GEOORDEELD.
Woensdag
11 April.
No. 86.
38e Jaargang.
1600
VLISSINGSCRE COURANT.
Prys per drie maanden 1.30. Franco per post 1.50.
Afzonderlijke nummers 5 cent. Men abonneert zich by alle Boek
handelaren, Postdirecteuren of rechtstreeks by den Uitgever
F. VAN DE VELDE Ji., Kleine Markt, I. 187.
ADVËRTËNTIEN van 1—4 regels 0.40. Voor eiken regei
meer 10 cent. - Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde
advertentie wordt de prijs slechts tuieemaal berekend. Groote letters
en cliché's worden naar plaatsruimte oerekend.
Verschijnt dagelQks, uitgezonderd op Zon- en feestdagen.
Telepta.oonnu.mmer IO.
Abonnements-Adverteutiën op zeer voordeelige voorwaarden.
Leerplicht in Noorwegen.
In het Handelsblad wordt in een brief
uit Noorwegen het een en ander mee
gedeeld omtrent de inrichting van de
volksschool, waarbij ook leerplicht is
ingevoerd.
De schooltijd wordt door het schoolbe
stuur ingedeeld, maar 'l let er zeer nauw
keurig op, dat de kinderen thuis zijn in
de drukke tijden, in 't voorjaar, in den
hooi- en oogsttijd. Dan zijn de kinderen
thuis onmisbaar.
De gedwongen leerplicht geldt van
het 7de tot het 15de jaar, tenzij de
kinderen voor dien tijd het eindexamen
kunnen bestaan. Dan mogen zij reeds
met het 14de jaar de school verlaten.
Na afloop der gewone school volgt
eeu „fortsattelsesskole" (voortzettings-
school) die misschien wel iets gelijkt op
het herhalingsonderwijs in Holland, met
dat onderscheid dat er een eigen leeraar
voor beneemd wordt, en de school niet
's avonds maar op gewonen schooltijd
wordt gehouden.
Hier is echter een ieder vrij om zijn
kinderen al of niet er heen te zenden, 't Is
niet alleen herhalingsonderwijs, maar de
school is er vooral op aangelegd den
kinderen te zeggen dat toch met de
school 't leeren niet voorbij moet zyn,
maar dat de school juist is om te leeren,
hoe wij leeren moeten. Juist met 14 15
jaar is 't toch dat de interessen wakker
worden, en de invloed dien zulk een
school, onder leiding van een tactvollen
onderwijzer op die jonge hoofden en
harten hebben kan, is onberekenbaar.
Daarna hebben we nog een school, de
„Amts-skole* (Provincie-school) een
reizende school. Iedere „Amts-skole*
heeft 10 gemeenten voor haar rekening
en komt om de zooveel jaar op een der
plaatsen terug. Deze school is berekend
op den leeftijd van 16, 17 jaar en een
vervolg op de fortsattelsesskole. De
kosten dezer school draagt de provincie.
Hier zijn dikwijls uitstekende krachten
aan verbonden en 't is alleraardigst wat
onze boerenjongens en meisjes daar
leeren kunnen.
Die de Amts-skole bezocht heeft, is
geen onontwikkeld mensch meer en kan
zich, indien bij of zij wil, heel goed
zelf verder brengen.
Zoo is er hier een boer die een heele
hol is en toch geen andere school heeft
bezocht.
Hij heeft onlangs een boek uitgegeven
over de sociale toestanden, zoo goed en
met zoo veel inzicht geschreven, dat
FEUULLETQN,
Uit het Hoogduitsch
VAN
ETMAR WEIDROD.
6.)
Hij had zijne vrouw tot een der buren
hooren zeggen „Jacob is buiten zichzelf
van schrik," en hem, die zoo trotsch
was op zijne koelbloedigheid, had dit een
steek in het hart gegeven.
De kalmte, waarmede inmiddels de
boerin de aardappelen voor de avondsoep
schilde en in schyfjes sneed, was niet
gekunsteld; het gebeurde immers honderd
beer, dat kinderen wegliepenhet was
zooals het behoorde, dat men ze ging
wij 't met veel interesse gelezen hebben.
Op zijn hoeve is een keurige orde en
hij heeft zoo veel partij weten te trekken
van zjjn schralen grond, dat hij een
zeer welvarend man is, en een voorbeeld
voor anderen. Hij heett 'terg op met
de oude philosofen. Twee jaar geleden
doopte de Prest zijn zoontje en zijn
naam zou „Sokrates" zijn.
"Dit zoontje stierf en nu heeft hij een
dochtertje gekregen, en groot was de
verwondering van den Prest toen hij bij
't vragen, hoe 't kindje heeten zou, ten
antwoord kreeg„Sokrata." 't Klonk
wel eigenaardig bier in de kerk hoog
boven in de Noorsche bergen te hooren
„Ik doop u Sokrates.»
