h o. 189
39e J -bsurg&ag.
1901
13 Augustus.
iMitalseiie (min.
KRITIEKE DAGEN.
Dinsdag
Gemeentebestuur.
esaaOTs sisMmm
FEUILLETON.
VLISSIMSCEE COURANT.
Pröa per drie maanden f 1.30. Franco per poat 1.50.
Afzonderlijke nummers 6 cent. Men abonneert zich bij alle Boek
handelaren, Postdirecteuren of rechtstreeks bij den Uitgever
F. VAN DE VELDE Jr., Kleine Markt, I. 187.
ADVERTENTJLÈN van 1 4 regels f 0.40. Voor eiken regel
meer 10 cent. Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde
advertentie wordt de prijs slechts tweemaal berekend, Groote letters
en cliché's naar plaatsruimte.
dégelijk», nltgoaondord op Zon- en feestdagen. Telephoonniixmtn©*- ÏO. Abonnements-AdvertentlSn op mot voordeelige voorwaarden.
A f kondiging van een kohier der bedrijfs
belasting, dienst 1901/1902.
De Burgemeester van Vlissingen
maakt bekend
dat op heden by hem ontvangen en
aan den Rijksontvanger ia gezonden, het
door den Directeur der directe belas
tingen te Middelburg executoir verklaarde
kohier no. 3, wegens de bedrijfsbelasting,
dienst 1901/1902
de daarop voorkomende belastingschul
digen worden uitgenoodigd om hunne
aanslagen op den bepaalden tijd aan te
zuiveren, ook ter voorkoming van ver
volgingen
en herinnert
dat de bezwaarschriften binnen zes
weken na heden behooren te worden
ingediend.
En is hiervan afkondiging geschied
waar het behoort, den 12 Aug. 1901.
De Burgemeester voornoemd,
VAN DOORN VAN KOUDEKERKE.
Het nieuwe ministerie
heeft het eerste harde woord beet. Het
is gesproken door een zyuer politieke
neven.
„Extra Tijding', het blad van den
heer Staalman, toch is hoogst ontevreden
omdat de heer Kuyper tevreden is (bly-
kens het hoofdartikel in de Standaard,
waarvan wij melding maakten), met het
welkom, dat de pers van alle kleur hem
toeriep.
„Wee u, zoo staat geschreven, indien
alle menschen wèl van u spreken,zoo
vermaant het blad.
Het moest den heer Kuyper een
gruwel zyn, dat „kapitalistische» bladen
van hem verwachten dat hij met ge
matigdheid en bezadigdheid de belangen
van het geheele volk zal behartigen."
Dat de rechterzijde genoegen neemt met
het „coalitie ministerie" is den schrijver
een teleurstelling:
„teleurgesteld en bedroefd zijn we
omdat in gansch de pers der rechterzijde
in geen orgaan der antirevolutionairen
tot hiertoe met een enkel woord is
geprotesteerd tegen zulk een samen
stelling van dit coalitiekabinet der
christelijke partijen.
Is het dan niet waar, dat aan het
Christenvolk in den engeren zin, aan de
taaie volharding der kleine luiden onder
hen, aan hun moed, aan hun trouw aan
het Christelijk beginsel onder zoo moeilijke
en benarde omstandigheden vaak, dat,
naast God, aan hen de overwinning te
danken is?
Eu wie, zoo vragen wij, zijn dan nu
in dit Christelijk kabinet de pleitbezorgers
der kleine luiden aan wier hoofd zich
dr. Kuyper plaatste, met zooveel ernst
van
PHILIPP KNIEST.
X.)
Zelf hield ik mij nog voor tamelijk
jong ik had de veertig nog niet be
reikt maar anderen wilden mij reeds
tot de ouden rekenen en noemden my,
natuurlijk achter mijn rug, een oude
vryer. Laat ze praten, dacht ik, ik
heb het best en laat gaarne het zoo
twijfelachtige huwelijksgeluk aan anderen
over. Ik had eene vroolyke woning op
een der mooiste punten van Bremen,
en toewijding en liefde en beslistheid,
zooveel jaren lang?
Wie zjjn ze in dit ministerie, die aan
dat kleine volk hope geven voor de
vervulling van al het schoone waarvan
hun leider sprak en getuigde, waarmee
bij hen ln verrukking bracht en telkens
weer bezielde voor den strijd met een
nieuwer geestkracht.
