iNGEN
1002.
rimmermsn.
Zaterdag
15 Maart.
iisÉÉete tóten.
Vitesso
Mo 63.
FEUILLETON.
40e Jaargang
de sorteering
D
D
Maart 190?,
flacons van 3j
50 c nt.
I. LOOls
ïet
MUNIE KERKBOE.I
.NZEN van de n
fijnste soorten.
Modellen. NictmJ
•dt gaarne een col'
onden. Uiterst lage
BAAR BIJ
DOMMISSE
ÏTHDEFI,
ia) nm 3 3Cb)
a) -3 55
m 1 55f>
>215
3 30b)
>3 50
810
8 50
0 naar Bresken f>,
Vlieaingen naar
[essaafct.
van Neuzen niar
bet mrlii.r.i
•6 23
6 57
8 21
•9 4,7
7 25
7 58
8 47
10 1
'10 48 11 2*11 13
ein6n vervoeren
10 40
10 28
11 40
12 22
12 38
12 55
2 6
1 25
3 10
3 50
46
4 22
vlisshisscbe corns
|oeve der
VOEDING,
'ur, in het Concert I
Rommelkade. I
- 1® Rang, en fiJ
af heden te bekom.
lUW.
ilken dag van 10-i]|
per persoon.
Bestuur der
V. VITESSE,.
PrQa per drie maanden 1.30. Franco per post 1.50.
Afzonderlijke nummers 5 cent. Men abonneert zich by alle Boek
handelaren, Postdirecteuren of rechtstreeks b(J den Uitgever
F. VAN BB VELDE Jr., Kleine Markt, I. 187.
ADYEKÏKNTXEN van 1-4 regels 0.40. Voor alken regel
meer 10 cent. B(| directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde
advertentie won» de prijs slechts tweemaal berekend. Öroote letters
en cliches naar plaatsruimte.
VerM&Snt eHgaaftaderd op Zo»- en feestdagen.
Tolophootmammei' IO.
4»cou;'msTiti-Aivort: .sy8n ep watt voonleellge Tooresv deo.
Werkloosheid,
een brief van den minister
lan "binnenlandsche zaken omtrent bet
onderzoek naar de in het begin van 1902
Instaande werkloosheid is het daarop
Intrekking hebbend dossier aan ae Kamer
I toegezonden.
In zijn begeleidend schrijven maakt
je minister de opmerkiDg dat het inge
leide onderzoek allerminst een volledige
Lqcête naar de werkloosheid iD het
algemeen bedoelde, maar uitsluitend een
Ijuminier onderzoek naar de incidenteele
I werkloosheid, dia vermoed werd voor te
komen als gevolg van de tydeiyke eco-
nomische moeilijkheden in het naburige
louitschland.
berichten uit de verschillende pro-
I,loeien zijn in de berichten van Gede-
Staten en in bijgevoegde resu
lt's verzameld.
Aan het dossier van het departement
|un binnenlandsche zaken z(jn met gosd
vinden van den minister van buiten
zaken nog toegevoegd de
limbtsberichten van de Nederlandsche
Lnsuls in Duitscbe grensdistricten om-
I trent de werkloosheid onder de daar
Irertoevende Nederlandsche arbeiders.
Alle bt) deze missive ingezonden stuk-
|ken zyn ter griffie nedergelegd ter inzage
Iran de leden.
Militaire pensioenen.
De minister van oorlog heeft by nota
Inn wijziging voorgesteld art. 5 te lezen
|>ls volgt
,Het bestaan en de aard der ver-
Iwondicgenverminkingenziels- of
lichaamsgebreken,volgens deze wet recht-
lgevende op pensioen, alsmede op wijziging
li verbooging van verleend pensioen,
lmoeten erkend zyn by een militair
Ijaneiekundig onderzoek, dat eenmaal kan
porden herhaald.
regeling van het onderzoek in het
lioorgaande lid bedoeld, alsmede die voor
Ittt onderzoek naar de oorzaak en de
[IiTolgen van die verwondingen, vermin
kingen, ziels-of lichaamsgebreken worden
Jtor ods gesteld bij algemeenen maatregel
fitn bestuur.
In de toelichting zegt de Minister o.a,
geen bezwaar tegen te hebben, dat
|het militair geneeskundig onderzoek
tneer uitsluitend zal betreffen het bestaan
In den aard der gebreken, en dat het
lwierzoek naar de oorzaak en de gevel-
li® ook op andere wyzs zal kunnen
Bluts hebben.