Op de gewone volksschool betaalt de
gemeente tweederde der onderwtjzers-
loonen. De otaat dekt de rest.
Al het onderwijsmateriaal, dat het
aanschouwelijk onderwijs zoo in de hand
werkt en waar men hier zeer royaal
mee is, wordt maar voor de helft van
de gemeente bekostigd. Hoe veel het
schoolbestuur ook aanschaft, de anders
helft betaalt de provincie, waartoe de
gemeente behoort. Dit is vooral ter
aanmoediging dat het schoolbestuur hier
niet op sparen zal.
De brief eindigt met den wensch „dat
't ook in Holland- plicht worde den
kinderen dien zegen (van leerplicht) niet
te onthouden. Die plicht brengt geluk
aan. En de scholen zullen het hare
doen om dien plicht altijd aantrekkelijker
te maken, want hoe ook met reuzen
schreden vooruitgegaan, de scholen (in
Noorwegen) zijn nog lang niet, wat wij
droomen en wat zij eens zeker zullen
zijn."
Kolenvervoer.
Zooals wij vroeger hebben gemeld, is
in Duitschland het denkbeeld geopperd,
om ter gedeeltelijke voorziening in de
behoefte van kolen in dat Rijk, de
speciale tarieven op te heffen welke voor
den uitvoer van kolen in de laatste
jaren achtereenvolgens waren ingevoerd?
In den Rijks- en Landdag werd dit
middel door woordvoerders der verschil
lende partijen als een redmiddel aan
gegeven en door de Regeering werd een
érnstig onderzoek in uitzicht gesteld.
Thans zal de „Landeseisenbahnrat" te
Berlijn bijeenkomen, en de belangrijkste
zaak door dat college in behandeling te
nemen, betreft de bespreking van de
opheffing dier tarieven.
Deze tarieven bestaan voor het ver
voer van kolen naar Frankrijk, België,
Zwitserland, Italië en ook naar Neder
land. Spoedig na Paschen zal elk tarief
grondig worden behandeld het voor en
tegen worden overwogen. Wat van die
zoeken. Maar waartoe die ontstelde ge
zichten, dat angstige heen en weer
ioopen, alsof iets ongehoords gebeurd
ware Het was maar goed, dacht de
boerin, dat z(j verstandiger was! Zij
alleen was thuis gebleven en nam gelaten
het werk op, dat de anderen in den steek
hadden gelaten; ook de melksoep voor
haar kind, die Eva reeds bereid had,
hield z(j zorgvuldig warm en zorgde er
voor, dat zij niet overkookte.
Daar zag zij den kleinen ganzenhoeder
in groote haast over het erf ioopen.
„O, die zal hem wel gevonden hebben,"
dacht zij, en zette daarop Magnus' soep
een weinig ter zyde, om haar te laten
afkoelen.
„Boerin, boerin!» riep de jongen haar
buiten adem toe„Magnus ligt ginds
bij den eendenpoel, heel dicht aan den
rand. Hij is vau onderen tot boven nat
en beeft zóo, dat hij niet gaan kan. Hjj
is mij te zwaar, kom dus gauw mee 1"
„Blijf gij dan hier in de keuken
Pieter, er is anders niemand thuis,"
behandeling het gevolg zal zijn, is niet
vooruit te zeggen.
Voor ons land is de zaak van het
grootste gewicht, daar de kolen per
spoorweg aangevoerd, voor verreweg het
grootste gedeelte, volgens elk jaar vast
gecontracteerde extratrein tarieven worden
vervoerd, zoodat bij opheffing dier tarie
ven de prijzen der kolen op de stations
yan bestemming aanmerkelijk zouden
"5
moeten worden verhoogd. Voor onze
havensteden Amsterdam, Rotterdam en
hier vooral is het eene zaak van bij
zonder groot belang.
Men deelt ons thans mede dat het
aan de ijverige pogingen van het bestuur
van het Kohlen-Syndicat te Essen en der
Steenkolen Handelsvereeniging te Utrecht
gelukt is, voor het geheeie contractjaar
van 1 April 1900 tot einde Maart 1901,
de voor ons land bestaande extra-trein-
tarieven te behouden.
Genoemde vereeniging heeft voor een
minimum van 139 extra treinen, elk,e
week vast te vervoeren, met de Pruisi
sche en Nederlandsche spoorweg-maat
schappijen afgesloten. Daar vele levering
contracten zijn gesloten onder voorbehoud
dat de speciale tarieven blijven bestaan,
is de gelukkig geslaagde hernieuwing
een grbote geruststelling voor de afnemers
der Westfaalsche kolen. Hbl.
een kind dat zij gedurende de schooltijden
op den openbaren weg aantreffen, te
brengen naar het hootd der school, tot
welks leerlingen het kind behoort."
