Maandag
26 Februari.
No. 48
38e Jaargang.
1900
fc Courant Moor! ra bijvoegsel:
Gemeentebestuur.
Brief uit Pretoria.
D
voedings
middel
id, Slijm, Be-
Hals-, Borst,
en Kinkhoest
ren van bloed
in <ie beidé
tot versterking
■en en recon-
sche
iSTüÜlMIfi
in de geheele
en eenig.
igbaar in fles-
9. 1.- en
n capsule met
tempel.
Veilerland
ROEMAN»
R. en Zeve
ngen: bij Wed,
DOMMISSE,
kade;Breskens
Wemelsfelder
de firma Wed.
St. Maartens-
Az.; Middel-
estein.
DIENST
ÏÏIBDBIiBOBa- t.t
ïm 4 50 5 55
in ZeilmarktVL"i
ui 12 30 1 15
5 55 6 55 7 45
Zeilmarkt Viitsin-
op werkdagen
12 35 1 20 2 5
7 7 50 8 35
Maldeglteiu.
lid.)
,25, 10.37, 1.18,
5,31, 6.9, 7.35,
.33, 8.24. 9.25
.0.—, 1.38, 4.32,
5.51, 6,29. 8.10
.3, 9.5, 9.45.
3 35b)
4 05
ikena ten hoog-
minuten,
flissiiagen naar
:t.
•6 23
7 39
2
*10 4
•10 21
1)
•115 'V
le g 2e kl.
22
125
310
3 48
44
J4 20
616
63
725
810
826
8 43
Prijs per drie maanden 1.30. Franco per post 1.50.
Afzonderlijke nummers 5 cent. Men abonneert zich by alio Boek
handelaren, Postdirecteuren of rechtstreeks bij den Uitgever
F. VAN DE VELDE Jr., Kleine Markt, I. 187.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd op Zon- en feestdngen.
ADVEKTENTIÉNvan 1—4 regels 0.40. Voor eiken regel
meer 10 cent. - By directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde
advertentie wordt de pqjs slechts tweemaal berekend, Groote letters
en cliché's worden naar plaatsruimte berekend.
Telephoonnuinmer IO.
Abonncments-Advertentien op zeer voordeellge voorwaarden.
8,£Ï£EHDMM£Ï?Ï<*
Herijk der Maten en Gewichten.
Burgemeester en Wethouders van Vlis-
singen
maken bekend:
jat tot den herijk der maten en ge
wichten in deze gemeente zal worden
gevaceerd in een der zalen van het huis
voor de besmettelijke ziekte aan de
Paardemarkt den 13, 14, 15, 16, 17,19,
20, 21, 22, 23 en 24 Maart dezes jaars,
telkens des voormiddags van ö'/s tot
12 en des namiddags van 1 tot 4Vs
uur, als volgt
Voor de ten verkoop bestemde, in
magazynen en winkels voorhanden zijnde
nieuwe maten en gewichten en voor de
gewichten in gebruik bij apothekers,
goml- en zilversmeden (fijnere weging)
13 Maart.
Wijk A en B 14 Maart.
C 15
D en E 16
- F 17
G 19
H 20 en 21
„I 22
K, L, M en Z 23
de overige wijken 24
De tijd wordt geacht te zijn de mid
delbare Amsterdamsehe (oude tijd).
Vooits wordt herinnerd
lo. dat de voorwerpen schoon en
droog ten herijk aangeboden moeten
won'en en zich dus in zoodanigen toe
stand moeten bevinden, dat eene verifi
catie en stempeling mogelijk is
2o. dat lengtematen, voorzien
van merkteekenen of aanwijzingen van
onwettige maten, moeten worden afge
keurd en ten alle tijde in beslag ge
nomen kunnen worden
3o. dat de onderdeelen van het Gram
(Milligram Gewichten) uit
hoofde der daartoe noodige fijne balans,
uitsluitend aan het ijkkantoor te Mid
delburg kunnen worden geverifieerd.
