24 Februari.
No. 47.
iyoo
Zaterdag
Brief uit Pretoria.
Hospitaal-Kerk-Schip.
38e Jaargang.
VUSSTOSCHE COURANT
Prijs per drie maanden 1.30. Franco por post 1.50.
Afzonderlijke nummers 5 cent. Men abonneeit zich btj allo Boes-
handelaren, Postdirecteuren of rechtstreeks b(j den Uitgever
F. VAN DE VELDE Ji., Kleine Markt, I. 187.
ADVERTKNTIÊNvan 1-4 regels 0.40. Voor eiken re?ei
meer 10 cent. - BU directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde
advertentie wordt de prijs slechts tweemaal berekend. Groote letters
en eliché's worden naar plaatsruimte berekend.
Versehflnt dagelQks, uitgezonderd op Zon- en feestdagen.
Telephoonnummer IO.
Abonnements-Advertentiën op zeer voordeelige voorwaarden.
Eens waarschuwing.
De Standaard ziet ook in het ons be
kende artikel van de „Gegenwart' voor
Nederland een waarschuwing.
„Voor het oogenblik hechte men er
niet te veel aan, maar voor de toekomst
vooral niet te -weinig.
In Duitschland's toeleg, om zich tot
een eerste zeemogendheid te verheffen,
en op koloniaal gebied mee te gaan
spreken, ligt voor Nederland een onmis
kenbaar gevaar.
Wat Duitschland thans aan koloniën
bezit, is groot op de kaart, maar zakelijk
onbeduidend. En ook, een zich verhef
fende zeemogendheid, die tegen Engeland
front wil en moet maken, zou ongemeen
aan kracht winnen, zoo ze met Neder
land tot accoord kon komen, en over
de brug van dat accoord ons allengs
ter harer dispositie kon krijgen.
En nu is de Times wel zoo vriendelijk
om, voor het geval van nood, uitzicht
op hulpe te geven maar wat zegt dit
Duitschland waagt de worsteling met
Engeland niet, eer het op zee tegen
Engeland opgewassen is, hetzij alleen,
hetzij met continentale bondgenooten.
De Engelsche vloot zou dus niet helpen
kunnen. En wat het Engelsche land
leger beteekent bleek in Zuid-Afrika.
Laat ons dus niet inslapen. Ernstige
tijden kunnen voor de deur staan. Nog
niet aanstonds. Maar de tijd loopt snel.
En ook, er is een huwelijk komende,
dat op het toekomstig lot van ons vader
land ongemeen invloed kan uitoefenen,
in de Monarchie ligt op dit oogenblik
onze sterkte, maar bij overgang van
dynastie wordt de Monarchale macht
tijdelijk uiteraard verzwakt, en de nieuw-
opkomende dynastie heeft altoos banden
aan het buitenland.
En zulk een toekomst gaan we tegen
met een collectie precieuse koloniën, die
voor den vijand open liggen, en waar
van het stelsel van verdediging nog in
de bureaux omdooltmet een vloot die
in open zee niets heeft in te brengen
en met een leger waarvan men de
organisatie nog zoekt.
Voorts met een bevolking, die op de
wapenen weerloos is, en die, als het er
op aan kwam was eenmaal het kleine
leger onschadelijk gemaakt voor
geweld zou moeten zwichten.
Nu lag lang onze kracht in ons isole
ment. Buitenlandsclie Zaken was ter
nauwernood telefonisch aan het buiten
land aangesloten.
Door pen onzer voormalige stadge-
nooter, in Pretoria is een brief aan zijne
ouders alhier geschreven, waarin hij
van dag tot dag zijne ervaringen sedert
zijn trekken naar Natal aanteekent.
