noT
BEOORDEELD
4:&'y H
;id,
Zaterdag
11 April.
liienlaniMe berichten.
No. 89.
38e Jaargang.
1900.
FEUILLETON.
bevelend.
boden een geheel
'iA.rsriivo.
'|KR BURG, Orgel.
I Dekenstraat 202.
jogelijk, een flinke
Ir. Te bevragen;
lurant.
j f) 1E N S T
MIDD2LBUS3 v.,
grc.- vrn 4 50 5 55
an Zeilmar/ctvm
ma 1200 lig
|i0 5 55 6 55 7 45
Zeilmarkt Vlatin-
Lu oi. werkdagen
12 35 1 20 2 5
7 7 50 8 35
e-MaUleglueni,
lijd.)
|8.25, 10.37, 1.18,
5,31, 6.9, 7.35,
15.33, 8.24. 9.25
10.-, 1.38,4.32,
i 5.51, 6,29. 8.10
8.3, 9.5, 9.45.
IVENDIENST.
5 50 6 30 6 50
110 1020 1040
110 1 30 2 220
4 20 5 5 20
6 6 40 7 20
|9 50 10 10 10 30
12 10 1 20 140
|0 3 50 4 10 4.30
8— 8 30.
ICfiS&llS.
i 3 35 6 20b)
4 05 6 50
|55a) 4 45
llEa) 5 05
t 25 6 20b)f)
45 6 4öf)
jeokeua ten hoog-
minuten,
naar Borasele en
*6 23
7 39
•10 4
D
8
30
31
152
856
57*115 *11 1
;era le en 2e kl.
•10 21
B
24
616
125
63
310
7 2b
3 50
85
44
8 21
4 22
8 38
VLISSHVtlSCBE COURANT.
Prijs per drie maanden 1.30. Franco per post 1.-50.
Afzonderlijke nummers 5 cent. Men abonneert zich bij alle Boek
handelaren, Postdirecteuren of rechtstreeks b(j den Uitgever
F. VAN DE VELDE Jr., Kleine Markt, I. 187.
«jr. 'ië'cfevlt..
ADVEKTENTIÈN van 1-4 regels 0.40. Voor eiken regel
meer 10 cent. - Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde
advertentie wordt de prijs slechts tweemaal berekend. Groote letters
en cliché's worden naar plaatsruimte berekend.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd op Zon- en feestdagen.
Telephoonnummer IO.
Abonnemonts-Advertentlën op zeer voordeelige voorwaarden.
Legerzaken.
jlen leest in de „Arnh. Ct."
Dat de plaatsing in een strafklasse
een gevreesde straf is en in vele gevallen
ten goede werkt, mits de inrichting op
deugdelijke grondslagen rust en de daarbij
gedetacheerde officieren en onderofficieren
ten volle voor hun belangrijke en zware
Wlr berekend zijn, is door ervaring
bewezen en wordt dan ook door niemand
ernstig betwist. Iets anders is, of er
telen zullen worden gevonden, die het
huidige régime van de strengere krijgs
tocht, zooals dat in het zoogenaamde
Depót van Discipline te Vlissingen wordt
zelfs maar in eenigerlei
opzicht in bescherming nemen.
Reeds lang is over het monsterachtig
I systeem van ons depót de straf gebroken
maat men schijnt het, zelfs in den
tegenwoordigen, aan humanitair stre
ven zoo rijken tijd, nog te moeten
aitachreeuwen, om verbetering in dien
ergelijken toestand te kunnen verkrijgen.
Het warmte bevelen wij daarom de
iezing van het artikel van deü heer
Wesenhagen aan, die thans het tweede
van zijn opstel„Strengere
krijgstucht" in het jongste nummer van
den „Militairen Spectator" publiceerde.
Uit bet bezadigd geschreven stuk blijkt
overduidelijk, dat de tuchtregelen, aan
deze militair-paedagogische strafinrichting
le, veelzins behoefte hebben aan
herzieningze zijn dikwijls
verre van menschkundig en schijnen er
op gemaakt, om overtredingen te provo-
teeren. Enkele verbodsbepalingen zijn
pare plagerijen, al mogen ze ook als
I zoodanig niet bedoeld zijn. Wij vinden
I het kortweg een paskwil, om den
lassianen te verbieden, de handen in
e broekzakken te houden, zelfs als ze in
I de cel opgeslotenzitten. Allerlei futiliteiten
I zijn strafbaar gesteld en het is waarlijk
I tiet te verwonderen, dat het dagelijksche
rStaatje»waarop de delicten ter kennis
den kommandant worden gebraeht,
altijd vol is.
