Maandag
10 Maart.
FEUILLETON.
So-
58.
40e Jaargang
1902.
boort Beo bijvoegsel.
5n
S T
50 (aHesj
ümarit
12 30 1 15
6 55 7 45
7.38
•10:12
s
1
D
6 16
6 6
7 2
8 38
8 22
8 35
VLISSINGSME COMAS!
Prijs per drie maanden 1.30. Franco per p03t 1.50.
Afzonderlijke nummers 5 cent. Men abonneert zich b(J alle Boek
handelaren, Postdirecteuren of rechtstreeks by den Uitgever
F. VAN DE VELDE Jr., Kleine Markt, I. 187.
ADYEKTfilNTrÊN van 1—4 regeJja 0.40. Voor eiken regel
meer 10 cent. - By directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde
advertentie wordt de prys slechts tweemaal berekend, Groot» letters
en cliché's naar plaatsruimte.
Verwant dsgslf Srs, ultgesoadekd op Soa- en feratdsgeu.
Telephoonnumoier IO.
Abonnemoatf-Advert^atiSn op «se* voerdooiige voorvrttsrden.
ISaar aanleiding van het
onderzoek naar de werk
loosheid.
get is bekend hoe onze premier, dr.
Uuyper, nauweiyks aan het bewind ge
komen, een soort van enquête he-.ft in-
gesteld naar bet bestaan en de oorzaken
f8n werkloosheid in de verschillende
provincies en naar de middelen die tot
verbetering zouden kunnen leiden.
pat de minister met die zaak zulk
a haast maakte vindt zqn verklaring
jt de omstandigheid, dat door hem voor
bereiden of in te dienen wetsontwer-
p?ü;
of te nemen bestuursmaatregelen,
uet de uitkomsten van dat onderzoek
In verband staan of zouden kunnen
aan.
,Z8n verklaring", zeggen wij, maar
et „ztJn verschooning."
Zulke dingen, wil men er wezeniyk
nut van hebben, doet men niet over-
en dat hier met eonige overhaas
ting is te werk gegaaD, dit js boven
twijfel veiheven.
Zjjn wjj wel onderricht, dan hebben
tot dusver de Staten van acht provin-
ciên, die zich met de gemeentebesturen
verbindiog steldeD, op de gestelde
en geantwoord maar én de manier
waarop de vragen gesteld zjjn èn de
wjjze waarop zt), zonder volledig en
opzettelijk onderzoek, veelal in den haast
werden beantwoord, doet vreezen dat
ven deze enquête slechts zeer geringe
vruchten te wachten zijn.
Het heeft natuurlijk onze opmerk-
zaambeid getrokken, dat Zeeland in de
der opgaven geen zeer fraai figuur
it. Geconstateerd werd dat in zeven-
gemeenten dezer provincie geen
werkloosheid voorkomt, dat e e n i g e
werkloosheid is waargenomen in zeven-
andere gemeenten, een werkloos
heid, die echter niets anders is dan het
gewone uitvloeisel van het seizoen. Ver
winter niet fel was, kon men
in de bouwvakken als op het
Novelle van H. Förster.
3) (Slot.)
Booten kwamen, allerlei uitroepen
eerklonkende stoemkraan was in volle
werking. Rustig stond de jonge kapitein
-e midden van al dat gewoel. HIJ visi
teerde de papieren der passagiers, hij
We op alles, maakte aanteekeningen,
wisselde met den consul eenige woorden
t®' afscheid hij gaf in het Turksch be-
"elen; by beantwoordde allerlei vragen,
in hot korthet leidde tot het wilde
onlustige leven dat zich aan boord ont-
wikkelt, wanneer het afzetten der pas
sers en het laden en lossen beginnen.
zon stond reeds hoog, toen hij
'trmoeid en verhit op het dek kwam.
t-Buon giorno, signorina ik kon Diet
'roeger komen; ik maak zulke dingen
'"öd 't liefst zelf in orde, al heb ik er
mjjne luidjes voor
•En thans is u vermoeid en wilt
ïjttbne ter ruste gaanwjj bljj ven immers
'h de haven liggen
IJ knikte en giDg. Plotseling keerde
tl zich nog eens om met de woorden
6 kunnen van middag wel eens
""gen tjjd aan land gaan, als u daar
!t ta heeft.'
