beri.ch t.
Tweede brief uit Pretoria.
No. 62.
38e Jaargang.
1900.
Woensdag
I i Hlaart.
DE UITGEVER.
MuiUt kricta.
VLISSINGSCHE COliRAIT.
- fea-
Prijs per drie maanden 1.30. Franco per post 1.50.
Afzonderlijke nummers 5 cent. Men abonneert zich by alle Boek
handelaren, Postdirecteuren of rechtstreeks by den Uitgever
F. VAN DE VELDE Jt., Kleine Markt, I. 187.
ADVERTENTIËN van 1—4 regels 0.40. Voor eiken regel
meer 10 cent. - By directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde
advertentie wordt de prys slechts tweemaal berekend. Groote letters
en cliché's worden naar plaatsruimte berekend.
Verschuilt dagelijks, uitgezonderd op Zon- cn feestdagen.
Telephoonnummer lO. Abonnements-AdvcrtentlBn op zeer voordeellge voorwaarden.
Zij die ziek met het volgend kwartaal,
aanvangende 1 April a. s., op de „Vlis-
singsclie Courant" abonneeren, ontvangen
ju ran heden af tot genoemden datum
verschijnende nummers gratis.
De Vlissingsche Courant" houdt hare
itrfs dagelijks op de hoogte van
je voornaamste gebeurtenissen in het
Den- en Buitenlandbevat schier eiken
„„el telegrafische berichten over den
OORLOG IN ZUID-AFRIKA en kost per
grie maanden slechts f 1,30 fr. p. p. 1.50.
Abound s op het z. g. Eiland, bij de
Sluizen en die omgeving ontvangen de
Courant nog denzelfden avond van uitgaaf
ei betalen, evenals zij die in de stad
Wonen, slechts 1,30 per kwartaal.
Men kan zich ook abon
neeren tegen betaling van
10 cent per week.
Het Leerplicht ontwerp.
Men weet dat art. 1 van het Leerplicht-
ontwerp met 53 tegen 37 stemmen door
Tweede Kamer aangenomen en de
meerderheid zich dus verklaard heeft
voor het hoofdbeginsel, in dit ontwerp
3. Volgens het Centrum was
deze uitslag te voorzien en is zelfs de
meerderheid nog iets grooter dan gedacht
werd. Nu is uitgemaakt dat de overheid
wettelijken weg behoort op te
om geregeld onderwijs te ver
zekeren voor de jeugd.
Hierbij bedenkende hoe het Centrum
iltljd in de bres is gesprongen voor
leerplicht, in welken strijd het heel veel
bitters van geloofsgenooten heeft moeten
hooren, kan het niet anders of deze
itemming heeft bet blad genoegen gedaan.
Maar 't is nog geen tijd om victorie
te kraaien, nu de wet by hare artikels-
gewljze behandeling nog zooveel gelegen-
beid tot aanvallen geeft. Er is nog
niets meer beslist dan dat het beginsel
sympathie der meerderheid heeft.
Het is, merkt het Centrum op, meer
eens gebeurd, dat de regeling der
een wetsontwerp deed vallen,
waarvan het principe was goedgekeurd.
Dit is o.a. gebeurd met de kieswet van
minister Tak. Het blad besluit hieruit
minister Borgesius nog een zwaren
't'ijd zal te voeren hebben eer hij zijn
leerplichthulkje in behouden haven heeft
gebracht, en het vreest dat te zware
van het scheepje, prozaïsch uit-
gedrukt, het opnemen van het herhalings-
onder wijs, het bedreigen met avery, zelfs
ernstige avery.
Als nu reeds verkregen wordt, dat de
Mod van het zesde of zevende jaar af,
e een half dozyn jaren geregeld
school gaat, zal, meent het blad,
(Slot.)
Ken dag werden echter de Engelschen
"aid op een salvo met de bommen
e®n ander kanon, dat eerst den
zo't" 'n ste'hss was gebracht,
j r dat zy er iets van wislen. Toen
'kanon begon te werken, zag men
bommen te midden der huizen van
Wi 3Pi'ingen en veel schade
'csgen. Na verloop van een paar
^zweeg het kanon, maar werd nog
hjd met het klein geweer ge
van
reeds veel gewonnen zijn en de minister
een goed werk hebben verricht.
Als nu maar de partijen die tot nu
toe een intransigente houding aannamen,
dat standpunt laten varen, kan dit doel
bereikt worden.
De vrije school.
In de jaarvergadering der Unie „Een
school met den Bybel" zal behandeld
worden een rapport door de heeren dr.