Wat er bij zulke onoordeelkundige
regeling van de opvoeding en verbetering
I terecht komt, behoeven wij niet nader
I »n te duiden maar dat het resultaat
r negatief dan positief zal wezen, ligt
voor de hand. En dit te stelliger, nu
r Wesenhagen niet onduidelijk te
I verstaan geeft, al doet hij het ook op
|fo hem eigene zachte en milde wijze,
Ito er aan den tact van het surveiliee-
l'end personeel nog heel wat hapert.
Te-recht eischt de geëerde schrijver
'ffi officieren en kader menschenkennis,
Uit het Hoogduitsch
VAN
etmar weidbo».
9.)
winter was verstreken en onder
*l°tm en regen bereidde d6 natuur zich
,00r tot een nieuw ontwaken. In de
8 re®k, waarin onze geschiedenis speelt,
'8 ®t echter geen zoet, liefelijk ontwaken
een nieuw leven, geen vriendelijk
9 v°orschijn komen van jonge kiemen
I lJ Ue eerste warme stralen eener heer-
„./lentezon, maar een strijd met vree-
I. Jke machten, die het opnieuw ont
hande leven zoo gaarne naar den
kalmte en bezadigdheid nevens vastheid
van wil en scherp onderscheidingsver
mogen, en ieder die weet, hoe de
aanvulling van opengevallen plaatsen in
de „klas" vaak toegaat, houdt zyn hart
vast bij de gedachte, wat er van de
jonge klassianen worden zal. Men vergete
toch niet, dat de klassianen geen mis
dadigers zijn. Het zijn meestal woelige
knapen, die niet aan de militaire tucht
konden wennen of die, uit den band
springende, in hun garnizoen zich te
veel aan wijntje en Trijntje overgaven.
Om dit slag jonge mannen weer op het
rechte pad te brengen, is een inate van
toewijding, tact en liefde noodig, die zoo
maar niet bij den eersten den besten
wordt aangetroffen.
De heer Wesenhagen heeft de ervaring
opgedaan, dat het recruteeren van het
kader voor het depót op zeer bedenke
lijke, om niet te zeggen lichtvaardige
wijze geschiedt, en het is dus niet te
verwonderen, dat wij lezen van onder
officieren, die, zonder eenig menschelijk
gevoel of mededoogen, den manschappen
het leven zoo zuur mogelijk maakten
van strafregisters, die den stempel van
heetgebakerdheid in het „rapport maken*
droegenvan een jong korporaal, die,
bij het dépot verzeild geraakt, beneden
aan de trap uit angst stond te huilen,
als hij naar de chambrée der klassianen
moest; van superieuren, die »zogen",
opestten" en „judasten" van gemis aan
zeemanschap bij het kader, enz. enz.
Hetgeen de schrijver over de straffen
bij deze militair-paedagogische tucht
school mededeelt, gaat alle beschrijving
te boven en is in waarheid verschrik
kelijker dan het strengste régime, waar
onder moordenaars en dieven van het
slechtste allooi opgestoten worden ge
houden.
De straffen in de arrestkamer bestaan,
behalve in de iets mildere politiekamer,
uit provoost, cachot, water en brood en
sluiting in de boeien, een en ander
onmenschelijk verzwaard door een ge
dwongen nietsdoen. Bedenkt men, dat
de betrekkelijk lage straf-maxima door
de opeenstapeling van straffen voor ver
schillende opeenvolgende vergrijpen soms
zeer snel kunnen aangroeien, zelfs
tot 6 a 8 maanden achtereen, dan kan
men zich eenig denkbeeld vormen van
de gemoedsstemming der jeugdige ver
doolden, die, steeds zonder bezigheid en
in onverwarmde cellen opgesloten, soms
gelijk worden aan wilde beesten en alles
kort en klein slaan wat maar onder hun
bereik is of komt.
