Dinsdag
3 Juli
No. 154.
38e Jaargang.
1900
vussmescBE courant
Prfla per drie maanden 1.30. Franco per post 1.50.
Afzonderlijke nummers 5 cent. Men abonneert zich by allo Boek
handelaren, Postdirecteuren of rechtstreeks by den Uitgever
F. VAN DE VEIDE Jr., Kleine Markt, I. 187.
ADVERTENTIËNvan 1-4 regels 0.40. Voor eiken regel
meer 10 cent. Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing dorzelfde
advertentie wordt de prijs slechts tweemaal berekend. Groote lettors
en cliché's worden naar plaatsruimte berekend.
Verschijnt dagelflks, uitgezonderd op Zon- en feestdagen. Telephoonnummer IO. Abonnements-Advertentlën op zeer voordeellge voorwaarden
Economische politiok.
Een Engelsch staatsman heeft eens
gezegd dat het woord aan den mensch
gegeven is om zijne gedachten te ver
bergen. De staatslieden van onzen tijd,
die sedert dat woord gesproken werd,
naar het luidt, met reuzenschreden op
den weg der beschaving is vooruit ge
gaan, maken de uitspraak van den
Engelschen staatsman zeker niet tot
schande.
Met onbeschaamd cynisme, zonder
blikken of blozen worden aanslagen op
de vrijheid der volken, zelfs van hen
wier vrijheid door traetaten gewaarborgd
scheen, de nnverzadelijke zucht om
zich niet de rijkdommen van andere
natiën vet te mesten, met den naam
van economische politiek aangeduid,
terwijl die naam meer waar zou luiden
roofpolitiek, de Mammon onder een
schijnheilig masker.
Zie maar eens de Boeren. Zij willen
hunne onafhankelijkheid handhaven en
leven zooals zij dat verkiezen. Die
dwazen, zij willen maar niet begrijpen
welke economische voordeelen er voor
hen zouden voortvloeien als ze de eer
hadden bij het groote Britsche rijk inge
lijfd te worden. Seeds 8 maanden is Enge
land bezig hun die waarheid op eigen
aardige wijze in te prenten. Ze moeten
dus wel hardleersch zijn om die leer
niet in zoo langen tijd te vatten.
De ChineezeD zijn in dit opzicht al
niet slimmer, ze begrijpen ook niet de
zegeningen der economische politiek. Ze
en in hun eigen land heer en meester
"ijn en verstaan nietdatEuropeesche kapi-
alisten de schatten, die hun grond ver
bergt, exploiteeren en begrijpen weer
evenmin als de Boeren welk een zegen
hun land een inval der Barbaren zou
ijn.
Verzetten de Chineezen zich tegen de
ebzuchtige politiek der "Westersche
olken, de negers aan Afrika's heete
'ust zijn ook in opstand gekomen tegen
e brave blanken die hun hun ivoor en
aoutchouc komen ontrooven en hen tot
en arbeid drijven met zweepslagen,
laar die negers zijn natuurlijk te een-
"oudig om te begrijpen dat die slagen
jiin ten goede moeten gedijen.
't Is voor staatslieden als Chamberlain
n consorten om uit hun vel te springen
at er van die kleine volken zijn, die
unne economische bedoelingen niet
'illen vatten en er nog zulke ouder-
etsche begrippen op na houden dat ze
unne onafhankelijkheid hooger stellen
op te gaan in een rijk met de daaruit
FEUILLETON.
Vrij bewerkt
nooB
A M O.
8.)
tiik'''0eD keeu'e bij zich plotseling om
en ging naaf buiten. Daar zag hij
■ngelina bij zijn paard staan. Met
Heggen stap ging hij op haar toe.
®»£eg aan uw zuster, dat zij mij
Hiecht heeft gedaan," sprak hij bleek
ontroerd, en daarbij verried zjjn stem-
£6 uid zijne aandoening. „Als zij wist...
M6'" genoegZij wil niets van mij
Weten. Vaarwel
■Hij sprong in den zadel, drukte Ange-
voortvloeiende economische voordeelen.
Liefde tot vrijheid en onafhankelijk
heid werd de eeuwen door, door alle
volken van welke kleur ook, als een
deugd beschouwd en heeft tot wonderen
van moed en zelfopoffering geleid.
Voortaan volgens de leer van sommige
den toon aangevende staatslieden is
vaderlandsliefde eene groote dwaasheid
als daartegenover de voordeelen der
economische politiek gesteld worden.
Waren de volken zoo wijs geweest dit
in te zien, aldus redeneeren deze soort
van staatslui, dan zouden vele volken
in plaats van ten bloede toe voor hunne
onafhankelijkheid te strijden, de armen
wijd geopend hebben voor den overwel
diger en zich ontzaglijk veel leed hebben
bespaard.
