ESTER,
JJNDEN,
HET GEHEIM
Vrijdag*
17 Juni.
jSo. 69.
36e Jaargang.
1898
G "Hg
Walslraat H 220
[EIJEJVS.
IÏ$m1Ë¥T
Qdermeisie
RECHTER.
Binnenland.
.EN
Stalen gesteld,
|n aanl»evolen.
iesvereeniglng
akt Machtte Oost
rest-Souburg
LISSEN.
>E PUTTE.
YEELE.
;MSE.
Vestkapelle
s7o
singsche Courant.
t r a g e s.
te Gordijnen,
ynstoffen.
ncaslers.
n en Fr a n j es.
enenz.
m.
uwe Spiegelruiten
jpguaf en inlichtingen
rekt worden bij
VAN OIJEN,
Glacisstraat 169.
R A A G D.
SCHELDE."
EtAMDIENST
N en MIDDELBUEG v.v
Remise: vm 4 50 (alleen
55 Van Zeilmarktvm
45 nm 12 30 2 3 30
15
nm 1 15 2 45 4 15 5 55
naar Zeilmarkt Vlissin
en op werkdagen) 6 23
m 1 20 2 50 4 20 6
nm 12 35 2 05 3 35
HAVENDIENST.
vm. 5 50 6 30 6 50
9 40 10— 10 20 10 40
nm 1 10 1 30 2 220
10 4 4 20 5 10 5 30
8 20.
lis vm 6 6 40 7 20
9 20 9 50 10 10 10 30
nm 12 10 1 20 1 40
i 3.30 3 50 4 10 4 30
7 30 8 8 30.
898.
a)b) nm 3 25 en 6 20e)
i;b) 3 55 6 50
nm 1 55b) en 4 50
2 15 b) 5 10
ib) 3 25 6 20c)g)
ib) 3 45 6 40 g)
8 10
8 40
naar Breskens hoog
ten.
naar Borsaele en Ter
[d.
VLISSINfiSCUE COURANT.
Prija per drie maanden 1. Franco per post 1.15.
Afzonderlijke nummers 5 cent. Men abonneert zich bij alle Boek
handelaren, Postdirecteuren of rechtstreeks bij den Uitgever:
F. VAN DE VELDE Ji., Kleine Markt, I. 187.
ADVERTENTIËNvan 1—4 regels f 0.40. Voor eiken regel
meer 10 cent. - Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfdo
advertentie wordt de prijs slechts tweemaal berekend. Groote letters
en cliché's worden naar plaatsruimte berekend.
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond.
Teleplioonnummer ÏO
Abonncments-Advcrtentiën op zeer voordeclige voorwaarden.
-vséF8» Zij, die zicli «uet
Wftfc liet volgend kwartaal.
0 aanvangende 1° Juli
h.s.. »1» de „Vlisslugselie Courant"
sbouneeren, ontvangen de van
lieden tot genoemden datum ver-
srliijuende nummers GRATIS.
Politieke veroordeelden.
Bij het onderzoek, door het tijd
schrift „de Jonge Gids" ingesteld naar
je werking van het Nederlar.dsche
jjevaDgenisstelsel, zijn twee beoordee-
lingen van beteekenis verkregen.
Dr. E. Laurillard, secretaris van het
.Genootschap tot zedelijke verbetering
der gevangenen," vat zijn oordeel
aldus samen
«Mijne veeljarige ervaring heeft
steeds bevestigd, dat wie bepaald
boeven konden heeten, de gemeenschap
wel weuschelijk vonden, maar dat de
altijd toch nog fatsoenlijker en beter
gezinde lieden niet gaarne de een
zaamheid met de gemeenschap zouden
hebben verwisseld."
Prof. mr. G. A. van Hamel schreef
,Wat de celstraf in de eerste plaats
aanbeveelt, is hare tegenstelling tot
het andere stelsel: opsluiting in ge
meenschap. Deze opsluiting, het sa
menbrengen van zoovele moreel en
sociaal schadelijke elementen, is een
ramp voor zeer vele veroordeelden en
een ramp voor de maatschappij.