Deze cellulaire gedetineerden, soms
nog gekweld door een hongerige maag,
waarbij nu en dan een paar boeien als
appendix, ondergaan op den duur, behalve
schoot der aarde terug zouden willeD
dringen. En dit nieuwe leven verschijnt
niet in liefelijke gestalte, peen, met
stormen, donder en bliksem bezegelt het
voorjaar zijn met moeite behaalde over
winning.
Een nog somberder beeld dan gewoon
lijk bood in dit jaargetijde het uitge
strekte veen aande wegsmeltende
sneeuw maakte het bijna onbegaanbaar,
terwijl in de nabij gelegen steengroeven
het vuile water met veel geruisch naar
omlaag stortte. De Veenhoeve was alleen
door de houten noodbrug te bereiken,
die haar met den straatweg verbond.
Zelden echter kiaikten de vermolmde
planken van deze noodbrug onder den
voet van een naderenden bezoeker. De
Veenhoeve, met haar bouwvallig, grauw
muurwerk, was hier iD de eenzaamheid
niet alleen schijnbaar van de wereld
afgesloten, zij was het ook metterdaad.
De gezworenen hadden Rupert, zooals
deze vreesde, niet tot een moordenaar
gemaakt, de volksmeening echter wel.
een ware lichamelijke marteling
's zomers slapen ze o.a. op de planken
en van geregelde luchtvel versching is
weinig sprake een langzame maar
geestelijke aftakeling. Men sluit ze maar
op en laat ze verder aan hun droevig
tot en aan hun gedachten en verkeerde
neigingen over, zonder te denken aan
het kwaad, dat daardoor wordt geboren
en gevoed. Waar gepaste bezigheid aan
het strengste régime veel van zijn ver
schrikkingen ontneemt, daar smoort het
gedwongen niets-doen meesttijds elke
goede opwelling en brengt het van de
nog plooibare naturen tot baioorigheid,
verbittering en verzet.
Wy horinneren er in dit verband aan,
dat zelfs Lucchini, de moordenaar van
de Oostenrijksche keizerin, in de cel te
Genève lot nu toe geregeld aan het werk
werd gehouden. Eerst onlangs is hij,
wegens den bekenden aanslag op den
directeur der gevangenis, zeer tijdelijk
zonder werk opgesloten. Waarschijnlijk
reeds 30 April zal hem echter weder
bezigheid worden gegevenwel een
bewüs, hoezeer men zelfs voor zulke
individuen het gedwongen niets-doen een
te hevige kwelling acht.
Er is, schrijft mr. Wesenhagen, door
het gewraakte régime in de strafklasse
te Vlissingen bij zeer vele jeugdige
klassianen een abnormale toestand ont
staan. Er is bij hen óf overprikkeling
van den geest óf onnatuurlijke, doffe
onverschilligheid waar .te, nemen geen
wonder trouwens,nu voor enkelen hunner
wel eens een half jaar en langer voor
bijgaat, zonder dat ze hun gewone kamer
betreden en in hun eigen bed slapen.
Waarlijk, als wij den kundigen en
humanen auditeur niet als een zeer
ernstig en bezadigd man kenden, we
zouden geneigd zijn, aan te schelle
kleuren te denken. Thans is dat uitge
sloten en moeten wij met nadruk her
halen, wat wij reeds bij een vroegere
gelegenheid den minister van oorlog als
plicht voorhielden, namelijk dat het
dringend noodig is, door middel van
een enquête te laten uitmaken, wat er
gedaan moet worden om aan dezen
ergerlijken slaat van zaken een einde
te maken.
Wel is waar geeft het opstel van mr.
Wesenhagen veel licht in dezen angstig
donkeren toestandmaar een bepaald
gedocumenteerd artikel kon hij, door het
ambtsgeheim gebonden, uiteraard maar
zeer ten deele leveren.
Ook thans weer blijkt overtuigend,
dat hier groote behoefte is aan algeheele
openbaarheid want het lijdt helaas geen
twyfel of er zal uit het archief der
auditie te 's Gravenhage, zoomede uit de
dossiers van de „klas* te Vlissingen
De vraag hoe Bernard in het water ge
komen was, was onbeantwoord gebleven,
en het was den boeren niet uit het hoofd
te praten, dat Rupert hem er in moest
hebben geholpen.
