HET GEHEIM
Vrijdag
8 Juli.
IS'O. 78.
36e Jaargang.
1898.
R i n n e n 1 a n cl.
F li U I L L T O
RECHTER.
Atjeh.
VLISSINGSCHE COURANT.
Prija per drie maanden 1. Franco per post 1.15'
Afzonderlijke nummers 5 cent. Men abonneert zich bij alle Boek.
handelaren, Postdirecteuren of rechtstreeks bij den Uitgever
F. VAN DE VELDE Ji., Kleine Markt, I. 187.
ADVERTENTIËN van 1-4 regels 0.40. Voor eiken regel
meer 10 cent. - Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde
advertentie wordt de prijs slechts tweemaal berekend. Groote letters
en cliché's worden naar plaatsruimte berekend.
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond.
Telephoonnummer ÏO
Abonnenients-Advertentiün op zeer voordeelige voorwaarden.
Phdippijnen.
Zonderlinge toestanden toch
De Philippijuen liggen vlak naast
ouze koloniën. Er ligt niets tusschen.
|le Spaausche archipel sluit vlak aan
den onzen aan.
Nil is Manilla geblokkeerd. Er
wordt op het eiland Lugon een ver
woede krijg g -voerd. En alle mo
gendheden, die er bij geïnteresseerd
zijn, zenden er oorlogschepen heen.
Engeland heeft er vier. Japan drie.
Duitschland zelfs vijf. Ongerekend
natuurlijk het Amerikaansche eskader
onder Dewey.
Nederland alleen schittert ook hier
door afwezigheid.
liet is, of zulk een oorlog vlak op
ouze kusten ons niet aangaat.
D dit nu alleen omdat orzs haodel
op Manilla op zero staat? Men zou
zeggen, dit feit op zich zelf is reeds
bedroevend. België doet hier zelfs nog
zaken. Nederland, dat er vlak hij ligt,
zet er geen ton om. Maar ook afge
zien hiervan, mag toch gevraagd, of
our,e vlag dan derwijze gematerialiseerd
is, dat waar geen handel te bescher
men is, zelfs het /faire acie de
préseuce" bij zulk een ernstigen
stand van zaken vlak op onze grenzen,
voor het Rijk der Nederlanden, als
tweede koloniale mogendheid,overbodig
wordt geacht? („Stand.")
Opening Bakkerijtêntoonstelling.
In een der zalen van het Kon.
Zcöl. Bot. Genootschap te 's Hage, is
Maandagmiddag de bakkerijtentoon-
stelling geopend. In eene toespraak
verklaarde de heer Eussen o.a. dat
tentoonstellingen als deze. recht van
bestaau hebben, waar zij het voor
naamste voedsel van den mensch
betreffen;-in Nederland toch wordt
jaarlijks voor meer dan honderd
millioen gulden aan brood besteed.
Brood moet zoo voedzaam en smakelijk
mogelijk wordeD, en om dat te bereiken
achtte hij de bakkerijtentoonstellingen
onmisbaar.
De voorzitter van de jury richtte
eenige waardeerende woorden tot den
heer F.ussen en voegde er bij, dat er
veel meer inrichiingen moesten worden
geopend, waarin het volk goed en
voedzaam kon eten inplaats van
gelegenheden om te drinken.
Over de tentoonstelling zelve schrijft
men het volgende aan het Handels
blad
Zij, die Zaterdag een voorloopig kijkje
kwamen nemen op de Bakkerij-tentoon
stelling, vroegen zich met een bedenkelijk
hoofdschudden af, of Maandag d. a. v.,
dag van de officieels opening, de lekker
nijen-expositie zich zonder schaamtegevoel
aan de kijkers zou kunnen vertoonen, zóo
leeg was 't er nog. Dat pessimisme is
echter op verschillende wijze door krachtige
samenwerking van comité en inzenders
beschaamd want, enkele uren vöor Je
opening, was men, ja hier en daar nog
wel bezig met een allerlaatst coquet
VAN. DEN
streekje hier, of een kleine verschikking
daar, maar in hoofdzaak was men toch
37.)