„Het gevaar van de celstraf is dit,
dat zij voor den gestrafte nadeelige
gevolgen kan hebben, die de grens
der straf en van den straftijd over
schrijden. Daartegen dient uiterst
nauwlettend gewaakt, vooral door
geneeskundig toezicht.»
Afgescheiden van wat er verder uit
moet geleerd worden, dunkt ons, zegt
de Haagsche Cf., dit uit die verklarin
gen te volgen de noodzakelijkheid
van een anderen opsluitingsvoric (de
vroegere pistole, vestingstraf of iets
anders) voor politieke veroordeelden.
Immers van de andere gevangenen
kan worden gezegd, dat zij misdadi
gers zijn, en al is de methode
wreed, zij moeten als misdadigers
worden behandeld.
Maar de politieke veroordeelden, de
mannen, die gevonnist werden voor
een scherp woord in een artikel
of iD een vergadering, zijn geen mis
dadigers in den eigenlijken zin van
liet woord. De maatschappij verdedigt
zich tegen hen, door het verbreiden
van hunne leer op die wijze te ver
bieden, en de maatschappij heeft daar
toe van haar standpunt het recht en
zelfs den plicht. Maar daarom is de
aanvaller nog geen misdadiger. Straf
bare aantasting van de grondslagen
der maatschappij was 'tin Frankrijk
Ie roepen: leve de keizer in 1814,
leve de koning in 1815, leve de
republiek in 1829 en 1847, leve
da koning iu 1848, leve de kei
zer in 1849, leve de republiek
in 1869, leve de keizer in 1870,
F I U I L L E O V
VAN DEN
88.)
Geloof mij, was ik niet vast en
jnnig overtuigd van de verdenking
legens Schorn, ik zou u niet om eene
'"klaring lastig vallen. Om u te
bewijzen hoe hoog ik u acht, hoezeer
°p uw eer en stilzwijgendheid ver
houw, wil ik u, misschien meer
doende dan ik mag, mededeelen, het
'esultaat van mijn nasporingen in de
een afwisseling waaruit blijkt, dat
zulke strafbare uitiugeu daarom nog
geeu misdaden zijn, zooals roof, moord,
mishandeling enz., die onder elk re-
geerstelsel als misdrijven zijn te be
schouwen.
Iemand, die een andere staatsinrich
ting beter acht en daarvoor onvoor
zichtig pleit met argumenten, die vat
geven aan de justitie, te veroordeelen
óf tot de schadelijke en zedelijk moor
dende gemeenschap met boeven, óf
een celstraf, die hem in andere op
zichten intellectueel en physiek te
gronde richt,dat is dus altijd streng
af te keuren.
Van daar dat op de uitspraken der
heeren Laurillard en van Hamel in
de eerste plaats deze conclusie past
een ander aizonderingsstelsei voor po
litieke veroordeelden.
Treurige toestanden in ons land.
Als men in een welvarende provin
cie woont, waar armoede, waar ze
niet geheel ontbreekt, slechts in be
scheiden mate voorkomt, kan men
zich niet verbeelden dat in ous vader
land, het rijke Nederland, streken zijn,
waar de bevolking zoo in alle op
zichten misdeeld is, dat zij iu dit op
zicht niet onderdoet voor de zooveel
beklaagde bevolking op het platte -
laud van Rusland.
In eene circulaire met het doel om
hulp voor die behoeftigen te vragen,
leest men het volgende
In het Oosten van Je province Friesland,
op de heide die zich ten Noorden van
Drachten uren ver naar den kant van
Groningen uitstrekt, wonen, bier dichter
opeen, daar Later verstrooid, honderden ge
zinnen in ellendige hutten van zoden en
aarde. Elke hut heeft éen, hoogstens twee
kamers of holen, elk hol ben zeer klein
venster; etroo en lompen dienen voor bed,
de rook van het vuur vult de ruimte
binnen de boesten, het varken of de geit
deelen het verblijf met de menschen. De
man trekt daar in lente, zomer en herfat
naar de Venen en de kleistreken, en ver
dient er een ellendig loon het stukje
grond dat bij zijn hut behoort, ontgint hij
zoo goed als het gaat, de slechte, niet
voldoende bemeste grond brengt hem zeer,
zeer weinig op.