A. Kuyper, mr. A. JE. Mackay, mr. A
F. de Savornin Lohman ends. J. Wolt"
jer droite en gauche dus) vastgesteld.
De conclusien van het rapport luiden
aldus
1. Op de lagere scholen wordt van
hen, die niet tot de onvermogenden
behooren, een proportioneel schoolgeld
geheven, naar bij de wet te stellen
regelen.
2o. De gemeenten worden niet langer
belast met bekostiging van de lagere
school.
3. Door het rijk wordt aan de lagere
scholen een vaste bijdrage uitgekeerd,te
berekenen naai' regelen bij de wet vast
te stellen, naar zoodanigen maatstaf, dat
de kosten van een gewone, eenvoudig
ingerichte lagere school, voor zoover
deze niet uit de schoolgelden te vinden
zijn, worden gedekt en rekening wordt
gehouden met uitbreiding van leerstof en
vermeerdering van het onderwijzend
personeel.
4.De uifckeering van die bijdrage worde
evenals thans,verbonden aan voorwaarden
die de inrichting van het onderwijs vrij
laten en alleen strekken om de besteding
van rljksgelden voor het beoogde doel te
verzekeren.
5. Voor zoover de ingezetenen niet
zelve in het onderwijs voorzien, treden
in hun plaats de gemeentebesturen op.
Hun worde de vrijheid verleend, het
beheer hunner scholen over te dragen
aan een schoolcommissie.
Een antecedent.
Men weet dat minister Borgesius bij
de verdediging van zijn leerplichtwet
dr. Kuyper er aan herinnerde dat hij
vroeger krachtig voorstander was van
leerplicht en van den vrijen handel,
Dr. Kuyper scheen geheel vergeten te
zijn dat hij ooit op dit standpunt gestaan
had en vroeg den minister „waar staat
dat?4 De minister wees hem toen op
de Handelingen 1873 1874, waaruit
blijkt dat dr. Kuyper toen in 1873 van
Houten's wet op der; kinderarbeid in
behandeling kwam, woordelijk het vol
gende zeide
„Ik zou gaarne zien dat het geheele
voorstel verworpen werd, indien het
ook maar eenigen inbreuk maakte op
het voortreffelijke beginsel van den
vrijen handel, en naar aanleiding van
de bepaling die de Hl', van Houten in
zijn ontwerp wenschte opgenomen te
zien, dat aan de gemeentebesturen de
schoten op «en aantal paarden en ossen,
waarvan er twee gedood werden. Latei-
werd vernomen dat een bom onder een
l.roep Engelsche baders neerkwam en
dezen daarop verschrikt uit het water
vlogen, maar op vasten bodem zynde,
sloeg weer een bom tusschen hen in,
zoodat ze zonder kleeren weder uit
elkander stoven.
Di-n 12en kwam weer de boodschap
dat de EDgelschen uittrokken. De man
nen klommen dus weer den berg over
naar de voorposten en na een uur
geloopen en geklauterd te hebben, bleek
het weer een valsch alarm te zijn zoodat
men onverrichter zake kon aftrekken.
Schrijver was ondertusschen uitgeput
van vermoeienis en vertrok met zijn
bevoegdheid zou worden gegeven, om
leerplicht in te voeren, zei dezelfde Dr.
Kuyper: „Steeds heeft men de pogingen
ter verbetering van het lot der fabrieks
kinderen zoeken te verijdelen door den
pleitbezorger hunner belangen tegen te
werpenGij raakt aan de vaderlijke
macht, dringt het familieleven binnen,
en stoort dus doende de ordé der maat
schappij. Ik deel dit bezwaar niet.
Integendeel wordt mijns inziens de
vaderlijkemacht do >r soortgelijke bepa
ling niet bedreigd, maar eer beschermd
en verdedigd.
Leger en Marine.
Bij Kon. Besl. is aan den luitenant
ter zee der 2de klasse F. K. J. Heringa,
met 16 April op zyn verzoek, eervol
ontslag verleend uit den zeedienstis in
zijn rang overgeplaatst bij het regi
ment grenadiers en jagers, de eerste-
luitenanfL. H. C. Beijens, van het 8ste
regiment infanterie, en de met verlof
hier te lande aanwezige lste-luitenant
der artillerie van het leger in Neder-
landsch-Indië J. C. Stuffken, ter zake
van lichaamsgebreken, met ingang op 1
Apiil, eervol uit den militairen dienst
ontslagen met toekenning van pensioen.
Examens.