Rupert merkte in alles, dat hij vogelvrij
verklaard washy gevoelde en hoorde
het, zonder dat het hem ooit gezegd
was, zonder dat hem ooit de gelegenheid
gegeven werd er een woord met anderen
over te wisselen. Niemand sprak de
verdenking rechtstreeks uitniemand
noemde het spook by den naam, dat
op den drempel van den Veenhoeve een
vaste standplaats had ingenomen doch
ieder meed voortaan het sombere huis,
waar de ledige plaats aan den haard
en aan de tafel den moordenaar voort
durend aan den vermoorde moesten
herinneren.
De bewoners van de Veenhoeve lieten
zich door dit alles niet ter neder druk
ken. Verlost van den vreeselijken angst,
dat Ruperjc schuldig zou kunnen worden
bevonden, en verlost van Bernard's ruwe
nog heelwat aan den dag komen, waaruit
het hoogst ernstige van den tegenwoor-
gen toestand afdoende wordt verklaard.
in geen geval ten laste mogen komen
van de gemeentekas.
Geschiedenis eener motie.
Een correspondent van De Tijd, ge
wagende van de motie van de studen
ten vereeniging Albertus Magnus te Gro
ningen, waarin instemming werd betuigd
met het optreden der heeren Schaep-
man en Kolkman in de leerplichtquaes-
tie, heeft aan dit blad bericht dat genoemde
vereeniging bestaat uit ongeveer elf
leden, benevens een viertal jongeheeren
uit de hoogere klassen van het Gro-
ningsch gymnasium.
Volgens deze lezing zou dus de motie
door zoo'n luttel aantal studenten en
een viertal jongeheeren uitgebracht, al
heel weinig om het lijf hebben. Uit de
rectificatie van het bestuur der Studenten
Vereeniging blijkt echter, dat de ver
eeniging niet uit elf, maar 24 leden
bestaat en hierbij zijn geen 4 jongeheeren,
maar wel vier heeren geestelijken, tevens
student. Het bestuur was echter dank
baar dat de correspondent zich de moeite
gegeven had de vereeniging te willen
verkleinen en daardoor den indruk,
dien de motie op sommigen zou kunnen
gemaakt hebben, weg te nemen.
De Tijd heeft beloofd als het blijkt
dat haar correspondent zich vergist heeft,
de fout te zullen herstellen. Het bestuur
der S. V. is eebter ontstemd dat De
Tijd zijn opgave wantrouwt.
Leerplicht,
Ook de Kern, onderafdeeling van den
Ned. R.K. Volksbond te Arnhemheeft een
motie aangenomen, waarbij zij aan dr.
Scliaepman en mr.Kolkman hulde brengt
voor hunne houding inzake leerplicht.
Schoolwandelingen.
Door een paar onderwijzersvereenigin-
gen te Amsterdam is eenigen tyd
geleden aan den gemeenteraad aldaar
gevraagd door subsidie het doen van
schoolwandelingen mogelijk te maken en
op de gemeentetrams voor dat doel vry
vervoer toe te staan voor schoolkinderen
onder geleide hunner onderwyzers.
B. en W. hebben aan den gemeenteraad
voorgesteld dit verzoek niet in té willigen
omdat het hun voorkomt dat school
wandelingen kunnen gedaan worden
zonder dat daarvoor uitgaven gevorderd
worden of vervoer per tram noodig is.
Worden de wandelingen te ver uitgestrekt
dan geschiedt dit ten nadeele van het
onderwijs en worden het schoolreisjes,
die volgens het oordeel van B. en W.
niet gerekend kunnen worden te behooren
tot het onderwijs op de lagere school, en
heerschzucht en dwingelandy, scheen
Thomas geheel op te leven. Wel griefde
het hem zeer, dat Rupert onder zoo
zware verdenking stond, doch bij was
niet gewoon aan onverdeeld geluk hoe
meer de buitenwereld zyne woning meed,
des te meer stelde hij den vrede en
de huiselijkheid op zijne hoeve op prijs.
