ntijken
FF,
HET GEHEIM
NS.
pen.
Hoed,
lieu.
AK.
Vrijdag
29 April.
JO REN
Pompen'
chting]
OOR
RECHTER.
No. 50.
36e Jaargang.
1898
en:
110.^
r
II
PING
singen.
N.
Binnenland.
N.
iEDEREN, in den
Zindelijke goede-
ijgebracht. Adres
lij en Polak.
ïende Diensten,
igen door Binnen-
voordeelige con-
lorkomende schade
t, P. 43.
KOKELAAR.
stuk, van liet
N te Laeken.
88,
ags.
nm 3 '25 en 6 20c)
3 55 6 50
i l 55a) en 4 50
2 15a) 510
3 25 6 20c)0
3 45 6 40 f
10
40
ar Breskens hoog'
S0 uur boot Ta
ILISSIMSCIE COURANT.
Prijs per drie maanden 1. Franco per post 1.15.
Afzonderlijke nummers 5 cent. Men abonneert zich bij alle Boek
handelaren, Postdirecteuren of rechtstreeks bij den Uitgever:
F. VAN DE VELDE Jr., Kleine Markt, I. 187.
ADVERTENTJËNvan 1-4 regels 0.40. Toor elk» regel
meer 10 cent. - Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde
advertentie wordt de prijs slechts tweemaal berekend, flroote letters
en cliché's worden naar plaatsruimte berekend.
Yerscliljnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond.
Telephoonnummer ÏO
Abonnements-Advertentiën op zeer voordeelige voorwaarden.
particuliere rechtbanken in zake
leerplicht.
Voorstanders en tegenstanders der
ffet op den leerplicht, wat laatstge
noemden overigens van de wet zelve
mogen denken, komen in zooverre
gelukkig overeen dat het schoolver-
ïuim moet bestreden worden, 't ls
trouwens een euvel dat op scholen
vin allerlei richtingen voorkomt en
zoo algemeen dat het menigen ijverigen
onderwijzer moedeloos maakt.
De middelen tot nog toe aangewend
om het heillooze schoolverzuim te
stuiten, hebben echter dit kwaad niet
in den wortel aangetast. Schoolfeesten,
pleiziertochtjes met de brave kinderen,
het uitloven van belooningen, enz.
hebben wel den omvang van het
schoolverzuim doen verminderen, maar
de vele duizenden kinderen die zonder
onderwijs rondloopen, of het zeker
niet minder groot aantal die om allerlei
redenen van het onderwijs zeer onvol
doende gebruik maken, naar school
te drijven, vermochten al deze maat
regelen, met den besten wil der wereld
genomeD, niet. Er was gerekend op
het eergevoel der ouders, op de zucht
naar belooning der kindereD, maar
ook deze machtige drijfveeren bleken
machteloos te zijn om iets afdoends
tegen het schoolverzuim tot stand
te brengen.
De vereenigingen van wie deze
maatregelen uitgingen, hebben dus
fiasco geleden en zullen nu wel tot
het besluit gekomen zijn, dat bat
aanwenden van enkel zedelijke midde
len om het schoolbezoek te bevorderen,
een waar monnikenwerk is, een
eindeloos werk dat steeds povere
resultaten zal blijven leveren.
Dit wordt ook, zij het dan niet
met ronde woorden, erkend door tegen
standers van het openbaar lager
onderwijs. Zij willen dus ook leer
plicht, maar daarbij den dwang van
staatswege buitensluiten. Van die
zijde wordt verder beweerd, dat de
wet op den leerplicht gerust zou
kunnen gemist worden indien aan de
'ereenigingen tot wering van school
verzuim strafrechterlijke bevoegdheid
werd toegestaan om het schoolverzuim
te bestraffen.
Dit denkbeeld moge in theorie er
heel vernuftig uitzien, wij vre *zen
dat er in de praktijk niet veel van
zal terechtkomen. De vraag doet
zich reeds dadelijk op of de Staat
wel strafrechterlijke bevoegdheid kan
verleenen aan vereenigingen, die mis
schien met enkele uitzonderingen, uit
personen bestaan, die nooit in de
rechten gestudeerd hebben en dus
verlegen zouden zijn om eene goede
rechtsuitspraak te doen, terwijl hij
over een college beschikt dat daartoe
wel de vereischten bezit en door zijn
onafhankelijke positie zeker meer
Waarborgen geeft voor een onpartijdig
vonnis dan een geïmproviseerde dilet
tanten-rechtbank. Bovendien zal het
Voor de ouders wel hetzelfde zijn of
FEUILLETON.
