.ERUM,
Zaterdag
13 October
I Siaaisbegrootiiig voor 1901.
No. 242.
1900.
i]s ia
LOS VERKOrn
overal 4
fcR JAVA RIJST
loodig direct verkriit
Idres voor e n K r W*I
1 Zaandam, een hi,!
50 franco huis Ufl
U JAVA RIJST A
foti van l/s kilo A
SPIJZENMEEL
nar Peter"
|on, een fabrikaat da.
liet beste voor de ni
I v.ieken, enteven;
likt ter bereiding deï
I gebakken, soepen enr
ütis verkrijgbaar g.
Receptenboek.
Irtikelen zijn alle#>„
hle verpakking voor®
jeponeerd fabriefc8.
"nooit los verkookt.
38a Jaargang.
(frarestraat K 81,
|:M: .A.
8 ct.)
|ST 10 p' oas'
brck's
ac a 0.
I iheobromin-gehalte.
rill
"fl
Ie i g
Toeder-Cacao in hart
Irsd.
Jjne geur, deliciense
gheid des dranks.
lo«harten=45cent.
|t 1 kop Cacao.
Confiseurs, Banket-
iZ.
Mattenklodt,
kstraat 103.
01.
i 3 30!»
3 55
55
15
130b)
150
Jaar Bresbena en
Vlieringen Daar
akt.
lapoorwegatatio''
7 33
81
8 47
10 1
112
le en 2. pit1
24
125
310
3 50
44
4 22
016
i> 3
7 25
85
8 21
8 38
'ÏMSSIFIÜSCIE COURANT.
Pr(Js per drie maanden 1.30. Franco per post 1.50.
Afzonderlijke nummers 5 cent. Men abonneert zich bij alle Boek
handelaren, Postdirecteuren of rechtstreeks bij den Uitgever
F. VAN DE VELDE Jr., Kleine Markt, I. 187.
ADVERTENTIÉNvan 1 4 regels 0.40. Voor eiken rege
meer 10 cent. BQ directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde
advertentie wordt de pr(Js slechts tweemaal berekend, Groote letters
en cliché's worden naar plaatsruimte berekend.
Verschuilt dsgelflks, uitgezonderd op Zon- en feestdagen.
Telepboonnummer IO.
Abonnements-Advertentiën op zeer voordeelige voorwaarden.
(Afdeeling Landbouw.)
0p de begrooting voor 't volgende jaar
komen onder de afdeeling Landbouw
enkele nieuwe posten voor, andere zyn
verhoogd. Wy zullen aan een en ander
een korte bespreking wijden.
Allereerst den nieuwen post van
ƒ3500 plus ƒ1100, respectievelijk de
jaarwedde en reis- en verblijfkosten
voor den te benoemen inspecteur van
jen landbouw.
Naast den inspecteur van het middel
baar onderwys, belast met het toezicht
op de landbouwscholen, heeft de minister
bet noodig geoordeeld een ambtenaar te
benoemen, wiens werkkriDg meer ligt
op het gebied van den praktischen land
bouw en wel om de volgende reden
De tegenwoordige inspecteur moet
iich, nu het landbouwonderwijs gaande
weg wordt uitgebreid, geheel daaraan
kunnen wijden. Door overlading, zoowel
van administratieve, als van andere
werkzaamheden, kan niet de noodige
tijd worden gevonden voor datgene,
wat tot het eigenlijke landbouwonder-
richt behoort, wijl de inspecteur thans
ook de regeering van advies moet dienen
in zaken, den praktischen landbouw
betreffende.
Yordoeling van den arbeid acht de
minister dan ook hoogst noodzakelyk en
wel zóó, dat de tegenwoordige titularis
zich zal bezig te houden hebben met
bet eigenlijke landbouwonderwijs, terwyi
ie werkkring van den nieuwen ambte
naar zich o.a. zal bepalen tot het
adviseeren der regeering overrijks
proefvelden en andere proefnemingen,
landbouwkrediet, bevordering van den
uitvoerhandel, coöperatie op landbouw
gebied, jachtwet, vogelwet, wet op de
tevloeimgen, vragen betreffende vee- en
paardenfokkerij enz.