Nadrukkeiyk wyst de Minister er voorts
dat hier alleen sprake is van be
dingen omtrent uit te brengen adviezen,
dat dus het woord .erkend» hier
liet in zoodanigen zin moet worden
PPgevat, dat daarmede eene beslissing
p worden uitgedruktware dit de
(doeling: geweest, dan zou het woord
Ibewezen" zyn gebruikt.
'10 12
6 1»
6 5
7 2
8 38
8 22
8 85
Door HELENS RAFF,
(Slot.)
buigt zich tot baar over en fluis-
baar het een en ander in het oor, wat
"obewegeiyk aanhoort eindeiyk
hy haar een kus. Marietta houdt
'6 kleine bruine hand epkalm,
een verkoopster in een der groote
Jttkela op den Boulevard, zegt zy
f™ francs voor een kus, monsieur
1 ®«ikwaardig kalm en berekenend
beden van het kind verrast den boe-
rï'Ur een beetje, doch ten slotte gelooft
bet slechts scherts is, en tracht
bandelen.
[Mademoiselle zal wel verstandig zyn»,
bi?' 11 terwyi hy haar een twee-
btuk toesteekt en haar met de andere
De rechten der arbeiders.
De gêdachtenwisseltng tussche'n het
Utr. Dagbl. en de Nederlander eindigt
van de zyde van laatstgenoemd blad
met de in ietwat geprikkelden toon gestelde
betuiging, dat het U. D. heeft bestreden,
wat door de Ned. niet gezegd was.
Echter bevat het laatste artikel in de
Nederl. nog een uitvoerige toelichting
z(jner bedoeliDg, waaraan wy hot vol
gende ontleenen
„De loonregeling hangt voor een groot
deel af van vraag en aanbod. Zy is byna
de eenige factor, die nog eenigermate
aibangt van den wil van den ondernemer
de overige factoren worden grootendeefs
door omstandigheden van zya wil onaf-
hankeiyk bepaald. Doch ook by de
bepaling van dezen factor zyn er niet te
overschryden grenzen. Die laagste grens
is niet de minimum-levensstandaard. Wat
is een minimum-levensstandaard Dat
is geen vaste maatstaf. Ook is het
mogeiyk dat, zal de fabrikant niet wer
ken met verlies, by zelfs geen loon kan
geven als door dat minimum wordt ge-
ëisebt. Omgekeerd is het onbiliyk en
hard, nooit meer te geven dan de
minimum-levensstandaard vereischt. Waar
het er af kan, moet de arbeider goed
worden betaald, zelfs al kan men goad-
koeper arbeiders krijgen.
„Natuurlijk is de werkgever de eenige
die precies weet hoever hy gaan kan.
Wil hy nu zyn arbeiders doen deelen
in zyn eigen inzicht, dan moet hy in
zoover opening van zaken geven. De
arbeiders, indien ze goed georganiseerd
zyn, wyzen een kern aan, wier roeping
het is zich in zoover op de hoogte van
het bedrijf te stellen, dat zy de hun
gedane opgave.1 kunnen controleeren.
De beambten der arbeidersvereenigingen
gaan, b.v. by spinnerijen, de schomme
lingen der grondstof en dis van het
product na, en berekenen de winst van
den fabrikant. Meermalen hebben zy op
grond hunner onderzoekingen aangemaand
geen loonsverhooging te eischen.
Al moet worden erkend, dat het voor
den arbeider meestal niet wenscheiyk is
voor een steeds wisselend loon te moeten
werken, toch ls het billijk hem, als het
de zaak goed gaat, daarvan voordeel te
laten trekken het loon alleen te regelen
naar een vasten levensstandaard, „zóó
dat de werkman redeiykerwyze in zyn
stoffaiyke en geesteiyke behoeften moet
kunnen voorzien", is in vele gevallen
onmogeiyk. Het^loon hangt mede af van
den stand der industrie."
Voorts betoogt het blad, dat niet in
de leiding der fabriek aan de arbeiders
medezeggenschap moet worden gegeven,
maar op „al bun belangen". Zoo b. v.
de arbeidsduur de regeling der dienst-
tyden het overwerken de Zondags
rust het bszigen van leerlingen, welk
laatste punt voor de geheele industrie
van het grootste belang is. Het was ook
op die zaken dat wy doelden, toen wy
wezen op het mogeiyke misbruik door
de arbeiders. Immers klaagt men in
Engeland o. a. hierover, dat de werk
lieden op allerlei wijze de individueele
inspanning tegenhouden, opdat zooveel
hand onder de kin strykt. De kleine
echter trekt bliksemsnel het hoofd terug
misschien komt haar juffrouw Ho-
brecht's kus in de gedachte en zegt
«dat is te weinig, monsieurdaarvoor
kryg je slechts dit I" en meteen wykt
zy achteruit, terwyi zy een langen neus
maakt. Toch probeert hy nog haar met
geweld terug te houden, maar zy is veel
handiger dan hy en sluipt vlug tusschen
enkele toeschouwers door, die lachend
ruim baan voor haar maken, zooveel
als in het gedrang mogeiyk is.
