I
4a
Maandag
24 Februari.
ANARCHISTEN.
AN.
40e jaargang
1902.
'ij
1.
I M.S.;
iieÉüÉÉs beriobten.
Parelelw.
Cr ROO'f, I
stad. Brieven I
en inliet,
bt) den Boet.
Jacobs-raat, I
L P tot Md,
■ant.
EN8T
"DELBuSa v.,
- 50 (a]!e,t
Jtilnarkt: y„
55
1230 I»
6 55 7 45
mar Jet FJietin,
rkdagenl 6!
120 25
7 20 8 35
55
SDIEN8T.
20 77 50
10 20 10 40
1 30 2 22!
20 5 5J
10 6 80 7 10
1010 10 30
nm 1 20 1 k
50 410 4 30
8 80.
3 30b)
3 55
b)
Breaker
i&gea naar
euzen naar
>oorwag at i
7 25
7 58
8 47
10 1
26
1 25
3 10
3 50
4 6
4 22
VLISS1NGSCBE COURANT.
PrQs por drie maanden 1.30. Franco per poat 1.50.
Afzonderlijke nummera 6 cent. Men abonneert zicb by alle Boek
bandelaren, Postdirecteuren ef rechtstreeks bij den Uitgever
F. VAN BE VELDE Jr., Kleine Markt, I. 187.
VerM&IM dsgt.Ifisj ïiSgesoudard op Zon- on feestdagen.
ADVERÏKNTIÈN van 1—4 regel» 0.4O. Voor eiken regel
meer 10 ceut BIJ directe opgaaf van driemaal plaatsing deraelfde
advertentie wordt de pifls decisis tweemaal berekend. Groote letters
en cticbé's near plRfctetruimte.
T.lopboonnnnwner IO.
Abonfflóinasts-AdvertentlAB op sear voordeelfge veerwasrden.
[em een te bestuur.
MILITIE.
tot buitenlandsche zee
nri in "verblijf buiten 's lands.
Burgemeester van Vlissingen;
Ifiiea de circulaire van den Commis-
T aer Koningin in deze provincie
fjja 4en Februari 1902, A. 313, 3e
Lngt ter kennis van de in deze
Lente wonende verlofgangers van de
Rje te land, dat zy voortaan hunne
legelde verzoekschriften tot het be'
•n van toestemming tot buitenland
zeevaart en tot verblyf buiten
jds, hetzij rechtstreeks aan den Gom-
Mis der Koningin, hetzy door zyne
Eobenkomst aan ZHEG. behooren in
ien.
lingen 19 Februari 1902.
De Burgemeester voornoemd,
I VIN DOORN VAN KOUDEKERKS.
i.
Ien der merkwaardigste toeken van
l iaatsten tyd is bet groote werk van
liachen prins Kropothin, waarin
1 eigen leven beschryft en zyne
|toningen ten beste geeft over
oudere verschijnselen van het
lniaagsche maatschappelijk leven,
let boek zelf is zeer verschillend be-
lfeld. En geen wonder. De titel
|t: „Herinneringen van een revolutio-
en als men bedenkt dat deze
■iutionair een man is, bezield met
raigen Russischen geest en die
bijzondere 'studie maakte van
|retirige maatschappelijke toestanden
nog maar half beschaafd land,
i» het te begrijpen, dat men, om
op zijn waarde te kunnen stel-
wel met alle bijzondere omstandig-
van den schrijver en zijn volk
pd zou moeten wezen,
ft zou ons te ver voeren, wanneer
Ito inhoud van het groote werk meer
'io;n
D
iBschen is haar toestand voor de
I merkbaar geworden, en Weldra
zy een voorwerp van meedoogen-
|o spot voor hare kannissen, die
struikeldenNiet struikelden
i misschien alléén omdat zj niet in
Pizotking kwamen
f Ptaaijvs, die over Margaretha de
I' doen, komen eindelyk ook ter
van haar broeder ValentyG, die
f aa' in 't leger dient,
r wkeren avond komt hy ovur, om
I zuster over haar gedrag te onder-
Ij11' J'aar terwijl hy de woning zyner
Ir nadert, ziei hy twee man-
1 'hder het vensrer staan, die
|>ar zi)ae zuster eene serenade wil-
v enffbn
jll 2*11 13
yervoeren
6 16
6 6
7 i
8 38
8 22
8 35
„.manten ZU& Faust en Mephisto-
IZ® heiL Faust uit een drink-
theen gevoerd, wèl wetende
ln Cschleden zal.)