Dat zich de werkzaamheden van dien
ambtenaar langzamerhand zullen uitbrei
den bij de toenemende ontwikkeling en
verbetering van het landbouwbedrijf, laat
rich licht begrijpen.
Het artikel Personeel Rijkslandbouw-
school is verhoogd met ƒ800, waar
onder 200 voor een leeraar in de
Praktische vischteelt en 600 voor een
amanuensis bij het onderwijs in natuur-
en scheikunde.
7000 voor het oprichten van een
suikerlaboratorium in verbinding met
it rrjkslandbouwschool, ten behoeve van
de leerlingen der hoogere land- en
doschbouwschool, die zich ten doel
atollen later in Indië een werkkring te
in de suikerindustrie.
PEUIILL1T0N,
Uit het Hoogduitsch
door
(1. A#ï IIELIEA.
5).
.Grootmoeder," zeide Doortje op kla-
toon, maar toch tusschen hare
door lachend, „als het maar geen
is."
Grootmoeder dreigde haar met den
'r, doch ook om haar mond speelde
glimlach. „Ik zal u eens wat zeg-
8®, ging zij daarop weder ernstig voort,
zijt nu verstandig, wacht af hoe
heer Armsberger u bevalt, denkt
aan uwe ouders en dat gij hun
Subsidiën voor landbouwonderwijs. Die
aan de landbouwmaatschappijen zijn ver
hoogd met 1000, om het getal der
door haar te geven cursussen te kunnen
vermeerderen, en deze ook te doen loopen
overhoenderteelt, landbouwboekhouden,
kunstmatige vischteelt, enz., onderwer
pen, die tot nu toe achterwege moesten
blyven.
Voor 1901 zal moeten gerekend worden
op 158 wintercursussen, welke ieder eene
subsidie van 250 ontvangen, terwijl
aangenomen wordt, dat 35 nieuwe cur
sussen zullen worden opgericht, ieder
met een rijksbijdrage van 200.
Winterscholen. De minister is van
oordeel, dat de betrekking van rijks-
landbouwleeraar en directeur van een
landbouwwinterschool op den duur moei
lijk vereenigbaar zal blijken, wijl de
eerste gedurende den winter te veel aan
zijn eigenlijken werkkring wordt ont
trokken. Voor het jaar 1901 zal met
splitsing begonnen worden in Groningen,
waar de meest bezochte school is en
diensvolgens is een post uitgetrokken van
1900 voor jaarwedde van een afzon
derlijken directeur. Hetzelfde kan gezegd
worden van de rijkstuinbouwleeraren
directeuren van tuinbouwwinterschoien.
Reorganisatie wordt voorgesteld van het
onderwijzerspersoneel aan de rykstuin-
bouwschool te Aalsmeer en wel in dier
voege, dat een vaste leeraar wordt be
noemd op een jaarwedde van 1800.
Rijks land- en tuinbouwleeraren. Het
aantal rij kslandbouwieeraren zal met een
vermeerderd worden, wijl het gebleken
is, dat die ambtenaar voor Noord-Brabant,
van wege de groote drukte, niet meer
bij machte is, zijn betrekking geheel
naar eisch waar te nemen.
Een rijkstuinbouwleeraar zal worden
aangesteld voor Noord-Brabant en Zee
land. Voor die ambtenaren zijn jaar
wedden van 2000 uitgetrokken.
In verband met de oprichting vau
nieuwe cursussen voor onderwijzers, die
zich bekwamen voor de akte land- en
tuinbouwkunde wordt 500 meer voor
gedragen.
In de Memorie van Antwoord op het
voorloopig verslag van hoofdstuk V der
Staatsbegrooting voor het loopende dienst
jaar, verklaarde de minister zich bereid
te overwegen, in hoeverre er termen
aanwezig waren op de eene of andere
wijze te gemoet te komen aan het be
zwaar, dat meerdere onderwijzers wel
zouden trachten een akte voor land- of
tuinbouwkunde te verkrijgen, indien zy
in staat waren de daarvoor vereischte
boeken en leermiddelen aan te koopen
en de reis- en verblijfkosten te betalen.