Wie zijn ze?
Kunnen zjj met vol vertrouwen
wachten op de daden van mr. Loeff en
Harte en Bergansius?
Wij vragen slechts, maar met vreeze
en beveB, want wy leerden de heeren
kennen.
Wat is te verwachten van een mi
nister als de Marez Oyens
Is hy de man, die kloek en moedig
als een Lely het deed van revolutionair
standpunt, zal ingrijpen, waar noodig,
naar de veel strenger eischen van het
antirevolutionair beginsel
Immers neen
En Melvil van Lynden dan, de conser
vatief in merg en been, of Kruys, de
vrome liberaal
Ai my
Hoe zullen van die zyde de verwach
tingen der „kleine luyden" den bodem
worden ingeslagen, want wij verhelen
het niet, zelfs van onzen partijgenoot
Van Aseh van Wijck, die eenmaal voor
Amersfoort vervangen werd door den
conservatief Schimmelpenninck, om later
weer op diens plaats terug te keeren,
wij zien ook in hem niet onzen pleit
bezorger, dat is, de verdediger van dr.
Kuyper's kleine luiden.
Rest alzoo de premier, de eenige, de
man dien wy hoogelijk waardeeren, dr.
Kuyper.
Op hem, en op hem alleen onder de
menschen, is het oog gericht, vol van
het sterkst vertrouwen der christen
mannen in Nederland, die zwoegen en
slaven en arbeiden. Op hem, den emi-
nenten leider, die eenmaal op het con
gres der christenarbeiders van „Patrimo
nium"' tot God hulp smeekte om voor
hen als zjj oud worden en versleten en
die, pleitende op de goddelijke ontfer
ming, het uitriep vol heilige geestdrift
„Heere mijn God, zij kunnen niet wach
ten, geen dag en geen nacht
En deze man nu is „iDgenomen met
liberaal - kapitalistische vriendelijkheden
en conservatief-christelijke sympathie
betuigingen 1»
Dies is „Extra Tijding» ongerust.
Minister Harte van Tecklenburg.
Omtrent hetgeen op belastinggebied
van den nieuwen minister van Financiën,
mr. J. J. I. Harte van Tecklenburg kan
verwacht worden, laat zich het „Week
blad voor de administratie der directe
belastingen, invoerrechten en accijnzen»
als volgt uit
Heeft minister Pierson zich in hoofd
zaak tot taak gesteld eene omwerking
der directe belastingen, van dezen
minister is het te verwachten, dat hij
de herziening der wetten op de invoer
rechten kraentig zal ter hand nemen.
Gedeeltelijk is zulks door zijn ambts
voorganger reeds voor bereid. Wets-
waar ik, zoo dikwijls ik zulks wilde,
eenige eveneens ongehuwde vrienden
bij mij noodigde op een partijtje whist,
waarbij dan mijne hospita en mjjn eigen
goed voorziene wijnkelder voor het noo-
dige zorgden. Wiide ik een groot gezel-
sohap bjj mjj zien, dan waren zaal,keuken
en kelder van hei hotel, waar ik dagoiyks
dineerde,ten mijnen dienste.Voor het ove
rige hield de zaak, die ik in gemeenschap
met een getrouwden vriend dreef, mij
voldoende in beslag, al liet zij mij ook
den tyd om des zomers met my'n zeil
jacht en des winters op schaatsen naar
hartelust te geDieten. En zoo voelde ik
my dan in mijn ongehuwden staat volko
men gelukkig en lachte mijne getrouwde
vrienden en vriendinnen uit, als zij mij
schertsend toevoegden
Wacht maarVoor u komt nog eens
de tijd, dat gij te vergeefs naar een ge-
zelligenhuiselyken haard zult verlaDgenl»
Op een regenaohtigen, kouden zomer
volgde een heerlijke, zachte September-
ontwerpen tot wijziging van het tarief
van rechten en van de Waarde wet zijn
bereids ingediend, Wellicht dat ze ge
volgd worden door eene codificatie van
de 80-jarige A. W., de K.B'f. enz.