O1 aan 't zingen gaan, nad rt
en ®r ontstaat eeue heftige
isseling, die spoedig overgaat
I - „Stoot hem neer
v '41 stopheles tot Fausten deze,
tr tfr d' maoilt vaa zÖn DUOt"
6 zijn degen en weldra ligt
lr,.„,,er hdrde, doodeiijk gewond,
[het ri 60 M'aittla de buurvrouw,
L ®09r opgeschrikt, openen het
J t0«pea „moord De buren
in byzonderheden moesten schetsen.Onze
aandacht viel vooral op he geen Kro
pothin over het anarchisme schryft, een
onderwerp waaromtrent nog veel onbe
kendheid heerscht, al zweeft het woord
ook op aller tODgen en is het anarchisme
zelve voor velen een soort van spook.
Vooral in vroegere jaren was Rusland
een grond, waarin anarchistische denk
beelden noodzakeiyk by dezen en genen
moesten opkomen en wortel schieten
De schryver was als kind lid van een
gezin, waarvan de vader de beschikking
had over een aantal iyfeigenen. Men
leefde toen nog in de meening, dat iyf-
eigenschap een natuuriyke, zelfs nood-
zakeiyke instelling was en de kicdereD,
zelf onder de absolute tucht vau den
vader staande, leerden op hun beurt te
hesrschen over anderen en te straffen
met groote gestrengheid.
Als kozakken -officier in Siberia ver
toevende, waar hy gewichtige onderne
mingen had te leiden, die hem met
groote verantwoordeiykheid belaadden,
begon by het enderscheid in te zien
tusschen handelen op grond van bevel
en discipline, waarby men door blind te
gehoorzamen verantwoord is, en het
handelen op grond van gemeenschappe-
ïyk overleg. Hy verloor daardoor ztjn
vertrouwen op de tot in de uiterste
consequentiën doorgedreven Russische
Staatsdiscipiine en was voorbereid om
anarchist te worden.
De sprong van een stelsel waarby
alles in den Staat opgaat, en dat, waar
by men staat en regeering wegdenkt,
is zeker wel zeer grootmaar wy moeten
niet vergeten, dat de uitersten elkander
raken. In een regeerstelsel als het
Nederlandscbe, waarby van byna eiken
ondergeschikte denken wordt vereischt
en hem tot zekere hoogte een vrye wil
gelaten is, zal het gevaar voor zulk een
sprong altyd veel minder groot zyn.
In Siberië moesten allerlei we ken
worden uitgevoerd en allerlei expedition
ondernomen met zeer weinig hulpmid
delen. Hy leerde daar natuuriyk de
waarde van het zich zelf helpeD, de
waarde van het gemeen overleg. Het
trof hem, dat hij by inboorlingen, die
komen met licht toesnellen, zien nu in
de verte twee mannen vluchten, en vin
den Vaientyn, badende in zyn bloed. Al
stervende wendt deze zich nog tot zijne
zuster, die eveneens naar buiten en by
hem g. komen is, en overlaadt haar met
veiwyfingdn over haar gedrag. Daarop
blaast hy den Iaatsten adem uit.
Van dit oogenblik af wordt Marga-
retha's hart door wroeging verteerd.
Waar zy zich ook henenwends, in de
kelk of in hare kamer, op hare leger
stede of te midden van het gewoel der
straat, altyd en overal vervolgt
haar een Booze Geest, die, hoewel nooit
zichtbaar, toch altijd aanwezig is om
haar targend te herinneren aan de ge
lukkige dagen van voorheen en spottend
te wijzen op de ellende, die haar wacht.
