lie Malei in liet Dal.
Dinsdag
12 Juni
IN o. 130.
38e Jaargang.
1900.
Stand
hina
chianti heeft
nogendheden
op te treden
00.
:emanse, jm.
20 j.- G.
3. Boogaard,
jm. 21 j. en
snier, jm. 22
1. 21 j.- B.
lak, jd. 28 j.
it, z. 22 m.
.M.Sprtij nm.
e n.
;r vertrokken
Elemore naar
OTEHIJ
hooger.
s kl. 16e lijst.
12358 12609
19585/100,.
15730 f 20'j.
12377 146 24
VllSSHISSCHE COURANT.
r
lil.
Prijs per drie maanden f 1.30. Franco per post 1.50.
Afzonderlijke nummers 5 cent. Men abonneert zich bjj alle Boek
handelaren, Postdirecteuren of rechtstreeks bij den U i t g e v e r
F. VAN DE VELDE Jr., Kleine Markt, I. 187.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd op Zon- en feestdagen.
Telephooïitiïiniiiier IO.
ADVERÏENTIÈNvan 1—4 regels 0.40. Voor eiken regel
meer 10 cent. - B(J directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde
advertentie wordt de prjjs slechts tweemaal berekend. Groote letters
en cliché's worden naar plaatsruimte berekend.
Abonncnients-Advcrtcntiün op zeer voordeellge voorwaarden.
Een paar woorden verklaard.
Bij de discussion over de Ongevallen
wet in de Eerste Kamer is veel gebruik
gemaakt van de woorden publiekrechter
lijke en privaatrechterlijke verzekering.
Wat die woorden, welke misschien voor
sommigen niet al te duidelijk zijn, be-
teekenen, wordt breedvoerig en duidelijk
uiteengezet in de „Politieke brieven van
ren Kamerlid" in het blad, de Ned.
Werkman.
Publiekrechterlijke verzekering, zegt
de schrijver, is het beginsel waarbij de
3t.aat door middel van de Rijksbank, de
werklieden bij het bekomen van een
ongeval schadeloosstelling toekent en die
uitbetaalt, en de kosten van een en
ander omslaat over de werkgevers of
patroons, volgens een premiestelsel, naar
verhouding van de gevaren voor onge
vallen, waaraan hun bedrijf of gedeelten
van het bedrijf, blijkens daarvan opgedane
ervaringen, blootstaat.
Dit beginsel werd veroordeeld. En
wat wilden de heeren daarvoor in de
plaats De privaatrechterlijke verzeke
ring.
De privaatrechterlijke verzekering be
staat thans reeds, doch voor zeer enkele
gevallen. Wanneer een werkman tijdens
het verrichten zijner werkzaamheden
een ODgeval bekomt, waarvan kan wor
den aangetoond, dat het de schuld is
van den patroon of van hem, die in
zijn plaats optreedt, b.v. door het geven
van een verkeerd bevel, dan kan zulk
een werkman of bij zijn overlijden de
weduwe of diens kinderen, van den
patroon schadevergoeding vorderen. Vol
doet de patroon niet aan die vordering
of wii hij daaraan niet in voldoende
mate voldoen, dan kan de werkman
hem in rechten aanspreken, d.w.z. een
proces tegen hem voeren. De werkman
vindt gelegenheid, om kosteloos te pro
cedeeren, en hij vindt gewoonlijk ook
wel een advocaat, die hem kosteloos
als raadsman wil bij staan. Zulk een
proces kan echter wel een paar jaar
loopen en gedurende dien tijd ontvangt
de door een ongeval getroffene of ont
vangen diens weduwe en kinderen al
vast niets. Verliest de werkman of
FEU' KLIST® N.
Uit het fioogduitseh
DOOR
F. J A O 1< S E N.
13.)
De oude gendarme had by deze woor
den den pols van den houtvester stevig
vastgegrepen.