Hoe de toestand van vrouw en kinde
ren, met die verdienste van altijd minder
dan 200 gulden 's jaars, met die opbrengst
van den grond moet zijn, hoeveel arm
lastigen er zijn, hoe karig de bedeeling,
hoe groot de kindersterfte, men kan het
vermoeden. Toch is de bevolking er nog
krachtig, ruwheid en onzedelijkheid heer-
schen natuurlijk wel onder haar, maar éen
blik op eene vergadering dier mannen en
vrouwen zou u, lezer, duidelijk doen zien
dat van dat ras nog alles te maken is.
De mannen die deze circulaire
teekenden, zeggen dat zij het niet
wagen giften te vragen voor deze
noodlijdenden, want al werden tien
duizenden voor dat doel bijeengebracht,
zou het die heidebewoners hoogstens
door éen of twee winters heeuhelpen.
Nu willen deze heeren als ze een
2000 of 2500 gulden bijeen kunnen
brengen, op de Surhuisterveensterheide
een gebouw stichten waar de heide
bewoners kunnen vergaderen, ver-
laatste weken, ge zult dan ook over
tuigd worden dat ik verplicht ben
uwe verklaring te vragen. Het valt
mij zwaar u die mededeelingen te doen,
daar zij niet alleen tegen Fracz
Schorn zijn gericht, maar ook jegens
een wezen, dat eens mij na aan 't
harte lag, ja voor wie ik nog thans
tegen mijn wil en beter weten in,
innige genegenheid gevoel, doch het
moetGij zult alles vernemeD
„Spreek 1 Van mijn stilzwijgen kunt
ge zeker zijn 1"
Ik wachtte in spanning op zijne
mededeelingen een oogenblik keek
hij zwijgend voor zich en begon toen
te vertellen. Hij keek mij daarbij niet
aan, doch hield strak de oogen naar
den grond gericht.
„Het is niet moeilijk u de verden
king mede te deelen, die dadelijk na
den moord op Franz Schorn viel.
Gedeeltelijk kent ge diezijn ver
bitterde vijandschap jegens den ouden
man, wiens dood hij wenschen moest,
eenigiDgen kunr.en voimen, en de
jongeren onderwijs ontvangen in som
mige nattige zaken. Wanneer dit
alles kon tot stand komen, zouden de
beibewoners, zegt de circulaire, aan
zich zeiven en aan het leven hoogere
eischen gaan stellen en allengs ook
iets meer van het leven verkrijgen.
Wij hopen dat het doel der circu
laire bereikt zal worden, maar vreezen
dat als werkelijk hun toestand zoo
ellendig is, de heibewoners wel niet
veel genoegen in vergaderingen zullen
vinden. „Ventre aflfamé n'a pas
d'oreilles» zegt het Fransche spreek
woord.
Burgerlijke pensioenen.
De minister vaD financiën heeft
ingevolge den wensch der Kamer
eenige inlichtingen verschaft omtrent
de pensioenwetgeving van 1890 en
daarbij medegedeeld, dat in 1896
975,473 meer aaD burgerlijke pen
sioenen ten laste van den staat is
betaald dan in 1890, terwijl in 1896
werd ontvangen aan pensioenbijdragen
enz. 865,944. Trekt men dit bedrag
van de meerdere uitgaven af, dan
komt men tot een cijfer van ongeveer
110,000.
Vooralsnog wil de minister zich ten
strengste onthouden van iedere verklaring
omtrent de verdere bestemming, aan het
bij de eerste balans geconstateerde over
schot van het fonds te geven. Bij het nu
ingediende ontwerp tot nadere regeling
van de pensioenaanspraken der weduwen
en weezen van burgelij ke ambtenaren,
vóór of op 10 December 1888 overleden,
gepensionneerd of op wachtgeld gesteld,
wordt niets geprejudicieerd. Er wordt
alieeu getracht, ten spoedige.o o»u eind te
maken aan een toestand, die uitsluitend
hiervan het gevolg was, dat men in 1890
geen kennis droeg van de exceptioneel
gunstige sterftecijfers bij de burgelijke
ambtenaren.
