Tandarts,
Woensdag-
22 Augustus
ADAM JENSEN.
ten.
IS O- 197.
1900.
$8e Jaargang
acao.
lam G 99.
,0S VERKOCB
JAVA RIJST
|A JAVA RIJST s
5FIJ2ÊKMEEL
BANGE TIJDEN.
rek's
theobromin-a
delicieus,!
ues wanks I
i—45cenj,|
kop CataJ
Confiseurs
Mattanklodt
is
erstrftat
103.
It IT I{
van half eentutj
SIKTGEW, Beurs-f
COIVSÏJL.
~W
overal
a 30 cent het '|.2I
!l-2 kilo oi per bus
dig direct verkrijg,
■os voor engrosi
Znandam, een bus!
frail o huis.
n van kilo.
ir Peter"
ri, a n fabrikaat dat
t beste voor de voe-
n zieken, en tevens i
ct ter bereiding der
obak.ien, soepen en
is verkrijgbaar ge-
:ceptenboek.
ikelen zijn alleen
e verpakking voor-
poneerd fabrieks- j
ooit los verkocht. If
MD ÏENST
-tiLDHLBOSa 1.11
mie.- vm 4 50 5
Van Zeilmurktra
45 nm 12 30 2 -
O 15.
15 2 45 415 5551
ir Zeilmarkt V lissin-
leen op werkdagen1
m 1 20 2 50 420
11
2 35 2 5 3 35 5 15 I
ihtijd.j
8.25, 10.37, 1.18,
uie 5,31, 6.9, 7.35,
5.33, 8.24. 9.25
2, 10—, 1.38, 4.32,
ig 5.51, 6,29. 8,10
8.3,9.5,9.45.
[AVENDIENST.
6— 6 20 7—7 r,0
10— 1020 10 40
1 10 1 30 2 220
4 4 20 5 5 20
20.
vin 6 10 6 30 7 10
J 9 50 1010 1030
12 10 nm 1 20 140
3.30 3 50 4 10 4 80
40 8 8 30.
1900.
nm 3 15 6 20b;
3 50 6 50
i 1 55a) 4 15
2 15a) 6 05
3 30 6 20b)f)
3 50 6 40f)
8 10
140
naar Breskeiw 611
n naar Borsaela W
8t BpoorwAga^a^l0Q
VLISSINGSCBE COVRAMT
Prijs per drie maanden 1.30. Franco per post 1.50.
Afzonderiyke nummers 5 cent. Men abonneert zich by allo Boek
handelaren, Postdirecteuren of rechtstreeks by den Uitgever
F. VAN DE VELDE Ji., Kleine Markt, I. 187.
ADVERTENTIENvan 1 4 regels 0.40. Voor eiken regel
meer 10 cent. - By directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde
advertentie wordt de prys slechts tweemaal berekend, Groote letters
en cliché's worden naar plaatsruimte berekend.
Versehflnt dagalflks, uitgezonderd op Zon- en feestdagen.
'l'elephoonnummer IO.
Abonneinents-Advertentlën op zeer voordeellge voorwaarden.
Dat in onzen tijd bet geloof aan een
crescendo der menschheid in zedeiyken
7iin en het afnemen der dierlijkheid in
den mensch, hevig geschokt wordt en
zelfs hen, die aan gestadigen vooruitgang
in werkelijke beschaving blijven geloo-
ven, aan het twijfelen brengt en angstig
de gebeurtenissen, die de naaste toe
komst ons brengen zal, te gemoet doet
zien, wie twijfelt er aan die met bezorgd
gemoed den steeds wassenden stroom
van ongerechtigheden nagaat, welke op
de wereld als eene lawine wordt uitge
stort en steeds schaamteloozer worden
bedreven.
Daarom kunnen wij het verklaren dat
eenvoudige zielen, ziende dat het recht
van de aarde gebannen schijnt te zijn
en de macht van den sterkste zonder
protest over het lot van volkeren beslist,
in oprechtheid de meening koesteren dat
eene wereld waarin zooveel slechtheid
heerscht, haar einde nabij is.
De menschheid heeft echter veel don
kerder tijden beleefd dandetegenwoordige.