We meenen voorts niet onvermeld te
mogen laten, dat de tegenwoordige
minister een speciale studio heeft ge
maakt omtrent de hefting van rechten
op meel en granen (zie Handel. 2e
Kamer, zitting 1898/1899, blz. 1072)
dat hij zich heeft doen kennen, bij de
behandeling van de waardewet, ais
voorstander van de leer toekenning van
volledige schadeloosstelling bij onrecht
matige aanhalingenmaar daartegenover
het zal toejuichen, indien de strafbe
palingen tegeu de ontduiking van 's Rijks
belastingen verscherpt, zoo n:odig tien
voudig verscherpt worden (zie Handel.
2e Kamer, zitting 1894/1895 blz. 823/
824), terwijl de ontvangers der directe
belastingen met grond van hem kunnen
verwachten, dat zij voortaan ten op
zichte der bedrijfsbelasting niet langer
meer de vernederende rol, zooals de heer
Harte het uitdrukte in de zitting van 16
December 1897, zullen behoeven te
blijven vervullen als tot nu toe het
geval was.
De verkiezing in het district Veendam
Het a.-r. dagbl. „De Nederlander"
vindt, dat „Het Volk" geen gegronde
reden heeft, zoo toornig te Zijn op de
„kapitalisten" enz. wegens de met-
verkiezing van den heer Troelstra in
het kiesdistrict Veendam en degenen,
die aan mr. Smidt de voorkeur gaven,
uit te schelden voor reactionnairen, be
strijders van don vooruitgang enz. Het
blad meent, dat dit niets anders is dan
een poging, om uit de nederlaag nog
munt te slaan.
Haar eigen oordeel over het échec
van mr. Troelstra in het district Veen
dam geeft „De Nederl.» als volgt
„Wij voor ons hadden, indien wij
een sociaal-democraat in de Kamer
moeten hebben, liever den heer Troel
stra gehad dan een ander, die waar
schijnlijk herhalen zal wat de heer T.
reeds zoo dikwijls herhaald heeft, en
zich dan daarbij nog zal verbeelden iets
nieuws te vertellen. Misschien zou de
heer Troelstra zich zeiven hebben ver
veeld door in bet eindelooze te betoogen
wat niemand tegenspreekt, n.l. de
ellende, die op allerlei gebied wordt
geleden. En dan zou de Kamer van
nuttelooze bespiegelingen bewaard zyn
gebleven.
Dat mr. Troelstra buiten de Kamer
propaganda zal maken, daaraan twijfelen
wij niet in het allerminst, en wy zjjn
het dus met „Het Volk" eens, dat er
voor de tegenstanders der sociaal-demo
cratie geen juicbensstof is.»
„De Nederl." vergelijkt vervolgens den
tegenwoordigen toestand met dien op
't einde der 18e eeuw,
„Evenals in de 18e eeuw tal van
personen, geestelijken en predikanten,
hoog en laag geplaatsteu, groote heeren,
ja Koningen zelfs met de beginselen der
revolutie van 1789 gedweept hebben,
evenzoo zal het thans gaan.
maand. Dagelijks scheen de zon in haar
volle glans van den wolkeloozen blau
wen hemel op ons neder. De aarde
scheen te herleven veld en bosch prijk
ten met hun schoonsten tooi. Witte
herfstdraden zweefden als een zilveren
weefsel door de lucht en hechtten zich
als wimpels aan de masten der schepen.
Jammer dat de dagen zoo kort en de
avonden reeds zoo lang en koel werden.
Maar des nachts wierp de opkomende
maan toch ook haar vriendelijk schijnsel
over water en land.
Slechts noode scheidde ik des avonds
van de heerlijke buitenlucht, en zoo
overlegde ik by myzelf, of ik tot sluiting
van het seizoen nog niet eens een tochtje
naar Helgoland of Sylt met mijn zeil
jacht zou ondernemen. Den volgenden
dag op de beurs wilde ik ten minste
eens zien een metgezel te krijgen.
Myn compagnon, dien ik met myn
voornemen in kennis stelde, raadde mij
zuik een tochtje, met het oog op het
vergevorderde jaargetijde, wel eenigzins
Het wyzen op de fouten en verkeerd
heden in een maatschappy en het be
loven van verbetering is een o, zoo
gemakkeiyk werk. Men krijgt er het volk
door op zyn hand. En waar het volk
grooten invloed heeft, zooals by ons,
daar volgen tal van allerlei lieden om
allerlei redenen.
