fi
i
letsen.
Dinsdag
So. 226.
thrift.
er wereld
A
5f
I
w
A
September
iiiealaiÉcliB bsriohten.
|-0 O D LICHT,
1900.
36» Jaargang.
e n i n g open-
ïaar
iTijdschriften uit,
Icht kinderlijken
AN -
een
trrRi.)i>
Irvoorbehalve
1 f r a a i e Boek-
L'u. Albums,
maand (franco
Iwoont, kan de
levers
Ie Z u t p h e n.
in tier
|jk.
Zunst, - W
Iton.
1.62. Naar
Igen Haard,"
pkhandelaar.
len hebben inge-
I bij onze Courant
Ibaar te maken.
Ideze Illustratie,
[rat, ook op het
roman, welke
PRACHTWERK
Gravures,
Luzles, enz.
|omslag ƒ5.—
tot den spot-
leekenis,
urant bezorgd,
ingevuld, toe
rERS.
VLISSIVUSGIE C0URA1T
Prijs per drie maanden 1.30. Franco per post 1.50.
Afzonderlijke nummers 5 cent. Men abonneert zich bij alle Book
handelaren, Postdirecteuren of rechtstreeks bij den Uitgever
F. VAN DE VELDE Jr., Kleine Markt, I. 187.
ADVERÏENTIËNvan 1—4 regels 0.40. Voor eiken regel
meer 10 cent. - Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde
advertentie wordt de prjjs slechts tweemaal berekend. Groote lette»
en cliehé's worden naar plaatsruimte berekend.
Verschflnt dagalflks, uitgezonderd op Zon- en feeeti'sgen.
Telephooiummmor TO.
Abonnements-Advertantfën op zeer voordeellge voorwaarden.
ojrijfeT" Zij. die zich met het
volgend hwartaalaan
vangende 1 October a. s., op tie
..ïliüsingsche Courant" abonnee-
reu. ontvangen tie van heden af
lol genoemden datum versehij-
oende niimmersi gratis.
Men kan zich ook abonneereu
[>EB WEEK, a 10 cent.
HE IITGEVEB.
Een teeken des tijds l
De Vredes-conferentie, die te 's-Gra-
jeebage vergaderde, heeft aanleiding ge
geven tot velerlei bespreking en ver-
eordeeling. Zij, die er veel van ver
wachtten, gevoelen zich zeer teleurgesteld
en geven aan hun gomoed op verschil
lende wijze lucht, al naar den aard van
hun karakter. Daar zijn er, die jammeren
tn klagen doch ook velen nemen tot
spot hun toevlucht en maken de „ver
tooning" (zooals zij zeggen) belachelijk,
sprekende van „een treurigeindend blij-
spel." s
üiemand zal, geloof ik, beweren, dat
ie conferentie veel heeft uitgewerktin
ie oogen van hen, wier verwachting
hoog gespannen was, heeft ze zeer stellig
in 't geheel niet voldaan. Deze laatsten
hebben de groote mate hunner teleur-
elling evenwel voor een goed deel aan
iich zeiven te wijten. Do geschiedenis
tod hun kunnen leeren, datinde wereldge
schiedenis geen duurzame ontwikkeling
plaats heeft bij schokken, maar alleen
langs een geleidelijken weg. Wanneer
èconferentie een einde hadde gemaakt
aan den, aan eiken oorlog, dan zou zo
ttn resultaat hebben gehad, dat als een
mirakel in het boek der historie aange
tekend had moeten worden.
Maar iets uitgewerkt heeft de confe
ctie toch welWie den inhoud der
'«bachligde bepalingen hebben gelezen,
uillen dat met ons eens zijn, al hadden
4 evenals wij, veel meer verwacht,
ïehoopt ten minste. De groote beteeke-
ës, der conferentie is evenwel gelegen
het feit, dat over den oorlog, en wat
«mee samenhangt, werd gesproken,
I geconfereerd door vertegenwoordigers
ha verschillende Staten dat er besluiten
genomen, na onderling overleg. Men
moet dat verschijnsel in de geschiedenis
ir dagen niet te gering schatten, er
'ooral niet om lachen. Het is gewich-
t en ernstiger dan men denkthet
I oen begin, dat zal worden voortgezet,
eerste bedrijf, waarop zeker andere
I Uien volgen 't is een eerste hootd-
t dat de inleiding bevat van een
i: t" li L LIT ft.
