;ea Omslag
HET GEHEIM
pi er
Woensdag"
6 Juli.
n i) i l l lü t o
RECHTER.
T>ërïchteïh
li 4 1 05 per kilo.
20 Per 104 stuks.
f te Umji
N DE VELDE Jr.
No. 77.
36e Jaargang.
1898.
Binnenland.
Gemeenteverslag over 1897.
die inmenging nie(
,n
00.
5cke
lal
■nerika
zal.
■melding gemaakt van
Manzamlla door 1)6
'riogschepen, die dj?'
'f batterijen veel S'J
Spanjaarden antwoordt
Jgen de Amerikanen
jotem6" aehiP»ÏÏ
gelegd,
dat echter hierin li
worden de plichten
schenden. 1 dl!r
in Spanje blijft zeer 0„,.
moet, naar men zeet
de bladen der
oorlog tot het ».f
onder daarbij te beden]8'6
Ug ook Spanje wet
kan brengen. De hooge!'
dlt PWt verdeeld
ND. Wij wezen er reed.
al democraten bij de laat «t
or den Rijksdag op groot!
■in WlW)q officieefe cijfe^
|tn 1893 werden op hiiL
Wht 1 786,000 steZZ
dat getal geklomen toi
winst dus van 300,000
'Jf jaar. Vooral in Oost-
ir-Silezië hebben zij Veld
ner propaganda is Voor»]
'en het kijven der agra
et invoeren van bescL.
et brood en het vleeseh
lt er weer in 't verschiet
lociaal-democraten verder»
y de stembus onmogelijk
Weidene teekenen duiden
'g werkelijk bestaat.
Telegraaf.
bericht uitPedirvan heden
Ine moekims Gloempang,
by Gloempang. Mimeu
^J'm Jang moesten
haaldelijk tot den aanval
veld een officier alsmede
en drie Amboneeeche
ai dien rang. Licht gewond
■militairen, allen minderen
>n en vijftig dooden ach.'
leratien worden voortgezet.
('berichten.
pingen 1 Juli.
Puli 12.11 Volle Maan.
1 21
2. 7 Springtij v.m
2 59
3 28
4. 4
4.40
5.18 L. kwartier.
land van Vlisaingen.
ftini tot 2 Juli.
K. W. Torenvliet, jm.
roevers, jd. 18 j.
de Ridder, geb. de
Grootjans, geb. van der
J. van Heiningen,
ld. A. van Wijk, geb.
M. Vanlioucke, geb.
von Stein, geb. de
Bogaars, geb. Pluijnrers,
;eb. Scheijbeler, d. D.
Ib. Meijer, d. A. Bras-
ate, z. (levenloos.)
E. L. Wisse, d. 2 m.
wed. van L. Vrille,
[lagen, z. 13 m. J.
,n D. M. van Outrijve,
ibraken, vrouw van P-
:t, 31 j. - L. Maas,
[Jitgever dezer Courant
In en verkrijgbaar
lieenteraad vastgestelde
AN DEN
(NTE VLISSINGEN,
1898.
1 0.30.
187.
SSIMSC
MANT
Prijs per drie maanden 1. Franco per post 1.15'
Afzonderlijke nummers 5 cent. Men abonneert zich bij alle Boek.
handelaren, Postdirecteuren of rechtstreeks bij den Uitgever
F. VAN DE VELDE Ji., Kleine Markt, I. 187.
ADVERTENTIËNvan 1—4 regels 0.40. Voor eiken regel
meer 10 cent. - Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde
advertentie wordt de prijs slechts tweemaal berekend. Groote letters
en cliché's worden naar plaatsruimte berekend.
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- cn Zaterdagavond.
Telephoonnummer ÏO
Abonnement»-Advertcntifin op zeer voordeeligc voorwaarden.
I De Jijd" over eene bewering van
„De Standaard».