Wij nemen daaruit het volgende over
Geliefde Ouders
De hoop dat gij deze in gezond
heid eu in vrede moogt ontvangen, als
ook dat gy het nieuwe jaar in voordu
rende gezondheid en voorspoed moogt
mgaan en dat wij met al onze fami
lieleden nog eens eenmaal te zamen
zoo'n recht gezellig nieuwjaar kunnen
vieren, is de wensch van ons die ver
van u verwijderd zyn, en daarom wil
ik u eens een kijkje geven in het
Afrikaansche krijgsmansleven. U zult
daaruit kunnen zien dat het geen rozen
geur en manesci
Op den 30 werden wij
En toch is zoo telkens terecht van
militaire zijde beweerd Zeg ons eerst,
welke positie ge ons, in geval van nood,
te verdedigen opdraagt, dan eerst zal j
onze taak ons helder voor oogen staan.
En zoo eerst zullen we voor die taak de j
militaire macht ter zee en te land orga-
niseeren kunnen.
De politieke barometer.
„De zwarte bal hangt aan de politieke
semaphore uit: verwachting: storm,"
zegt de schrijver van de Haagsche
Kroniek in de „N. Gr. Crt." Er schijnt
iets in de lucht te zijn wat naar obstruc-
tionisme riekt. Men zegt dat bij den
terugkeer der Kamer de poging van den
voorzitter, om, na het sectieonderzoek
van een aantal wetsontwerpen,waarmee
denkelijk de eerste week wel zal ge
moeid zijn, in de tweede week met
27 Feb. beginnende de leerplicht
voordracht in openbare behandeling te
nemen, tegenkanting zal vinden en dat
ongeveer de gebeele rechterzijde, na ge
pleegd overleg, besloten is een poging
te wagen om door uitstel voorloopig
nog van dezen maatregel af te komen.
Ik geloof niet dat de toeleg kans heeft
van slagen zelfs als de gansche clericale
phalanx zich vereenigt, houd ik het er
nog voor dat de liberalen, op dit punt
althans eensgezind, de obstructionisten
zullen kunnen overstemmen. Ook de
socialisten en radicalen zal men bereid
vinden om het gewichtig voorstel ter
hand te nemen, vooral wanneer men
door de op 25 dezer in het „Casino" te
houden groote meeting, nog eens oen
aansporing zal hebben ontvangen om
tot de invoering van leerplicht te be
sluiten. De storm zal derhalve wel
overwaaien in de naaste toekomst zie
ik voor het Kabinet nog geen gevaar.
„Mij dunkt dat echter bij de techni
sche herziening van het kiesrecht, de
poppen wel eens ter dege aan het dan
sen konden gaan, wat men, in dat geval,
aan de „ioode circulaire" om met de
Kroniek (de gele) te spreken,— van de
Liberale Unie zal te danken hebben.
Ten aanzien van die circulaire verneem
ik dat ze niet met algemeen goedvinden
door het Unie-bestuur is vastgesteld
dat b.v, dr. Kuijsch (voorzitter van
„'s-Gravenhage") geweigerd heeft haar
te teekenen en dat andere bestuurders
slechts noode hun naam er onder heb
ben geplaatst en geenszins treuren zouden,
als op de een of andere wijze de op
gezette beweging in 't honderd liep.
Daarop schijnt inderdaad wel eenig uit
zicht. Want niet alleen hier, maar ook
elders schijnt in de aangesloten kiesver-
eenigingen ernstig verzet te ontstaan
tegen den nieuwen koers, dien het Unie-
voorzien van geweer en ammunitie en
paard met toebehooren en moesten op
den lsten October inspectie houden buiten
Pretoria. Den 2en October werden we
nog verder van het ontbrekende voor
zien en waren klaar om naar de grenzen
te vertrekken, maar konden dit niet,
aangezien er geen treinen genoeg waren
om de burgers naar de grenzen te bren
gen en tevens de vluchtelingen te
vervoeren, want het was verschrikkelijk
om te zien hoe de menschen vluchtten.