In Juni zal een vergelijkend onderzoek
worden gehouden voor de betrekking
van telefoniste, uitsluitend vo ir vrouwe
lijke candidaten, waarvoor 15 plaatsen
beschikbaar worden gesteld.
Zij, die voor plaatsing in aanmerking
komen, worden aanvankelijk als leerling-
telefoniste in dienst genomen, tegen een
vergoeding van 15 of 30 per maand,
naar gelang zy in of buiten hare woon
plaats worden werkzaam gesteld.
Na voldoende geoefendheid in den
telefoondienst verkregen te hebben, wor
den zij, naarmate van de behoefte, als
telefoniste aangesteld op een jaarwedde
van 400, welk bedrag, bij voortdurende
geschiktheid, na een maand tot 500
wordt verhoogd.
Dit jaarlijksch traktement kan met
vijfjaarlijksche verhoogingen van 100
klimmen tot 800, met dien verstande,
dat verhooging boven 500 eerst dan
kan volgen, als de telefoniste inmiddels
blijk zal hebben gegeven van ook in de
Engelsche taal de bedrevenheid te be
zitten, welke in het programma voor
de Fransche en Duitsche talen is om
schreven.
Zij, die aan het examen wenschen
deel te nemen, moeten zich vóór 12 Mei
aanmelden by den directeur-generaal der
posterijen en telegrafie, in een op zegel
geschreven verzoek, met nauwkeurige
opgaaf van naam, voornamen en woon
plaats.
Zij, die reeds tweemaal aan het
examen hebben deelgenomen, worden
niet meer toegelaten.
By dit examen zullen tevens de
zoon, die ook ziek was, op een wagen
naar het hospitaal. De ellende van
zulk een rit is niet goed te beschryven;
zij werd gedaan in een kleinen vracht
wagen op vier wielen, bespannen met
acht vlugge muilezeis, over bergen en
door dalen, door uitgedroogde rivieren,
en over steen en zooals aan de Hollan-
sche zeeweringen gebruikt werden. En
dan ging de ledige wagen soms langs
steile hellingen, steeds stootende op
groote steenen, terwijl de inzittenden
zoo geschokt werden dat zy zich met
beide handen moesten vasthouden om
niet uit den wagen te rallen. Die ellende
wordt natuurlijk dubbel gevoeld als
men ziek is.
Eindelijk werd het hospitaal bereikt,
telefonisten en leerlingen-telefoniste, aan
gesteld op of na 16 Mei 1898, in de
gelegenheid worden gesteld tot het
afleggen van een aanvullingsexamen in
de Engelsche taal.
Voor nadere bijzonderheden zie men
de Stct. no". 59.
De Serdang.
De tocht van de Serdang om de ge
vangenen te Sileraka te bevrijden, heeft
6000 aan steenkolen gekost en zooals
men weet, tot niets geleid. Naar wordt
beweerd, heeft de commandant,nadat was
gebleken dat de zee te hol was om de
sloepen te strijken en aan wal te gaan,
onmiddellijk bevel gegeven te vertrekken
en dus niet te wachten op eene betere
gelegenheid. Voor de gevangenen als
zij tenminste nog in leven zijn— moet
het overhaast vertrek geweest zijn een
groote teleurgestelling daar den avond
te voren nog van de Serdang het elec-
trische licht op de kust werd gericht.
De commandant geeft den indruk
dat men het werk der bevrijding van
de gevangenen van de Generaal Pel
niet aan hem had moeten overdragen,
maar aan iemand die de inboorlingen
ontzag voor onze wapens wist in te
boezemen.
Atjeh.
Aan een brief uit Atjeh aan een
Leidsch ingezetene, ontleent het I.eidsch
Dbl. het volgende
„Vindt u het niet aardig, dat de At-
jehers, en in het algemeen de inlanders,
gelooven, dat wij, de Nederlanders, den
Engelschen zoo klop geven in Zuid-
Afrika
De overwinningen van de Boeren
hebben werkelijk invloed op de toestanden
in Atjeh. Voor de Atjehers zyn de
Boeren ook Hollanders trouwens, ook
meer beschaafde vreemdelingen verkee-
ren in die meening. Toen de „Koningin
Wilhelmina" eenige weken geleden te
Algiers was, kwamen daar verscheidene
oud-soldaten zich bij den kommandant
aanbieden, om mee te gaan naar Zuid-
Afrika om tegen de Engelschen te
vechten.
Voor de visschers,
Naar de N. R. Ct. verneemt, heeft de
regeering reeds stappen gedaan om
gegevens te verkrijgen in verband met
de voorbereiding van een wetsontwerp
tot verzekering van zeevisschers tegen
ongevallen in hun bedryf.