Ministeriëele beschikking van den 16
April 1872, no. 193);
4o. dat belanghebbenden zich bij terug
ontvangst van hunne voorwerpen moeten
overtuigen, dat deze duidelijk het wettige
goedkeuringsmerk K dragen, daar een
ta'oep op verzuimen, die bij den herijk
mochten zijn begaan, later niet zal ont
slaan van rechtsvervolging;
5o. dat na het einde van den termijn
van den herijk (1 September 1901) het
gebruiken of voorhanden hebben van
maten en gewichten, niet voorzien van
het goedkeuringsmerk K, verboden
et strafbaar is;
6o. dat het laatst geplaatste goedkeu-
ritgsmerk gedurende ?minstens twee
jaren ongeschonden moet blijven bewaard
et dat voorwerpen, waarvan dat merk
onduidelijk wordt, andermaal tot den
herijk moeten worden aangeboden, waartoe
belanghebbenden zich aan het ijkkantoor
te Middelburg kunnen vervoegen.
Vervolg.)
Daar het huis echter niet groot genoeg
a om ons allen te bevatteD, moesten
buiten in den regen slapen en
onw sectie, nl. de 3e, viel den zolder
1611 deel. De zolder was juist groot
SMoeg om onze 28 man met zadels
enz- te bevatten als wij twee aan twee
tetde voeten tegen elkander lagen, en
o'eed genoeg voor 14 man.
Twee van onze manschappen niet
'"etende dat wjj dien zolder in bezit
•adden genomen, hadden zich verge
ld met een onoverdekt varkenshok
"aar ze eenig stroo in hadden gebracht,
"n terwijl het grootendeels den ganschen
jjacbt regende, is het licht te begrijpen
at ze zich niet erg op hun gemak
8ev°elden, temeer daar het twee klerken
Oqder ons hoorden we ook
Eveneens kunnen maten of gewichten
waarvan de verbruikers, om welke reden
dan ook, het wenschelijk achten dat de
nauwkeurigheid gedurende genoemd her-
ijktijdvak, voor welke het goedkeurings
merk K dient,meer dan eenmaal door den
ijker worden onderzocht, voor dat doel
aan het ijkkantoor te Middelburg worden
aangeboden.
Wordende de belanghebbenden herin
nerd lo. aan het 1ste lid van art. .11
der wet van den 7 April 1869, (Staats
blad no. 57) luidende
„Het bezitten of voorhanden hebben
van niet met deze wet of met Konink
lijke besluiten ter uitvoering daarvan
genomen overeenkomstige maten, ge
wichten of weegwerktuigen, op plaatsen
bestemd of gebruikt tot het verkoopen,
inkoopen, afleveren of in ontvangst
nemen van waren, of waar die voor
werpen tot grondslag van heffingen of
andere ontvangsten strekken, is verbo
den" en 2o aan art. 3, waarin de onder
scheidene gewichten worden opgenoemd
welke mogen worden gebezigd, luidende
De stoffelijke gewichten zijn stukken
van 50, 25, 10, 5, 2 en 1 K.G. (pond)
5, 2 en 1 hectogram, (ons) 5, 2 en 1
dekagram (lood)5, 2 en 1 gram (wichtje)
en 500, 200, 100, 50, 20, 10, 5, 2 en
1 milligram.
Terwijl voorts nog wordt kenbaar
gemaakt dat (le verificatie kosteloos
geschiedt, doch dat de aan het lijk
verschuldigde justeergelden bij de terug
gave der gewichten moeten worden
voldaan.
En is hiervan afkondiging geschied
waar het behoort, den 24 Febr. 1900.
Burg. en Weth. voornoemd,
VAN DOOKN VAN KOUDEKKRKE.
De Secretaris,
G. J. BISSCHOP.
Als er één schaap over
tien dam is.