Nu heeft Marietta wel haar mooie plaats
verloren, maar dat kan haar op het
«ogenblik niet zooveel schelen, want zy
wil gaarne eens uitblazen. Haar hart
klopt een beetje van opgewondenheid
zy drukt er met de hand op en schrikt
de amulet, de gewfjde medaille van hare
moeder, die haar tot nu toe beschermde,
is er niet meer in het gedrang heeft
zy die zeker verloren I
En plotseling verandert hare flinkheid
en beslistheid in echt kinderiyke hulpe
loosheid. Zy staat te huilen, het trotsche
mondje smarteiyk vertrokken. Wat moet
mogeiyk personen aan het werk kunnen
worden gehouden.
Een Katholieke Universiteit.
Dr. Schaepman in zyn Chronica blyft
vasthouden aan het aanvullingsysteem.
De bezwaren tegen de oprichting eenar
Kath. Universiteit biyft hy te drukkend
achten.
En wat aangaat de verwijzing naar de
gereformeerde ïrye Universiteit men
vergeet, dat, „al ging het doel van den
grooten stichter hooger" in werkeiykheid
de V. U. niet meer is dan een Hoogere
Theologische en kerkeiyke school. Het
kon ni-jt anders, meent dr. S. Vooreerst
omdat tegen de vervluchiing van het
zout der waarheid onder de geloovige
Cnristenen moest worden gewaakt, een
betere Kerkorde moest worden voorbereid.
Maar ten andere, omdat voor het
bezetten van alle faculteiten, de middelen
en krachten ontbrakeD,Neg de dag van
heden toont het. Reuzenkracht wordt
besteed en reuzenarbeid wordt gebezigd,
maar de Universiteit biyft een begin, dat
hoe kra6htig ook, geen verdere toekomst
toont. Welnu voor hun Godgeleerdheid
en hun Kerkrecht behoeven de Katholie
ken geen Universiteit.
De gevaren, die deu Katb. student aan
de openbare universiteit zouden bedreigen
komt dr. 3. tegemoet, met de volgende
woorden
Is een universitaire «pleiding geheel
en al in eigen Roomschen kring, het
beste voorbehoedmiddel tegen onvermij
delijke gevaren, de beste voorbereiding
voor wat den volleerden academiebur
ger te wachten staat Is man zoo zeker
dat alle Nederlandsche KathoL-Jke ouders
hierop zonder meer bevestigend zullen
antwoorden Toch hangt het hier van
de beslissing der ouders af.
Nu geldt hier nog ésn ding, juist met
het oog op het gemengde karakter van
ons volksbestaan. Het is ditmen most
ook onder dit opzicht niet te zeer aan
geiyke gevolgen van een Katholieke en
een „vrye" Universiteit denken. Ik
bedoel dit: een antirevolutionair behoort
als niet Katholiek steeds tot de meerder
heid der bevolking. Hy heeft nog een
band, hoe los die van zyn kant ook moge
zyn, waardoor de meerderheid zich aan
hem verbonden voelt. Het is een teer
punt, maar het is noodig er op te wyzen.
De leerling van een byzondere Katholieke
Universiteit staat vreemder tegenover de
gemengde wereld waarin hy zich bewegen
en werken moet, dan een antirevolution-
nair.
Minister Van Asch van Wijdt.
Da toestand van den minister van
koloniën blyft zóó gunstig, dat het uit
geven van ziektebulletins gestaakt is.
D» operatie is volkomen geslaagd
van een tweede operatie, als waarvan
het „Utrechtsch Dagblad" den indruk
gaf, is geen sprake.
Er scbpnt zekerheid te bestaan, dat
de minister binnen twee maanden het
beheer van het departement weder op
zich zal kunnen nemen.
zij nu doen Natuuriyk heeft zy de
medaille zooeven verloren, toen zy zich
ontworstelde aan de baad van dien ake-
ligen kerel ot toen zy door het publiek
heendrong maar ze moet toch nog
ergens liggen 't is nog maar een paar
oogenblikken geleden, 't Komt er nu op
aau, onmiddeliyk te gaan zoeken, want
het zou haar ernstig ongeluk brengen,
wanneer zy het kleinood niet terugvond
en mama zou het zóo bedroeven dat
zy er misschien opnieuw ziek van werd
neen, dat niet.