Met angst eti ongeduld wachtte ik
'erdere tijding. Het was om te ver
twijfelen, hier doelloos op bed te lig-
8en en koude compressen om mijn
''een te doen Ik had er veel voor
gegeven, als ik in staat was geweest
'ets, wat dan ook, te doen, en de be
doeken, die den vorigen dag niet op
hielden, en toen vrij lastig werden,
ach herhaald hadden, doch thans
Vermelding verdienen vooral de kleine,
maar niet onbelangrijke inzending van
den Nederl. Brood-, Koek-, en Banket-
bakkersbond. Het nuttige en leerzame
van die inzending is de tentoonstelling van
verschilleude monsters van vervalachte
levensmiddelen, welwillend afgestaan door
de redacteuren van de «Revue Internatio
nale des Falsifications# en van het »Ne-
derlandsche Maandblad tegen de Verval-
8chingen».
Van de bnitenlandsche inzendingen,
waarvan enkele dagen geleden weinig te
bespeuren was, zijn er op het gebied van
suikerwerken, keukengereedschappen, in
strumenten tot microscopisch meelonder-
zoek, grootere en kleine bakken, machines
enz.
Heerlijk, uitlokkend zien de tafeltjes
welbereid op de bovenverdieping en in de
benedenzaal er uit. Zij zijn keurig gedekt
met het fijnste tafelzilver en kristal en
prijken met de heerlijkste vruchten.
De bakkerijen op het buitenterrein bak
ten «proef» en gingen daarna aan 't bak
ken om, na de opening, de hongerigen te
spijzen.
De militaire inzending in de zaal is ver
sierd met de borstbeelden van Hare
Majesteiten,te midden van vlaggen-tropeeën.
Curiositeiten op 't gebied van gebak en
«conditorei» vindt men ook, b.v. een mi
niatuur Eifeltorentje; het portret van hare
majesteit de Koningin, in een omlijsting
van drop, jujubes en suikererwtjes.
Tentoonstelling van Vrouwenar
beid te 's Gravenhage.
Aangaande deze tentoonstelling deelt
men ons het volgende mede
De Tentoonstelling is geopend van
9 .Ttili ('s middags) tot 22 September;
werkdagen van 10 uur tot zonsonder
gang. Zondags van lH/s uur tot
zonsondergaug. Zij wordt gehouden
op een terrein aan de Stadhouderslaan
(Oude Scheveniugsche Weg) tegenover
het Hotel de la Promenade. Men is
donateur der Vereeniging wanneer
men 50.en lid wanneer men
20.- betaalt, hiervoor heeft men
vrijen toegang tot de Tentoonstelling
en toegang tot de uitvoeringen tegen
halven entréeprijs. Contribuanten
betalen 10, hiervoor hebben zij
dagelijks toegang tot de Tentoonstel
ling, behalve Dinsdags en andere
dagen van verhoogden eutréeprijs.
Dagkaarten kosten van af 11 Juli:
Zondags 25 cents, Dinsdags 1.
overige dagen 50 cents (op den
openingsdag is de entréeprijs 2.50
en Zondag 10 Juli ƒ1. Kinderen
beneden 10 jaar betalen half geld.
Onpersoonlijke couponboekjes van 10
coupons a 4.zijn aan den ingang
verkrijgbaar. (Dinsdags betaalt men 2
coupons per persoon.) Leden van
vrouwenvakvereenigingen kunnen op
vertoon van haar bewijs van lidmaat
schap de Tentoonstelling bezoeken
tegen betaling van 5 cents per persoon.
Gezehchapskaarten zullen verkrijg
baar worden gesteld voor personen
behoorende tot de arbeidersklasse,
voor instellingen van liefdadigheid en
voor schoolkinderen a tien cents per
persoon.De voorwaarden tot verkrijging
dezer kaarten zijn het gezelschap
bleef ik alleen en aan mijn bed ge
bonden.
Er verliepen wel twee uur; daar
hoor ik haastig iemand mijne kam;r
naderen. Mizka kwam ademloo-, met
hoogroode wangen en gloeiende oogen
biuneu, om mij te vertellen wat op
dit oogen blik geheel Luttach bezig
hield.