Zoo komt dan de voorzitter der
Tweede Kamer heeft het aangekondigd,
naar alle waarschijnlijkheid Dinsdag a.s.
het, ontwerp tot invoering van leerplicht
in de Tweede Kamer in behandeling1
Misschien wachten ons nog wel be
langrijke debatten maar toch, min of
meer begint het onderwerp uitgeput te
geraken. Men zal natuurlijk tegenspar
telen zoolang men kan maar, leerplicht
moet toch komen. Moet komen, om
dat men zich langzamerhand ook in
het vijandelijk kamp genoopt heeft gezien
zijn schepen te verbranden. De oppositie
maakt veelal den indruk, dat zij vol
houdt voor haar fatsoen. Die a gezegd
heeft moet ook b zeggen. En dan dat
heerlijke twistappeltje het herhalings-
onderwijs Welk een kostelijke gelegen
heid om toch nog eens te opponeeren
Opponeeren doet de sociaal-democraat,
die leerplicht een onding noemt, als er
geen voeding en kleeding bijkomt. Oppo-
steeds om meor ruimte vragen zoodat
ze daar zeker ais haringen op elkaar
gepakt waren.
Zaterdag den 14en 's morgens om
6 uur vertrokken we verder, steeds door
diepe kloven en over hoogten op weg
naar Newcastle, en aangezien het zooveel
geregend had en de grond zoo glibberig
was, ging het maar langzaam. Na een
uur rijdens kwamen we'aan een ver
laten boerderij waar echter nog eenige
eenden, ganzen en hoenders rondliepen
welke alle weiden buit gemaakt. Te 4
uur in den achtermiddag arriveerden
we te Newcastle. De kapitein, de heer
De Wit Hamer, reed eerst met zijn
adjudant het dorp of stad in en nam
bezit van het station met toebehooren.
De stad zelf wilde de Commandant
niet overnemen aangezien ons korps te
klein was om rust en orde te handha
ven, maar wij namen bezit van een
zoogenaamd fort. Daar vonden we veel
voeder voor de paarden en gingen daarna
het stadje eens bekijken. Het was totaal
neeren doet de bekende liberale scha
keering van het Nieuws die, we merkten
het immers reeds op, leerplicht uitvaar
digen door den staat, kleerpli'cht invoeren
voor de maatschappij noémawDpponeersn
doet weer een ander, die bang is dat
de meisjes van de herhalingsschool
's avonds op straat zullen loopen enz.
enz.
Merkwaardig is het, te zien, welk
een sympathiek blad aan zekere zijde
dat allerliefste Nieuws van den Dag
eensklaps geworden is. en hoe opnieuw
de hoop is opgewekt, dat de wet, die
leerplicht wil invoeren, ten slotte toch
zal vallen. Geen wonder, een bondgenoot
als het Nieuws van den Dag, al wil het
de wet in onthoofden vorm ook wel
aannemen en al gaan de geallieerden dan
ook niet in alles samen, is er een bij
uitnemendheid.
Maar men mag dan toch wel aannemen,
dat de redactie van het Nieuws, ééns
j het volksorgaan der vrijzinnige midden
klasse, zich een vriend noemt van het
volksonderwijs, bet onderwijs in het
algemeen en het openbaar lager onder-
wijs in het bijzonder En wanneer
men nu de vrienden van dat onderwys
eens afvroeg, wat ze zich als einddoel
van dat onderwijs voorstellen, wat zou
dan toch wel het antwoord wezen
Immers, dat ééns het gansche volk
er door deelen zal in een zeker peil van
ontwikkeling, het zoogenaamde normaal
peil van beschaving, zóóveel als ieder
noodwendig behoeft, om, mt. hoop van
slagen, te kunnen trachten zich een
redelijk, menschwaardig bestaan in het
maatschappelijk leven te veroveren
En nu, het is al tot vervelens toe
betoogd, die zestig duizend kinderen, die
nog steeds van elk onderwijs verstoken
zijn, deze vormen niet den grooten hoop,
die de bereiking van dat einddoel in
een ver verschiet steltmaar wel die
honderdduizenden die, door de zorgloos
heid of de inhaligheid der ouders, door
een gebrekkig schooltoezicht, of door
welke oorzaken dan ook, onvoldoend
onderwijs genieten. Deze honderddui
zenden bereiken evenmin dat normaal
peil van ontwikkeling, evenmin als hun
ouders het deden, evenmin ais hun
kinderen het zullen doen, als wij leer
plicht niet invoeren en het gewoon lager
onderwijs niet door herhalingsonderwijs
versterken.