Zyn grootste zorg was, dat Rupert de
geruchten, die over hem gingen, ter
eeniger tyd ter oore zouden komen
want hy geloofde of misschien wilde
hy het zich zelf maar wys maken
dat deze in het geheel niet bemerkte
hoe men hem vreesde en meed. Wel
viel het hem meermalen op hoe Rupert
de mensehen uit den weg ging, en hen
niet in de gelegenheid stelde vriendelijk
of onvriendelijk tegen hem te zyn. Hy
wilde het oogenblik verschuiven, dat toch
eenmaal moest komen, waarop de ver
denking in woorden tegen hem zou
worden geuithij wilde het verschuiven,
want hij geloofde het niet te zullen
kunnen dragen, dat men hem „moor-
Een veelpratende gemeenteraad.
In den gemeenteraad van het vorstelijk
's Gravenhage is niet korter dan ander
half uur gedebatteerd over de gewichtige
quaestie of men den muntgasprys met
slechts I»/, ct. of 3 ct. zou verhoogen.
Hoe de toehoorders onder al dat
gepraat niet in slaap gevallen zijn, is
nog niet verklaard.
Dus ook te 's Hage schijnt men er
niet tegen op te zien den stedeiyken tyd
te vermorsen met over min gewichtige
quaesties lang en breed te disputeeren.
Het verschijnsel is trouwens meer
beleefd dat bij zulke binnen elks bereik
liggende zaken, elk lid wat te zeggen
heeft al is het maar eene herhaling van
hetgeen een vorige spreker gezegd heeft.
De kiezers weten dan in ieder geval dat
hun gekozene niet de rol van zwijgend
lid vervult.
Zionisme.
Wat het Zionisme wil, is door dr.
Max Nordau te 's Hage in een openbar»
lezing duidelijk uiteengezet, en komt
hierop neer dat het den 7 millioen joden,
die aan vervolging en verdrukking in
verschillende deelen der wereld, voor
namelijk Rusland, Oostenryk, Gallicië
en Roemenië zyn blootgesteld, de mid
delen wil verschaffen om niet alleen
een bestaan te vinden in het land
htnner voorvaderen, Palestina, maar ook
eene zelfstandige, door Turkije erkende
en door de mogendheden gewaarborgde
publiek-rechterlijke positie aldaar wil
verschaffen. De joden naar Palestina
verhuisd, zouden dan een zelfstandigen
staat vormen onder suzereiniteit van
den sultan.
Om dit grootsche doel te bereiken,en
dus den joden eene plaats te verzekeren,
waar zij zich ongestoord kunnen ont
wikkelen en hun geen nieuwe vervol
gingen van andersdenkenden te wachten
staan, wordt nu een beroep gedaan op
geldeiyken steun van joden en niet-
joden, die deernis hebben met een ras,
dat in verschillende zich noemende
christelijke staten van de beschaafde
wereld als paria's behandeld wordt.
Een spreker uitte de vrees dat van
het op zoo breede schaal aangelegde
plan niets zou komen en raadde aan
zich aan te sluiten bij de practische
Zionisten, die zoo dan niet aan milli-
oenen, toch aan duizenden ongelukkigen
dadelijke hulp en redding willen ver
leen en.
Het groote bezwaar daartegen was,
antwoordde dr. Nordau, dat de practische
denaar* toeriep. En toch verlangde hy
er weder naar, om zijn hart eens lucht
te geven, om de verspreiders van het
valsche gerucht eens met zyne vuisten
kennis te laten maken
Na zyne vryiating uit de gevangenis
had hy de Otterhoeve niet weder be
treden, Eva niet meer gezien. En toch
had hy thans aanzoek kunnen doen om
hare handhy was de erfgenaam van
eene boerenhoeve en daardoor in stand
met haar gelijk, en met het geld, dat
zy dadeiyk mede ten buweiyk bracht,
zou hy de hoeve kunnen vergrooten en
vernieuwen, de steengroeven exploiteeren
en aldus van het sombere huis eene
welgestelde bezitting maken,eene woning,
der ryke boerendochter waardig.
Hy gevoelde echter maar al te dui-
deiyk, dat Jakob zijn meest verbitterde
tegenstander was, wiens machtige invloed
de verdenking tegen hem wakker hield,
die het niet duldde, dat de geruchten
in het vergeetboek kwamen.
Rupert bleef dus bij zijn voornemen