Rijksmiddelen.
In de maand Mei hebben de Rijks
middelen opgebracht f 10,532,867, te
gen f9,638,047 in Mei 1897. De op
brengst der eerste vijf maanden
van dit jaar is f47,006,891, tegen
f 45,773,984 over hetzelfde tijdsverloop
van 1897. Het
daagt f50,793,908.
Proviandeering te Amsterdam.
De „Bakkerscourant" heeft uitgere
kend dat de voorraad broodstoffen
(tarwe, rogge en meel) te Amsterdam
op een gegeven oogenblik voorhanden,
juistgenoeg is om daarmede in oorlogs
tijd de bevolking en het garnizoen
gedurende 52 dagen te voeden.
Uitslag stemmingen Prov. Staten.
Amsterdam. District I. Her
stemming tusschen de heeren ITubrecht
(lib.), Mouthaan (lib.), De Bout (katb.)
en Cuypers (kath.). District II.
Gekozen de heer Meilink (ant.) en
herstemming tusschen de heeren Groen
van Waarder (lib.) en Waterschoot
v. d. Gracht (kath.) District III.
Gekozen de heeren Van Nierop en
Serrurier, beiden liberaal. District
daar alleen die zijn liefsten wensch
zou kunnen vervullen zijn aanwe
zigheid in de nabijheid van het afge
legen huis dadelijk na den moord
de door een mes ontstane verwonding
aan zijne hand; de onvoldoende, bijna
belachelijke verklaring, dat hij toe
vallig in een tweesnijdend dolkmes
had gegrepenzijn duister gezicht
na de daad, eindelijk en vooral de
omstandigheid, dat hij sedert den dag
van den moord plotseling in het bezit
van belangrijke sommen gelds gekomen
wasdat hij uitgaven gedaan heeft,
die bij met zijne eigen middelen on
mogelijk had kunnen doen. Tegen
over al die verdenkingen stond echter
die van den dokter, dat de oude Pol-
lenz zijn doodvijand Schorn onmoge
lijk de deur kon hebben geopend en
dat toch de moordenaar ontwijfelbaar
zonder geweld te gebruiken, dus door
de geopende deur, in huis was ge
komen.
Wat is er te zeggen legen die te-
I V. Gekozen mr. G. A. van Hamel
(lib.) en herstemming tusschen de
heeren De Vries (lib.) en Zegers
Veeckens (rad.) District V. Her
stemming tusschen de heeren Sanders
(rad.), Hazelhoff Roelfzema (rad),
Van E°ghen (ant.) en Kuipers (ant)
District VI. Herstemming tus
schen de heeren Sassen (lib.), Roëll
(lib.), Van Eeghen (ant.) en Water
schoot v. d. Gracht (kath.). District
VII. Herstemming tusschen de hee
ren Hovy (ant.), Sutorius (kath.),
Zur Muhlen (lib.) en Moltzer (lib.)
District VIII. Gekozen de heer
D. Schut (ant.), en herstemming tus
schen de heeren Van Outersferp (kath.)
en Van Leeuwen (lib.) District
I X. Herstemming tusschen de heeren
Kouveld (rad.), Roelvink (lib.), Bijleveld
(ant.) en De Bont (kath.).
Almeloc. Herstemming tusschen
jhr. mr. L. E. F. J. von Böuninghausen
(lib.), G. Salomouson (libE. A.
Kingma (rad.) en mr. H. van der
Vegte (ant.).
Amerongen. Gekozen jhr. mr. L.
H. J. M. van Asch Van Wijck (ant.),
mr. W. H. J. baron van Heemstra
(ant.) en G. C. D. d'Aumale baron
van Hardenbroek van Hardenbroek
(ant.)