Niet nieuws onder de zon!
Vijftig jaar geleden leefte te Loos
duinen burgemeester Jansen,als het hoofd
der gemeente, Hij was zeeofficier geweest
en gelastte zijn politiedienaren om die
„spijbelaars" naar de school van meester
j van Eek te brengen, die toen aan het
einde van den Dorpsweg naar Poeldijk
stond.
Ie Mei-betooging.
Naar men verneemt, heeft de afdeeling
Amsterdam van den Bond van Ned.
Onderwijzers besloten mee te doen aan
de le Mei-betooging.
De le Mei valt op een Dinsdag, een
schooldag dus.
Le Nederlandsche adel.
Voor den adel zijd de beaux jours
reeds lang voorbij en dat wel in die
mate, dat te 's Hage een „Ned. Adelfonds"
is opgericht, niet alleen om de aaneen
sluiting te bevorderen van de leden van
den Nederlandschen adel, maar ook om
hulpbehoevende leden te steunen. Daar
toe zal o.a. strekken de oprichting van
een fonds ten bate van de ongehuwde
of in weduwstaat verkeerende hulpbe
hoevende vrouwelijke leden van den
adel.
m
Vereenigingen van Volksweerbaarheid.
Het getal afdeelingen bedraagt thans
52 en met nog 120 plaatsen is het
bestuur der Vereeniging in briefwisseling
getreden omtrent het oprichten van
afdeelingen.
De bal is dus aan het rollen. Hopen
wij dat spoedig elke plaats in Nederland
ztjn weerbaarheidskorps zal hebben. Dan
zal blijken dat het Nederlandsche volk
een offer wil brengen voor 'zijne weer
baarheid.
Leerdwang.
Art. 29 van de Leerplichtwet bepaalt:
„De gemeenteraad is bevoegd bij ver
ordening te bepalen, dat, onder bij die
verordening te stellen voorwaarden,
ambtenaren der politie gemachtigd zyn,
zeide de boerin, terwijl zij zich de han
den afveegde. „Als het spek gesmolten
is, doe er dan de uien in."
Zoo schielyk als hare zwaarlijvigheid
het toeliet, spoedde zij zich naar de
aangeduide plaats, en daar vond zij
Magnus ineengedoken op den grond zit
ten, doornat, bevend en schreiend.
„Wat hebt gy uitgevoerd, ondeugende
jongen?" vroeg zij, terwijl zij het kind
in ds armen nam. „Zijt gij in den poel
gevallen
Magnus klappertande, maar gaf geen
antwoord.
„Gij hebt u zeker een flinke verkoud
heid op den hals gehaald," ging zij
voort, en ijlde, nog sneller dan zij ge
komen was, naar huis terug. Daar ge
komen kleedde zij Magnus uit, wreef
hem met warme doeken, legde hem
daarop in zijn met heete kruiken ver
warmd bedje, gaf hem zijne soep te
eten en beval hem nu te gaan slapen.
Daar zij zag, dat hij te vermoeid en
uitgeput was om iets te vertellen, vroeg
Men kan zich vergissen.
De Min. van Kol. is zooals men weet,
de gewone verkorting voor Minister van
Koloniën. Die verkorting scbynt echter
tot vergissen aanleiding te kunnen geven.
Het Vad. ontving tenminste een orief
waarin gevraagd wordt; „is van Kol nu
al Minister Wat maken die socialisten
een promotie
Ongevallenwet,
De Eerste Kamer wordt overstelpt
met adressen verzoekende de Ongevallen
wet niet goed te keuren. Daarnaast is
thans een vlugschrift verschenen van
mr. A. Driessen, lid der firma Lippeman
Kracht te 'sGravenhage, die tot de
conclusie komt, dat het wetsontwerp
niet alleen een centralistisch, bureau
cratisch en automatisch stelsel vertegen
woordigt, maar ook hoogst gebrekkig is
te noemen. Een technische zaak moet
z. i. aan technische eischen getoetst
worden en niet van politieke redenen
afhankelijk gesteld worden.
De industrieelen eischen, dat de
verzekering zoo goedkoop mogelijk
gemaakt worde, en zij zijn overtuigd,
dat dit desideratum niet door den Staat
doch slechts door particulier initiatief
zal verkregen worden.
De schrijver verwacht dat de Eerste
Kamer dit wetsontwerp zal afstemmen,
temeer daar de Tweede Kamer zich voor
een niet gering deel Het leiden door
politieke beweegredenen.
Expeditie naar Nieuw-&uinea.
Ter tuchtiging van de moordenaars der
officieren van de „Generaal Pel" zullen
naarNieuw-Guinea vertrekken deschepen
der gouvernements-maiine Glatik en
zij hem niet verder uithet was im
mers van geen belang, te vernemen,
wat hem overkomen was. Na eenige
oogenblikkeu trad zij zachtkens nader
en keek, of Magnus sliephij lag ech
ter wakker in de kussens en was ver
hit en overspannen.