Naar
A. KEVIS/.MVW.
1).
®ró4s twee jaren was ik geëxamineerd
mker en reed te zamen met den ma-
joist Hausler,,op den sneltrein Berlijn
het eind tot .Falkenburg.
Ue trein, dien wij reden, verlaat om
leur 3o het Anhalter station. Op zeke-
8 dag was ik reeds om 3 uur in de
I 'ohineloods, om te zien of onze loco-
I vuur had en geheel in orde was.
I %ns zijne instruclie moet demachinist
I uur voor het vertrek van den trein
loods zijn, en Hausler was er
zeer op tijd. Nu werd het
groot en grootsch werk, waarvan
der thans levenden het einde zal zien,
De regeeringen behoeven bij dien arbeid i
des vredes de medewerking, den steun
der volkeren, ook wel den prikkel soms
en hoe weinig goede wil er bij een
volk aanwezig kan zijn, zien we aan
het Engelsche, dat de misdaad der
regeering heeft toegejuicht en bevorderd.
Een verblijdende beweging openbaart
zich thans in Europa, een beweging,
waarop het voorbeeld der conferentie,
wat het gronddenkbeeld aangaat, onge
twijfeld van invloed is geweestEen
internationale beweging voor het behoud
van de onafhankelijkheid der BoerenJ
Die beweging moet grooten indruk maken
op het Engelsche volk, mits geheel de
beschaafde wereld er aan meedoe. En
daarop bestaat kans. En niet alleen door
zedelijken invloed op het volk van
Engeland (dat nu reeds tot ontwaking
komt I) zal die beweging nuttig zijn voor
de Boeren ook de regeeringen zullen er
door worden gebracht tot samenwerking
ter voorkoming van een gruwel, die ten
hemel schreit. Zal die internationale
volksbeweging vruchten dragen, dan
moet ze algemeen zijn en krachtig. In
Duitschland, Frankrijk, Zwitserland is
de zaak in vollen gang, Mannen en
vrouwen van Nederland, sluit u aan.
De "Werkmansvriend.
Kruger's overbrenging naar Europa met
oen Hederlandsch ooriogschip.
De Times bevat daarover het volgende:
De heer Kruger zal, volgens een
telegram uit den Haag, de reis naar
Europa doen op een oorlogsschip, dat
door de Nederlandsche regeering tot zijn
beschikking gesteld is. Het komt er
werkelijk voor niemand veel op aan, op
welke wijze hij zijn vlucht uit het land,
dat bij in 't ongeluk gestort heeft en
nu prijsgeeft, wil voortzetten. De Neder
landsche regeering heeft, door het aan
bieden van een vaartuig van Staat aan
den man, die nog beschouwd wil worden
als het hoofd van een staat, in oorlog
met een mogendheid, waarmede Nederland
op voet van vrede leeft, een handeling
gedaan, welke waarschijnlijk, zonder
voorbeeld is en waarover nog wel een
woordje te spreken zou zijn, als wij
dat wilden. Maar wij denken er niet
aan gelijk de regeering van Koningin
Wilhelmina zeker overwogen heeft, toen
zij het plan opvatte om den heer Kruger
zijn reis naar Europa met een Neder-
landsch oorlogsschip te laten maken
door er ons mee in te laten, steun te
geven aan de aanspraak, die de ex-pre
sident nog maakt op heteerstemagistraat-
scbap van een gebied, dat wij opnieuw
ingelijfd hebben. Het is zooals het half-
reeds kwartier voor vijf en nog liet hij
zich niet zien. Ik onderzocht den zand-
strooier, de beide stoompompen, die uit
den tender het water in den ketel voe
ren en zag gedurig naar het vuur, dat
bijzonder goed in orde moest zijn, als
wij den rit, die 91 minuten aanhield,
in den bepaalden tijd zouden afleggen.
