Maandag
19 Februari.
Particuliere Weezenverplegina.
BiaaenlaafeGhe facta.
No. 42.
38e J aargang.
1900
Fij öeze Courant behoort een ïpep!.
.23
39
-11
2e kl.
c
Pr()s per drie maanden 1.30. Franco por post 1.80.
Afzonderlijke nummera 5 cent. Men abonneert zich by alle Boek
handelaren, Postdirecteuren of rechtstreeks by den Uitgever
F. VAN DE VELDE Jt., Kleine Markt, I. 187.
Yerschgnf dsgelQks, uitgezonderd op Zon- en feestdagen
ADVEP.TENÏIÉN van 1—4 regels 0.40. Voor eiken regel
meer 10 cent. - By directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde
advertentie wordt de prijs slechts tweemaal berekend. Groote letters
en clic.hé's worden naar plaatsruimte berekend.
Tclcphoonnunnner IO.
Abonnements-Advcrtentiiln op zeer voordoellge voorwaarden.
Hm.PBCSSF.fi POSTKiftTOOB.
De DIRECTEUR van het Postkantoor
bericht, dat Dinsdag 20 Februari a. s.
de HULPBUSSEN, geplaatst voor de pan
den MM 153, 3e Dwarsstraat op het
Eiland, en H 83 Nieuwendijk, worden
in gebruik gesteld en de lichtingsuren
voor deze en voor de hulpbussen op de
Oude Markt en het Elizabeth Wolffsplein
zijn vastgesteld als volgt
Eiland. Nieuwendijk.
Spoortijd Plaatstijd Spoortijd Plaatstijd
7,40 m. 8,—m. Jjóó ra. 8,15 m.
11,20 11,40 11,35 11,55
4,15 a. 4,35 a. 4,30 a. 4.50 a.
9,35 9,55 9,50 10,10
Op Zon- en Feestd. Op Zon- en Feestd.
7,40 m. 8,— m. 7,55 m. 8,15 m.
9,25 a. 9,45 a. 9,40a. 10,—a.
Oude Markt. Elizabeth Wolffspl.
8,- m. 8,20m. 8,05 m. 8,25 m.
11.40 12,- a. 11,45,, 12,05 a.
4,45 a. 5,05 4,50 a. 5.10,,
9,55 10,15 10,- 10,20,,
Op Zon- en Feestd. Op Zon- en Feestd.
8,- m. 8,20m. 8,05m. 8,25m.
9,45 a. 10,05 a. 9,50 a. 10,10 a.
Yiissingen, den 17 Febr. 1900.
De Directeur,
J. D. J. M. BEKAAR.
Nota. De 2e lichting staat in geen
verband met de booten naar Ter Neuzen
en Breskens.
Het is meermalen gezegd, maar het
kan waarlijk niet te dikwijls worden
herhaald, dat een vrijheid zonder regeling
en beperking, geen ware vrijheid is,
omdat zij ten allen tijde gevaar loopt
tot misbruiken aanleiding te geven.
Is dit in het algemeen waar, hoeveel
te meer zal het dan waar zijn, waar
het de teederste, schier de heiligste zaken
betreft, zooals verzorging en opvoeding
van kinderen, speciaal ook van verlaten
en verwaarloosde kinderen en van
weezen.
In de buitengewone zitting der recht
bank te Arnhem van Zaterdag jl. werd
de bekende zaak Neerbosch behan
deld. Nu moet men weten, da; er twee
zaken Neerbosch zijn een blijvende en
een tijdelijke.
De blijvende is de treurige toestand
van dit weezengesticht, gebouwd op den
verkeerden grondslag der particuliere
exploitatie, en door zijn verbazenden
omvang in de hoogste mate behept met
de kwalen en gebreken, die dergelijke
In de „Petit Bleu" komt voor een
correspondentie uit Pretoria van den
26en December, waaraan het volgende
is ontleend
„Van den heer M. A. Verbeke hoorde
ik een pakkende beschrijving van den
slag bij Colenso.