Er zijn immers tijden geweest waarin
roof, moord en brand aan de orde van
den dag waren, een oorlog om de nietigste
voorwendsels begonnen werd soms
zouals de Fransche geschiedenis ons
leert om aan den luim van eene vor-
stenmaïtresse te voldoen dat voor
den arme geen recht gold en hot worcid-
sche genot alleen den rijke en aanzienlijke
beschoren was, dat er een toestand
heersohte dat de armen zich moesten
vergenoegen met de kruimels, die van
de tatels der rijken vielen, tijden kortom,
die meer dan de tegenwoordige nog de
vrees rechtvaardigden dat het met de
wereld op een einde liep.
En toch staat niettegenstaande deze
sombere profetieën de wereld nog en
toont zij door geen teeken dat haar
ondergang zoo nabij is.
Onder de meest onrustbarende ver
schijnselen van dezen tpd behooren zeker
behalve de moordaanslagen op de vrij
heid van volken, die op de vorsten, die
ook in oude tijden niet onbekend waren,ge
tuigen een Balthasar Gerards,een Jacques
Cléments en een Ravaillac, respectievelijk
de moordenaars van Willem den Zwijger,
Hendrik III en Hendrik IV, maar tegen
woordig door een gilde gepleegd, door
mannen die van de leer uitgaande
dat de wereld slechts beter zal worden
door de machthebbenden voor hun leven
en goederen te doen sidderen, zich een
heilige roeping bewust zijn en hUD leven
veil hebben voor eene zaak, die zij
meenen door moord te dienen.
Het register hunner aanslagen op
UtULLET®».
Naar
I». KNIEST.
3.)
«Daar heb je gelijk aan, vaderDe
°Me dokter weet in alles bescheid, en
woord is bijna zoo goed als een
evangelie. Wat die zegt, dat doet gij
richt er u geheel naar. Dat zeg ik
l6i als vrouw en moeder. Hebt je mij
"grepen
Jensen was met zijn Adam gelukkig
l"T stoomboot te Lubeck aangekomen.
Het was niet moeielijk den ouden
'eater te vinden, hoewel hij diens naam
"'et eens wist. Hij vroeg naar den
puilen dokter" en werd dadelijk terecht
fczea- Daar stonden dan de beide
hoofden van staten en andere aanzienlijke
personen is niet kort, het aaptal slacht
offers hunner dynamietaanslagen van
den laatstee tijd beloopt honderden
in het café Terminus te Parijs o.a.
kwamen 200 menschen om he.t leven
en slechts door een toeval werd verhoed
dat de Fransche Kamer in de lucht
vloog. Het dynamiet is in hunne handen
een verschrikkelijk wapen geworden,
maar de aanslagen op Carnot, keizerin
Elisabeth van Oostenrijk en Humberto
bewijzen dat ze ook de wapenen niet
versmaden als die hen tot hun doel
kunnen brengen.
Die aanslagen waren allen van anar
chisten van de daad, want men onder-
scheide wel tusschen anarchisten en
anarchisten. Hierin komen allen overeen
dat er geen bezit mag zijn, dat alles
aan allen behoort, dat oorlog moet ver
klaard worden aan het kapitaal en even
zoo aan alle privileges, van welken aard
ook. Het vaderland zal niet meer zijn,
het door een zelfde volk bewoonde land,
maar de geheele wereld, en daarbij ver
vallen dan van zelf de grenzen en kunnen
geen oorlogen om zich ten koste van
anderen zijn grondgebied te vergrooten,
plaats meer vinden. Het denkbeeld van
een staat vervalt niet alleen, maar ook
alle gezag, constitutioneel of absoluut.
Met deze leer stemt b.v. een Tolstoi in,
een man, die volstrekt niet in een adem
kan genoemd worden met wat het publiek
gewoonlijk onder anarchist verstaat. Bij
hem toch is een wereld zonder over-
heersching van het kapitaal, zonder ge
zag, waarin elk zijn plicht doet en zich
met het geheele menschdom solidair
gevoelt, een soort van duizendjarig rijk,
het ideaal, waarnaar hij en zijn volge
lingen streven, maar dat zij niet, zooals
de anarchisten van de daad willen grond
vesten door eene geweldige revolutie,
ook al kon revolutie hen een grooten
stap nader brengen tot hun ideaal. Ze
lijden liever onrecht dan zelf het minste
onrecht te begaan.