28 had daar wel lust in en toen de
land doorwerken. Ware dus de winter
zeer streng geweest, dan zoude deze
werkloosheid in een aantal gemeenten tot
een veel hooger cijfer zijn geconstateerd-
Nu vragen wjj in gemoede, wat men
toch aan zulk een statistiek heeft en
wat daarop te bouwen valt
Doch ter zake. Er is ook een wezen
lijke (geen tydehjke of toevallige) werk
loosheid, en deze werd in Zeeland in
niet minder dan zes en vjjftig gemeen
ten waargenomen. Jammer dat hier en
daar geen getallen zjjn opgegeven, zoo
dat de statistiek noch volledig, noch be
trouwbaar is. Voor zoover cijfers werden
opgegeven kwam men niet hooger dan
tot een bedrag van honderd tien personen.
Wanneer in eene provincie in bjjna
de helft der gemeenten het bestaan van
veel behoette aan werk officieel wordt
geconstateerd, dan ligt het tamelyk wel
voor de hand, dat het totale aantal der
personen die in deze behoefte deeleD,
zeer groot zal wezen, en, dat getal te
keDnen, zou een eerste vereiaebte wezen
om op grond van het ingestelde onder
zoek te komen tot een wezenljjk resul
taat.
De groote fout, die hier begaan is
aan de zijde die het onderzoek uitlokte,
is deze, dat wel in het algemeen ge
vraagd is, of in de verschillende gemeen
ten werkloosheid werd waargenomen
maar niet, wat men in dezen zin daar
onder te verstaan had.
Het staat toch b.v. vast, dat voor de
17 Zeeuwsche gemeenten, waar de ge
ringe werkloesheid die men er consta
teerde slechts het gevolg van gewone
omstandigheden was, geen bjjzondere
maatregelen zouden noodig zjjD.
Het komt er eenig en alleen op aan,
te weten, waar en in welken omvang
doorgaande moeilijkheid bestaat om
geregelden arbeid te verkrijgen,
voldoende om in de behoeften van
zich zelf en zjjn gezin te voorzien, en
het ligt geheel in den aard der zaak,
dat die behoefte in hoofdzaak hen
zal treffen, die geen bepaald beroep of
bedrijf bi) uitsluiting beoetenen, of bet
in zoodanig beroep of bedrijf nibt tot een
voldoende hoogte hebben gebracht.
zon begon te dalen, begaven zij zich
beiden aan land. Met een eigenaardig
lachje zrg de stuurman der Aglaja de
boot na waarin zij naar land gingen
maar hy wachtte zich wel iets te zeggen
in zulke dingen verstond de kapitein
geen scherts, al was hij ook nog zoo
goedmoedigdaarvoor was hij veel te
htffeljjk tegen de vrouwen. De beide
menschen evenwel wien de lachende
blik gold zaten met een gevoel van wel
behagen tegenover elkaar.
De zon was nog geducht warm, in
de Btraten van Trebizonde heerschte op
gewekt leven.
„Wat kyken die lui hier ons allemaal
verbaasd aan Imerkte zij op.
„Ze zien hier niet vaak Europeesche
vrouwen", was het antwoord.
Zjj wendden zich om. Vóór hen lag
de zee, lichtend en donkerblauw, vredig,
rustig, zonder grenzen. Ze beschouwden
het tafereel eeDige oogenblikken, hand
in hand staande.
Daar weerklonk het onwelluidend ge
roep van den mahomedaanschen priester
van de moskee de waarschuwing dat
de ure des gebeds was aangebroken. Hij
liet hare hand los. „Hier moesten klok
ken klinken 1» merkte hij op en zij
herhaalde „ja, klokken klinken."
Weer klonk de stem van den man.
„Wij moeten ons haasten", zeide hij,
„biDnen twintig minuten moet da boot
vertrekken."