Franz Schom was de moordenaar
van den ouden Pollenz De heeren
uit Laibach hadden het ontdektZij
hadden buiten de stad op de hoeve,
die Schorn bewoonde, het geheele
huis doorzocht en daarbij veel geld,
bankpapier en aandeelen, staatsstuk
ken en andere papieren van waarde,
den geheelen rijkdom van den ver
moorde, gevonden. Franz had echter
ontkend en verklaarde onschuldig te
zijn, doch dat baatte niets, hij was
gearresteerd.
De handen geboeid, werd hij door
twee gendarmen naar Luttach geleid.
Toen hij voorbij het huis van den
moet uit minstens 25 personen bestaau,
de kaart moet minstens 8 dagen voor
den datum waarop zij gebruikt wordt,
bij de penningmeesteres schriftelijk
aangevraagd worden; deze beslist of
de aanvrage op dien datum kan
worden toegestaan. De kaarten kunnen
voor iedereu dag der week aangevraagd
worden, uitgezonderd Dinsdags. De
schoolkinderen worden alleen onder
geleide toegelaten, bestaande uit éen
onderwijzer of onderwijzeres op 24
kinderen de geleider is verantwoor
delijk voor het gedrag der kinderen.
Een adres aan de Tweede Kamer
van het hoofdbestuur der Zeeuw-
sehe Maatschappij van Landbouw
Het hoofdbestuur der Zeeuwsclie
Maatschappij van Landbouw heeft een
verzoekschrift gezonden aan de Tweede
Kamer, waarin o.a. het volgende
wordt opgemerkt naar aanleiding der
bepaling in het wetsontwerp op deu
leerplicht, die bevoegdheid veileent
om aan de leerlingen boven 9jarigen
leeftijd verlof te geven, gedurende
zes weken, voor werkzaamheden in
den landbouw enz. de school te ver
zuimen
„dat in eene vergadering van het
hoofdbestuur der maatschappij, op
welke vergadering de vertegenwoor
digers van alle aideeltugen aanwezig
wareD, deze bepaling is ter sprake
gebracht en men algemeen van
gevoelen was, dat zij uiterst nadedig
zou werken op het ouderwijs ten
plattelaude, waarvan nu reeds over
het algemeen, de resultaten niet zoo
schitterend zijn
„dat toch, tengevolge van deze
bepaling, gedurende den oogsttijd de
werkzaamheden op het veld de meeste
scholen ten plattelaude voor de helft
zullen ontvolken, zoodat, wanneer met
de overblijvende leerlingen het on
derwijs geregeld wordt voortgezet, na
den terugkeer vau hen, die de school
verzuimden, alle klassikaal onderwijs
voor dat jaar onmogelijk zal zijn
gewordenterwijl, wanneer aan de
overblijvende leerlingen zoodanig
onderwijs gegeven wordt, dat zij met
de terugkeerende leerlingen geschikt
dezelfde klasse kunnen blijven vormen,
het onderwijs gedurende die zes weken
van terugwerkende kracht is geweest,
omdat de resultaten gelijken tred
gehouden hebben met die, welke ver
kregen worden door kinderen geen
onderwijs te doen genieten
„dat om bovenstaande overweging
de vergadering tot het besluit is
gekomen, dat het zeer gewenscht zou
zijn, de besproken bepaling te wijzigen
en te vervangen door: „Op alle scho
„leu ten plattelaude wordt aan de
„leerlingen van de drie hoogste klassen
„zes achtereenvolgende weken vacautie
„gegeven het tijdstip der vacantie
„wordt geregeld door den gemeen-
»teraad in overleg met den districts
schoolopziener;"
„dat door de vergadering een ander
bezwaar werd te berde gebracht tegen
den leeftijd van 13 jaar, omdat de
kinderen van 12 jaar op het platteland
dokter was geleid, had juist zijn aan
staande aan het raam gestaan, zij had
hem gezien en was de straat opge
sneld. Daar had zij hem voor aller
oogen omhelsd, hem, den moordenaar
baars vaders Met geweld hadden de
gendarmen hem uit haar omarming
moeten losrukken. Zij had niet ge
weend, geen traan gelaten Met, vlam
mende oogen had zij hem aangeke