Het verschil tusschen beide categorieën
van anarchisten bepaalt zich dus alleen
tot de toepassing hunner beginselen. Bij
dezen een propaganda door leer of voor
beeld, die eindelijk als een zuurdesem
de maatschappij zal geschikt maken om
op eigen beenen te staan, bij genen
eene bevordering der anarchie door
hen, die dit doel in den weg staan of
kunnen staan, op gewelddadige wijze
van het wereldtooneel te doen verdwijnen.
Dat van dat middel in den laatsten tijd
ruimschoots gebruik is gemaakt en de
moord-propaganda haar laatste woord
nog niet schijnt gesproken te hebben,
behoeft ons echter nog niét al te zeer
beangstigen, als we ons niet vergenoe-
eilanders voor diens huis, waarvan de
ingang gelijkvloers was.
„Ik behoor nog tot de ouderwetscbe
lui," was dokter Loser gewoon te zeg
gen. De menschen moeten bij mij als
tot een gelijke binnenkomen, niet als
tot een voornamen man opstijgen."
Dat was het, wat den lieden beviel.
Dat, „de dokter," die als zoodanig mijlen
in den omtrek bekend en genoemd werd,
rechtuit, hard, ja grof was, dat hij ieder
en een iegelijk met jij en jou toesprak,
dat trok hen aan, te meer, daar hij
hart had voor armen en lydenden
en een scherpen blik, die dadelijk wist
wal er aan scheelde. Dat hij soms paar
denmiddelen gebruikte, schaadde zijn
roep niet, maar deed hem zelfs goed in
de oogen van het volk, dat den regel
huldigt: van niets komt niets.
Vader en zoon, die toch wel wat tegen
het bezoek opzagen, overschreden met
een zwaar hart den drempel.
„Opeten kan hij ons niet, Adam,"
zeide Jensen. „En als hij het te grof
gen met op het kwaad te wijzen, maar
veelmeer om de oorzaken na te gaan,
die het kwaad te voorschijn brachten.
Was er geen onrecht 'in de wereld, er
zouden ook geen anarchisten zijn om op
hunne wijze te trachten de wereld tot
beterschap te brengen. Er zou dan van
zelf veel vervallen, wat dikwijls een
rechtmatige bron van ergernis geeft.
Dit is zoo waar dat in de slechtst ge
regeerde landen het anarchisme het meest
bloeit en dit geen wortel kan vinden in
die landen waar op sociaal en staathuis
houdkundig gebied naar verbetering ge
streefd wordt en vrijheid zoowel als
rechtszekerheid voor den burger in be
trekkelijk groote mate gevonden woidt.
Men vergelijke slechts Italië en Spanje
mee ons land en men begrijpt dat Italië
een uitverkoren oord voor anarchisten
moet zijn.
Velen zijn van gevoelen dat aan het
anarchisme van de daad alleen een
einde kan gemaakt worden door schrik
bewind tegenover schrikbewind te stellen,
door het schavot op de richten voor de
vorstenmoordenaars of ze in de gevan
genis een langzamen dood te laten
sterven. Zeker moeten ze schadeloos
worden gemaakt en de maatschappij be
schermd tegen hunne aanslagen, en dat
kan niet andors dan door ze van hunne
vrijheid te berooven, maar ook op deze
vogelvrij verklaarden is toepasselijk,dat zij
in de verdrukking groeien en schavot en
gevangenis slechts sti'ékKenoin meerdere
dwepers bereid te doen zijn hun leven
in den dienst der propaganda te laten.
Het gaat hier zooals het in Duitschland
ging met de uitzonderingswetten voor
socialisten. Nooit zijn de socialisten daar
tot zulk een bloei gekomen als toen
Bismarck meende het socialisme den
dood aan te doen door scherpe wetten.
Waar zooals de ondervinding van
alle tijden leert geen idee vernietigd
kan worden door dwangmaatregelen,
zal dus naar iets beters omgezien moeten
worden om aan de heerschappij dei-
revolutionaire anarchisten een einde te
maken, en dan zullen wij ons in de
eerste plaats de vraag moeten voorleggen
waaraan de strijd der anarchisten tegen
de maatschappij zijn oorsprong verleent,
en of er dus in de tegenwoordige in
richting der maatschappij niet veel is
dat aanleiding geeft tot dien strijd. Aan
het toestemmend antwoord dat werkeljjk
in de wereld nog zeer veel verbeterd
kan worden, behoeft wel niet getwijfeld
te worden. En als men dat zoo inziet,
is het geneesmiddel reeds gevonden, n.l.
dat allen, wie het ook zyn, op de bres
moeten om de ongerechtigheden, de
kwade sappen, waaruit de wondeplekken
der maatschappij ontstaan, met alle
maakt, dan behandel ik hem eveneens.