Dat was niet meer eene vriendelijke
uitnoodiging, maar heimelyk dreigend
geweld, en vreemd genoeg, de sterke
öan ging gewillig en ais een sidderend
lam mee.
Stein bleef in diep nadenken buiten
staanwaakte hij werkelijk of was
alles een wilde droom Was de be
dachtzame Werner plotseling gek worden,
"f werd hier de sluier opgelicht van
aan vreeselijk geheim
Eensklaps vernam hy van uit het
huis een ontroerende kreet en voelde
hij, dat een warm, week voorwerp zijne
heeneu beroerde en hem voorbij stoof.
Daarna een dof gestommel, een akelig
hreunen en daartusschen de vloekende
stem van Werner.
diens nablijvenden het proces, dan krijgen
zij verder ook niets, winnen zy daaren
tegen het proces en wordt hun de vor
dering door den rechter- geheel of ten
deele toegewezen, dan blijft nog de
vraag, of de werkgever de toegekende
som kan betalen, of bij niet reeds failliet
is gegaan ot failliet moet gaan omdat
hy haar moet betalen.
Welnu, zulk eene privaatrechtelijke
regeling willen de heeren behouden en
uitbreiden tot alle ongevallen, welke een
werkman in zijn bedrijf overkomt. Niet
slechts die, waarvan de oorzaak recht
streeks aan den patroon kan worden
geweten, maar voor alle ongevallen,
waarvan niet kan worden aangetoond,
b.v. dat de getroffen werklieden ze op
zettelijk hebben veroorzaakt. In elk geval,
dat de werkman een ongeval treft, zou
hy een vordering erlangen tegenover
den patroon. Betwist de patroon de vor
dering of de grootte der vordering, dan
kan hij een beroep doen op den rechter,
tegen ztjn patroon een actie instellen,
tegen hem gaan procedeeren.
Stellen we ons eens voor, hoe dat in
de praktyk zou werken. Een werkmaD
bekomt een ongeval. De patroon zal dit
ongeval niet kunnen betwisten en ook
geen aanleiding kunnen vinden, om pan
te toonen, dat er opzet in 't spel is.
Het loopt nu over het bedrag der uit-
keering, het bedrag der schadeloosstelling.
Dat is het voornaamste. Konden die
schadeloosstellingen zich nu bepalen tot
f 1000, als tegenwoordig gebruikelijk
is, ten hoogste toe te kennen, indien
algeheele ongeschiktheid tot wei ken of
de dood het gevolg is van het ongeval,
of zooveel minder, naar verhouding het
ongeval van minder ernstigen aard is,
dan kon het er nog eenigermate op
worden gewaagd. Maar anders wordt
het, wanneer uitkeeringen zullen worden
toegekend, als in het wetsontwerp zijn
voorgeschrevengedurende de eerste
drie weken een vergoeding, bedragende
70%, van het loon en daarna een blij
vende. rente, bedragende bij algeheele
ongeschiktheid 70% en bij overlyden,
voor de weduwe en kinderen, 60% van
het loon, en bij niet algeheele onge
schiktheid een rente naar verhouding.
Denken we dat iemand, die 26 jaar
oud is en f 10 per week verdient, een
ongeval bekomt, waardoor hy geheel
ongeschikt wordt tot werken, nemen we
Stein vloog, half van zinnen, het
huis en de kamer in.
Het vertrek was door de maan flauw
verlicht, op den grond woelden twee
mannen en een groote hond verward
dooreen op den achtergrond stond een
lange, witte met bloed bevlekte gestalte,
die beide armen dreigend uitstak.
„In naam van den rechtvaardigen
God, ik zal bekennen
De zon scheen helder in het vertrek,
waar deze woorden met diep gevoelden
nadruk werden uitgesproken.
Stein zat in den rechterstoeltegen
over hem, door de tafel gescheiden, de
houtvester Selling; zijn gezicht was
verbonden en den eenen arm droeg hij
in een verband.
„Zoo beken dan!" zeide de rechter,
en de ander voer, zijn hoofd met de
hand steunende, voort
„Het ligt als lood op myne ziel en
het moet er af, daarna kome wat wil.