Dat is niet laager te dragen. Haar
angst klimt met den dagneen, met
het uur, en maakt haar waanzinnig
Is het wonder, dat zy het pand harer
rampzalige liefde, zoodra dit schreiend
ter wereld komt, in hare wanhoop om
het leven brengt?
Margaretha wordt in de gevangenis
geworpen, alwaar ze, in afwachting van
het harde vonnis dat over haar geveld
worden zai, aan de vreeseiyke wroeging,
angst en wanhoop is overgelaten.
Mephistophsle* verheugt zich inmid
dels met ^koelheid over deze ramp, die
zyn werk is. En om te voorkomen,
dat Faust hiervan iets te weten komt,
tracht hy hem van de gedachte aan
in het geheel niet met de beschaving
in aauraking waren geweest, sporen van
gezondemaatschappeiykeorganisatievond.
Dat is zeker zeer wel mogeiykmaar
dan is het altyd nog de vraag, wat
als de oorzaak daarvan moet worden
aangemerkt. De Spaansche gelukzoekers
vonden by de entdekking van Amerika
in de vijftiende eeuw oek volken, die
voor zoover men weet, in absolute af
zondering van het andere halfrond had
den geleefd en toch in verschillende op- j
zichten zeer hoog stonden. Thans, zoo- j
veie eeuwen later, vindt men b.v. op
sommige eilanden van den Indischen
Archipel inlandsche stammen, die door
hunne hoofden worden onderdiukt en
als slaven behandeld en die vtrzorrken
zijn in bygeloof en onwetendheid, die
elk spoor van zelfstandigheid missen, en
zoodra deze, het wenscht, de dienaars
zyn van den wil van één enkelen tiran.
Om de oorzaken van dit verschil op
te sporen en te verklaren, zou men
over hulpmiddelen moeten beschikken,
die totnogtoe grootendeels ontbreken en
wellicht nimmer te onzer beschikking
zullen staan.
En dan moet men bovendien niet
vergeten dat de tegenstelling tusschbn wat
Kropothin in zyn eigen vaderland had
gezien en later elders zag, weder te
groot was. Hy leerde eerst in Siberië
menschen en karakters kennen. Geen
wonder. Het Russisch volkskarakter
heeft lang zeer laag gestaan en staat
het gedeelteiyk nog. Alle tirannie maakt
huichelaars en lafaards en er is een tyd
geweest, waarin als het ware het geheele
Russische volk uit spionnen bestond, die
elkander wederkeerig beloerden en ver
raad aan elkander pleegdi n.
Wel beschouwd is Kropothins anar
chisme geheel gebaseerd op den onge-
lukkigen vorm der maatschappeiyke
Russische samenleving. Hy zag, zooals
hy verklaart, menschen die hun handen
en hersenen verkoopen aan hen die
deze artikelen nu eens wel dan weer
niet wenschen te gebruiken, maar die
in staat zullen zyn hun kennis en hun
bekwaamheden tot voortbrenging aan te
wenden in een op zoodanige wflze
samengestelde maatschappy, dat het
Margaretha af te leiden door hem te doen
deelnemen aan allerlei drinkgelagen, en
als hy vreest dat deze alleen niet meer
voldoende zyn om de gedachte aan
Greihs te verbannen, gaat hy met Faust
naar den heksensabbath of den Wal-
purgisDacht, d. i. een feest van heksen,
dat in het Hartz-gebergte gevierd wordt.
Faust vermaakt zicb eerst met het feest
aan te zien daarna danst hy geruimen
tyd met eene jonge heks, totdat hy op
ééns als versteend blyft staan en angstig
in de veite Btaart. 't Is voor hem eene
ontzettende verschijning, wat by daar
ginds meent te zien. Hy roept nu Me-
phisto en zegt tot dezen
Mephisto I ziet g j niet
Dat bleek en beeldschoon kind, alléén
[en in 't verschiet
Traag gaat ze voort en schuivend langs
[den grond,
Alsof een koord haar voeten samen
bond.