Als later biykt, dat van die belofte
niets komt, dan is dat volk er het
slachtoffer van, maar zyn de bedillers
en belovers reeds lang van het tooneel
verdwenen.
De geschiedenis van het einde onzer
republiek hoeft dit ruimschoots bewezen.
Toch is er in de manier van doen in
de 18e eeuw iets dat ons meer pautrekt,
dan in de taktiek der sociaal-democraten.
Ook in de 18e eeuw schold men wel is
waar op alles, wat in aanzien stond en
verguisde men eiken, ook den ernstigsten
tegenstander. Maar men had ten minste
een stelsel op het oog, dat het oude
moest vervangen en vaor uitvoering
vatbaar was, al gaf het ten slotte niet
de vruchten, die men er van verwachtte.
Maar de sociaal democraten geven zelfs
dat niet. Zy toonen niet hoe hun stelsel
ooit zou kuDnsn worden uitgevoerd. Al
hun dry ven loopt uit op het opwekken
van ontevredenheid, haat en woede.
Hun aanhang zal groot worden, over
weldigend zelfs, en het kwaad, dat zy
der maatschappij aan doen, zal niet
gering zijn. Maar hun succes zal ten
slotte nihil zijn Onverschillig of mr.
Troelstra al dan niet in de Kamer
komt 1"
Orar.je Nassau's Oord.
In verband met de aanstaande opening
van het Sanatorium Oranje Nassau's
Oord, acht het Hbl. het niet ondienstig
hierover een en ander mede te deelen.
Zooals men zich zal herinneren, werd
het landgoed, vroeger toebehoorende aan
graaf v. Rechteren van Appeltern, doch
door wijlen Z. M. Willem III van deze
gekocht en later aan koningin Emma
ten geschenke gegeven, in 1898, toen
Hare taak als regentes van het konink
rijk was afgeloopen, aan het Nederland-
sehe volk geschonken, teneinde daarop
een sanatorium voor long- en borstltjders
te stichten. Voor inrichting enz. werd
daarby gevoegd de som van f 300,000.
Het uitgestrekte landgoed ligt geheel
op Wageningen's grondgebied, doch in
de onmiddellijke nabijheid van het dorpje
Renkum. Wanneer men van den zoo-
genaamden Bokkendljk af langs de
prachtige oprijlaan het landgoed bezoekt,
is van eenige verandering nog zoo goed
als niets te bespeuren.
Toch naderen de voor het Sanatorium
bestemde gebouwen reeds hunne vol
tooiing. Door het dichte geboomte, dat
deze gebouwen overal omringt, is het
evenwel tot op korten afstand onmoge-
lyk iets te bemerken.
Het Sanatorium is gebouwd in den
vorm van een halven cirkel, waarvan
de beide uiteinden naar het zuiden wijzen.
Deze wijze van bouwen is voornamelijk
geschied ten einde den schadelijken in
vloed der noord-oosten winden zooveel
mogelyk tegen te gaan. Voor hetzelfde
af, maar kon toch mijn plan niet
wankelen.
Toen de grootste drukte op de beurs
was afgeloopen, wilde ik mij juist tot
een myner kennissen wenden, toen myn
vriend Franzen mij op den schouder
klopte en zeide
Wel, Paul, gelukkig dat ik u zie 1
Hebt gij lust, ons op onze nieuwe „Na
jade" naar Newcastle te vergezel
len Het schip ligt op de reede,
zeilt morgen af en brengt ons waar
schijnlijk binnen twee etmalen op de
plaats van bestemming. Wij bezien bet
zwarte kolennest en sporen dan naar
het eiland Wight, brengen daar een paar
genotvolle dagen door en keeren einde
lijk met eene transatlantische boot van
de Noordduitsche Lloyd naar Bremen
terug. Zeg, slaat gij toe, gaat gij mee
„Van harte gaarne, als gij mij de ver
zekering geeft, dat wy aan boord ook een
partijtje whist kunnen maken. Anders
kon het 's avonds in de kajuit wei eens
een vervelende geschiedenis worden."
doel is ook de grond aan de oostzijde
belangrijk opgehoogd.