De volle snelheid konden wij eerst aan
nemen,wanneer wij het station en Gross-
Lichterfelde achter den rug hadden.
Daarna hadden wij nog bijna honderd
kilometers in eenen door af te leggen
en slechts bij de grootere stations, die
wij passeerden, moest de snelheid iets
gematigd worden. Het werd vijf uur en
nog was Hausler er niet. Ik moest ver
onderstellen dat hij ziek was of een
ongeluk had gehad en dacht er reeds
over den chef van de locomotievenloods
er kennis van te geven, toen ik Hausler
haastig zag aankomen. Hij groette mij
vluchtig en vroeg alleen: „Is alles in
orde?" steeg daarna op do locomotief
en onderzocht zelf alle kleppen. Terwijl
officieele blad, dat gf-meenlijk beschouwd
wordt als het orgaan van het Oostenrijk-
Hongaarsche ministerie van Buit. Zaken,
dezer dagen schreef: ,De inlijving van
Transvaal is voltooid door het vertrek
van president Kruger; de Boerenstaat
behoort tot het verleden."
Mocht de heer Kruger inderdaad
voornemens zijn haar steun in te roepen
gelijk beweerd wordt dat hij van plan
is, dan zullen de mogendheden, daar
twijfelen wij niet aan, zonder uitzonde
ring zich herinneren, welk antwoord
Salisbury in 't voorjaar gaf aan de
regeeriDg van den heer Mackay. De
eerste minister gaf toen te verstaan, dat
interventie van welke zijde en in welken
vorm dan ook, door Engeland als een
onvriendschappelijke daad beschouwd
zou worden. Dat was onze houding toen
de oorlog op zijn ergst was. Het is niet
waarschijnlijk dat wij vreemde tus-
schenkomst met een gunstiger oog
zullen beschouwen nu de worsteling
snel het onvermijdelijk einde nadert.
Indien Boeren of vreemdelingen nog een
schijn van twijfel dienaangaande koes
teren, zal die wel verdwijnen als zij de
verklaringen over de inlijving lezen welke
de onweerstaanbare macht der nationale
overtuiging iederen dag ontlokt aan de
liberale candidaten voor de aanstaande
verkiezingen.
Naar aanleiding van de vraag van de
Standaard of niet '.an boord van de
Gelderland de Transvaalsche vlag aan
boord zal geheschen worden, zoodra
Kruger dien oorlogsbodem betreedt, is
het Handelsblad aan het onderzoeken
gegaan en schrijft nu het volgende
Art. 7 vau het reglement op de eer-
bewijzingen en saluten bij onze zeemacht
bepaalt dat aan den president eener
republiek dezelfde eerbewijzen verleend
worden als aan prinsen van het Kon.
Huis, tenzij in bijzondere gevallen af
zonderlijke voorschriften daaromtrent
worden gegeven. Een verplichting, zooals
De Standaard meent, is het zeker niet.
Of en welke voorschriften zijn gegeven,
wist unze zegsman niet, maar algemeen
is men in kringen te 's-Gravenhage,
waar men het wel weten kan, overtuigd
dat hier zeker een bijzonder geval be
staat, daar Kruger niet als president
reist, welke functie door Schalk Burger
tijdens Krugers afwezigheid wordt be
kleed, terwijl het noodeloos aanstoot
geven aan een bevriende mogendheid
vrij roekeloos en onvoorzichtig zou
worden geacht, te meer daar het regle
ment op de eerbewijzingen in het alge
meen een geest ademt om zoo min
mogelijk door eerbetoon eenerzijds kwaad
bloed te zetten anderzijds.
hij anders zeer zorgvuldig was bij dit
hoogst gewichtig onderzoek, deed hij het
ditmaal haastig en onoplettend. Hij hield
ook te midden van zijn werk,-op en
zette zich op het kastje voor de werk
tuigen neder, dat op den tender is aan
gebracht. Wel vijf minuten lang keek
hij strak voor zich heen, lachte daarop
eensklaps en vroeg mij „Is alles in
orde, Max
„Ja wel, meester," antwoordde ik,
„het wordt tijd, dat wij uit de loods
rijden, wijl wij nog een paar locomo
tieven, die vóór ons staan, moeten uit
zetten, om de rails voor het station vrij
te krijgen. „Ja, ja," antwoordde
Hausler haastig, stond op en ging, naai
het mij toescheen ietwat onzeker loo
pend, op de plaats voor den machinist.