En nu baat het ons niet, of we ai
wat lamenteeren over een keurslijf dat
zoo lastig zit en over het fraaie er van,
als het groote doel nu eens met een
beroep op de consciëntie kon worden
gevonden.
Neen vrienden, dé ideale wereld moge
ergens te vinden zijn in Hubuks Wolken-
verlaten, nog 13 menschen waren over
gebleven, en aangezien ons kamp een
heel eind buiten de stad was opgesla
gen, keerden ik tegen donker weer terug.
Des nachts brandde een huis af, en
aangezien wij in het open veld zonder
tenten moesten slapen en dat terwijl
het regende, kwam er van slapen althans
voor mij niet veel. Des avonds passeerde
ons een groot commando van Heidel-
berg. De commandant er van nam het
stadje in bezit en zou de orde weer
herstellen,hoewel alles nog in goede orde
was. Het was echter noodig wegens het
doortrekken van zooveel troepen tevens
ook om er het Transvaalsche bestuur te
vestigen.
Zondag den 15den gingen wij naar
het dorp om inkoopen te doen, maar
vonden het gansche dorp geplunderd
In den nacht hadden eenige mannen
van de verschillende commando's den
ganschen boel kort en klein geslagen
en medegenomen wat van hun gading
was. Voor alle goedeien welke wij
heitn, hier op aarde gaat het nu eenmaal
anders toe. Als we nog wat te verbeteren
weten, dan moeten de handen uit de
mouw. Uit den hemel valt het niet.
En sinds wanneer is de dwingende
wet een keurslijf voor den gewillige?
De meerderheid van het volk heeft de
wet niet noodig. Voor die meerderheid
is die wet dan ook geen last, even als
de tallooze voorschriften der politie geen
last zijn voor hen die nooit met de politie
in aanraking komen.
Maar ook van de minderheid zal een
meerderheid de wet vrijwillig nakomen.
Dat leert ons de ervaiing bij elke nieuwe
wet, die op de organisatie van den staat
wordt gemaakt. De meerderheid onder
werpt zich en voor de minderheid zijn
de straf en de dwang, die zij verdient.
Een wet die gemaakt wordt voor een
klein deel van het volk Bespottelljker
argument hebben we nooit gezien. De
geheele strafwet en tallooze andere wetten
zijn maar op een klein deel van het
volk toepasselijk en Goddank dat ze
het zijn
Maar daarom zijn ze niet minder
onmisbaar.
Eu dan die andere bezwaren kleer-
plicht voor de natie kindervoeding.
Wei, 't is best mogelijk, dat er zich
uit leerplicht nog eens een rijk arbeids
veld voor de philantropie ontwikkelen
zal. 't Is best mogelijk, dat er zich in
iateren tijd ook voor den staat nog eens
iets zal opdoen, om het aangenomen
beginsel in toepassing tot zijn volle recht
te laten komen.
Als er maar één schaap over den
dam is
Maar dan moet het beest er ook komen,
gaaf en wei. Die het eerste schaap
hebben wil om de anderen te krijgen,
die begint niet met het eerste te ont
hoofden, want, dat onthoofde schaap
zal den weg slecht kunnen vinden en,
in sukkelgang volgen de anderen niet.
Laat ons hopen dat de dienst, ditmaal
door het Nieuws aan het volksonderwijs
bewezen, moge blijken te zijn geweest
van negatieven aard.
Houding der Christelijk-Historischen
tegenover de aanhangige wets
ontwerpen.
Welke die houding, is heeft dr. Brons
veld te Utrecht in eene vergadering van
Christelijk-historischen duideljjk uiteen
gezet. Eene invoering van het algemeen
kiesrecht is z.i. een toegeven aan de
partij der revolutie, waaraan christelijk
kochten, werd een bon afgegeven op
het Transvaalsche gouvernement. Den
ganschen dag reden wij af en aan en
vele van ons voorzagen zich van hetgeen
ze noodig hadden zoowel eetwaren als
kleedeien, Tegen den middag brandde er
in het dorp weer een huis af door
onvoorzichtigheid van menschen die aan
het plunderen waren. Ook in ons kamp
onstond brand door onvoorzichtigheid
der manschappen waardoor het gras in
brand geraakte en van 10 man alle
goederen verbrandden. Ik ging ook eens
in het fort kijken en vond ook daar
alles kort en klein geslagen. Des avonds
werden zooal3 gewoonlijk de wachten
uitgezet, paarden binnengehaald en kon
den we gaan slapen met den hemel als
dak.