„Ik, de houtvester Johan George Sel
ling, heb den molenaar Mertens in zijn
huis te Schoonbron gedood.
„Ik heb hem op den vijftienden Sep
tember IJ. des avonds tusschen acht en
negen uur met mijne buks doodgescho
ten, en wel door een schot van den
weg af en door het zijraam maar God
is mijn getuige, ik heb het niet gewild.
En toch is hot een moord geweest, een
moord voor mijn geweten, want ik heb
mede aan, dat hij den leeftijd bereikt
van 70 jaar, dan zal hij gedurende zyn
leven aan rente ontvangen f 16,380, en
was zijn loon f 20 geweest, dan zal hy
ontvangen f 32.760. Het bedrag, dat
zou moeten worden gestort, om zulke
uitkeeringen te kunnen doen, zc u belang
rijk groot moeten zijn en di s wel de
moeite waard, om over te twis en, daar
op wat af te dwingen.
En wat zal de werkman doen, indien
hem een kleiner of grooter bedrag wordt
betwist van hetgeen, waarop hij aan
spraak meent te mogen maker Nemen
we aan, dat verboden kan -orden of
ongeldig kan worden verkla. rd, elke
overeenkomst tusschen den p troon en
den werkman, waarbij de 1 atste, bij
voorbaat, afstand doet van ee: ige scha
deloosstelling bij het bekomei van een
ongeval, óf afstand doet van h ;t verzet
of verweer tegen door den we. kgever te
nemen beschikking. Nemen w dit aan,
wat echter niet zal kunnen w rden ver
boden, is, dat i i
in verhouding
schiktheid, wel
veroorzaakt, in
dat hij verdiend
6, 4 of 2 gi
er genoegen mei
b.v. de helft of
wordt toegeken
berust, misschi
hem dan andei
opdragen, waar
pensioen, te zamen een guiaen meer
bedragen dan hem als rente of pensioen
alléén, billijkerwijze zou toekomen. En
voor één gulden meer per week, doet
een ongelukkig gewordene, wiens inkomen
daardoor reeds belangrijk verminderd is
en die moeilijk elders werk zal kunnen
vinden, al héél veel.
En neemt de werkman geen genoegen
met het gedane aanbod, dan kan hy de
beslissing van de rechtbank inroepen.
De werkman een proces voeren tegen
zijn patroon De Minister van Justitie
voerde den heer Viielander Hein een
der heftigste verdedigers van de privaat
rechtelijke regeling, zelf advocaat en
deken der orde van advocaten te 's-Gra-
venhage o a. te gemoet, als een pro
ces is afgeloopen gaan de advocaten der
beide partijen te zamen naar de sociëteit,
maar de partyen blijven gescheiden en
tegen elkander verbitterd. Volkomen
toen willen dooden.
„Ik ben een eenzaam man, en nooit
in mijn leven heeft een mensch mij
genegenheid betoond mijne ouders zou
den het misschien gedaan hebben, maar
mijn vader was reeds overleden, toen
ik geboren werd, en myne moeder over
leefde mijne geboorte niet.
Niemand is mij genegen geweest,
maar myn hart ging aan een meisje, en
als zy myne liefde had beantwoord, zou
alles goed zijn geworden.
Gij kent dat meisje, mijnheer, gij weet,
waarom zy mij hare wederliefde niet
kon en wilde schenken.
Ik wist het toen nog niet, maar ik
vermoedde het; daarbij kwam mijne
ongelukkige positie.
Ik ben geen ondergeschikt beambte
en behoor evenmin tot de hoogere amb
tenaren; ik behoor tot geen kring en
mistrouw dus alle; zoo kwam het, dat
ik de ondervonden verdeemoediging
vooral aan mijne betrekking toeschreef
en daarin eene persoonlijke beleediging
zag.