Zij haastten zich den terugtocht te
aanvaarden. Toen zij bij de Aglaja aan
kwamen, stond de stuurman weer aan
de scheepstrap. Hy lachte, maar zijn
lachje was ditmaal geheel aDders, want
De werkloosheid kan ook een gevolg
wezen van bijzondere plaatselijke toe
standen, b.v. het verloopen van eene
industrie in eene bepaalde streek, ge
voegd by het feit, dat de daardoor ge
troffenen zich niet verplaatsen om elders
arbeid te vindeneen toestand die naar
het schijnt vooral in het noorden van
ons land wordt aangetroffen.
Uit het bovenstaande volgt, dat werk
loosheid in den eigenlijken zin des woords
hierin bestaat, dat, hetzij over het al
gemeen, hetzij in eenige bepaalde streek,
de toeneming der bevolkiDg en der
levenseischen, geen geiyktn tred houdt
met de uitbreiding der middelen van
bestaan en bronnen van inkomst.
De vragen, van wege de regeering
aan de gemeente besturen gesteld, be
wijzen dat men met den aard en het
wezen der werkloosheid niet genoegzaam
rekening heelt gehouden of daarvan niet
genoegzaam doordrongen is geweest.
In die vragen komt veel voor over
genomen maatregelen of in uitvoering
genomen werken van wege werkgevers,
bijzondere instellingen of openbare be
sturen wordt, met andere woorden,
blijkbaar veel waarde geheent aan wat
men noemt „doekjes voor het bloeden."
Vooral de laatste der gestelde vragen
en de antwoorden, daarop van sommige
zijden ingekomen, zijn zeer opmerkelijk.
Gevraagd was wat van wege eenig
openbaar bestuur nog zou kunnen wor
den gedaan om aan het gemis van werk
te gemoet te komen En de meeste
antwoorden bewijzen dat men al even
weinig diep in de zaak was doorge
drongen als de steller der vraag. Men
gat plaatselijke middelen aan, geschikt
om bij tijdelijke behoefte terstond in
het gebrek te kunnen voorzien, maar
die het hart der zaak niet raken en er
niets toe kunnen bijdragen om op den
duur verbetering aan te brengen.
Zeker, hat kost veel gelddoch naar
onze meening zou het wel de moeite
loonen,eens een wezenlijke enquête,
zooals de welbekende arbeidserquête,
door de Staten Generaal te doen instel
len. Dan zou men de gegevens krijgen
die men hebben moetde ware ge
de opgeklaarde gezichten van den kapi
tein en de jonge dame troffen hem.
Zij was naar hare hut gegaan en wierp
zich op da sofa. De golven sloegen tegen
den scheepswand de schroef begon te
draaien op de commandobrug stond de
jonge kapitein zijn oogen waren naar
Trebizonde gericht ja, daarheen
moesten klokken klinken.
'tWas den volgenden morgen dat zjj
elkaar weerzagen. Aan den horizont
groetten hen reeds de bergen van den
Kaukasusbinnen twee uren zou het
doel der reis, Batum, zijn bereikt. De
kapitein had weer een heel pak scheeps
papieren onder den arm toen hy de
Duitsche begroette.
„Goeden morgen, signorina I"
„Goeden morgen", antwoordde zy,
maar zóo zacht en week dat het haar
zelf trof.
Hy zag haar aan, maar zij lachte en
deed eene schrede terug.
„Juffrouw", zeide hy plotseliDg, en
men kon zien, dat het hem inspanning
kostte, „ik moest u eens iets vragen,
alleen ik kan niet mooi praten en daar
om kom ik maar ronduit met myne
vraag voor den dag Kunt u my niet
liefhebben 7"
«Ik geloof het wel", antwoordde zy
eenvoudig en ernstig.
„Nu hoor ik al weer klokken klin
ken", zeide hy met stralend gelast, „en
zy zingen van een home is the best",
ging hy gelukkig voort.
„En van een ander thuis."
,Ik weet het alvan vergeving en
verzoening."
gevens, waarop men kan voortbouwen.