VAN DEN
Uit de gang gaven twee deuren
toegang tot de vertrekken links in
bet huis. Ik begaf mij naar de eerste
beur, waaraan ik daar straks zoo hard
geklopt had, zij was niet gesloten. Ik
kwam in een ruim vertrek, ietwat
hun straffen opgelegd worden door
den Staat of door particulieren, wien
men heel deftig met den rechterlijken
tabbaard bekleed heeft, doch zullen
zij wel spoedig ondervinden welk
verschil er is tusschen uitspraken van
bevoegden en onbevoegden. Maar ook
financieele bezwaren verzetten zich
tegen de uitvoering van bovenge
noemd denkbeeld. Men kan toch niet
denken dat er zonder bezoldiging,
alleen uit loutere liefde voor de zaak,
een genoegzaam aantal personen zullen
gevondenworden,genegen om laat ons
bier eens een leelijk maar afdoend
woord gebruiken het baantje van
duivelstoejager op zich te nemen. En
als nu al die vereenigingen tot
bevordering van het schoolbezoek,
plus degenen die nog moeten opge
richt worden in de tallooze plaatsen
waar zij nog ontbreken, een honora
rium zullen genieten voor aan den
lande en de schoolkinderenwereld
bewezen diensten, arme schatkist, die
dan nog veel meer zal moeten lijden dan
bij de invoering der leerplicht.
Nog eene vraag ten slottemoeten
die rechtbanken van liefhebbers in 't
hoogste ressort beslissen of kan ook
van haar vonnissen in beroep geko
men worden In het laatste geval
zal hoogstwaarschijnlijk het getal
cassaties ontstaan door ongenoegzame
kennis met de wetten, wel zoo groot
worden, dat men er van zelf toe zal
komen tot de gewone rechtbanken
weder de toevlucht te nemeD,
Summa summarum is het aangegeven
denkbeeld onder die te rangschikken
welke wal nimmer in het wetboek
zullen opgenomen worden en alleen
aan oppervlakkig denkende menschen
be'alleu kan.
'Oker en beter gemeubeld dan de
kamers die ik tot dusverre had ge-
Z1en; het maakte een prettigen indruk,
dadelijk viel het mij op, hoe zin-
Eene beslissing van den Hoo-
gen Raad in zake het
onderwijs geven.
Door den Hoogen Raad is onlangs
eene beslissing genomen die in de
onderwijzerswereld en ook daarbuiten
grooten indruk heeft gemaakt. Hij
besliste toch dat de bepaling in de
onderwijswet: „niemand mag on
derwijs geven zonder akte van be
voegdheid" moet gelezen worden
„ieder kan ouderwijs geven, mits
dit niet aan kinderen gegeven wordt."
Wat hier onder kinderen verstaan
wordt en welken leeftijd zij moeten
bereikt hebben, wordt er niet bij
gevoegd.
Het „Schoolblad" vindt deze beslis
sing terecht eene gewichtige, maar
tevens ook zonderlinge wetsuitlegging,
die tot groote bedenking aanleiding
geeft, net blad verklaart aldus zijne
zienswijze.
„Gewichtig noemen wij deze beslis
sing, omdat., naar hetgeen er hier van
medegedeeld wordt, de beslissing dan
niet alleen voor lager, maar ook voor
middelbaar onderwijs geldt, en behalve
voor huisonderwijs met even veel
recht voor schoolonderwijs. De waarde
van de akten van bevoegdheid is
hierdoor niet onbelangrijk gedaald
voor scholen voor volwassenen, voor
delijk het gehouden was. Aan een der
ramen stond een naaitafel, waarop
een pas begonnen naaiwerk lag.
Eenige bloeiende planten sierden de
vensters. Een ledikant met kraakwitte
gordijnen stond aan den muur tegen
over het raam.