}j#ar aanleiding van het artikel in
ja „Standaard", waarin opgekomen
wordt tegen de beschuldiging der
.Maasbode", dat de antirevolutionairen
Jjj de herslemmingen zich niet aan
jet contract hielden om de R. K.
cindidaten te steunen, en be-
jrd, dat de leiders der antir. partij
jjeft altijd stipt aan de afspraak
hebben gehouden, schrijft de „Tijd"
het volgende
((Onzerzijds mesnen wij te moeten wij-
Ijen op een tweevoudige grief tegen die
leiding zelve.
Vooreerst in zoo ver, naar onze mee-
niag, de mannen van invloed van antire
volutionairen huize nog steeds te kort
ichieten in het tijdig weren van wat deu
toch reeds zoo geprikkeiden hartstocht
a roomsch-katholieke landgenooten in
en van verkiezingen voedsel geven kan.
Laat ons duidelijk ons gevoelen mogen
leggen. Waar een antirevolutionair dag- of
weekblad vrijheid vindt, jaar uit jaar in,
lijn geestverwanten door meer dan onbe
trouwbare schandaalbericbtjes, door zooge
naamd historische beschouwingen van ver
dacht allooi, tegen «Rome» in het harnas
te jagen, daar kan men zich niet al te
leer verwonderen, dat de door zulk een
klad in de verkiezingsdagen geschreven
aanbevelingen van den roomschen candidaat
weinig ot niets te zijner gunste uitwerken.
Zon willen wij hier vragen de lei
ding van de antirevolutionaire partij zich
op dit punt niet aan eenig verzuim hebben
schuldig gemaakt
En voorts bij menige gelegenheid
moesten wij reeds waarnemen, dat alleen
bij eerste stemming in deu rege! door ons
de zege aan de stembus moet worden be-
vochten. Herstemmingen zijn ons door
gaans nootlottig. Onsd. w. z. den
katholieken. Men ziet het wederom in
Den Haag, in Gouda, in Leiden. Waarom
dan toch wordt door zoo menige antirev.
kiesvereeniging maar altijd door het eenige
keil gezocht in eigen candidaten bij eerste
stemming Voor Amsterdam bv. wijst het
itemmencijfer in het eerste district het uit:
de heeren Cuypers eu De Bont zouden
allicht bij eerste stemming gekozen zijn
geweest, indien de ongeveer 200 stemmen,
door de antirevolutionairen in dat district
ep de heeren Höweler en Hovy uitge
bracht, en die dezen geen de minste kans
op de overwinning konden geven, zich ge-
voegd hadden bij de ongeveer 700 kie
len, die op de katholieke candidaten
•temdeD,
Wij geven gaarne toe, dat het antire-
Ivolutionair program te deze eenige moeilijk
heid schept. Maar men vindt dan toch
f en daar gelegenheid om met de toe-
sing van een overigens niet impera
tief artikel de hand te lichten, Waarom
werd die epikeia niet ruimer toegepast
Men had, naar onze overtuiging, zich reeds
ui daardoor vrij gemakkelijk een over
winning kunnen verzekeren, die later
wellicht niet dan met de grootste inspan
ning te halen valt.»
Waarom de liberalen geslagen
werden bij de jongste Staten
verkiezingen.
De „Prov. Gron. Ct.» schrijft de
oorzaak van de nederlaag der li-
beralen, behalve aan de gewone
laksheid eu onverschilligheid, die
onder ben heerscht, zoolang het
water niet aan de lippen gekomen
is, toe aan de ontevredenheid over be
lastingdruk. De ontevredenheid daar
over keert zich tegen de richting die
aan het roer is, al zou men ook niet
minder betalen als de Prov. Staten
om waren. Naar belastingverlaging
streven met den meest mogelijken
ernstnaar het tot stand brengen der
toegezegde sociale hervormingen met
deu meest mogelijken spoed, dat zal
de leering moeten zijn, die de liberale
partij trekt uit de waarschuwing, de
vingerwijzing, in de afgeloopen ver
kiezingen voor de Prov. Staten.gelegen.