Als ik niet geweten had, dat Hausler
buitengewoon matig was, dan had ik
kunnen denken, dat hij te veel had ge
dronken: zulks was echter van hem in
het minst niet te verwachten. Wij redon
zeer langzaam de loods uit, rangeerdon
Eenige cijfers uit 's lands financiën
over twintig jaar en nu.
De gewone middelen, dat zijn de be
lastingen, heffingen, inkomsten uit eigen
dommen en instellingen, enz. zijn van
1880 tot 1899 gestegen van 107,6 tot
146,5 millioen, dus bijna met 39 mil-
lioen. .De kosten van den algemeenen
dienst (de gewone Staatsbelioeften) be
nevens die der rentebetaling en gewone
atlossing van Staatsschuld zijn in die 20
jaren vermeerderd van 99,8 tot 141,5
millioen, dus met bijna 42 millioen.
Dit bedrag wordt echter slechts ruim
38 millioen, omdat op de Staatsbegroo-
ting ook een post voorkomt over het
deel der schuld dat ten behoeve van
groote werken in Ned. Indië werd uitge
geven en uit de koloniale geldmiddelen
moet worden terugbetaald, waarvoor 38
ton is uitgetrokken.
Nog valt volgens het Handelsblad
een tweede belangrijk verschil te melden.
In 1880 werd voor rentebetaling
27,2 millioen, voor aflossing van schuld
nog niet 71/* ton uitgegeven, te samen
dus bijna 28 millioen. In 1899 was
onder het gezamenlijk bedrag van 31
millioen dat voor rekening van het
moederland bleef, ongeveer 3 millioen
voor amortisatie begrepen. Want dank
zij het goede voorbeeld door den heer
Gleichman in 1878, als minister van
financiën, bij het vermeerderen der
Staatsschuld gegeven, is sedert de wjjzc
gedragslijn gevolgd dat in elke leening-
wet een bindende bepaling opgenomen
is tot geregelde aflossing en wel toe
nemende met het oploopend bedrag der
aldus bespaarde rente. Zoo waren de
71/* ton die in 1880 wegens schuld
delging werden uitgegeven, in 1899 tot
ruim 3 millioen gestegen. In die 20
jaar heeft men aldus de schuld door
geregelde amortisatie met ongeveer 40
millioen kunnen vermindeven. Daarvan
is een som van 46 ton gevonden uit
opbrengst van verkochte domeinen.
De rentelast is derhalve niet veel
grooter dan iD 1880, maar wij zorgen
thans tevens dat die last elk jaar
afneemt door geregeld een deel der
schuld af te betalen, zoodat als nieuwe
vermeerdering noodig wordt de druk
minder bezwaar oplevert.
Voorts vestigt het blad de aandacht
op het feit dat in de belastingen eene
groote verandering is gekomen. De
stijging met 21 millioen kwam voor
7'/4 uit de vermogensbelasting dio in
1892 is ingevoerd, voor 7'/2 millioen
uit den suikeraccijns (grootendeels dooi
de vermindering der premiën, welke de
fabrikanten genoten), voor 47j millioen
uit de invoerrechten, dank zij vooral de
beteugeling van ontduiking, voor 2^2
zoo voorzichtig mogelijk tusschen de
locomotieven door en stonden, zooals
het voorschrift was, tien minuten voor
het vertrek van den trein buiten het
station. Wij hadden goede stoomspanning
en alle kleppen bliezen den overvloe
diger: stoom uit.
„Hoe maakt het uwe vrouw?" vroeg
ik, om Hausler uit zijne gevoelloosheid
te wekken.
„Mijne vrouw?" vroeg Hausler ver
schrikt, „dia gaat het goed heel goed,
z(j weet nog van niets."