Het was, zeide hij mij, een afschu
welijk schouwspel. Door mijn kijker
kon ik eenige mijlen ver de lijken onder
scheiden, die bij hoopen het slagveld
bedekten. Naderende, hoorde men een
algemeen gekreun. Van tijd tot tijd zag
men in de verte een paard, met bloe
dende flanken zonder ruiter, weghollen,
vallen, weer opstaan, tot dat het bleef
liggen.
In mijn ambulance de heer Verbeke
instellingen noodzakelijk moeten aan
kleven.
Uit dien treurigen toestand, waarin
veel verborgen leed en kwaad zich ont
trekt aan het oog der wereld, komt van
tijd tot tijd toch wel eens iets aan het
licht, de stem b.v. van een particulier,
maar die men gemakkelijk kan over
stemmen maar soms ook het. gerucht
van een feit, dat valt binnen den kring
van vrouw justitia, en aan haar waak
zaamheid niet kon ontsnappen.
En zoo stonden daar ook nu weer
een yerpleegster en een oppasser in de
bank der beschuldigden, wegens vergrijp
tegen het leven, op een twaalfjarig kind
gepleegd.
Hoe die daad ook door den rechter
moge worden beschouwd, hun straf zullen
deze beklaagden niet ontgaan.
Maar, waar over het beruchte Neerbosch
al zooveel te doen is geweest, daar
vraagt men zich niet zonder bezorgdheid
afwanneer die tijdelijke zaak met een
vonnis is beëindigd, gaat hot dan weer
van voren af aan zijn gang, en moet de
blijvende zaak voortdurend haar treurig
bestaan op die wijze voortslepen
Men hoeft dikwijls de vraag doen
hooren, of het dan geen zegen heeten
mag, dat zoovele duizenden kleinen
redding hebben gevonden in die philan-
tropische instelling, waar ze in ieder
geval een toevlucht vonden voor de
wereld die hen uitstiet en waar ze in
ieder geval niet worden verwend, maar
een lot hebben, wellicht nog iets minder
dan de wereld ze in lateren tijd waar
schijnlijk bereiden zal
Wij zouden op die vraag nog niet
eens een ontkennend antwoord willen
geven. Wij zouden ook niet willen be
weren, dat men de groote weesinrichting
te Neerbosqjj lager moet stellen dan
andere van denzelfden aard. Wij willen
alleen maar wijzen op het feit, dat de
gebrekkige, op dit punt bestaande, of,
beter gezegd, niet bestaande wetgeving,
de exploitatie van particuliere instellingen
van weldadigheid, zonder eenige inmen
ging van overheidswege en zonder
eenige controle van staatswege toelaat.
Wanneer de christelijke philantvopie
bare gaven voortdurend meent te moeten
offeren ten bate van dergelijke instellin
gen als de weesinrichtingen te Neer
bosch er eene is, dan is dat haar zaak.
Wanneerdirecteurenhun philantropischen
arbeid tevens als een goed middel van
bestaan aangrijpen en wanneer tal van
ondergeschikten op dezelfde wijze han
delen, dan is dat verklaarbaar. Wanneer
een college van toezicht, dat geen offi-
cieele taak te vervullen heeft, en vooral
op de godsdienstig-philantropische zijde
van het vraagstuk let en meer een
maakt deel uit deriBelgische ambulance
waren meer gewonde Engelschen dan
Boeren. Onder hen bevond zich kolonel
Hunt, die door beide beenengeschoten
was en, vreemd genoeg, op zijn borst
een plakkaat droeg, waarop stond „ik
ben de oorzaak van het verlies mijner
tien kanonnen."
Was hij werkelijk de dader van de
tactische fout der Engelsche artillerie
Heeft hij, door dit plakkaat op zijn
borst te stellen, willen voorkomen dat
ingeval hij sneuvelde, de schuld op
onschuldigen zou worden geworpen? Dit
is waarschijnlijk. Hij ijlde en volgens
de laatste berichten vreesde men voor
zijn verstand.