Dat het blad met als voornaamste
oorzaak van het verlies der liberalen
bij de stembus ontevredenheid over
den belastingdruk te noemen, den
spijker op den kop slaat, is bij
de verkiezingen bewezen door de
antiministrieele partijen die van dit
wapen ruim gebruik hebben gemaakt
om bun doel te bereiken.
De rechter van instructie was een
Jardig gemoedelijk man, hij was zoo
beleefd mij zelfs niet voor bet verhoor
■jaar de gerechtskamer te doen komen,
"0ch nam mij dat in mijn eigen ka-
toer af, tnaar bij al die vriendelijkheid
de deelneming die hij bepaald voor
Uanz Schorn gevoelde, was hij toch
!eef uitgeslapen hij dwong mij hem
Veel meer te zeggen, dan ik eigenlijk
Aanwas bevolking groote steden.
Dat deze steeds grooter proportiëu
aanneemt en steeds meer krachten
ten nadeele der plattelandsbevolking
opslokt, blijkt o. a. hieruit, dat in de
vorige eeuw ongeveer een vierde deel
der meuschen in de steden woonden,
terwijl thans o. a. in Duitschland de
helft, in Engeland meer dan twee
derde eu in Nederlaud ongeveer de
helft in steden van meer dan 10,000
zielen wonen.
Deze klimmende onevenredigheid
tuskfcheu de bevolking van sleden en
platteland heeft mr. Pb. Falkenbnrg
in de „Telegraaf" de pen doen op
vatten om er op te wijzen wat ten
platfelande gedaan kan worden om
de verhuizing naar de grootere centra
van bevolking te voorkomen. Volgens
zijn gevoelen kan daartoe het vol
gende strekken
»De gemeente kan en moet medewerken
tot het herstel van een inniger gemeen
schapsgevoel, dat in de geïsoleerde stad
der middeleouwen zijn triomfen vierde.
Dat wil niet zeggen, dat ik de gemeente
gaarne een kleinzielig «esprit de clocher»
zou zien binnenhalen. Terugkeer tot dorp-
sche afgezonderdheid is niet mijn ideaal.
Maar wat m.i. wèl op den weg der gemeen
ten ligt is, de steden zoo in te richten,
dat zij een aangenaam en gezond verblijt
bieden aan alle klassen der maatschappij,
die binnen hare grenzen leven dat zij de
levensvoorwaarden van allen, zooveel in
haar vermogen is, verbeteren dat zij naast
het noodige en nuttige de gelegenheid open
stellen tot een ontspanning, waarin alle
bewoners kunnen deelnemen. Zij behooren
de baldadigheid der ieugd te keer te gaan,
voor hygiëne der woningen een open oog
te hebben, aan een oude stad dat aan
trekkelijke te laten, 't welk met de eischen
van een druk verkeer niet in strijd is, en
vooral niet aan de manie mee te doen,
rechts en links veel te breede verkeers
wegen te scheppen, die de stad zulk een
doodsch en eentonig aanzien geven en de
grondprijzen tot zulk een hoogte opdrij
ven, dat alleen hemelhooge, van voren en
van achteren vierdubbel bewoonde huizen
wilde.
Ik had mij voorgenomen mij te be
palen tot de reeds aan den districts-
rechter afgelegde verklaring; alleen
daarover konden volgens mijne mee-
uing de vragen loopen, doch mijn
voornemen bleek bij het verhoor niet
uitvoerbaar. Toen de rechter mij vroeg,
of Franz Schorn, met wien ik de
laatste weken veel in aanraking was
gekomen, er nooit met mij over ge
sproken had, waarom hij mij in het
bosch ontvlucht was, kon ik op die
vraag geen ontkennend antwoord ge
ven en, gedwongen het te bevestigeD,
moest ik hem het onderhoud mede-
deelen, dat ik met Franz en zijn meisje
had gehad ik mocht niet verzwijgen,
dat beiden verlangd hadden, dar. ik
niets over die ontmoeting in het bosch
zou zeggen.