Amersfoort. Gekozen de heer Asch
van Wijk, jhr. W. J. M. Bosch van
Oud Amelisweerd, mr. F. I). graaf
Schimmelpenninck en P. Hartman.
Allen aftredende leden.
Breukelen. Gekozen W. J. Doude
van Troostwijk (lib.) en J. M. Schout
Velthuis (ant.). Herstemming tusschen
J. H. De Waal Malefijt (ant.) en dr.
D. de Bruyn (lib.).
Deventer. Gekozen mr. S. van
Delden Pz. (lib.) en mr. A. J. Dijck-
meester (lib.)
Dalfsen. Gekozen A. baron van
Dedem (ant.) en W. Nieboer (ant.)
Edam. Gekozen W. Sligchter (lib
(lib.), H. J. K. van den Steen (lib.),
N. Sluis (ant.) en J. Buijs (kath.)
Enschedé. Herstemming tusschen
J. H. Wisselink (lib.), G. Elhorst (ant.),
W. J. Blijdenstein (lib.), H. C. Bloemen
(r.-k.), B. van Delden (lib.) en J.
M. Martens (ant
Enkhuizen.Herstemmiug J.Zijp,Kz.
Franeker. Gekozen Klaasesz de
Boer (lib.), mr. 11. Kiügsma (lib.), N.
Simons? (lib.). Herstemming tusschen
P. de Ruiter (aut.j, J, Cuperus (ant.)
J. van Loon Jzn. (lib.) en K. Velstra
(lib.)
Haarlem. Gekozen jhr. mr. J. W.
G. Boreel van Hogelanden (lib.), mr.
W. A. 't Hooft (lib.). Herstemming
tusschen mr. H, Ph. de Kanter (lib.)
en mr. W. S J. Waterschoot van der
Gracht (r.-k.)
Haarlemmermeer. Gekozen J. H.
M. Evelein (lib.).
Helder. Herstemming tusschen dr.
P. P. C. Hoek (lib.), C. J. O. D. Dikkers
(lib.), A. P. Staalman (ant.) en N.
Oosterbaan (ant.).
Hoorn. Gekozen A. Kool.
Kampen. Gekozen T. Kok Az. (ant.).
Markelo. Gekozen G. J. Jannink
(liberaal).
genspraak Helaas, dit is duidelijk
genoeg! Juffrouw Anna Pollenz heeft
zoowel bij haar gerechtelijk verhoor,
als bij haar verklaringen jegens den
kapitein en tegen den dokter een
beeld van het leven in het huis haars
vaders gegeven, dat de werkelijkheid in
alles weerspreekt. Zij vertelt dat haar
vader haar zeer lief had, dat hij steeds
vriendelijk en goed jegens haar was
geweest en dat daardoor zelfs
haar verhouding tegenover den ge-
haten Franz Schorn en hare weige
ring mij hare band te geven, geene
verandering kon maken 1 Anna's woor
den hebben algemeen geloof gevonden 1
Wie zou ook twijfelen als zij zoo
trouwhartig rondkijkt, als men haar
zoo in het lieve gezicht kijkt Wie
haar ziet, moet van haar houden. Zij
verwint dadelijk aller harten. Ieder
gelooft haar, ieder vertrouwt haar 1
En toch zijn haar mededeelingen in
elk woord valsch Sedert jaren is het
afgelegen huis het tooneel van wer-
Leeuwarden. Gekozen mr. T. van
llettinga Tromp, dr. N. Reeling
Brouwer, J. N. Witteveen, J. Troelstra
en S. B. Drijber Bz. (allen lib.).
Herstemming tusschen S. B. Drijber
(lib.) en D. Lautenbach (ant.)
Oldenzaal. Gekozen mr. J. H. A.
M. Essink, H. A. Plegt en G. H. J.
Bloemen, (allen r.-k.).
Ommen. Herstemming tusschen mr.