Eenige dagen na den slag vonden we
in enkele terreinplooien nog lijken van
Engelschen, reeds gedeeltelijk geschonden
door de roofvogels en bedekt door een
laag vliegen en andere insecten, een
vreeselijke plaag in deze streken, die
iemand het drinken, eten en slapen
bijna onmogelijk maken.
adviseerend lichaam is, zijn zwevende
taak op hoogst gebrp'kige wijze vervult,
dan is ook dit begrijpelijk. Slecht opge
zet en slecht uitgewerkt, in merg en
been gebrekkig van organisatie, kan een
dergelijke instelling feitelijk niets zijn.
De weesinrichting te Neerbosch is sinds
lang als instelling door alle weldenken-
den veroordeeld. Doch al ware haar
treurig bestaan niet scharlakenrood!
maar wit als witte wol, dan nog zou
dit niets afdoen aan de groote en inder
daad verschrikkelijke waarheid, dat onze
wet de exploitatie door particulieren, als
een gewone zaak, van instellingen .onder
den naam van instellingen van welda
digheid toelaat, zonder dat de Staat,door
het stellen van bepaalde regelen en door
een werkelijk en blijvend toezicht, in
hare organisatie en werking ingrijpt.
Het vonnis, dat de schuldigen aan
den dood van den jongen Tieken zal
treffen, mag voor die schuldigen verlagend
wezen, moge beschamend zijn voor de
directie en het college van toezicht,
waarvan in werkelijkheid niemand zijn
plicht heeft betracht, in de hoogste
mate bedroevend is zij roet het oog op
onze wetgeving, die dergelijke hoogst
ernstige zaken voortourend vergeet en
verwaarloost.
Bij de behandeling der zaak voor de
Arnhemsehe rechtbank, hebben zoowel
de officier van justitie als de voorzitter
en een der rechters, er den als getuige
opgetreden directeur op gewezen, hoe
gebrekkig het toezicht «,p zijne inrichting
wordt uitgeoefend. Wij hopen, en het
doel dezer regelen is vooral, dit zoo
mogelijk te bevorderen, dat er in de
volksvertegenwoordiging eens stemmen
opgaan, die de regeering wijzen op het
onverantwoordelijke van op die wijze
voort te gaan. De wetgever, die kinder
bescherming beoogt door verbetering te
brengen in de wetgeving op de vaderlijke
maéht en de voogdij, spant vietkant de
paarden achter den wagen, met het oog
op toestanden als die te Neerbosch.
Voor zulke en vele andere toestanden
van dien aard helpen alleen rcehtstreek-
sche maatregelen ee?i direct brengen van
de kindergestichten onder de controle
van den Staat.
Reactie.
In het Ned. Dagblad wordt door V.
een zeer ongunstig oordeel geveld over
het kiesrechtmanifest van het bestuur
der Liberale Unie. Dit manifest zal,
zegt V., de liberalen verdeelen, de actiën
der conservatieven doen i rijzen en de
Het slagveld leverde een schouwspel
op zoo afschuwelijk als men zich met
geen mogelijkheid kan voorstellen.
Uit een militair oogpunt ben ik even
wel het meest getroffen door de won
derbaarlijke kalmte, de volstrekte koel
bloedigheid van de Boeren. Daarin en
in de bekwaamheid, waarmede zij van
elk voordeel, dat het terrein hun biedt,
gebruik weten te maken, alsmede in
j hunne voorbeeldige gehoorzaamheid aan
de bevelen van hun chefs, schuilt hun
groote superioriteit.
Uit andere bron verneem ik nog een
feit uit den slag van Colenso dat wel
i verdient onthouden te worden. De En-
gelschen lieten rramelyk hun ambulance-
wagens in het front rondtrekken, om
de Boeren te verhinderen op hen te
schieten, of om de Transvalere voor te
i kunnen stellen als barbaren, wier ko-
gels zelfs het Roode Kruis niet eerbie-
r digden.