Maandag den 16en passeerde ons een
commando van Johannesburg met een
gedeelte artillerie omtrent 2000 man
sterk met eenige ambulance-wagens en
aangezien er bericht was dat de Engel-
achen kwamen aanrukken, werd ook
historischen niet mogen meedoen. Ook
mag bij de voorgedragen technische
herziening der kieswet aan de partij
der revolutie geen concessie gedaan
worden.
Over leerplicht luidt dr. Bronsveld'3
gevoelen niet ongunstig. Veel is er te
zeggen voor het onbetwistbaar recht der
ouders om zei ven over het onderwijs hun
nen kinderen te beschikken, maar er is
evenzeer veei te zeggen voor het beginsel
dat het heel wat waard is dat een volk
goed onderwezen is, al is het evenzeer
waar dat ontwikkeling niet alles geeft.
Het verwondert hem daardoor niet dat
vele Hervormde predikanten en hoofden
van christelijke scholen voor den leer
plicht pleiten. Wel bestaat tegen menige
bepaling van het ontwerp bezwaar,maar
tegen het beginsel niet.
Streng Klinkt het oordeel over de
sociale wetsontwerpen, die uls den voor-
naamsten arbeid dezer regeering te be
schouwen zijn. De ongevallenwet is
slechts eene eerste schrede op den weg
die alle particulier initiatief doodt. Dr.
Kuyper's houding in deze heeft hem
verbaasd.
De Chr. Hist. Kiezersbond heeft tot
taak, zich tegen het slokop-karakter van
den staat, tegen de staataalmacht te
verzetten.
Het ontwerp-woningwet is hem daar
entegen zeer sympathiek omdat het ten
doel heeft de ellendige woningtoestanden
tegen te gaan. Dwang van den staat zal
echter wel eens noodig zijn bij onwillige
gemeenten.
Instemming vonden bij hem ook de
Yier wetsontwerpen, die kinderbescher
ming willen.
Het blijkt dus dat de Chr.Hist. partij
op het gebied van het kiesrecht zich
tevreden stelt met het bestaande, maar
tevens overigens niet afkeerig is van
socialen vooruitgang.
Betooging leerplicht.
Morgen zal te 's Gravenhrge eene
groote volksvergaderinggehouden worden
om te betoogen voor leerplicht. Twintig
Haagsohe vereenigingen hebben hunne
instemming betuigd.De afd. 's Gravenhage
I van «Volksonderwijs» zal afgevaardig
den zenden.
Burgerlijke betrekkingen voor
militairen.
In de Tweede Kamer zijn bij de be
spreking der begrooting van oorlog ook
inlichtingen gevraagd omtrent overgang
van militairen in rijksbetrekkingen.
De bepaling hieromtrent dagteekent van
1869toen bepaald werd door dentoenmali--
gen min. van oorlog, dat militairen in het
leger,die met een medaille voor trouwen
ons kamp tegen den middag opgebroken
om de Rooibaatjes tegemoet te gaan en
werden er 16 van onze manschappen
gecommandeerd om in het fort achter
te blijven tot bewaking om in geval het
noodig was er op terug te kunnen
vallen en om onze wagens welke aan
het komen waren,op te wachten. Onder
die wacht van 16 man behoorde ik ook.
Zoo vertrokken dan onze kameraden
en bleven wij in dit verlaten fort achter.
Wij brachten den boel een beetje in
orde om het eenige dagen te kunnen
uithouden.
Dinsdag den 17en bleven we ia het
fort. We vernamen van onze voorhoede
dat ze een uur te paard van ons gele
gerd was. De kapitein kwam met
eenige manschappen om te zien of alles
in orde was en vertrok weer te zamen
met den heer Engelenburg, Redakteur
der Volkstem. Verder was er dien dag
niets bijzonders.
(Wordt vervolgd.)