„Gy kunt niet bevroeden, mijnheer,
hoe dat druktik ben een ontwikkeld
man en heb behoefte aan den omgang
met ontwikkelde mtnschen.
„Zoo kwam de eerste gedachte aan
wraak bij mij op. Eerst zette ik die
van mij, maar spoedig kwam ook mijn
ijverzucht mee in het spel.
„Dat waa op denzelfden dag, dat u
juistalléén is het als de partijen patroon
en werkman zijn, nog wat erger
patroons en werklieden, die te zamen
een geschil aanhangig hebben bij de
rechtbank, verdragen elkander niet
indien de patroon den werkman
niet ontslaat, zal deze zyn ontslag wel
dienen te nemen. En hoe nu, als die
werkman ten deele ongelukkig is en
uit dien hoofde elders geen werk kan
bekomen, mede, niet omdat hij tegen
zijn vroegeren patroon, nog wel om
redenen van ontevredenheid over het
toekennen eener schadeloosstelling proce
deert
Denken we bij dit alles er aan, dat
de werkman, die geen genoegen neemt
met de aangeboden schadeloosstelling en
daarom gaat procedeeren, niets ontvangt,
als ook, dat zulk een proces een paar
jaar kan loopen, eer de uitspraak van
den rechter in hoogste instantie onher
roepelijk is geworden. Waar moet die
man met zijn gezin al dien tijd van
leven Voor hem redenen in overvloed
om zich als 't ware handen en voeten
gebonden, aan de beschikking door den
patroon genomen, te onderwerpen. En
dat alles zou bij voorkeur bevorderlijk
zijn aan bet verzekeren van goede ver
standhouding tusschen patroons en werk
lieden
Oordeel over de Ongevallenwet.
In ie volgende woorden vat het Soc.
Weekblad zijn oordeel samen over de
verwerping der Ongevallenwet door de
Eerste Kamer.
„Door haar uitspraak heeft de Eerste
Kamer lo een krachtigen stoot gegeven
én aan de S.D.A.P. èn aan de afscheiding
van vrijzinnig-democraten en conserva-
tief-liberalen, en 2o. èn voor vryzinnig-
democraten én voor sociaal-democraten
duidelijk gemaant dat ontneming aan
de Eerste kamer van haar plutocratisch
karakter een noodzakelijke voorwaarde
is om tot ingrijp nde sociale hervorming
te komen en da!, al ware het alleen uit
dezen hoofde, met alle kracht op
grondwetsherziening moet aangestuurd
worden."
Over de Regeeringsverklaring dat wij
eene nieuwe, gewyzigde editie van het
ontwerp hebben te wachten, zegt het
blad
„Hoe dat nieuwe ontwerp er uitzien
in Hagenberg kwaamt. Toen had ik
een bezeek van mijn opperhoutvester.
U k nt den»man niet, mynheer, hij
is reeds oud en praatziek.
„Onder meer begon hij ook over
mijne verplaatsing te spreken, en toen
hy van mij hoorde, dat ik ongaarne
ging, verweet hy mij myne domheid,
om een meisje, dat reeds verloofd was,
na te loopen en vertelde hij mij, dat
de oude predikant Bode mijne over
plaatsing bewerkt had.
„Met wien het meisje verloofd was,
zei hy mij niet, misschien wist hij het
zelf niet.
„Mijnheer, toen kreeg ik den duivel
in en besloot ik, dat niemand het meisje
zou hebben, zoo ik niet dan myn
medeminnaar ook niet. Ik wilde haar
vermoorden.
„Ik wist, dat zij eiken Woensdag-avond
naar den molen ging ik had haar im
mers zoo dikwerf zien gaan, zy droeg
steeds een rooden omslagdoek."
„Een rooden omslagdoek! riep de
rechter uit.
Selling keek den opgewonden rechter
met een somberen lach aan.
„Vermoedt gy iets?' vroeg hij daarop
bitter; „ja, mijnheer, ons lot hangt dik
werf aan een kleinigheid.