Ondervinding.
Tegegenwoordig is bijna iedereen ge
reed U te antwoorden „Ja, maar de
ondervinding heeft me geleerd,
dat het niet zonder kan vooral als
't het gebruik van alcohol geldt. Zoo
ggeft men te Vlaardingen jaarlijks f 7000
uit aan sterken drank omdat de e r-
varing heeft geleerd dat de visschers
maar daar er gebrek aan oppassers
was, moesten de nieuwgekomenen om
de 3 uur wacht houden. Vervolgens
werd de schrijver in een ander hospi
taal te Glencoe opgenomen waar de
behandeling en de voeding beter waren
dan in het vorige.Den Dingaansdag werd
een glas wyn geledigd op het welslagen
der troepen.
Den 18en vertrok zijn zoon naar
Pretoria. Den volgenden dag bemerkte
de scbryver dat hem zijn geweer ont
stolen was hy maakte hiervan rapport
by den veldcornet, maar kreeg het
geweer niet terug.
Een dag later kwam een telegram
van den waarnemenden generaal, waarbij
den schrijver op de verklaring zijner
er niet buiten kunnen en dat durft men
zeggen als nooit één ernstige proef heeft
plaats gehad om 't z o n d e r te be
proeven. Vóór N a n s e n sprak ook
menigeen over de ondervinding, tot deze
bewees door zijn eigen tocht naar de
Noordpool, dat ook daar de alcohol
overbodig is. In het warme zuiden ging
het al ever. zoo. Waar men vroeger
meende niet zonder alcoholische dranken
te kunnen slagen, gaat men thans
zonder iets op reis. Turners, roeiers
worstelaars,bergbeklimmers,schermmees
ters, schaatsenrijders, kortom, allen die
hun spierkracht noodig hebben voor
zeker doel, weten door ondervin
ding dat hun krachten verminderen
als ze alcohol gebruiken. Spaar dan het
lichaam en gebruik geen alcohol.
Wy lezen in de „Telegraaf"
De Naamlooze Vennootschap Vereenig-
de Zeepfabrieken te Rotterdam, hield in
d' Geelvinck uitdeeling vau de pryzen
die den gelukkigen gebruikers van de
Stuiverszeep enz. bij verloting waren te
beurt gevallen.
Ongeveer 500 pryzen en premies zfjn
in Amsterdam gevallen, de hoogste was
f 50, de laagste f X.
Het was druk in d' Geelvinck en de
directie van bovengenoemde Naaml.
Venn, verrichtte een dankbaar werk.
Menig huismoedertje was er, die in deze
tyden van werkeloosheid wat blij was
met haar prijs.
Bij het binnenkomen werd den win
ners een bon uitgereikt, goed voor een
kop koffie of chocolade of iets anders.
Dat dit in goede aarde viel, behoeft niet
te worden betoogd.
Vlissingen 13 Maart.
Heden zal een gedeelte van het de
tachement bereden marechaussees onze
gemeente weder verlaten daar er geen
verstoring van de rust meer gevreesd
wordt.
De rijksveldwachters die de politie in
de stad tijdelijk versterkten,keerden mede
naar hunne respectieve standplaatsen
terug.
Men schryft ons uit Middelburg
In de gisteren gehouden zitting van
de Kamer van Koophandel werd besloten
niet te ondersteunen een verzoek van
de Vereeniging van Nederlandsche werk
gevers om by de Eerste Kamer aan te
dringen het ontwerp-ongevallenwet niet
aan te nemen.
Men schryft ons uit Zuiddorpe
Op de gisteren alhier gehou
den jaarmarkt waren aangevoerd 11
paarden, 51 stuks hoornvee, 7 geiten
en 2 konynen.
Er werden verschillende pryzen uit
gereikt.
vrouw dat hij aan een hartkwaal leed,
toegestaan werd naar Pretoria terug te
keeren, waar hij den volgenden dag
met den trein en ïydende aan de ma
laria-koorts, arriveerde.
Wat hier medegedeeld is, is een
verhaal van wat de sehryver en zyn
zoon op het oorlogsveld hebben beleefd.
Velen van hen, die by het begin met
hem medetrekken, zyn dood, gewond
of gevangen. Hij zelf bleef gelukkig
gespaard. Hy dacht den 25en weer
naar den oorlog te vertrekken, maar
nu alleen, zonder zijn zoon, die eene
betrekking heeft gekregen op een der
speciale politie-kantoren.