Ik bevond mij ongetwijfeld in de
zit- en slaapkamer der mooie Anna,
de dochter van den vermoorde. Zonder
mij op te houden ging ik verder, de
deur naast het ledikant was niet ge
sloten, ik kwam in de keuken, hier
vond ik niemand en keerde dus naar
de gang terug.
De vier vertrekken beneden had ik
te vergeefs doorzocht en ging dus
reeds iets gerust de steile trap op
naar de bovenverdieping hier vond
ik precies dezelfde vertrekken als be
neden, allen ongesloten zij schenen
deels ongebruikt, ik vond er slechts
ouden rommel, in een der kamers
stond een ledikant, zeker dat der
oude dienstbode. Ik had niets gevon-
cursussen voor mannen en vrouwen
in „Ons Huis" en dergelijke inrich
tingen enz. zal men geen akten meer
behoeven, en het vragen van vrijstel
ling van het bezit der akten, voor
degenen die zonder betaling onderwijs
aan volwassenen willen geven, waar
toe art. 6 der wet op het lager
onderwijs en art. 5 van die op het mid
delbaar onderwijs gelegenheid geven,
is voortaan onnoodlg.
Zonderling is echter ue gevallen
beslissing niet minder, vooreerst omdat
zij geheel afwijkt van wat tot nu toe
als regel gold en dan omdat voortaan
de rechter in elk voorkomend geval
zal moeten beslissen of de leerlingen
al of niet „kinderen" zijn. Vooral
echter is de beslissing zonderling,
omdat deze als de bedoeling van de
wet aanneemt, dat als een „huisvader"
zelf iets leeren wil, bijv. een taal
waarvan hij tot nu toe niets kent, hij
„vrij" in de keus van een onderwijzer
moet zijn, d.i., dat hij daarvoor ook
iemand zonder akte van bevoegdheid
moet kunnen kiezen, doch als diezelfde
vader voor zijn kind iemand moet
uitzoeken om bet lezen en schrijven
te leeren, hij niet „vrij" in zijn keus
mag zijn, maar zich alleen tot een
ouderwijzer meteen aktemag wenden."
tegenspraak het feit, dat zich op
het eiland ook tegenwoordig nog tel
kensaardschokken voordoen ,dieerop
wijzen dat de vulkanische krachten
nog niet tot stilstand zijn gekomen.
Amboina verlaten.
Door het „Vaderland" is in over
weging gegeven de door de aardbeving
zoo vreeselijk geteisterde hoofdstad
Ambon te verlaten en de zetel van
het bestuur te Banda te vestigen.
Het blad «Insulinde" trekt tegen dezen
voorslag van het Haagsche blad hef
tig op. Het noemt dier zelfs „God
verzoeken".
„Insulinde" geeft echter behalve
dezen uitroep die wel pleit voor het
geschokte gevoel van het Indische
blad, maar zeker niet als de quaestie
oplossende kan beschouwd worden,
ook eene verklaring van de gronden
waarom het die verplaatsing van
residentie afkeurt met de volgende
woorden
«Menschelijkerwijze gesproken, is Am
boina nu veiliger dan vóór de aardbeving,
evengoed als Lissabon een uit een seismisch
oogpunt kalme stad werd na de groote
ramp van 1755 evenals na de groote uit
barsting van Krakatau in 1883 dit eiland
en de omgeving uiterst rustig waren.
«Neemt men aan, wat waarschijnlijk
is, dat de ramp van Amboina een in-
stortiugsaardbeviug is geweest, dan is die
kans op voorloopige rust nog grooter.
«Banda daarentegen is wel het ongeluk
kigste plekje in dit opzicht van den ge-
heelen Archipel. Wij gelooven nisfc dat
er éen plaats is, dia zoo onophoudelijk
door elkaar is geschud de bodem daar
onder ia veel minder pluis dan die onder
Amboina. Aardstortingen en bergvallen,
waarbij ettelijke hectaren berg en vlak
terrsin verdwijnen, zijn daar veel meer
aan de orde sedert eeuwen dan op Amboina»
Met het beweren van „Insulinde"
dat Amboina thans een tijdperk van
rust tegemoet gaat nu de natuur
krachten als 't ware uitgewoed hebben
en er slechts sprake zou zijn van eene
instortingsaardbeving, is echter in
den. Ook naar den zolder te gaan
vond ik onnoodig, ik keerde dus naar
de Warner terug, waar de vermoorde
lag, om te overleggen wat mij nu
verder te doen stond.