Open wagons zaten meermalen twee
hoog vol met Kaffers en blanke men
schen dooreen gemengd met vrouwen
en kinderen tot zelfs zuigelingen, en
moesten in die positie blijven liggen of
zitten tot in Delagoabay, 2 dagen en
2 nachten in regen en wind, en op
elkaar gepakt als haringen.
Nu den 3en 's middags om 3 uur
moesten we onze paarden inladen en
om 5 uur zouden we vertrekken, hetgeen
dan ook onder een luid hoera plaats
had. Aangezien wij Hollanders een eigen
bestuur wil inslaan. Er is dat kan
ik u verzekeren ernstig sprake van
om in eerlang te houden vergadering
der vrijzinnige kiesvereeniging alhier een
motie voor te stellen, waarbij wordt
beslist dat aan de algemeene vergade
ring der Unie in overweging zal worden
gegeven voorsbands ter, aanzien van
de grondwets-herzienings- en kiesrecht
circulaire over te gaan tot de orde van
den dag."
Mr. Troelstra.
Aan het Dagblad dat beweerd had, dat
het uitstel van straf aan mr. Troelstra
verleend het verlof van den minister van
justitie om die te doen plaats hebben na
het eind van de Kamerzitting antwoordt
het Vaderland
„In 't algemeen is stellig waar, wat
onze collega zegt„in elk geval eischt
het belang der maatschappij, dat de straf
zoo spoedig mogelijk het kwaad volge,
maar zoolang die regel niet altijd kan
worden toegepast of door herhaaldelijk
toestaan van uitzonderingen niet wordt
toegepast,- zou het zeker onbillijk zijn
hem in dit geval in al z(jn gestrengheid
te doen werken.
Al is 't eigenlijk onnoodig, op de zaak
terug te komen, nu de voor mr. Troelstra
gunstige beschikking genomen is, vonden
wij toch aanleiding, er nog over te
spreken, om den indruk weg te nemen,
die bij sommigen schijni, te bestaan ais
werd bij het bepleiten van gratie eïi
nu weer bij de verdediging van 't verzoek,
afwijking van 't gewone recht gevraagd'
omdat het een sociaaldemocraat geldt. Zoo
riep„de Nederlander" uit, dat er, waar
het een sociaal-demokraat betreft, ook
al geen gelijkheid voor het strafrecht
meer schijnt te moeten zijn. Voor zulk
een voorstelling is geen zweem van
grond. Er wordt eenvoudig gevraagd
om gelijkheid van recht, ook voor
sociaal-demokraten. Wie op gratie aan
drongen, deden dat, omdat zij meenden
dat, waar kennelijk in het algemeen be
lang is gehandeld, gevangenisstraf te
zwaar is. Het al of niet sociaal demokraat
zijn van mr. Troelstra heeft hiermede
niets te maken. Juist zij, die hier tegen
gratie zijn, staan aan de verdenking
bloot, dat zjj er niet van weten willen,
omdat 't een sociaal-democraat geldt. En
dat spreekt dan van gelijkheid van recht!
Wtj meenen niet te dwalen, als wij
aannemen, dat ook bij den Hoogen Raad
die 't veroordeelend arrest uitsprak, de
meening de overhand heeft, de straf te
zwaar is. Maar, zoo wij wel ingelicht
zijn, is men daar van oordeel, dat er
van gratie geen sprake behoort te zijn
als de veroordeelde haar zelf niet vraagt.
Ons wil het voorkomen, eindigt 't Vad.
korps hadden, waren wij nog al veel
nieuwsgierigen opgekomen welke ons dan
ook het laatst vaarwel toeriepen, en
hoewel zulk een afscheid van familie
niet plezierig is, zoo voelt men zich
toch opgeruimd aangezien het voor een
rechtvaardige zaak is. Onderweg voor
dat we aan Elandsfontein kwamen,
ontmoetten we nog twee treinen vol
geladen met Engelsche vluchtelingen
meest alle gepakt in open beestenwagens.