Volgens die leer zou dus in Afrika
geen bloedige strjjd behoeven gestreden
te worden, zou China de komst der inter
nationale troepen moeten begroeten als de
voorbode van economische zegeningen,
zouden de negers zich vreedzaam neer
vlijen onder de zweep die hunne lendenen
striemt, en zouden ook de Finnen moeten
begrijpen hoe heilrijk hun lot zou zijn
als hun land ingeslokt was door Rusland.
Eene leer waarmede zeker de kleine
staten niet instemmen en wel nooit
zullen meegaan zoolang vaderlandsliefde
en gehechtheid aan een eigen bestaan
geen ijdele klanken zijn geworden. Voor
zulke staten is het te hopen dat de leer
der economische politiek, die reeds tot
zulke bedenkelijke gevolgen heeft geleid,
zich niet meer uitbreide en een kracht
verkrijge, die niet te weerstaan is. Mogen
de oogen steeds wjjd geopend zjjn voor
het gevaar dat hen bedreigt.
Eene nuttige stichting geopend.
Vrijdag is te Lunteren in tegenwoor-
nigheid van den minister van binn.
zaken, het herstellingsoord voor onder
wijzers geopend.
Die plechtigheid, waaraan honderden
deelnamen, werd ingeleid door den heer
L. J. Steenbergen met eene toespraak,
waarin hij een hartelijk welkom toeriep
aan den minister van binn. zaken, den
inspecteur in de 1ste inspectie, den
schoolopziener in 't arrond. Wageningen,
aan alle belangstellenden, gemeentenaren
van Lunteren en alle collega's, „'t Her
stellingsoord, aldus vervolgde de spreker,
is gesticht door de armsten der arme
onderwijzers, geholpen door milde gevers,
wien wij niet genoeg dankbaar kunnen
zijn voor hun steun. Eendrachtig is er
gewerkt, door onderwijzers en particu
lieren,
't Was een schoone gedachte van
Cramerus (de vader van 't Sanatorium),
hij heeft goed gezien. Velen meenen,
lina krampachtig de hand en reed
in draf weg.
„Vaarwel" fluisterde Angelina, terwijl
zij den ruiter nakeek, die weldra in een
stofwolk verdween. Zij hoorde een
oogenblik later, hoe haar vader in de
huiskamer schreeuwde.
„Wat moet dat beteekenen riep hjj.
„Zoo kan het niet langer gaanJij
jaagt mijn beste klanten weg. Met
Angelina zou ik wel klaarkomen, als
jij haar niet opstooktet. Maar dit zeg
ik je: het is nu uit met jouw koningin
spelen. Ik zal je wel klein krijgen,
voor den duivel
Angelina hoorde een deur opengaan
en vluchtte daarom achter het huis.
Daar stond zij een geruime poos. De
wind speelde met hare lokken en droeg
de geluiden van bijlslagen en op elkaar
vallende spoorstaven, vermengd met
bevelen en toeroepen uit de verte, tot
haar over. Langzamerhand werd het
daarginds stiller, doch voor en in de
herberg begon een bijna onuitstaanbare
dat de jongen of het meisje, dat te zwak
is om te werken, maar schoolmeester
moet worden en zoo komt menig zwak
meisje en dito jongen op normaal- en
kweekschool, om als zij 13 jaar zijn,
dus onvolwassen, de zware taak van
't onderwijs op zich te nemen. Want
die taak is zwaar, te zwaarder naarmate
men meer serieus zijn betrekking waar
neemt. En als dan die moede onder
wijzers 's avonds op thuis komen,
moeten zij aan het studeeren voor acte-
examens, rangexamens enz. Is 't daarom
te verwonderen dat er zoo veel zenuw
lijders onder de onderwijzer 7,(jn
Daarom is er gewild dat een
Sanatorium kwam, en 't is er het
staat hier krachtens den wil van onze
6000 leden.
Wij hebben ook steun gehad van
hoofden van scholen, ook hun onzen
dank.
't H. O, is niet alleen voor de leden
't neemt allen op, die bij onderwijs
werkzaam zijn.
't Is een stichting des vredes, staande
buiten den strijd.
En al zijn wij arm, toch zyn wij be
reid nog meer te offeren.
Morgen begint de strijd van den Bond
weer, voor kleinere klassen, de strijd
voor onze leerlingen, de strijd voor ons
allen.
Dat wij in dien strijd eendrachtig zijn 1
Leve 't Herstellingsoord, leve de een
dracht en de Bond."
De heer Cramerus wees er op dat er
bij de oprichters wel eens oogenblikken
van moedeloosheid bestaan hadden, doch
dat de vele sympathie moed gaf in den
strijd en het daardoor mogelijk was gewor
den dit herstellingsoord aan de onder
wijzers, die het noodig hadden, aan te
bieden.