Wij weten toch ook wel de woorden te
vinden. Laat mij maar begaan, ik zal
met den ouden bullebak wel klaar
komen."
Een bediende wees hun de wacht
kamer, waarin meerderen het oogenblik
afwachtten om toegelaten te worden. Men
hoorde van uit het aangrenzend vertrek
de harde stem van den dokter zich van
tijd tot tijd verheffen. Na lang wachten
kwam de beurt aan Jensen de bediende
loodste hem in de spreekkamer.
Daar zat de oude heer met het
witte hoofd en de heldere oogen. Hij
richtte zijn blik op de beide bezoekers,
die bescheiden bij de deur waren blyven
staan.
„Kom wat nader!" riep hij. „Als ik
je helpen zal, moet ik je kunnen zien.
Kom in het licht!"
„Heer dokter." begon Jensen, „wat
met den jongen is
„Houd je mond," antwoordde dokter
Loser. „Als ik wat, weten wil, zal ik je
kracht te bestrijden. Geen schrikbewind
tegen schrikbewind, maar eene maat
schappij die door voortdurende zedelijke
zuivering, de oorzaken voor anarchisme
wegneemt. Als wij zeiven ijverig naar
zedelijke volmaking streven, wordt ook
de wereld beter en het anarchisme ver
liest dan ook alle recht van bestaan.
Laat ons dus allen mede werken om
de donkere nevelen die onzen tijd ver
duisteren, weg te nemen.
Hoe sommige studenten den moord op
koning Humberto gepleegd, beschouwen.
In het Utrechtsch studentenweekblad
Vox Studiosorum vindt men daarover
de volgende beschouwingen. Zij spieken
voor zich zelve
„Op weg naar het terrein lost kalm
en moedig een jonkman eenige schoten
op den monarch. Als nul geboren, is de
man ais nul gestorven, bezig met de
gedachten over een nietige omgeving.
„Wat is de historische daad Te
midden van al het dierlijk gebrul van
dat driedubbele vee— terwijl de heele
Turijnsche kudde daar bouche béante
zich stond te vergapen aan den ontzeg-
gelijk idioten aanblik van dien tammeD
kruidenier en nieteling, barstte daar een
krachtig idee in werkelijkheid uit.
„Als ik de hoven, den adel, eniin de
bourgeoisie en al wat er voor knielt, al
dat, intensely k door mij gededaigneerde,
vee van Europa's bevolking aftrek, dan
blijft slechts een klein gedeelte over
iets zeer subliems. Hiertoe behoort
Bresci.
„Intellectualiter gesproken, is zijn
daad niet te verdedigen, er ontbreekt
de grondige overweging, het kalme in
zicht van den wijzere aan, die mij bijv.
van deze daad zouden terughouden.
Anders, zweer ik, zou ik het ook hebben
gedaan.
„Bresci was een individu, een roofdier.
Had hij meer intellect gehad, hij zou
begrepen hebben dat het koningschap
slechts het galon vormt op ons Zon-
dagsch buisje, dat, wanneer eene
kwaadwillige het afrukt, slechts door
een nieuw reepje wordt vervangen
dat wij, zoolang er Zondagen zijn, be-
hoeftb hebben aan deze versierselen, en
dat het niet aangaat in te grijpen in een
anders genietinkjes. Voor deze overwe
ging was hij daarentegen te intens.
„Gaetano Bresci breng ik mijn eere-
salnut
De schrijver van dit woest opgeschroefd
stuk vreest, dat de Italiaansche regeering
wel vragen. Je hebt hier niets te doen
dan mij te antwoorden."
Jensen verstomde. De dokter ging
voort „Dat jou niets scheelt, spreekt
van zelf. Jij bent een dikke boer en een
stuk van een zeeman, dat is wel aan
je handen en aan je gang te zien. Als
jij maar niet te veel wilt, zul je wel
gezond blijven."