Woensdag den 4en bleven we den
ganschen dag staan aan het station Val
om een anderen tegenkomenden trein
te laten passeeren. Wij ontlaadden de
paarden om ze te laten eten en drinken
en vertrokken 's avonds om 5.30 minu
ten naar Standerton en moesten daar
weer wachten tot 's morgens 6 uur.
Donderdag den 5en 's morgens om 10
uur arriveerden we te Zandspruit, onder
een verschrikkelijke stofstorm, zoodat
het afladen, zeer moeilijk ging ja zelfs
bijna onmogelijk was, aangezien het
stof door alles heen drong en het bijna
dat het maken van zulk onderscheid met
een goede opvatting van het recht van
gratie niet strookt. Is gratie een gunst
of de hoogste triomf van het recht?
Steun Volksweerbaarheid.
Het dagelijksch bestuur van de ver-
eeniging Volksweerbaarheid heeft met
de ministers van oorlog en marine een
onderhoud gehad, waaruit gebleken is
dat beide ministers voornemens zijn de
vereeniging te steunen. De minister
van binnenl. zaken was door uitstedigheid
verhinderd het bestuur te ontvangen.
Tegen den oorlog.
Het Pi otestcomité tegen Engelsche
wreedheden in Zuid-Afrika heeft zijn
in de Engelsche taal gesteld en alom in
het buitenland verspreid manifest in het
Nederlandsch vertaald, vermeerderd met
eenigebijzonderhedenimmiddels bekend ge
worden,en deze vertalingen tekoopgesteld
tegen 5 cents bij den boekhandel in
Nederland en Vlaarasch België.
Examens.
Van de vrouweiyke candidaten, deel
nemende aan het in Maart a.s. te houden
examen voor de betrekking van klerk
der posterijen en telegraphie, zullen er,
bij voldoenden uitslag, acht voor benoe
ming in aanmerking worden gebracht.
Duurder schoenen.
In Den Bosch kwamen eergisteren 157
schoenfabrikanten bijeen ter bespreking
van maatregelen om, wegens de voort
durende stijging der grondstoffen, de
schoenprijzen te verhoogen. Besloten
werd, den prijs van het zoogenaamd
zwaar schoenwerk te verhoogen met 15
pet. en dien van het overige schoenwerk
met 10 pet. De prysverhooging van
het zwaar schoenwerk, waartoe voornl.
werkschoenen en werklaarzen behooren,
werd op een hooger percentage bepaald,
omdat aan dit werk meer en zwaarder
leer wordt verbruikt dan aan het overige
schoenwerk. Voor dit laatste worden
bovendien nog andere grondstoffen ge
bezigd, die niet zooveel ais het leer in
prijs zijn gestegen-.
Per circulaire zal van dit besluit kennis
worden gegeven aan de belanghebbenden,
en in 6000 schoenwinkels zal men car
tons ophangen waarop de prijsverhooging
wordt vermeld.
Eene commissie van 24 leden werd
aangewezen om de oprichting van een
Alg. Ned. Schoenmakersbond voor te
bereiden.
Een diner ten hove.
Gisteren was er diner ten hove ter
onmogelijk was om adem te halen of
de oogen open te houden. In den achter
middag reden wij weg naar een plaats
waar wij ons kamp voor eenige dagen
konden opslaan. Op omtrent 4 mijl
afstand van het station begonnen wij
onze tenten op te slaan, maar dat ging
ook weer even moeiijjk, temeer daar
eenige onweersbuien het ons nog moei
lijker maakten, waardoor er een paar
tenten stuk scheurden en dus voor het
gebruik verloren gingen. Na ,dus tot
's avonds laat gesukkeld eu zooveel
mogelijk alles in orde gebracht te hebben,
konden zij die geen wacht hadden, hunne
tenten opzoeken en een beetje eten
probeeren te krijgen aangezien wij den
ganschen dag nog niets gehad hadden.
Om 6 uur werden de wachten verdeeld,
de paarden en muilezels vastgemaakt
en konden we een beetje rusten.