Over de bestemming der verschillende
gedeelten van het Sanatorium is nog
geen overeenstemming verkregen.
Het oude paleis zal voornamelijk
worden ingericht voor slaapkamers van
patiënten. In het nieuw gebouwde ge
deelte komen bovendien de conversatie
zaal, leeszaal, badkamers, enz. enz. Daar
ook zyn waranda's, zoogenaamde lieges-
hallen gemaakt, waar do patiënten die
niet kunnen of mogen wandelen, in
staat worden gesteld, zonder het gebouw
te verlaten, van de buitenlucht te ge
nieten.
Alle kamers en lokalen werden voor
zien van de nieuwste uitvindingen en
eigenaardigheden op sanitair gabied.
Omtrent de meubileering is nog niets
bepaald. Zijn wij echter wel ingelicht
dan zal deze, om de eentonigheid te
vermyden, niet overal hetzelfde zyn.
De verwarming zal geschieden door
laagdruk stoom. De buizen loopen doer
een tunnel onder het gebouw. Deze
tunnel is, evenals de vloeren, gemaakt
van cementijzer, systeem Monier, dat op
sanitair gebied groote voordeelen ver
schaft. De stoom wordt aangevoerd van
uit het machinegebouw, dat is gebouwd
naby de plaats waar zich vroeger de by
het paleis behoorende stallen bevonden.
Daar zyn ook de machines voor de
electrische verlichting geplaatst, De
geleidingen loopen door het geheele
gebouw en zyn om do oorzaak van
eventueele storingen direct te kunnen
nagaan, overal zichtbaar gelaten, na
tuurlijk behoorlijk geïsoleerd.
De watervoorziening geschiedt met de
bron waterleiding der gemeente Wape
ningen; dit water staat onder controle
van den heer J. H. Aberson, leeraar in
de scheikunde aan de Rijks Landbouw
school aldaar. Verder is het sanatorium
nog aangesloten aan het Wageningsch
telephoonnet en de Ronkumsche Gas
fabriek.
De wasscherij en keukeninrichting,
voorzien van de nieuwste machines,
bevinden zich in de vroegere staigebouwen
achter het paleis, naast het machinege
bouw.
Voor den adsistentgeneesheer wordt
een woning in het hoofdgebouw ingericht.
De villa voor den geneesheer-directeur is
ongeveer recht tegenover het voormalig
paleis en wordt reeds sedert eenigen tyd
door den heer Donath bewoond.
Naar men weet, zal de opening van
het Sanatorium vermoedelijk in het
laatst van September plaats hebben.
Gemeente Schulden.
De schulden van allo gemeenten in
Nederland beliepen inl898 f210,500,000.
In dat jaar bedroeg het totaal der ont
vangsten van alle gemeenten des Ryks
bijna 112 mülioen, waarvan in Amster
dam Rotterdam en Den Haag alleen
60 milUoen, of ruim de helft, niettegen
staande deze gemeenten niet meer dan
20 pet. der bevolking omvatten. Even
zoo vielen van het totaal der uitgaven,
ten beirage van ruim 103 millioen,
„Daarvoor is gezorgd Gij zijt juist
de vierde man, die ons nog ontbrak. Tk
neem mijn zoon en nog iemand mee."
„Daa neem ik uwe uitnoodiging gaarne
aanl Wanneer moet ik present zijn?»
„Heden namiddag moet gy met den
trein van 4 uur naar Bremerhaven ver
trekken."
„De heeren mogen zich wel van
warme en waterdichte kleeding voor
zien," merkte myn compagnon meteen
eenigszins sportenden glimlach op.
„Hoe zoo Waarom vroeg Franzen.
„Wel ik dacht zoo binnen weinige
dagen hebben wjj springvloed en daarby
heeft Rudolf Falb om dezen tyd kritieke
dagen voorspeld. Gy kondt wel eens ge
ducht weêr krjjgen 1"
„Maar wie gelooft nu aan Falb
antwoordde Franzen. „Laat den vont
zeggen, wat hy wil 1 Ik voor my ver
trouw op den barometer, die hooger
staat dan ooit. En bovendien biyft de
oostewind ten minste nog wel tot half
October aanhouden. Bang maken geldt
