ambtenaren zoo hoogst gewichtige aan
gelegenheid ernstig in de welwillende
belangstelling van den minister aan te
bevilen, en dat die ambtenaren sedert
lang reikhalzend naar eene voor hen
gunstige oplossing van dat vraagituk
hadden uitgezien en met voltrouwen
hun verzoek by de regeering komen
herbalen.
De minister wees er in zyn antwoord
op, dat eene rykspensioenregeling voor
de nieuw aangestelde ambtenaren zonder
groote bezwaren zou zyu tot stand te
breDgen, doch dat de groote moeiiykheid
z. i. gelegen is by de z. g. oude ambte
naren. Om ook dezen een pensioen te
verzekeren zou de staat eene contante
waarde moeten beschikbaar stellen tot
een over millioenen loopend bedrag,
waarvoor de middelen niet zoo spoedig
zyn gevonden een zeilde bezwaar, zoo
zeide de minister, als by de arbeideis-
verzekoring. Wat betreft de bydragen
der ambtenaren, deze zouden vermoe-
delyk 2 pet. moeten zyn, hetgeen, naar
de minister meende, voor velen misschien
nog een bezwaar zou wezen. De com
missie merkte daarentegen op overtuigd
te zyn, dat de ambtenaren gaarne dit
off»r zouden willen brengen, zy wees
er voorts op, dat, nu eene gedeeltelyke
herziening der gemeentewet binnenkort
te verwachten schynt, daarvan zou
kunnen worden partij getrokken door
ook te voorzien in bet gemis aan waar
borgen tegen ongevraagd ontslag van
genoemde ambtenaren. De miuister ver
klaarde bet belang der zaak zeer goed
in te zien en gaf in overweging, dat de
bond zich schrifteiyk tot de regeering
zou wenden.
Dr. Kuyper, bad een onderhoud met
eea redacteur van de „Eteile Beige» te
Brussel. Hy verklaarde dat zyn reis
volstrekt geen politiek doel had, maar
dat hy een studiereis maakte.
De Nederlandsche premier prees het
Belgische stelsel van krankz nnigen-
kolocies te Gheel, dat hy bezocht had.
Hy zal te Brussel geen samenkomst
hebben met dr. Leyds, want zyn reis
staat ditmaal volstrekt niet in verband
met de Tratsvaalsche quaestie. Indien
er reden was om handelend op te treden,
zeide de minister echter, zou hy niet
aarzelen om nieuwe pogingen ran te
wenden, ten einde den vred3 te ver
krygen.
De minister bevestig ie ten slotte met
blydschap bet bericht, dat Koningin
Wilhelmina in biyde verwachting ver
keert.
Vervroegde winkelsluiting.
De „Nederlander'1 die voorstander
is van vervroegde winkelsluiting van
Overheidswege ten bate der winkelbe-
„Heb ik het niet uitdrukkelijk aan
den burgemeester gezegd, dat hy de be
woners van den buitensingel verbieden
moest in de stad te komen Hier in de
gracht leggen juist de schuiten aan,
waarmede de groente in de stad wordt
gebrachtnu, freule, wat zegt gy er
van, had ik ongelyk?"
De freule schudde bedenkeiyk het
hoofd. „De burgemeester kan niet voor
alles zorgen. Ik doe, wat ik kan. In dit
geval had ik kunnen waarschuwen, want
eenige dagen geleden heb ik zelfs Leentje
hier vóór huis met audere kinderen op
eene marktschuit zien koopvrouwije spe
len. Hoe kon ik echter weten, dat dit
juist de kinderen van den buitensingel
waren."
B Welke kinderen waarover spreekt
gy toch? wat scheelt myn lieve Leentje
vroeg mevrouw Antje op angstigen toon.
„Kind,* zeide de dokter, terwyl hy
de kleine van verre met den gouden
knop van zyn wandelstok op den schou
der tikte, „hebt gy in de laatste dagen
ook gespeeld met de kinderen, die aan
den buitensingel naast uwe grootmoeder
woonden
(Wordt vervolgd.)