„Moeder, moeder, ga niet weer weg
riep hij, toen hij de boerin ontwaarde.
„Waarom niet?" vroeg zij. „Gy zijt
toch niet bang? Ik zal mijn spinnewiel
halen en bij u komen zitten."
„Neen, neen, blijf hier!» zeide Mag
nus angstig. „Haal uw spinnewiel niet
Als g(j uit de kamer gaat, komt gij niet
weer terug
De boerin zette zich op een kist neder
en bleef rustig zitten, tot diepe, regel
matige, zij hel ook eenigzins heesche
ademhalingen haar er van overtuigden,
dat het kind vast was ingeslapen.
Pieter was er inmiddels op uit ge
gaan, om het bericht van Magnus'
terugkeer te verbreiden. Het drong echter
niet door tot Jakob, want aan de berg
Zeemeeuw. De expeditie wordt niet op
groote schaal aangelegd, want zij zal
slechts bestaan uit eene macht sterk 75
bajonetten, terwijl een kapitein van den
generalen staf meegaat. Men rekent
echter met deze macht de Alfoeren, die
slechts met pijl en boog gewapend zijn,
wei klein te zullen maken.
De leiding der expeditie berust, wat
wel opmerkelijk is, niet meer in handen
van den commandant der Serdang, maar
in die van een kapitein-luitenant ter zee.
Zou dus het onderzoek reeds genoeg
zaam aan 't licht gebracht hebben om
aan den commandant der Serdang niet
het opperbevel dezer expeditie toe te
vertrouwen
Te laat bericht.
In de „Staatscourant" van 5 December
1899 las men het bericht, dat de fuselier
C. Jansen in Atjeh gesneuveld was.
Zijn vader,wonende te Nijmegen, wendde
zich in MaarttotdenministervanKoloniën
met de klacht, dat hij het overlijden
van zijn zoon eerst uit de dagbladen
te weten gekomen was.
Uit het antwoord van den minister is
nu gebleken, dat aan het departement
op 23 November een telegram was ont
vangen, waarin de dood werd medegedeeld;
dat dienzelfden dag het regeeringstelegram
was opgemaakt en ter verzending afge
geven „Burgemeester Nijmegen. Wil
omzichtig mededeelen aan C. Jansen,
Vleesehhouwerstraat 15, fuselier Cornells
Jansen gesneuveld in Atjeh' en dat,
in het vertrouwen dat de familieleden
van den gesneuvelde toen bekend zouden
zijn met het door hen geleden verlies,
in de „Staatscourant" van 5 December
het sneuvelen werd meegedeeld.
In Februari werd daarop met leed
wezen door mededeelingen van derden
bij het departement van Koloniën ont
waard, dat de ouders van J. diens dood
eerst na de publiceering hadden vernomen.
Een vanwege dit departement ingesteld
onderzoek heeft toen aan het licht ge
bracht, dat het op 23 November opge
maakte regeeringstelegram wél de
afdeeling „Militaire Zaken" heeft verlaten,
maar door nalatigheid te 's Gravenhage
zyn bestemming niet heeft bereikt.
Het gebeurde heeft aanleiding gegeven
tot de vaststelling van nieuwe instruction,
waardoor herhaling wordt voorkomen.
Voor de eer van de telegraaf had bij
het bovenstaande ook nog wel vermeld
mogen zijn, wat uit de bewoordingen
waarschijnlijk voorkomt, dat de nalatig
heid nog aan het departement was be
gaan, hetzij door de expeditie of door
een bode.
kloof dacht niemandde boer was echter
na eenigen tyd uit zichzelf omgekeerd,
om in ztjn radeloozen angst nog een
maal, voordat hy verder ging, naar huis
te gaan en te zien, of Magnus misschien
ook al gevonden was. Een steen viel
hem van het hart, toen hy vernam, dat
zyn lieveling rustig slapend en ongedeerd
in zijn bedje lag; het liefste had hy
luid geweend of luid gejubeld, doch
hij deed geen van beiden en ontzegde
zich zelfs het genot, in de slaapkamer
te gaan en zich te verheugen in den
aanblik van het teruggevonden kind
hij wilde nu, meer dan ooit, allen, die
bij hem angst hadden opgemerkt, een
kalm uiterlijk toonen.
Hij bemerkte terstond de dorsch-
machine en vroeg ontevreden, of Rupert
nog niet teruggekeerd was. De knechten
wisten het nietzij waren er allen op
uit geweest om Magnus te zoeken. Daar
voor het aanbreken van den nacht nog
veel verzuimd werk ingehaald moest
worden, was er niemand om voor de