't Is eigenaardig zulk een verhoor
Men heeft het bewustzijn, dat men
ieder woord, dat men zegt, beëedigen
moet en weet tevens, dat elk gesproken
in staat zijn, een voldoende rente te ver
schaffen aan het voor dan bouw gebruikte
kapitaal. Daarnaast hebber zij te waken,
dat de groote inrichtingen van algemeen
nut niet monopolie worder. van private
maatschappijen, een monopolie dat steeds
in het nadeel der burgers kan worden
geëxploiteerd.
De stad behoort niet langer alleen be
schouwd te worden als de plaats waar
men een meer of minder ruim inkomen
verdient, maar als de plaats, waar men
te midden van zijn vrienden en medebur
gers levensvreugde genieten kan.
Verhouding der partijen in eenige
Prov. StateD na de jongste
verkiezingen.
In Zuid-Ilolland waren vóór de
verkiezingen 59 liberaleD, tegenover
23 antir. en kath. Thans is het
geworden 4(5 lib. tegeuover 36 antir.
en kath.
In Noord-Holland was het 06 lib.,
10 antir. en kath. en 1 radicaal.
Thans is het 60 lib14 antir. en 3
radicalen.
In Gelderland stond het 34 antir.
en kath tegenover 2 8 lib, Thans 30
tegenover 20.
De Prov. Staten van Friesland
telden 32 lib. tegenover 18 antir. en
kath. Thans is de verhouding 29
tegenover 21.
In Groningen was het 44 lib. en 1
antir. Thans zijn er 42 lib., 1 atitir.
eu 2 sociaal-democraten.
In Zeeland stond het 23 antir. en
kath. tegenover 19 lib., eu nu is liet
geworden 25 tegenover 17.
De „Standaard" die deze cijfers
mededeelt, schrijft er bij, dat van
een zelfstandig optrede-.- der vooruit-
strevenden nu zoo goed als niets
gehoord werd. „Of ook", zegt het
blad meer eigenaardig dan vleiend,
„waar ze, gelijk te Amsterdam, even
het hoofd opstaken, trokken zij dit,
bij de herstemming aaustonds in de
donzige nekveeren terug."
In het geheel verloren de liberalen
niet minder dan 27 zetels. In dat
feit zal zeker voor hen genoegzame
aanleiding zijn tot inspanning van
alle krachten, niet alleen om te trach
ten verdere verliez in te voorkomen,
maar ook om nu reeds ijverig propa
ganda te maken voor hunne beginse
len, waarvan alleen de overwinning
kan verwacht worden.
Rijwielbelasting.
Bij de behandeling van de Rijwiel
belasting in de afdeelingen der Eerste
Kamer vonden eenige leden 't onbil
lijk, dat automobielen buiten dezen
grondslag der belasting zulleu vallen
en men vroeg of de opvatting van
aDderen juist is, dat automobielen als
meubilair zullen worden belast.
Atjeh.
Uit Batavia werd Zaterdag aan de
„N. R. Gt." geseind dat partijgangers
van Toekoe Oemar Edi bedreigen, en
dat kolonel Moorrees met de helft van
het 7e bataljon snel daarheen trekt.
Bij gelegenheid van de inhuldiging
der Koningin zal een groot gala-diner
gegeven worden, waartoe o. a. de
leden der Staten Generaal zullen wor
den uitgeuoodigd.
Naar de N. R. Ct. verneemt is de
Staatscommissie voor het onderzoek
naar de wenschelijkheid van verzeke
ring van werklieden, enz. tegen inva
liditeit en ouderdom met haar arbeid
gereed gekomen en kan eerstdaags
haar verslag te gemoet worden ge
zien. Zij zal zich echter onthouden
van een bepaald voorstel te doen in
den vorm van een wetsontwerp bij
het groote verschil van meening, dat
omtrent de uitvoering van het begin
sel, waarmede zij het eens is, in haar
midden heerscht.