„Kom eens hier, mijn zoon," riep hij
Adam vriendelijk to'e, terwijl hij hem
onder de kin nam en in de oogen zag.
Daarop bevoelde hij hem borst en schou
ders, rug en beenen. „Jij hebt een goed
hoofd, mijn jongen. Zeg mij eens,
waardoor weet men, dat de maan zoo'n
vyftig duizend mjjlen van de aarde af
is."
De oude dokter keek hem zoo trouw
hartig en vriendelijk aan, dat Adam alle
schuchterheid verloor en antwoordde
„Door berekening, heer dokter
De dokter lachte en zeide „Gij zijt
ook niet voor één gat te vangen Maar
waai' is het. Nu, daarvoor hebt gij eene
den moordenaar krankzinnig maken zal
door een wreede behandeling in de cel,
daarom wenscht hij ingeval tot die
straf wotdt overgegaaneen adres aan
de Italiaansche regeering te zenden „om
aan te dringen op erkenning van heer-
schende humaniteitsbeginselen."
Anti Alcohol
De Ned. vereenlging tof afschaffing
van Alcoholhoudende dranken zal haar
67e algem. vergadering houden te Leiden
op 28 en 29 September.
Behandeld zullen worden de volgende
onderwerpen
„De opneming van drankzuchtigen
ook tegen hun wil in asyls en her
stellingsoorden van medisch standpunt
beschouwd, door dr. W. Ruijsch en prof.
Jelgersma, hoogleeraar te Leiden, die
deze stellingen zal verdedigen:
a. Het is gewenscht dat er in ons
land asyls voor drankzuchtigen worden
geopend, waarin de lijders ook tegen
hun wil of die van hun betrekkingen
opgenomen en behandeld knnnen worden,
b. De opneming en het verblijf van
de iyders geschiedt op denzelfden voet als
dat voor krankzinnigen gebruikelijk is.
De opneming van drankzuchtigen ook
tegen hun wil in asyls en herstellings
oorden van rechtskundig standpunt,
besehouwd, door mr. J. W. Belinfante
te 's Hage wiens stellingen luiden:
a. Voor de verpleging van drankzuch
tigen in gestichten is particulier initiatief
ontoereikend, overheidsdwang een ver-
eischte.
b.De argumenten tegen overheidsdwang
ingebracht, zyn niet afdoende.
c. Tot basis eener wettelijke regeling
in Nederland gelde de wet van het
kanton St. Galles in Zwitserland in
1891.
d. een aanvulling van het Burgerlijk
wetboek in den titel, handelende over
de curateele, is wenschelijk.
Krugers verjaardag. - 10 October.
D6 heer H. H. Timmer schrijft aan
het Hdbl.
Zooeven lees ik eene mededeeling van
de directie der Deutsche Oost Afrika
Linie, dat niet de General, zooala ik
berichtte,maar de Admiral op 1 September
van Amsterdam naar Lourenyo Marques
zal vertrekken, zoedat dus allen die
president Kruger brieveD van geluk-
wensching willen zenden,daarmede reke
ning dienen te houden.
Verder is het wenscheiyk op het adres
te zetten „Aan Z. H. Ed. S. J. P. Kruger,
Staatspresident der Zuid-Afrik. Repu
bliek, per adres den WelEd. heer G. Pott,
consul-generaal te Louren<jo Marques."
belooning verdiend."
Opstaande opende hij eene zijdeur en
zeide tot zijne dochter, die zich in het
aangrenzend vertrek bevond„Marie,
geef den jongen een boterham en een
glas wijn," waarop hij Adam naar bin
nen schoof en de deur achter hem dicht
deed.
„Zie zoo, en ga jij nu eens zitten,
schipper," zeide dokter Loser, „en zeg
mij kort en goed, want ik heb geen tijd
over, wat ik weten wil. Is datje eenige
zoon
„Ja, heer dokter, en de jongen is ziek
geweest. En weet u
„Och wat! Dat weet ik al. De jongen
is nu zoo gezond als een visch in het
water, maar teer. Gy wilt hem tot uw
opvolger opleiden Gij hebt den jongen
overspannen. Schaam je wat
„Ja, heer dokter, ik heb toch het veer
op het eiland
„Zoo, zoo! Nu, zetje dat miar uit
het hoofd. Je zoon heeft oen teer beon-
derengestel en een zwakke berst. Vaa