Marietta beproeft weer naar haar vorig
plaatsje terug te kruipen, maar zy onder
vindt daarby niet zooveel welwillendheid
als vroegerslechts met moeite komt
zy er door, want het laatste glanspunt
van het feest nadert en niemand wil in
de beschouwing daarvan worden gestoord.
Eene beroemde mondaine rydt met een
prachtig vierspan, bedekt met rozen in
allerlei kleuren, van het helderste rose
tot de donkerste roode. Marietta bekom
mert zich intusschen niets om dat „roz9n-
ïytuig". zy heeft eindelijk de voorste ryeu
weer bereikt en zoekt nu langs den
Het Kamerlid Ter Laan die tot dusver
alleen des Woensdags en Zaterdags in
zyn vrye uren de zitting by woonde was
gisteren tegenwoordig, nu hy door ont
slag als schoolhoofd voortaan dageiyks
ter vergaderiDg kan versobynen.
De heer Kuyper, minister van bin
nenlandsche ziken heeft een diner ge
geven aan verschillende büitenlandsche
gezanten, o. a. aan den zaakgelastigde
van den paus.
De volgende week biedt de minister
aan leien der Tweede Kamer uit ver
schillende politieke partyen een diner aan.
H. M. de Koningin zal morgen voor
middag het nieuwbenoemd lid van de
Rekenkamer, den heer de Ris, ter eeds
aflegging ontvangen.
De minister van binnenlandsche zaken
heeft aan de Gedeputeerde Staten der
onderscheidene provinciën vei zocht in
de adviezen, omtrent de aanvragen van
gemeenten om toepassing van art. 49
der wet op het lager onderwy» te doen
vermelden voor zooveel betreft het
jaar, waarop de aanvraag betrekking
heeft welk percentage de boofdeiyke
omslag uitmaakt van het totaal van
het belastbaar inkomen in de gemeente.
In het district Maastricht hebben
zich, naar Limburgsch gebruik, reeds
verschillende personen candidaat gesteld
voor de Tweede Kamer, in de vacature,
ontstaan wegens de benoeming van den
heer de Ras, tot lid van de Algemeene
Rekenkamer.
De aandacht van belanghebbenden
wordt gevestigd op de mildere bepaling,
als uitvloeisel van art. 112 der militie-
wet 1901, genomen ten opzichte van
hst vrywillig onder de wapenen biy ven
van de militie. Kon voorheen een mi
licien, die ender de wapenen was, voor
de eerste maal niet minder dan vier
maanden aldaar verbiyven, thans kan
worden vergund dat verbiyf telkens met
ten minste ééae maand te verlengen,
Echter moeten zij zich vooraf verklaren
omtrent den tfjd, gedurende Welken zy
onder de wapenen wenschen te blyveD.
Miliciens, die niet tot een graad of
rang worden opgeleid, kunnen voor geen
korteren termyn dan vier maanden vry
willig onder de wapenen komen, ook ai
zyn zy reeds een of meermalen krachtens
veren vermeid wetsartikel in werkelyken
dienst geweest.
Het departement van oorlog heeft ook
dit jaar weder aan de Militaire Sport-
vereeniging een subsidie van f 600
verleend.
Statistieke opgaven.
In de Staatsct. no. 61 is opgenomen
een statistiek der geboorten en der
sterften naar den lesftyd en de oor
zaken van den dood in Nederland
grond naar haar verloren amulet. Gaarne
zou zy den sergent de ville, die daar
ginds in militaire houding staat, toe
roepen, dat zy wat heeft verloren, maar
hy zou haar toch niet verstaan.
Daar op een paar schreden afstands
raapt een straatjongen iets blinkends
van den grond op en loopt er een eindje
mee voorthet meisje ziet het en ver
moedt, dat het haar eigendom is zy
moet den gamin na om het terug te
krygen.
„Hyn porte-bonheurl Mama's amulet!"
Dg paarden van het rytuig met de
rozen zyn in de oom ideliyke nabyheid
met de snelheid van den wind wil
Marietta nog over steken
„Arrètez!" roept de sergent de ville
en heft de hand op te iaat 1 De kleine
ligt op den grond, bewegingloos en bloe
dend het rijtuig is over haar heen
gegaan.