ken, toen de gendarmen hem weg
voerden. «Vertwijfel niet, Franz had
zij hem ten slotte toegeroepen „God
kan niet dulden dat een onschuldige
veroordeeld wordt!" Toen was zij
kalm den dokter gevolgd, die haar in
huis had geleid. Franz was, de oogeu
naar den grond gericht, tusschen de
gendarmen verder gegaan. Geen woord
had hij geantwoord op de beleedi-
gende woorden, hem van alle kanten
naar het hoofd geworpen. „Moorde
naar I Duitsche hond en dergelijke
woorden werden hem, door de steeds
grooter wordende menigte, die hem
reeds vele loonende diensten kunnen
bewijzen, die, bij de doorgaans geriuge
verdiensten der ouders, niet uit het
oog mogen worden verlorenwant
daar, waar liet hoofd van een gezin
slechts bij uitzondering een eenigzins
voldoend loon verdienen kan, zijn
bijverdiensten van een kind,al bedragen
die slechts 1 per week, niet on
verschillig, en deze som en meer kan
door 12jarige kinderen worden verdiend
door het inleggen van boonen en
aardappelen, door wieden, aren lezen,
aardappels rapen en vooral, en dat is
een hoofdpunt, door op de jongere
broeders en zusters te passen, omdat
dau niet alleen de vader, maar ook
de moeder, beide aan den arbeid
kunnen zijn, waarom dau ook door
de vergadering de wensch uitgesproken
werd „dat de 13jarige leeftijd zou
„vervangen worden door den 12jarigen
„tenminste voor de scholen te „plat-
„telande»
„dat eindelijk als derde punt bespro
ken wetd het herhalingsondei wijs, dat
te plattelaude bijna overal zeer veel
te wenscheu laat en waarvan het
verplicht stellen van 1216 jarigen
leeftijd en wel bv. gedurende de 4
wintermaanden iedere week 8 uren,
der vergadering hoogst noodig voor
kwam, omdat door een kind ge
makkelijk wordt vergeten, wat het
op 12jarigen leeftijd kent en niet
wordt onderhouden, terwijl het nooit
vergeten zal wat het van 1216
jarigen leeftijd herhaalt en bijleert,
terwijl nog bovendien het verplicht
herhalingsonderwijs met vreugde door
de ouders zou worden begroet, omdat
dezen niets lieve.' verlangen, dan dat
hunne kinderen gedurende den winter
geregeld onderwijs genieten, waar nu
de tijd in de winteravonden door vele
jongens gewoonlijk op den openbaren
weg wordt doorgebracht."
Samenstelling der Eerste Kamer
naar de partijen.
De stand der partijen is aldus
Brabant en Limburg 9 R. Kath.,
Gelderland 3 antir. en 3 R.K Zeeland
2 antir., Utrecht 1 antir. en 1 R.K.,
Zuid-Holland 10 lib., Noord-Holland
9 lib., Friesland 4 lib., Overijsel 3
lib., Groningen 3 lib., Drenthe 2 lib.
Totaal 31 liberalen, 13 R. IC. en 6
antir. Er is dus nog heel wat om te
zetten.
Een officieel bericht uit Pedir van
gisteren en door ons op de gewone
wijze bekend gemaakt, luidt
„Bij de operatiën in de Moekims
Moesa en Langien, Aroeë, Tjoemboek-
Oost, Keinangan Oost en Gloempang-
Pajong werd geringe tegenstand on
dervonden. Dertig Juni is het civiel
etablissement te Edi aangevallen. De
vijand afgeslagen, zestig dooden ach
terlatende. Twee compagniën uit Kota
Radja daarheen gezonden, de vijand
verdreven naar Edi-Tjoet. Gewond één
officier en veertien militairen beneden
dien rang. De vijand heeft een vijftig
tal dooden achtergelaten. Kolonel van
volgde, naar het hoofd geslingerd
hij scheen ze niet te hoorenHet
volk was zoo verbitterd jegens hem,
dat de gendarmen de grootste moeite
hadden den moordenaar voor mishan
delingen te vrijwaren, en dit zou hun
zelfs nietgelukt zijn,als de districts-rech-
ter hem niet had beschermd tegen een
paar woeste kerels, twee weggejaagde
knechts van Schorn's boerderij, die
zich gaarne over hun ontslag op hun
vroegeren meester gewroken hadden.