„Later heb ik vernomen, dat Anna
Bode dien doek aan het meisje van den
molenaar gegeven had; op dien nood-
lottigen avond wist ik zulks Dog niet.
zal, moet men afwachten, maar dit
staat nu reeds vast: als de Regeering
niet tot het laatste toe aan het door haar
in deze gehuldigde stelsel vasthouden
wilde, had zij vroeger tot concessies
bereid moeten wezen. Wat kracht scheen
blijkt nu achteraf de ontijdige koppigheid
van den zwakkeling te zijn geweest. De
Eerste Kamer weet nu hoe zy tegen
over zwakke regeeringen zich feitelyk
het recht van amendementen kan toe
eigenen.
Wij waren naïef'genoeg van het
ministerie nu toch op een flinke daad
te hopen en hetgeen het tot nu toe in
zake dat ontwerp had gedaan, scheen
daartoe recht te geven. Maar de onge
lukkige samenstelling van het veelkleurig
ministerie wreekt zich bij deze
gelegenheid meer dan ooit. Ieder op zich
zelf kunnen deze ministers flink zijn
in een ministerie samengebonden, geven
zij den lande het schouwspel van eene
aan het ergerlijke grenzende zwakheid."
Transvaal.
In ons artikel „doodelyke ernst*
poogden we onze lezers voor te bereiden
op wat in de tweede phase van den
oorlog te gebeuren stond.
De dusgenaamde „groote oorlogwas
door een kleine legermacht zonder rui
terij, zonder rijdende artillerie, en zonder
legerorganisatie tegenover een vijfmaal
zoo sterken en goed aangevoerden vijand
niet vol te houden.
Nog onlangs verklaarde de heer Fischer
tijdens zijn verblijf in den Haag, dat
hoogstwaarschijnlijk Pretoria niet zou
verdedigd worden.
Er lag daarom onvoorzichtigheid in
het voeden van den waan, alsof de
Boeren zekere onverwinlijkheid bezaten.
Hun zaak is onverwinlijk en hun stam
is onuitroeibaarmaar er bestond niet
de minste waarborg, dat ze zóó groote
overmacht keeren kondenen met opzet
heeft ons blad dien waan nooit gevoed.
Overspannen opwinding als het mee
loopt, kweekt slechts ontmoediging en
teleurstelling als het tegenloopt.
De oorlog is nu zijn derde phase inge
treden. De guerilla, d. w. z. de kleine
oorlog, in den Oranje-Vrijstaat reeds met
goed gevolg begonnen, zal nu ook in
Tiansvaal worden toegepast. Een stelsel,
waarin het meevoeren van duizenden
Ik had mijne buks bij mij, die met
het zilveren beslag.
„Des avonds tusschen acht en negen
ging ik regelrecht op den molen af en
plaatste mij even buiten het erf op den
weg.
„Van daar kon ik door het venster,
waarvoor geen gordijn of luik mijn blik
belemmerde, de woonkamer overzien;
het was ongeveer de tijd, waarop Anna
gewoon was te vertrekken en ik zaz
haar reeds gereed bij de tafel staanzij
was wel met den rug naar mij gekeerd,
maar de roode doek en hare donkere
haren lieten geen twyfel.
„Het volgend oogenbiik kon zij reeds
naar buiten komen, dan had ik haar
gelaat gezien en zou mij de moed ont
broken hebben.
„Ik richtte daarom de buks en drukte
af mijne hand beefde. Daarop vernam
ik een kreet, zooals een doodeiyic ge
wonde dien uitstoot, doch die kreet
kwam van geene vrouw, maar van een
man, en daarop keek het meisje om.
„Toen zag ik een vreemd gezicht en
overviel my een vreeselyke angst
wien had ik dan getroffen Ik wilde
vluchten, maar er was iets dat mij
tegenhield. Later is het mij duidelijk
geworden wat het was; ik leunde tegen
de omheining, en een knoop van mijn
uniform had zich in het yzerdraad vast
gewerkt.
(blot volgt).