De dames van het schildersatelier
hadden voor de begrafenis van de kleine
Marietta een prachtigen krans gezonden
juffrouw Hilièr was bovendien met juf-
over h3t jaar 1901, uitgegeven door
het centraal bureau voor de statistiek.
BiykeDS die statistiek zyn in het af-
geloopen jaar aangereven 168,358
levendgeborenen en 97,257 overledenen
(met inbegrip der levenloosaangegevenen).
Overleden zyn aan febiis typhoidea en
typhusabdominalis 484 personen, aan ty
phus exmthematicus 16, febris intermi
ttens en malaria cachexia 46, pekken 8,
mazelen 2744, roodvonk 101, kinkhoest
1214, diphtherie 638, croup 303, dysan-
toria 12,dysenteria epidemica 56,influenza
469, cholera nostras'79, andere epide
mische ziekten 167, longtuberculosa
7191, hersentuberculose 1115, andere
vormen van tuberculose 1832, kanker
en andere maligne tumoren 4901, me
ningitis 2073, apoplexie en hersenver-
weekiDg 4002, organische hartgabreken
2721, acute bronchitis 2480, chronische
bronchitis 1725, pneumonia 4955, ziek
ten van de maag 423, gastro-entoritis
(by kinderen beneden 2 jaar) 9207, her
nia, darmocclusie 492, leverciirhose 428,
nephritis en brightsche ziekte 2578,
ziekten van de geslachtsorganen der
vrouw 100, kraamvrouwenkoorts 141,
andere ziekten van zwangerschap en
kraambed 284, aangeboren zwakte en
gebreken 4167, ouderdomszwakte 6261,
gewelddadige dood 1729, zelfmoord
317, andere ziekten 18,575 en onbe
kend 5930.
Toespraken op begraafplaatsen.
Van' bevoegde zyde wordt aan het
N. v. d. D. het volgende medegedeeld
over het besluit van den bisschop van
Haarlem, waarby het houden van toe
spraken op r. kath. begraafplaatsen
wordt verboden
.Het eigeniyk doel van bet verbol
is, de verheeriyking van personen, die
zoo iete wegens hun gedrag niet ver
dienen, te voorkomen.
„Het besluit dagteekent reeds van
December 1901 en kan dus niet nieuw
genoemd worden behoudens enkele uit
zonderingen zou 't ook niet noodzakeiyk
geweest zyn, daar het houden van toe
spraken op r.-k. bcg aafplaatsan volstrekt
geen gebruik is. Het laatst werd aan
66n graf gesproken by de teraardebe
stelling van een lid van den Amster-
damschen Gemeenteraaddoch eerst
nadat de geestelpke vertrokken was.
„Op verschillende r.-k. kerkhoven in
ons land zyn bordjes geplaatst, waarop
zulk een verbod geschreven staat, uit
gaande van den geesteiyke dergemeente."
Nederlandsche Journalistenkring.
Op de jongste bestuursvergadering
van den Nederlandschen Journalisten
kring werd besloten de sensatieberichten,
die omtrent binnenlandsche aangelegen
heden in büitenlandsche bladen verschy-
nen, en die men toeschryft aan de min
dere betrouwbaarheid van de zich hier
te lande in grooten getale bevindende
büitenlandsche correspondenten, zooveel
mogeiyk te keeren. Aan de plaatseiyke
vereenigingen zal worden verzocht hare
frouw Hobrecht en madame Baratow
voor het laatst de klein» doode gaan zien,
vóór het kerkhof van Montmnrtre haar
opnam. Zij zag er jonger uit dan toen
zy nog leefde het vroegrype uit haar
gezichtje was verdwenen en de vreese-
ïyke wonde aan haar hoofd, die zy by
het ongeluk had opgeloopen, door een
kransje van bloemen en glazen pareltjes
bedekt zoo vertelde juffrouw Hilièr
later aan hare collega's.
„Zyn de ouders erg bedroefd
vroeg mrs. Dean,
„Hare moeder was eerst diep bedroefd,
maar wist zich spoedig te troosten met
haar nieuw dochtertje, en de vader kon
wel van draetheid niet bedanken voor
den krans, maar onder ons gezegd geloof
ik dat hy niet heelemaal nuchter was"
vervolgde juffrouw Hilièr.
Juffrouw Hobrecht zeide niets zy
had roode oogen, maar op haar gelaat
lag kalme beruBting.
G'est l'heure klonk de oproeping
der massière en de school ging aan het
werk. A.v.p.