Een ingesteld onderzoek vestigde bij
den minister de overtuiging, dat de
gehoorzaamheid verschuldigd zijt en houd
u zelve voor, dat die wildzang reeds
lang met een ander meisje in zijne reis-
koets zal zitten, dat het reeds anderhalf
jaar geleden is, dat hy totaal niets meer
van zich liet hooren en dus ook wel
niet aan terugkomen zal denken. Als
gij mij stellig beloven wilt, zoo ver
standig te ziin, dan beloof ik u weder-
keerig, dat, zoo die meneer Armsberger
werkelijk een een nu dau een stoof
peer" is, ik niet zal dulden, dat bij met
u, met mijn Doortje, henen gaat. Zie
zoo, droog nu uwe tranen en ga aan
uw werk." Daarop stond grootmoeder op,
Doortje droogde hare tranen en ging
naar de kinderen in de huiskamer. Zy
was nu veel kalmer geworden.
Als nu die eerstvolgende weken maar
niet zoo haastig omgegaan waren, maar
zy vlogen letterlijk om, en Doortje's
hart werd voortdurend meer beklemd,
naarmate de tijd naderde, waarop de
heer Armsberger wilde komen. In een
tweeden, korten brief, dien hij op haars
onvermijdelijke kosten aan het verkrijgen
der bedoelde akten van bekwaamheid
verbonden, niet de eenige reden is,
waarom het aantal ondei wijzers, dat
zich jaarlijks voor het examen aanmeldt,
gering is.
Het komt hem nochtans voor, dat het
geven van geldelijke ondersteuning in
den een of anderen vorm tot aanmoe
diging voor de studie der land- en
tuinbouwakten zal strekken, en in ver
band daarmede wordt onder dit artikel
met dit doel een bedrag voorgedragen
van 3000.
Het ligt voorloopig in de bedoeling
aan hen, die een akte hebben behaald,
eene gratificatie toe te keDnen.
Zooals we uit het bovenstaande zien,
heeft onze tegenwoordige minister een
open oog voor de wetenschappelyke, of
laat ons liever zeggen theoretische ont
wikkeling van den landbouwer.
Waar het maar mogelyk is, een
cursus in de landbouwkunde op te rich
ten, wordt die uit 's rijks kas gesubsi
dieerd.
Met de jaarlijksche vermeerdering van
het aantal landbouwonderwijzers houdt
ook gelijken tred de uitbreiding der
wintercursussen en eer we nog enkele
jaren verder zijn, is er geen boerendorp
van eenige beteekenis meer, of de zoons
onzer landbouwers kunnen er van het
voor hen zoo nuttige onderwijs profiteeren.
Na een jaar.
En zoo staat het dan nu vast dat
Lord Roberts nog niet naar zijn heimat
terugkeert. Te Londen heeft men zijn
besluit precies op denzelfden dag ver
nomen, dat het eerste jaar van den
oorlog ten einde gespoed was.
Reeds een jaar wordt de bange wor
steling in de beide republieken gevoerd,
reeds een jaar lang weerstaat eene Boe-
renmacht, oorspronkelijk veertigduizend
man tellende, thans met verscheidene
duizenden ingekrompen, een leger van
tweemaal honderdduizend man.
Hoe optimistisch was men in Engeland
in de laatste dagen gestemd, de bladen
aldaar verkondigden luide dat de oorlog
geëindigd was en officieel werd aange
kondigd dat daar Roberts in Zuid-Afrika
wel kon gemist worden, de generalissimus
naar Engeland zou terugkeeren.
De aap is nu echter uit de mouw
gekomen. Nu de verkiezingen de zege
praal aan Chamberlain hebben geschon
ken, wordt bekend dat de maarschalk
nog niet kan terugkeeren. Uit de tele
grammen blijkt trouwens ten overvloede
vaders antwoord geschreven had, be
paalde hij den vijfden Juni voor zijne
overkomst, en die dag naderde met
rassche schreden.
In het huis van den postmeester was
alles op de komst van den voornamen
gast voorbereid. De huisvrouw had ge
poetst, gewreven, gebraden en gebakken.