Men mag hopen dat uit het verslag
der commissie voor belanghebbenden
veel te leeren zal zijn, anders kon zij
even goed thuis gebleven zijn.
liet ontwerp op den persoonlijken
dienstplicht is jl. Zaterdag door H.M.
de Koningin Regentes bekrachtigd.
In het begin van Augustus zal een
vergelijkend onderzoek worden ge
houden voor de betrekking van tele
fonist, uitsluitend voor vrouwelijke
candidaten. Zie voor bijzonderheden
de Staatscourant no. 154.
woord beslissen kan over 't lot van
een mensch. Bij dergelijke verant
woordelijkheid moet alles wijken en
moest ik dus ook den rechter mede-
deelen, dat Anna en Franz als reden
van hun wensch tot stilzwijgen had
den medegedeeld, dat de districts-
rechter uit haat tegen Franz van mijn
mededeeling gebruik zou kunnen ma-
om hem te verdenken.
De rechter van instructie schudde be
denkelijk het hoofd, hij geloofde dit
blijkbaar niet. Of ik dan zelf geen
verdenking bad gekoesterd, of het ook
mij niet was opgevallen, dat Franz
Schorn zich aan de hand had ge
wond
Ik kon niet ontkennen, dat verden
king bij mij was opgekomen, doch ik
kon met een goed geweten verklaren,
dat die verdenking, toen ik Franz
Schorn meer had ontmoet en had lee
ren kennen, verdwenen was.
Waarom ik dan niet dadelijk bij
het rijzen eener verdenking den rech
Vlissingen, S Juli.
(Slot.)
Uit het Statistiek Overzicht der
scholen voor openbaar lager onder
wijs ontleenen wij de volgende bij -
zonderheden
„Op al deze scholen waren de
leermiddelen, schoolmeubeleD, eDZ.
over't algemeen in voldoenden staat."
Van het aantal leerlingen in de
verschillende klassen wordt ook in
dezen staat een overzicht gegeven,
waaruit blijkt dat in vele dier klassen
de beschikbare ruimte soms verre
overtreden werdvan andere dat
in sommige klassen overvloed van
ruimte is.
Het instituut van den heer Van
Linschoten voor meer uitgebreid en
middelbaar onderwijs werd door 37
joügens en 2 meisjes bezocht.
Op de bijzondere scholen verkeerden
de leermiddelen eu schoolmeubelen
over 't algemeen evenzeer in vol
doenden staat.
Op de Christ, school in de Paling
straat liep het schoolverzuim tusschen
10 en 4 per schooltijd, op de bijzon
dere school in de Nieuwstraat gemid
deld 5 pCt., op de R. K. school voor
meisjes ongeveer 5 pCt., op de R. K.
school voor jongens gemiddeld 4 pCt.
Verslag toestand Burger-Avondschool.
Als voorzitter der commissie voor
het onderwijs van deze inrichting werd
herkozen als voorzitter, de heer J.
Verkuijl Quakkeiaar.
Het onderwijs in de 2e helft van
den cursus 1897/98 werd voortgezet
met 96 leerlingen, van welke 50 tot
de le en 46 tot de tweede klasse
behoorden.
Bij het einde van den cursus be
droeg het aantal leerlingen der le
klasse 48, dat der 2e klasse 40, alzoo
samen 88 leerlingen. Van deze laat-
sten namen 76 leerlingen deel aan
het examen dat medio April in tegen
woordigheid van de Commissie van
Toezicht werd afgenomeD, en wel 46
van de le en 30 van de 2e klasse.
Tengevolge van voldoend afgelegd
examen konden 12 leerlingen van
de le naar de 2e klasse worden
overgeplaatst.
De uitslag zoowel van het monde
ling als schriftelijk afgenomen examen
aan het einde van den cursus leverde
de meest bevredigende resultaten op.
Evenzoo leverden de afgewerkte
teekeningen, zoowel van het hand- als
rechtlijnig teekenen, het bewijs, dat
goed eu degelijk in die vakken was
gewerkt.