Dan zou men algemeen een beter in
zicht in het wezen en de beteekenis
der werkloosheid verkrijgen en dan zou
men beter tot het besef komen, dat
werkloosheid niet anders is te genezen
en voor het vervo'g te voorkomen, dan
door het evenwicht te herstellen tus-
schen de algemeene beho ftan. en de
middelen om er aan te voldoen met
andere woorden, door het verbeteren of
scheppen van nieuwe bronnen van in
komst.
Niets is zoo noodlottig als o p-
zetteiyk werk maken; want
het staat vast dat dan later toch weer
minder werk is, dan er anders zou ge
weest zyn. Evsnzoo is het een groote
misslag, werk te verschaffen, door dat
gene, wat er werkeiyk is, zoo spoedig
mogelyk af, dat wil zeggen op te maken.
In Duitschland, waar de werkloosheid
zoo groot is, volgt men vooral dien
laatsten weg en gaat inmiddels
voort met het verhoogen of invoeren
van beschermende rechten I
Aan dat treurig voorbeeld mogen wy
ons wel spiegelen.
Een eendrachtig, krachtig, algemeen
streven naar verbooging der stoffelijke
welvaart, door uitbreiding en verbete
ring der bestaansbronnen, ziedaar het
eenige geneesmiddel en, dat te bereidt n
is niet het werk van een vragenlijstje|
Kw'fflM? teriota.
t Mr. A- van Naamen van Eemnes.
Nauweiyks is de groeve boren een
der oudste en meest gezaghebbende leden
der Eerste Kamer gesloten, of wederom
is de dood dat hooge staatslichaam
binnengetreden. De voorzitter mr. A. van
Naamen van Eemnes, is, zooals wy
gisteren nog onder de Laatste Berichten
mededeelden, na een hevige kortstondige
ziekte gisteren om 10 uur overleden.
Te Zwolle in 1828 geboren, volbracht
de thans ontslapene zyn academische
studiën te Utrecht, waarna hy tot
schoolopziener werd benoemd, Byna 25
jaar vervulde htj die betrekkiDg, eerst
te Ommen en later te Kampen, terwyi
Zy naderden de kust reeds een on
aangename naphta-stank vervulde de
heete atmospheer de groote petroleum-
schepeu lagen in de haven. De Aglaja
stopte. Booten naderden hot vaartuig
de dokter en de Russische douanebeamb
ten betraden de boot. Papieren werden
gevisiteerd en de bagage met groote
zorgvuldigheid doorzocht.
Er werd aan hare hut geklopt. „Ik
ben gereed, signorina
„Ik ook".
Zy opende de deur en reikte hem haai
handkeffer hy trad binnen en kuBte haar.
„Ik mag toch wel?' vroeg hij schelm
achtig en nam ook haar ander valiesje.
Binnen weinige minuten waren zy op
Russia h grondgebied.
„Wanneer gaat je trein naarTiflis?"
vroeg hy schijnbaar rustig en toch
zenuwachtig.
„Om 2 uur
Hij zag op zyn horloge. „Nog ander
half uur!" Hij verliet het strand, en
sloeg een straat van deze vrij vervelende
stad in, die intusschen door hare groote
zindelijkheid gunstig afstak by vele andere.
ZyDe oogen keken zoekend rond. Daar
vond hy een restaurantZy traden
binnen.
„Is het je werkeiyk ernst de myne
te willen worden?"
„Ja doch ik moet je zeggen dat
ik arm ben."
Hy maakte een onwillige beweging.
„Ik ben toch geen speculant250
gulden per maand en voor my alles vrij
bovendien voor jou pensioen, zou
je niet denken dat dat gaat
Zy lachte. „Maar je moet nog twee
hy zich daarby aan de belangen rijDer
provincie wydle als lid dor Provinciale
S:aten en korten tyd ook als lid van
Gedeputeerde Staten van O very set. Door
de hoofdstad dier provincie werd by in
November 1866 naar de Tweede Kamer
afgevaardigd, waar hy tot September
1879 zyo mandaat vervulde.