„Is u iets onaangenaams overkomen,
meester
„Onaangenaams, mij Niet, dat ik
weet zei ik zoo iets Het was maar
een praatje van mij en mijne vrouw
mag er niets van weten."
Twee groote tranen rolden plotseling
over zijne wangen en hij wendde zich
haastig af, om voor mij zijn snikken
te verbergen. Ik schrikte van zijne
houding, maar na eenige oogenblikken
wendde hij zich we«r tot mij, en be-
millioen uit de grootere opbrengst der
successierechten. Drukkende accijnzen
als die op zeep en zout zijn afgeschaft,
of zeer verlaagdde grondbelasting op
de laDderfjen is met I millioen ver
minderd, van personeele belasting zijn
velen vrijgesteld en velen hebben minder
daarin te betalen; de patentbelasting is
vervangen door de veel billijker
bedrijfsbelasting en de schandelijk hooge
evenredige registratierechten op over
dracht van onroerend goed zyn sterk
verminderd, De belascingdruk voor de
onbemiddelden is dus in belangrijke
mate afgenomen.
Uit deze en nog andere gegevens
komt het blad tot het besluit dat wij
op de financieele geschiedenis der laatste
20 jaren met voldoening kunnen terug-
Tweede Earner,
Daags na afloop van de beraadslaging
over het adres van Antwoord op de
de Troonrede, zal in de afdeelingen dei-
Tweede Kamer het onderzoek beginnen
van de Indische begrooting en het daar
mede samenhangende, wetsontwerp voor
den aanleg van een spoorweg naar
Krawang.
Leeraren E. B. R.
Op de begrooting van Binnenlandsche
Zaken wordt een verhooging van t 60,000
aangevraagd, om eente betere salaris
regeling in het leven te kunnen roepen
voor de docenten bij de R. H. B. 3.
Worden de aangevraagde gelden toege
staan, dan zullen deze hoofdzakelijk
worden besteed om aan hen, die leeds
jaren hunne beste krachten aan dezen
tak van onderwijs hebben besteed en
voor hunne taak geschikt zijn bevonden,
eene meer billijke belooning toe te ken
nen en voor de toekomst een stelsel
in te voeren, dat bij gebleken geschikt
heid en dienstijver geleidelijk maar
natuurlijk tot aan een niet te hoog
maximum aan de leeraren op ver-
hooging uitzicht opent.
Henrik Ibsen, de groote Noorsche
dichter, is in ons land weinig en in zijn
weiken nog minder bekend. Toch ver
dienen ze door ieder ontwikkeld menseh
gelezen te worden. Men moge met of
tegen hem zijn, zijn schoone gedachten
geven zooveel te genieten dat als men
enkele zijner werken gelezen heeft, men
alles zal willen lezen. Het getal zijner
iu onze taal bewerkte tooneelspelen is
echter zeer klein.
Zeer toe te juichen is dan ook de
binnenkort te verschijnen studie van den
heer J. B. Meerkerk, directeur der H.
B. S. school te Sappemeer, nl. „Eene
merkte ik,dat uiterlijk zijn kalmté was te
ruggekeerd al keek hij ook nog zeer som
ber.
„Zijt gij niet wel vroeg ik.
„Toch," antwoordde hij gejaagd, „ik
voel mij wel, zeer wel zelfs."
De drie slagen op de perronblok kon
digden het vertrek aan. Het fluitje van
den hoofdconducteur beval ons vooruit
te stoomen. Hausler ontwaakte uit zijne
verstomping, deed het fluitje van op
passen hooren en zette daarop, even
handig als altijd, den trein in beweging.
Zonder eenig ongeval reden wij onze
91 minuten af. Het was precies 7 uur
toen wij in Herzberg stil hielden,
juist om 7 uur 11 kwamen wij in
Falkenburg aan. Wij werden afgekop
peld en reden op een zjjspoorvier
minuten later joeg de trein verder. Toen
reden wij met onze locomotief eerst
naar de waterkraan en vulden voor de
terugreis den tender daarop namen wij
kolen op en reden op de draaischijf, om
de locomotief voor de terugreis te doen