De Boeren hebben Generaal Bulier
gewaarschuwd, dat zoo deze oneerlijke
Liberale Unie door dezen raad verloren
doen gaan.
Voorts betoogt hij dat beperkir.g van
het aantal kiezers eer dan vermeerdering
voor de hand ligt, omdat de helft der
kiezers zijn recht misbruikt en zijn
plicht verzuimt. Kan dat nu eenmaal
niet, dan moet gezorgd worden, dat de
slechte, onbekwame kiezers niet hun
gelijken kiezen, en daarom zou hij eene
bepaling willen in den geest van die
voor het Eerste Kamer-lidmaatschap, ais
tegengift tegen het algemeen kiesrecht.
Leger en Marine.
De 2e luit. J. H. T. Kervel, van het
3e leg. inf. te Bergen op Zoom, is op
zijn verzoek met 1 Maart a. s. op non
activiteit gesteld, zonder bezwaar van de
schatkist.
De 2e luit. J. Timmer, van het 3e
reg. inf. aldaar, heeft detacheering aan
gevraagd bij de landmacht op Curarao
■Bij Kon. besl. is met ingang van 1
Maart de kapitein ter zee J. Bal, op zijn
verzoek, op pensioen gesteld en het bedrag
van het pensioen bepaald op ƒ3150 per
jaar bevorderd tot kapitein ter zee de
kapt. luit. ter zee J. H. M, Jansen tot
kapt. luit. tor zee, de luit. ter zee le kl.
J. J. Hissingtot luit. ter zee Ie kl. de
luit. ter zee 2e kl. jhr. F. M. L. van
Geen en tot luit. ter zee 2e kl. de adel
borst le kl. W. Buys.
Stoomvaart op Zuid-Afrika.
De heer D. H. Schmüll deelt in het
Exportblad mede, dat de commissie, in
1889 te Pretoria opgericht, met het
doel een stoomvaartmaatschappij onder
de vlag der Zuid-Afrikaansche Republiek
te stichten, niet is ontbonden en nog
altijd bestaat met haren voorzitter,
commandantgeneraal Joubert. Het plan
is alleen uitgesteld, omdat Engeland in
strijd met wet en recht Kosibaai heeft
geannexeerd en de commissie wacht nu
slechts op de verovering van Durban
door de Boeren.
Eerste hulp hij spoorwegrampen.
Bij de spoorwegramp te Capelle aan
den IJsel op 15 November van het vorige
jaar is gebleken dat het personeel van
het Staatsspoor niet vertrouwd was met
de behandeling der hulpmiddelen, zooals
brancards, verbandtrommels, transport
van gewonden.
Zooals gewoonlijk zal men nu het
kalf verdronken is, den pul dempen.
Met andere woorden zal nu het personeel
wekelijks geoefend worden in de behan
deling der hulpmiddelen bil spoorweg
ongelukken.
manoeuvre zich mocht herhalen met de
aanwezigheid van de ambulances geen
rekening meer gehouden zou woiden.
Een andere episode uit den slag die
aantoont, hoe sommige Engelschen de
witte vlag eerbiedigen.
Een groep Engelschen, die vruchteloos
beproefd hadden, onder een verschrik
kelijk vuur, de verlaten kanonnen te
heroveren, hijschen de witte vlag. Drie
Boeren snellen voorwaarts om hen ge
vangen te nemenop den voorsten
vuurt de gewonde Engelsche kolonel
zijn revolver af en doodt hem, ondanks
de witte vlag.
Op hetzelfde oogenblik brengt een
jonge 17-jarige Boer den kolonel een
slag met de kolf van zijn geweer toe,
waardoor hij vreeselijk in 't gelaat
gekwetst werd en hem een oog werd
uitgeslagen. Deze kolonel (het is waar
schijnlijk de kolonel Bullock) wordt thans
in het hospitaal te Pretoria verpleegd.
Aangaande een ambulance wordt het
volgende verhaald
Het hoofdbestuur van het „Nederl.