Hoe meer ik zie het is of zy het is,
Myn GretheWat gelykenis I
Mephist, opheles.
Zie daar niet heen 1 Het is een schim,
[een rook,
Een schaduwbeeld, een tooverspook.
Faust.
Neen, dat zyn oogen, als gebroken
[door den dood
Eu door geen vriendenhand gesloten.
Dat zyn de lippen wel, wier kus ik
[heb genoten
Dat is de reine borst, die ik in de
armen sloot I
alle krachten doet samenwerken ter
voortbrenging van de grootst mogelijke
som van welvaart voor allen, terwyl
daarbij volle en vrye speelruimte wordt
gelaten aan elk persoonlyk initiatief.
Wanneer men deze wooiden wel be
schouwt, dan trett het al dadeiyk, dat
Kropothin hier de schildering geeft van
een welgeorderden staat, die het reeds
verder dan eenige der tegenwoordig be
staande staten, beeft gebracht naar de
bereiking van het doel, dat de tegen
woordige sociale economie als staatsdoel
beschouwtmaar niet zoDder onmiddel-
ïyk in de gewone overdryviig te ver
vallen van „volle en vrije speelruimte
te laten aan elk persoonlyk initiatief',
een toestand die eenig en alleen denk
baar is in een volmaakte, een ideale
wereld, waarin ieder de belangen van
het algemeen evenzeer als de zijne be
tracht en niemand tracht de rechten
en vryhtden van andereD te schender.
Hoe by volkomen vrijheid van het
persoonlijk initiatief dan toch het maat-
schappeiyk organisme zoo kan worden
samengesteld, dat het alle krachten tot
voortbrenging van de grootst mogelijke
som van welvaart doet samenwerken,
is een raadsel. Want wanneer er niet
een vas'e regelmaat wordt aangenomen,
en een gezag dat het handelen daarnaar
bevordert en er desnoods toe dwingt,
dan zal het particulier initiatief de
samenwerking ter voortbrenging van de
a'igemeene welvaart nog geringer maken
dan in den slechtst georganiseerden staat.
Merkwaardig is het ook, dat Kropothin
by de vorming van een nieuwe, anar
chistische EMaisohappy, denkt aan de
greEzen ven een bepaald land ef van
eenige bepaalde landenhetgeen toch
al dadelijk weer doet denken aan het
begrip van een staat, die het gezag
binnen zekere grenzen handhaaftwant
waartoe deze andeis dienen moeten is
niet zeer duidelyk. Wanneer de anar
chistische maatscüappy den staat met
zyn oude grenzen als het ware over
neemt, dan schept zy toch eenen nieuwen
staat en zal wel genoodzaakt wezeu de
grenzen tegen aanslagen of aanrandin
gen van andereD te beveiligen, waar
voor het gevaar, by gebreke eoner regel-
Mephistopheles.
Dat is nu juist de toovery
E 1 k ziet in deze schim zijn liefste,
[zooals gy I
Zóó wordt Faust tevreden gesteld.
Maar al laat hy zich lang door Me
phisto misleiden, eindelyk tosh komt hij
het te weten, dat Grethe haar kind heeft
omgebracht en daarom in de gevangenis
geworpen werd, En nu barst hij uit
tegen Mephistopheleswaarvan het ge
volg is, dat Mephisto belooft dat hy
Faust helpen zal in dieDs poging om
Margaretha te bevryden.
Zy vertrekken nu terstond op paarden,
die ais door den wind voortgedreven
worden, en Faust is weldra met Mephisto
by de gevangenis. Daar vindt bij den
cipier slapende, zoodat hy gemakkeiyk
den kerker ontsluiten kan.
By het knarseDd opengaan der yzeren
deur, verbergt Grethe zich in een hoek
op haar strooleger en als Faust haar
nadert om hare boeien te slaken, ont-
wykt ze hem. Ze meent namelijk dat
hy de beul is, die gekomen is om haar
naar het schavot te voeren. De arme
Grethe herkent Faust niet meer. De vree-
selyfce zieleamart heeft haar het verstand
benomen.