Daarna kwam de minister van binn.
zaken aan 't woord, die het volgende
zeide
„Ik ben gaarne gekomen,om een bewijs
van belangstelling te geven in een werk
door particulier initiatief gesticht. Er
waren particulieren, die 't hoofd schudden
toen zij van de plannen vernamen, doch
de poging is geslaagd. Stoere, flinke
koppen die meenden dat daar, waar een
wil is ook een weg moet zijD, togen
aan 't werk en slaagden.
De offervaardigheid heeft gezegevierd;
de minimumlijder heeft zijn penningske
geofferd, een bewijs dat er behoefte aan
de stichting is. Deze dag is een feestdag,
een opmerkelijke dag, hy drukt het zegel
op een groot werk.
Moge de goede verwachting niet worden
teleurgesteld, mogen velen nieuwen
levensmoed en levenskracht opdoen.
Ja, ik weet, het ambt van onderwijzer
drukte. De arbeiders hadden hun dag
werk verricht en kwamen nu bij Ferrari
zich een weinig verkwikken. Men
hoorde schertsen, lachen, het gerinkel
van glazen en daartusschen gezang dat
niet altijd zuiver was te noemen.
„AngelinaAngelina 1 Er zijn gasten,"
hoorde zij haar vader roepen.
Het meisje voelde een rilling door hare
leden gaan.
„Als ik maar vrij was van dat be
dienen der gasten," fluisterde zij, de
handen wringende. „Ach, dat niet! Ik
zou liever honger en kou lijden.
„Angelina!" riep haar vader weer.
Daar kwam Gemma vlug achter het
huis naar haar zuster loopen.
„Hij zoekt je. Ga door de achterdeur
in ons kamertje en ga naar bed', fluis
terde zij hare zuster toe. „Ik zal het
van daag wel zonder je afdoen dat heb
ik immers wel meer gedaan."
„Maar het is van daag betaaldag,"
antwoorddeAngelina eveneens fluisterend.
„Ga maar heen, toe 1 Ik moet van daag
is zwaar en moeieiyk, temeer, naarmate
men zijn taak ernstig opgevat. In het
sanatorium kunnen de onderwijzers
komen rusten. En als het voldoet, wat
ik van harte wensch, dan zal het sana
torium ook indirect het onderwijs steunen,
U, mijnheer Cramerus, dien ik zoo
even den vader van het sanatorium heb
hooren noemen, geluk met dezen dag
smaak na langen tijd de voldoening dat
vele onderwijzers u in liefde gedenken
zullen."
Na dezen spraken nog woorden vaD
sympathie de burgemeester van Ede, de
inspecteur van 't Lager Onderwijs in de
le inspectie jhr, mr. L. F. U. Michiels
van Kessenich en anderen.
Den geheelen middag, zegt de verslag
gever van 't Handelsblad, was het daarna
gezellig in het sanatorium, totdat te 7
uur een 70tal gasten zich aan een ge
zellig collation vereenigden, waar nog
menig hartelijk woord werd gesproken.
De Minister wees in eenige geestige
weorden op de geïmproviseerde eetzaal
het collation werd bij gebrek aan een
zaal op den zolder gehouden voegde
er bij, dat het niet de eerste maal was
dat hü op soortgelijke plaats een maal
tijd gebruikte, en sprak daarna in ge
voelvolle woorden zijn sympathie uit
met het streven en den arbeid van den
Bond, wat door de aangezetenen met
evenveel enthousiasme werd beantwoord
De tafel was ontbonden, de rijtuigen
brachten de aanwezigen huiswaarts en
zoo eindigde een der schoonste dagen
in de geschiedenis van den Bond van
Nederl. Onderwijzers.
De Eerste Kamer en de Leerplichtwet,
Het Vaderland vindt het verslag over
den Leerplicht door de Eerste Kamer
uitgebracht, lang niet malsch en is van
oordeel dat ei blijkbaar eene groote
fractie is, die er niet tegen opziet, weder
een conflict uit te lokken, ja zelfs dat er
sommigen zijn, die uit beginsel voor.
standers van leerplicht zijn, echter
verklaren tot verwerping dezer wet te
willen medewerken.
„Waar wij, zegt het blad, de Eerste
Kamer over haar houding ten aanzien
van de Ongevallenwet zeer hard zij n
gevallen, stellen wij er prijs op te doen
uitkomen, dat wij geen reden zien haar
tegenover deze wet zulk een houding ten
kwade te duiden.
„Men versta ons wel,wij zijn en blijven
zegt het blad, voorstanders der wet, wij
gelooven dat zij een vteldaad voor het
land zal zijn, dat zij een nationale wet
zal kunnen worden, en wij zouden daarom
een verwerping diep betreuren. Maar waar
zij in de Tweede Kamer op hevig verzet
veel bezigheid hebben veel veel,"
zeide Gemma en duwde zacht hare zus
ter naar binnen.