Vrijdag de 6«n 's morgens omstreeks
10 uur moesten we ons kamp ver
plaatsen naar een andere bult, waar
meer gras was voor onze dieren en ook
eere van den vorst en de vorstin van
Waldeck-Pyrmont. Als gasten waren
uitgenoodigd de Duitsche gezant aan ons
hof en zijne echtgenoote, gravin de
Pourtalès, benevens de dames en heereu
der hofhouding van Hare Majesteiten.
De vorst en de vorstin van Waldeck-
Pyrmont zijn voornemens tot Dinsdag
te 's Hage te vertoeven.
Zij deden gisteren een toertje met
hunne gastvrouwen.
De sjah van Perzië, die voornemens
is een reis door Europa te doen, wordt
ook in den Haag verwacht. Hij zal den
5en Maart zijn hoofdstad Teheran ver
laten.
De Rotterdamsche Lloyd heeft te
Hamburg twee stoomschepen besteld,
van 5700 ton voor de vrachtvaart van
Rotterdam op Java.
Het Vad. maakt, naar aanleiding van
ons bericht over het medewerken van
den violist Johannes Wolff aan een con
certvoor hot ooriogsfonds te Londen, de
opmerking „dit concert is niet ten voor-
deele van het War-Fund, 't is een zuiver
liefdadigheidsconcert, geen tot stijving
der Engelsche oorlogskas" wat ons
bekend was. Ieder begrijpt dat er geen
concerten gegeven worden tot stijving
van de oorlogskas, wol dat met dit doel
aderlatingen geschieden van belasting
schuldigen. Er zijn verschillende oor-
logsiondsen. Wolff zal spelen, volgens
het Vad. ten bate van het „Officers
Wives' and Families' Fund", en volgens
het Londensch blad waaraan door ons
het bericht ontleend is, ten voordeeie
van het „Mansion-House-War Fund for
widows and orphans of disabled soldiers
and other sufferers by the war", algemeen
kortweg genoemd War Fund, 't Zou ons
niet bevreemd hebben, indien onze land
genoot door een gereserveerde houding
deu Engelschen duidelijk gemaakt had dat
zij voor de gevolgen van dezen oorlog te
zorgen hebben en dat zijn kunst zich niet
in dienst stelt van hunne zaak.
N. R. Ct,
(Slot).
Voor dokter en predikant, die niet
aan het scheepsleven gewend zijn, heeft
dit zeker ook zijn eigenaardige bekoring,
maar vooral niet minder zijn onaange
name zijdehet gevaar van zeeziekte
dreigt altijd, de koude is vaak zeer
onverkwikkelijk, het gemis van beweging
iaat zich duchtig gevoelen, gebrek aan
eetlust en slapeloosheid te midden van
het krakend touwwerk en de klapperende
zeilen plagen voortdurendwaarlijk
eenig water. Nu die plek was veel beter,
aangezien er niet zooveel stof was en
er veel oud gras stond.
Zaterdag den 7en 's middags om 3 uur
kregen we het eerste eten voor dien
dag tegen den avond werd er een os
geslacht en na veel moeite, want hij
had zeker niet veel lust om naar de
andere wereld te vertrekken daar het.
meer dan een uur duurde voor hij onder
schot was gedreven en een kogel hem
al zijn kunstjes afleerde.
Met het eten gaat het ook zeer pri
mitief. Er waven n.l. pannekoeken ge
bakken, maar door den feilen wind
woeien verschillende grondsoorten in de
pan zoodat ik iu de soep linnen draden
en ook verschillende grassoorten vond.
Het vieesch moest verdeeld worden op
een omgekeerd veldtafeltje het geheel
zag er niet erg smakelijk uit, maar aan
zulke kleinigheden went men ook gauw
ais men honger heeft. Om 5 uur werden
de paarden en muilezels weer binnen
gehaald en nog een kopje koffiewater?