Als lid der Tweede Kamer verdedigde
hy, behalve vele gewesteiyke belangen,
waarvan hy studie bad gemaakt, de
onderwjjsbelangen. Zich rangschikkende
aan de zijde der voorstanders van de
openbare neutrale school, wist hy op
zjjn pas sems scherpe critiek te voeren.
Na zijn niet herkieziDg in September
1879, werd bij reeds in Mei 1880 door
de Provinciale Staten van Oveiysel naar
de Eerste Kamer afgevaardigd, waar hy na
het overlyden van den he6r Van Eysinga
met het voorzitterschap werd bekleed.
In die hooge betrekking genoot hij het
vertrouwen der Kroon en de sympathie
van zyn medeleden, en bevorderde by
samenwerking van alle partijen tot het
algemeen belang des vaderlands. Da
eigenaardige vorm, waarin hij van den
voorzittersstoel zyn soms behartigens
waardige wenken gaf, trok vaak de
aandacht en heeft de vergaderingen van
de Eerste Kamer niet zelden verlevendigd.
De heer Van Naamen was een man
van veel kennis en van scherp verstand.
Hy maakte deel uit van de commissie
voor de Grondwetsherziening in 1883.
Ook in de maatschappy was hy gaarne
te algemeenen nutte werkzaam voor de
bevordering van publieke belangen.
Jarenlang was hy president-commissaris
der Ned. Centraalspoorwegmaatschappy,
terwijl hij by de Ned. Zuiiafrikaansche
Spoorwegmaatschappy dezelfde waardig
heid bekleedde. Voor de nationale be
langen in Zuid-Afrika had bij een ge
opend oog en hy onttrok zich nooit,
waar het gold door woord en daad op
te komen voor de Boeren-natie. Men
herinnert zich, hoe hy nog te vorigen
jare in de Kamer woorden sprak ten
gunste van het Zuidafrikaansche volk,
alsook zijn min of meer befaamd tele
gram aan president Kruger by dienB
aankomst hier te lande.
Als voorzitter der Eerste Kamer maakte
de heer Van Naamen deel uit van den
Raad van Voogdy van H. M. de Koningin.
Tot de vele onderscheidingen, die hem
ten deel vielen, behoorde het grootkruis
van den Nederl. Leeuw, hem by de
inhuldigingsfeesten geschonken, toen aau
hem de leiding der vereenigde zitting
in de Nieuwe Kerk te Amsterdam was
opgedragen
jaar wachten; mijn contract
Hy zag treurig voor zich heen.
„"We zullen elkaar dikwyisschrijven."
„Ja", zeide zy, „doch hoe heet je?"
Beide moesten lachen. Zij wilden met
elkaar door het leven gaan en kenden
nog niet eens eikaars namen Maar 't
verzuimde was spoedig ingehaald.
Zoo babbelden zy als twee menschen
kunnen babbelen, wien in de toekomst
hoop en geluk tegenlachen. Maar de uur
wijzer schoof langzaam, langzaam maar
zeker, voort, onverschillig of geluk of
ongeluk zich om hem heen bewogen,
getrouw aan zyn plicht.
„Wy moeten naar het station', zeide
hy zenuwachtig.
„En wy kunnen niet eens van ringen
verwisselen", merkte hij teleurgesteld op,
...maar ik zal u den gouden band zenden."
Hy nam uit zijn notitieboekje een
blaadje papier, vouwde het op en nam
de maat van haren vinger.
„Nu kan ik je nog niets geven, Jo
hanna", zeide hy, terwyl hy in alle zak
ken van zyn uniform zocht.
Zy lachte.
„Neen nietseen zeeman doet niet
aan sieraden.» Zelve maakte zy evenwel
van haren hals een eenvoudig zilveren
kruisje los. In mooie gothische lettertjes
stond er op gegraveerd, op de eene
zydeWees getrouw tot in dan dood,
en op de andere De Heer is myn Her
der. Hy nam het bewogen aan.
„Een talisman die mij zal beschermen I"
Toen snelden zy naar het station.
Daar heerschte een geweldige drukte,
een door elkaar schreeuwen van echte
Russen, Tscherkessinnen en Russinnen.