Door ernstige vermaningen en bedrei
ging met strenge straf; door de ver
zekering, dat de moordenaar zijn ge
rechte straf zou krijgen, gelukte het
den districts-rechter, de opgewonden
menigte kalmer te stemmen: Hij ge
leidde den gevangene tot het gerechts
gebouw. Dank kreeg hij van den
verstokten moordenaar niet voor zijn
bescherming, geen woord sprak Franz
tot hem.
Op bevel van den districts rechter
liet de heer Günther dadelijk inspan-
Ideutsz heden met een bataljon naar
Edi vertrokken ter verdere vervolging
van den vijand.
Volgens een bericht aan het Hdbl.
verloor de vijand bij den aanval te
Edi 110 man, en werden aan onze
zijde de luitenant van Kroon en 40
suhalternen gewond. De vijand liet een
vijftigtal dooden achter.
Examen.
De minister van marine brengt ter
kennis van belanghebbenden, dat bij
de directie der marine te Amsterdam
een vergelijkend onderzoek gehouden
zal worden van hen die in aanmerking
wenschen te komen om te worden
aangesteld als klerk bij een van de
directiën der mariue te Amsterdam,
Willemsoord of Hellevoetsluis op een
jaarwedde van 400. Dit vergelij
kend onderzoek, waartoe uitsluitend
worden toegelateu zij die op 1 Sept.
a.s. den leeftijd van 18 jaar reeds
hebben bereikt en dien van 23 jaar
nog niet hebben overschreden, zal op
een nader aan hen mede te deeleu
datum eu plaats, in deze maand ge
houden worden. Zie verder St.Ot.
no. 156.
Voorbereidend militair onderricht.
De aanmelding van jongelieden tot
deelneming aan het voorbereidend
militair onderricht, kan voor dit jaar
geschieden tot 1 Augustus, in gar
nizoensplaatsen bij den commandeeren
den officier der infanterie of vesting
artillerie, in andere nlaatsen Lïj
Kuige-'noesiitr.
Blijkens de statistiek der geboorten
en sterften in Februari, werden in die
maand in het geheele Rijk geboren
13.255 eu overleden 74.71 personen
het sterftecijfer bedroeg 19.46.
Het hoogste sterftecijfer had
's Hertogenbosch met 26.20; het laagste
Haarlem met 14.07.
Vlissinffen, "7 Juli.
De aftredende leden van Gedepu
teerde Staten mr. Lucasse, graaf Van
LijndeD, Van Waesberghe Janssen,
Van Rompu en jhr. mr. De Casem-
broot werden gisteren in de zitting
der Prov. Staten herkozen eveneens
het buitengewoon lid van Gedeputeer
den Kakebeke.
In deze zitting werd nog medegedeeld
dat de bouw van een nieuwe stoom
boot voor den dienst der Wester-
ScheldedoorGedeputeerden onderbands
is opgedragen aan de Mij. „De Maas*
te Rotterdam, voor f118,080. Later
kwam in behandeling het voorstel van
Ged. staten betreffende de verpleging
van arme krankzinnigen.
Tengevolge van de opheffing van
het gesticht te Dordrecht, waarmede
de Provincie eene overeenkomst had
aaangegaan, zijn Ged. Staten verplicht
geweest, onderhandelingen met de be
sturen van andere gestichten aan te
knoopen. Burg. en Weth. van Delft
nen, en door de beide gendarmen
vergezeld, vertrok de geboeide ge
vangene in 'a heeren Günter's rijtuig.
De districts-rechter had gezegd, dat
hij naar de gevangenis te Laibach
werd gebracht en daar zou blijven
tot hij als moordenaar zou zijn ver
oordeeld en zeker gehangen zou
worden.
Dit alles vertelde mij Mizka in de
grootste opgewondenheiduit haar
woord en gelaat bleek, dat zij ver
heugd was, dat eindelijk de moorde
naar gevonden en gearresteerd was
en het juist Franz Schorn was, de
algemeen gehate, die thans aan het
gerecht was overgeleverd. Geen woord
van medelijden had dit anders zoo
goedhartige meisje voor den ongeluk
kige, geen oogenblik twijfelde zij of
hij werkelijk schuldig was. Met een
zegevierend lachje verliet zij mij,
toen zij mij haar nieuws had ver
teld.
„De stem des volks is de stem