De drie oudste jongens hadden hun slaap
vertrek voor den gast moeten afstaan,
en waren zelf naar een zolderkamertje
verwezen, waar zij naar hartelust kon
den stoeien. En zoo brak dan de gewich
tige morgen aan. Moeder wierp nögeen
laatsten blik in het rond, en vader kwam
thuis met twee flesschen, zorgvuldig in
papier gewikkeld, onder zijn jas. De
kinderen waren aangemaand stil en
beleefd te zyn en hunne Zondagsche
kleeren niet te bedervenzy waren in
eene zekere feestelijke stemming, waartoe
de heeilijke geuren, die uit de keuken
tot de woonkamer doordrongen,het hunne
bijbrachten. Doortje werd nog in den
tuin gezonden, om een bouquet rozen te
dat de Boeren nog lang niet zieltogende
zijn, ja, dat ze op sommige punten zelis
zeer lastig worden of eene dreigende
houding aannemen.
Men vraagt zich onwillekeurig af hoe
het met den oorlog wel staat, en ot
na een bloedige worsteling, die aan
Engelarid zooveel schatten en mannen
gekost heeft, wy nog niet zeer ver van
het einde zijn. En dan komt ons in
herinnering hoe de Engelsche bladen een
jaar geleden van een wandeling naar
Pretoria spraken om het Kerstfeest daar
te vieren, en later de bloedige neder
lagen der Britsche troepen verbloemden
en rampen voor overwinningen trachtten
door te doen gaan.
Het blijkt nu weer dat het Britsche
ministerie van oorlog en de bladen als
medeplichtigen met het oog op de ver
kiezingen den waren toestand in Afrika
verborgen hebben en men dien toestand
nog niet kent. Te oordeelen naar thans
medegedeelde byzonderheden vertoonen
zich de Boeren op punten, waar men
dacht dat ze verdreven waren, ja, het
blijkt zelfs dat ze niet alleen niet be
dwongen zijn, maar stoutmoedig optreden.
Bijgevolg wijst de verjaardag van
Kruger niet het einde van den oorlog
aan. Ook na twaalt maanden van stryd
heeischt nog geestkracht genoeg onder
de Boeren om den strijd vol te houden.
Het Engelsche schrikbewind heeft dit
niet kunnen beletten.
Als maarschalk Roberts in Afrika
blijft, is dit waarschijnlijk omdat hij er
nog wat te doen vindt. En wat hij te doen
heeft, is immers den oorlog voort te
zetten, die dreigt nog lang te duren.
De ambtenaren der N.-Z.-A.-S.-M.
De directie dezer maatschappij heeft
in de volgende woorden haar besluit
omtrent het verleenen van een eervol
ontslag aan hare uit Afrika verdreven
ambtenaren medegedeeld.
„Daar het zich laat aanzien, dat bet
intreden van een definitieve regeling der
exploitatie onzer lijnen nog geruimen
tijd zal uitblijven, zien wij ons verplicht,
allengs en geleidelijk het personeel in
te krimpen.
„Mitsdien wordt ter kennis van het
personeel gebracht, dat alle ambtenaren
en beambten, buiten Afrika verblijf hou
dende, die na 31 Dec. 1897 in vasten
dieDst der maatschappij zijn getreden en
dienst hebben gedaan in Afrika, eervol
uit den dienst ontslagen worden op 30
November a.s.
„Zij, die in Afrika zijn aangesteld en
onder bovenstaande categorie vallen,
worden uitgenoodigd, zich ter verkryging
van inlichtingen omtrent dit ontslag
schriftelijk aan te melden aan het hoofd-
plukken voor de bloemvaas, en zij, de
hoofdpersoon, was de eenige, die met
een beklemd hart de komst van den
gast afwachtte. Haar eenige troost was
de belofte van grootmoeder, dat, in geval
de gast een „stoofpeer" was, van de
geheele geschiedenis niets zou komen.
Toch was die troost maar een stroohalm.