Toen Gemma laat in den nacht te bed
ging, voelde zij plotseling een hand op
haar schouder leggen.
„Arm zusje, ben je toch wakker ge
worden zeide zij. „En bij het ont-
kleeden ben ik nog wel zoo stil mogelijk
„Ik heb nog heelemaal niet geslapen,"
antwoordde Angelina. „Er was van avond
nog meer drukte in de herberg dan
anders. En dan wilde ik ook wachten
tot je kwam. Prins Sulkowsky heeft
mij namelijk verzocht je te zeggen, dat
je hem onrecht hebt gedaan."
„Daar had je wel gerust om kunnen
inslapen," zei Gemma stroef. „Of je die
boodschap van daag of morgen of'in
het geheel niet had overgebracht, is mij
volkomen hetzelfde."
„Je moest niet zoo hardvochtig tegen
hem zijn," fluisterde Angelina.
„Een meisje, wier eenige rijkdom in
is gestuit en met de kleinst mogelijke
meerderheid is aangenomen, erkennen
wij ten volle het recht der Eerste Kamer
om zich zeer ernstig de vraag te stellon,
of zulk een wet wel geacht kan worden
door de meerderheid der natie gewild te
zyn en of het aangaat haar tegenover
den mogelyken weerzin van een zeer
groot deel der bevolking door te drijven.
Waarom wij voor ons meenen dat de uit
spraak der Tweede Kamer te dien aanzien
bedriegelijk is dat werkelijk het volk de
wet wil en dat de tegenzin slechts zeer
gering zal zyn, hebben wij meermalen
betoogd en zullen wij thans niet herha
len. Maar dat de Eerste Kamer, zoo zij
mocht meenen op de gestelde vragen
een ander antwoord £e moeten geven,
volkomen bevoegd, ja zelfs verplicht zou
zijn de wet te verwerpen, ook al was
haar meerderheid in beginsel voor de
vooi gedragen regeling, wenschen wij
niet te betwisten of te verhelen.
De nieuwe drankwet.
Het volgende zeer krasse oordeel wordt
dobr het Ned. Dagblad geveld omtrent
het lot dat den overnemers van sommige
vergunningen volgens de bepalingen van
het nieuwe ontwerp-drankwet boven 't
hoofd hangt.
Vooraf vraagt het blad waarom men
rnedeiydeit zou moeten hebben met ue
tappers en niet met hun slachtoffers en
zegt dan
„Wat baat het of de drankwet het
aantal tapperijen tot een minimum terug
brengt, indien dat minimum jaar in jaar
uit overschieden kan worden? De over
gangstijd heeft nu lang genoeg geduurd,
want de drankwet is van 1881. Hot
tappersbedrijf is als zoodanig reeds
onherroepelijk en noodzakelijk een on
eerlijk bedrijf dat niet voor eerlijke
uitoefening vatbaar is, en zulke bedrijven
mag de Staat verbieden. Op de vrijheid
van beroep of bedrijf maakt dat verbod
geen inbreuk, want vrijheid om kwaad
te doen, behoeft niemand te hebben. Ge
bondenheid op dat punt is het middel om
tot ware vrijheid te geraken."
Onze Landmacht.
Uit het afdeelingsverslag der Tweede
Kamer over het wetsontwerp tot regeling
van de samenstelling der landmaent
blijkt o.a. dat sommige leden die zich
tot nu toe verzet hadden tegen militaire
uitgaven, thans bereid waren met de
regeering mede te werken tot verzekering
onzer weerbaarheid. Enkele andere leden
wenschten .daar echter niet toe mede
te werken.
Over de wensohelijkheid van een volks
leger waren de gevoelens verdeeld. Som-
hare schoonheid bestaat, kan nooit hard
genoeg zijn, onthoud dat goed», klonk
het hard van Gemma's lippen.
„Hij was zoo bleek en ontroerd als
je hem gezien hadt, zou het je ook wel
leed gedaan hebben,"
„Je vergist je, zusje. Het heeft me
alleen leed gedaan, dat ik me in hem
vergist heb; maar ik heb yie daar ook
al overheen gezet. Bezigheid is het beste
geneesmiddel. Maar ik ben doodmoe. Wel
te rusten, zusje!"
„Wel te rusten!" antwoordde Ange
lina en spoedig daarna bewees haar rus
tige ademhaling, dat zij in slaap was
gevallen. Gemma echter bleef wakker,
tot het eerste licht van den nieuwen
morgen door het venster in haar ka
mertje viel.
HOOFDSTUK III.
Toen Sulkowsky de woning van zijn
vriend Stwolinsky binnentrad, vond hij
dien niet thuis.
De prins nam bij het venster pUats