Onderw.-Genootschap" heeft zich bereid
verklaard, aan de algemeene vergadering
van 1900 voor te stellen
lo. het hoofdbestuur te machtigen,
op nader overeen te komen wijze een
werkzaam aandeel te nemen in het
beheer van en het toezicht op het Her
stellingsoord van den „Bond van Ned.
Onderwijzers", zonder dat hierdoor het
Genoodschap eer.ige financieele verplich
ting op zich neemt
2o. een krediet voor ééns van ten-
hoogste f 1000 te verleenen, om aan
het einde va i het eerste exploitatiejaar
te dienen tot gedeeltelijke dekking
van tiet te verwachten tekort.
De minister van binnenl. zaken brengt
ter kennis van belanghebbenden, dat bij
zijn departement een vacature in den
rang van 2e klerk bestaat en dat ter
vervulling daarvan een vergelijkend on
derzoek za.1 gehouden worden.
IV c c li t s z a k e 11.
Zaak Neerbosch,
Gisteren werd door de rechtbank te
Arnhem de behandeling der Neerbosch-
zaak voortgezet.
Het rapport der deskundigen, de doc
toren van Haeften en Renssen te
Arnhem en De Blécourt te Hees,spreekt
beslist uit dat uitwendige verwondingen
niet zijn geconstateerd bij den lijkschouw
van verpleegde Tieken. De conclusie
luidt, dat de doctoren na ernstig onder
zoek anatomisch de oorzaak van den dood
op ziekte en ontleedkundige gronden niet
kunnen aangeven.
Bij het verhoor der deskundigen ver
klaarde dr. van Haeften op de vraag van
den president, waaraan Tieken gestorven
is dat mogelijk de toegebrachte klappen
het door ongesteldheid geirriteerde kind
hebben doen sterven aan een shock, zoo
als de vakterm dit noemt, doch de
deskundige sluit de mogelijkheid niet uit
dat de knaap gestorven zou zijn aan zjjn
ongesteldheid zonder dien shock.
Dr. Blécourt meent dat het kind niet
gestorven i3 aan een koud abces, doch
aan zware diarrhee. Dit sluit de mogelijk
heid van een shock niet uit, doch het
is even waarschijnlijk dat het kind zwak
was en dan kan zware diarrhee een
spoediger dood veroorzaken. Volgens dr.
Rennes leed de patient aan maagdarm-
catharr, doch kan als gezonde jongen
daaraan niet gestorven zijn. Er moet een
krachtige bijoorzaak geweest zijn.
Uitsluitend aan mishandeling is het kind
niet gestorven. Bij den dood door slaan
zou men anatomische sporen moeten
vinden. Beide oorzaken hebben gewerkt
doch de diarrhee het minst, de mishan
deling het meest.
Mr. Hugenpoth totAerdt, die hetO.M
waarnam, vond de verklaring der deskun
digen niet pertinent genoeg om den dood
De heer Cecil Rhodes had met het
vooruitzicht op den oorlog aan de Goud-
mijn-Maatsch. „Simmer and Jack" een
prachtig ambulance-rytuig ten geschenke
gegeven. Bij een nauwkeurige inspectie
van de mijn werd het door de Trans-
vaalsche autoriteiten ontdekt.
De ambulance-wagen werd aan gene
raal Cronjé gezonden te Magersfontein
voor de gewonden uit de veldslagen
op den weg naar en rondom Kimberley.
Wie weet, zegt de correspondent, of de
heer Cecil Rhodes niet zelf eerstdaags
in zijn wagen de reis naar Pretoria doet
In mijn trein knoopte ik een gesprek
aan met een burger uit de omstreken
van Belfast. Deze vertelde mij, dat drie
dagen vóór den slag van Colenso hij
een telegram ontvangen had, dat hem
berichtte dat hij een zoon had gekregen.
Terstond vroeg hij een kort verlof om
den nieuwgeborene te gaan zien.
„Verbeeld u," zeide hij mij, „dat ik
langer dan een maand op de hooglen
bij Colenso den grooten slug afwachtte.