Nooit in haar leven had Doortje zooveel
gebeden, als in de laatste dagen, Wel
wilde zij daarbij gaarne, dat haar eigen
wil geschiedde, en was zij er dikwijls
na aan toe, om te bidden, dat de heer
Armsberger inderdaad mocht zijn, zoo
als zij zich hem voorstelde, namelyk
een tandelooze, Ieelijke, verschrompte
man met een verdrietig gezicht, die de
onaangename gewoonte had te snuiven,
haar in de wang te knypen en zoo meer
In éen woord een echte, oude stoofpeer,
Daar weerklonk het signaal van een
extra-post en hoorde men een wagen nade
ren over het hobbelige plaveisel.
Doortje had nog juist den tijd om de
rozen in de vaas te zetten en den boe
bureau der maatschappij, Heerengracht
270, te Amsterdam."
De gevolgen van dezen maatregel zijn
in een begeleidend schrijven in dier
voege geregeld, dat de in Nederland
aangestelde ambtenaren, die op 30
November eervol ontslagen worden,
zullen genieten twee maanden salaris,
als het laatst in Afrika genoten, berekend
op de wijze in vroegere mededeelingen
omschreven.
Daarvan zal echter afgetrokken worden,
zooals vroeger is bepaald, hetgeen sedert
de bij die order ingetreden opzegging in
den vorm van non-activiteitstraktement
of toelage is betaald.
Daalt door dien aftrek de uitkeering
tot beneden s/< maand salaris, dan wordt
als minimum 3/t maand uitbetaald.
De by de maatschappij gedeponeerde
bedragen zullen, voor zoover de afrekening
te Amsterdam bekend is, aan de eervol-
ontslagenen worden terugbetaald, zoodra
de daarvoor noodige gelden voorhanden
zijn.
Betreffende het pensioenfonds zullen
de nu ontslagenen tot later een
regeling zal zijn gemaakt de rechten
behouden, welke zy vóór hun ontslag
hadden.
Het Hof van Arbitrage.
Behalve een secretaris ad 12000
zal naar de Residentiebode verneemt,
aan het Internationale llïof van Ar
bitrage ook benoemd worden een
adjunctsecretaiis ad ƒ4000, waarvoor
in aanmerking zou komen jhr. mr.
Roëll, hoofdambtenaar ter gemeentese
cretarie.
Er worden zeker heel drukke
werkzaamheden voor den secretaris van
dit Hof verwacht, althans volgens dit
blad.
Verzoek om rijkspensioen.
Het hoofdbestuur van den „Bond van
gymnastiek- onderwijzers-vereenigingen
heeft een adres aan de Koningin ver
zonden, waarin verzocht wordt om alle
gymnastiekonderwijzers en onderwijze
ressen aan gemeentelijke en gesubsieerde
bijzondere instellingen van 1. onderwijs
te doen deelen in de voorrechten van
een rijkspensioen.
Het verzoek is o.a. gegrond op het
feit, dat de gymnastiek als een
integreerend deel van het onderwijs is
geregeld, de onderwijzer, met dat vak
belast, deel uitmaakt van het onder
wijzend personeel der lagere school, en
de taak aan den gymnastiekonderwijzer
toevertrouwd,niet alleen van groot belang
is voor het kind, maar ook voor het
slagen van het geheele onderwijs.
De minister van Binnenl. Zaken, aan
zeiaar af te doen, die haar nieuw, licht
blauw kleedje bedekte, en daarop ging
zy, in angstige spanning, tusschen hare
ouders staan, die den gast in de geopende
huisdeur opwachtten. De wagen hield
stilhij herinnerde Doortje zoo levendig
aan eene andere reiskoets. Het portier
werd geopend en er stapte ach
geen stoofpeer uitNeen, een deftig
heer met een welgedaan uiteriyk. Zyne
kleeding was onberispelijk, hoewel een
voudig, van grijs laken, en groote
zilveren gespen glinsterden op zijne
échoenen. Hij hield den driekanten steek
in de hand en droeg een kleine krulle-
pruik met zwartzijden haarzak. Zijn
frisch, gladgeschoren gelaat, met de
vriendelijke oogen, wendde hij groetend
eerst tot de ouders, en daarna rustte
zyn blik blijkbaar onderzoekend op het
arme Doortje, die de oogen niet durfde op
slaan en zich het bloed naar de wangen
voelde stijgen.Onder veel stry kages en ver
zekeringen van wederkeerige hoogachtio.
werd de gast in huis geaojligl. 4,