W. J. baron van Dedem (lib.), K. van
der Burg (ant.), B. Berends (ant.) en
A. baron van Ittersum (lib.).
Purmerend. Herstemming tusschen
J. Koopman (lib.] S. Appel (lib.] J.
Wildschut [lib.] en K.Kaaskooper [lib.]
Raalte. Gekozen mr. G.Wicherlink
en ti. A. J. van Sonsbeek.
Steenwijk. Gekozen mr. P. J. G.
van Diggelen (lib.) en G. Baron Sloet
van Marxveld (lib.).
Schagen. Gekozen Th. J. Waller
[lib. Herstemming tusschen J. Zijp
en J. Koomeu [protectionist.]
Schoterland. Gekozen mr. H.
Binnerts, P. Brons, mr. S. Sleeswijk,
J.Faber en Y. Reitsma, allen liberalen.
Sneek. Gekozen D. Gaastra [ant.]
S. J. Gerbrandi [ant.], H. Luiking
[ant B. W. Okma (chr. hist.] en J.
F. H. Bekhuis [kath.]
Utrecht. (District I.) Gekozen
jhr. mr. J. E Huydecoper van Maars-
seveen en Nigtevecht (lib) en mr. S.
J. van Geuns (lib.). Herstemming
tusschen mr. J. de Louter (lib.A en
C. L. Zellerhoff (r.-k.).
Velsen. Gekozen jhr. G. S. Boreel
(liberaal.)
Wcesp Herstemming tusschen W.
Hovy [ant.] J. H. G. Jurritsma [kath.]
mr. M. J. van Lennep [ant.] en D, J.
van Houten [lib.]
IJsselstein. Gekozen mr. B. J. Lin-
telo baron de Geer van Jutphaas, E.
G. Wentink, .jhr. H. P. C. Bont van
Drakenstein, G. van Hazendonk, alle
aftredende leden.
Zwolle. Herstemming tusschen mr.
C. baron de Vos van Steenwijk (lib.),
mr. S. J. van Royen (lib.), D. de
Herder (volkspartij) en mr. A. J. M.
Vos de Wael (r.-k.;
Breukelen. Nog in herstemming
komt mr, H. J. Caspers [lib.
Dokkum. Gekozen de heer L. W.
de Vries [ant.] Herstemming tusschen
éen christ. hist., 4 antirev. en 2 lib
Groningen. Herstemming tusschen
J. H. A. Schaper [soc. dein.], mr. H.
Firma [lib.], mr. M. Rutgers van der
Loef [lib.], H. Schilthuis [lib.], mr. R.
Feith [lib.], mr. R. van Veen [ant.] en
L. de Vries [ant.]
Hoogezand. Herstemming tusschen
J. H. A. Schaper [soc. dein.] en A.G.
Mulder [lib.]
Winschoten. Herkozen P. van
Dijk (rad.], E. L. Dijkema [rad.], P.
Dijkhuis [ant.] en J. Sijpkens [lib.]
Zwartsluis. Gekozen H. Galen
kamp, aftredend lid.
kelijk treurige scènes tusschen vader
en dochter geweest. De vader heeft
het lieve kind op vreeselijke wijze
mishandeld, daar zij aan ziju wil niet
wilde voldoen. Ik ben, helaas, dikwerf
de oorzaak der mishandelingen ge
weest, ofschoon ik den ouden Pollenz
meermalen verklaard heb, dat ik nooit
Anna's hand zou aannemen, als die
mij niet vrijwillig werd gegeven, als
het mij niet gelukte de liefde van het
jonge meisje te verwerven. De oude
was eeu hardvochtige, ruwe, gewel
dige man, laf tegenover sterkeren,
brutaal tegenover zwakkeren. Hij
heeft zijn dochter opgesloten, honger
laten lijden, geslagen, zoodat zij dik
werf bloedend voor hem moest
vluchten.
In geen jaren had hij een liefdevol
woord tot haar gesproken. In mij
stelde de oude een onbegrensd ver
trouwen, mij klaagde hij dikwerf zijn
nood, voor taij uitte hij dikwerf zijn
woede tegen zijn dochter. Ik ben ge-