Faust smeekt haar toch toe te laten,
dat hy haar bevrijdt van de boeien, die
hare handen samenbinden en aan de
pelsen diep in het vleesch gedrongen zyn
Ze herkent nu zyne stem, en laat zich
de handen losmaken. Maar zoodra dit is
geschied, waant ze weer den beul voor
zich te zien en vlucht voor hem onder
het uiten van rauwe angstkreten,
matige regeering, natuurlijk veel grocter
wordi.
Waarscbyeiyk heeft Kropothin zich
do zaak in dezer voege voorgesteld, dat
personen, tot eenzelfde nationaliteit be-
hoorende, te zamen een nieuwe maat
schappy zullen vormeD, b.v. alle Rus
sen. Dat zal dan dit gemak opleveren,
dat de maatschappy niet zoo groot zal
wezen als mtn zou vermoeden want
de oppervlakte van het groote Czar n-
ryk bestaat in hoofdzaak uit later ver
overd, en ten deele gestolen land. Die
vreemde elementen zullen prins Kropo
thin wel zeer dankbaar zyn, dat zyn
nieuwe anarchistische maatschappy hen
van het juk der dienstbaarheid veriest;
maar wy betwyfelen of dit paardenmiddel
de rust der wereld zou bevorderen en
of de anarchisten veel eer van hun
werk zouden beleven.
In een volgend artikel zullen wy nu
eeDS nagaan, hoe de nieuwe, de anar
chistische maatschappy, in werkoiykheid
zil zijn samengesteld ais de denk
beelden van den schryver oeit in wer-
keiykheid overgian.
Ongrondwettig.
Het Vaderland wyst op een ongrond
wettigheid in het weder ingediende
ontwerp-bevorderingswet voor de land
macht.
Aitikel 3 van dat ontwerp bevat de
bepaling, dat voor de officieren van het
leger hier te lande, die tydelijk dienen
by de landmacht in Nederlandsoh-Indië,
niet zullen gelden de bepalingen, die
aangaande hët ontslag en het op non-
acLviteit stellen in dit ontwerp
voorkomen, maar dat voor hen zullen
gelden de regeleD, „door Ons vastgesteld
ef nader vast te stellen voor h6t ont
slag en de nonactiviteit van officieren
der laudmacht, waarby zy tydeiyk
dienst doen."
Doch het 2e lid van artikel 60 der
Grondwet bepaalt wel, dat de militaire
officieren duor den Koning worden be
vorderd, ontslagen oi op pensioen gesteld,
doch volgens de regels door de wet te
bepalen.
Eq nu bevat het wetsontwerp wel
Als eindelyk Faust ziet, dat overre
ding hier Diet mogeiyk is, tracht hy
haar in zijne armen te nemsn en zou
uit den kerker weg te drageD. Maar met
de kracht van den waanzin verzet de
ongelukkige zich en worstelt met Faust,
die zich genoodzaakt ziet haar los te
laten.
Daar verschynt Mephisto aan de
kerkerdeur, ziet koud en onverschillig
dat groote lij ien aan ea zegt dai hy nu
lang genoeg daarbuiten heeft staan wach
ten eu dat er dus een eind moet komen
aan dat samenzyn.
Grethe's angst wordt op h-it gezicht
van Mephisto afgrijseiyk om aan te zien.
Ze weet blykbaav niet, hoe ze zich aan
zijn valschen blik onttrekken zal. Ze
vlucht nu in dezen, dan in dien hoek,
en werpt zich eindelyk op den grond,
alwaar ze zich met het stroo, dat haar
tot leger strekken moet, tracht te be
dekken. Maar een oogenblik later richt
ze zich weer overeind, strekt de handen
omhoog als tot een gebed, en onder den
uitroep »0 God, myn Vader, sta my by I"
zinkt ze stervend ter aarde.
tZe is gevonnistzegt Mephisto kalm
en koud.
Maar eene stem, liefeiyk als een
engelenzang, ruischt nn door 't gewelf
en spreekt: „Zy is behouden.'
(Slot volgt.)