Evenals in vorige jaren werden
deze teekeningen, na aan het oordeel
der Commissie onderworpen te zijn
geweest, v or de leden van den Raad
en de Commissie vau Toezicht op het
het Lager Onderwijs en daarna voor
belangstellenden in het teekenonder-
wijs ter bezichtiging en beoordeeling
gesteld.
Van verschillende zijden werd daar
over dan ook een zeer gunstig oor
deel geveld.
Aan de leerlingen, die zich iu een
of meer vakken door gemaakte
vorderingen onderscheiden hadden,
werden door de Commissie van Toe
zicht bij monde van haren Voorzitter
getuigschriften en prijzen uitgereikt.
Ingeschreven werden 66 oud- en 87
nieuwe leerlingen, te zamen alzoo 153
leerlingen, terwijl van de nieuw in
geschreven leerlingen, na aflegging
van het toelatings-examen 55 tot/de
lessen der school werden toegelaten.
Negen der ond-leerliDgen, die reeds
een vijf- of viertal jaren en alzoo te
lang op school geweest waren, werden
niet toegelaten, zoodat de cursus
1897/98 een aanvang nam met 112
leerlingen.
Verslag fonds Zeemans- en Vis-
schersheurs
Het Fonds bedroeg op 31 December
1897 263768,86, wat vergeleken
met het voorgaande jaar eeue ver
mindering van 845,215 aantoont,
welke vermindering hoofdzakelijk is
toe te schrijven aan den lageren koers
der effecten.
De gelegenheid tot deelneming
gesloten zijnde, tralen geene meer
dere deelnemers toe en had dierhalve
ook geene verhoogiog van deelne
ming plaats.
Door acht en negentig deelnemers
werd over 1897 bijgedragen 3198,36.
Aan de gepensioneerden werd over
1897 uitbetaald 10193,795, over
1896 werd uitgekeerd 9304,35',
ter de belangrijke mededeeling had
gedaan, dat ik Franz Schorn in de
buurt van het afgelegen huis had
ontmoet? Waarom had ik daarmee
tot twee dagen te voren gewacht
Deze scherp gestelde vraag dwong
mij tot een juist antwoord. Ik moest
vertellen dat ik dadelijk na den moord,
reeds bij mijn eerste verhoor, den dis-
tricts-rechter da mededeeliDg had ge
daan, dat deze mij gevraagd had, de
mededeeling niet in zijn procesverbaal
te moeten opnemen en 't gevolg daar
van was weer, dat ik den rechter van
instructie moest mededeelen, door
welke redenen mij de districts rechter
had bewogen hem eerst twee dagen
geleden mijn ambtelijke verklaring te
geven.
„Eigenaardig, zeer eigenaardig
zeide de rechter van instructie, meer
tot zich zelf dan tot mij, „de districts-
rechter Foligno heeft zijn gevoel, zijn
persoonlijke beschouwingen, een niet
te rechtvaardigen invloed doen hebben
op zijn ambtelijke handelingen."
Hij zat geruimeu tijd in gepeins,
toen vroeg hij verder en met eene
zekerheid, dat ik zijn vragen onmoge
lijk kon ontwijken. Ik had niets over
het gebeurde in de grot willen zeggen
en toen het verhoor afgeloopen was,
had ik alles wat ik zelf wist omtrent
mijn val, mijn redding, over de be
schuldigingen van Schorn en den
rechter jegens elkander, verteld en
de beide stukken touw overgegeven.
Nadat het proces-verbaal voorgelezen
en door mij geteekend was, gaf de
rechter mij de hand.
„Uwe verklaringen waren van het
grootste gewicht, professor," zeide hij
ernstig, „gij hebt de verdenking tegen
Franz Schorn in zooverre bevestigd,
dat de arrestatie des jongen mans on
vermijdelijk is, ge hebt mij echter
tevens bewezen, dat in dit treurige
proces ook invloeden gelden, die ik
nog verder dien na te vorschen. Hoe
ook het zeldzaam voorval in de grot