Mijn vrees, dat ook de dochter en
dienstbode des vermoorden het slacht
offer van den moordenaar waren ge
worden, bleek ongegrond te zijn.
Beiden waren niet in huis, de moor
denaar had bepaald van hun afwe
zigheid gebruik gemaakt, om den
ouden man, dien hij wist dat alleen
was, te overvallen, te vermoorden en
te berooven.
Een lang verblijf op de vreeeelijke
plaats had geen doel meer.
Ontdekking en vervolging van den
moordenaar moest ik het gerecht
overlaten, doch plicht was, het ge
recht zoo spoedig mogelijk van de
begane misdaad in kennis te stellen.
Ik mocht niet langer in het afge
legen huis blijven. Hier moest ik al
les laten zooals het lag, opdat niets
Verhuizen naar Transvaal.
Het Volksdagblad kreeg het vol
gende schrijven uit Pretoria, dat voor
velen van nut kan zijn
„Door eenige arbeiders uit allerlei
takken van bedrijf is opgericht een
informatiebureau.
Dit is geschied op grond van de
overweging, dat de kennis van Zuid-
Afrikaansche toestanden in Holland
zeer gering is, en dat zij, die zich tot
nu toe met het geven van inlichtingen
hebben bemoeid, niet de miuste of
slechts zeer geringe, meest verouderde,
denkbeelden hadden over ons land
hier.
Ieder, die iets wenscht te weten
omtrent loonstandaard,levensstandaard,
algemeene en speciale vaktoestanden,
maatschappelijke en andere instellin
gen, zeden, gewoonten, getroosten
zich nu te schrijven aan het onder
staand adres, wijl de vereeniging, van
wie de inlichtingen zullen uitgaan,
door haar samenstelling competent en
volkomen in staat is, alle gewenschte
inlichtingen te geven.
We meenen, dat het wachten van
een zevental weken wel opweegt
tegen het juiste en betrouwbare der
te zenden inlichtingen, die gratis wor-
verstrekt.
Ieder, die wil emigreeren, kan zich
nu elke teleurstelling besparen.
Ook wordt aan de besturen van
alle arbeidersorganisaties in overwe
ging gegeven zich met het volgend
adres in verbinding te stellenJ.
Brugman, Bus 484 Pretoria, Z. A.R."
Onweders.
Volgens mededeelingen, aan het
Kon. Meteorologisch Instituut te
Utrecht in 1897 gedaan door hen, die
zich met het waarnemen der onweders
op verschillende plaatsen van ons land
belast hadden, werden in 1897 34
menschen door den bliksem getroffen,
waaronder 21 met doodelijken afloop
39 runderen, 7 schapen, 14 paarden.
1 geit, 11 varkens, 1 hond en 61
kippen werden door den bliksem of
door den daardoor veroorzaakten brand
gedood; 10 hooibergen en 145 gebou
wen van onderscheiden aard werden
getroffen; hieronder waren 21 kerk
torens, 12 molens en 5 schoorsteenen
Het aantal getroffen boomen bedroeg
58, en 14 maal werden telephoon-,
telegraaf- en andere electrische toe
stellen en geleidingen door den blik
sem beschadigd. Bij 17 der vermelde
tref-gevallen was het gebouw van een
afleider voorziener ontstond dan
geen brand of de schade was betrek
kelijk gering, behalve in 2 gevallen,
waarbij niet was uit te maken of de
afleiders voldeden aan alle eischen,
die men tegenwoordig meent te moeten
stellen.
het gerechtelijk onderzoek kon storen.
Den doode hielp het niet of ik daar
al bleef, ik moest mij naar Luttach
spoeden, zoo hard ik kon, en daar den
districts-rechter mededeeling doen van
mijne vreeselijke ontdekking. Ja, naar
Luttach, naar den districts-rechter'
Daar kwam plotseling een herinnering
bij mij op ik zag Frans Schorn voor
mij, komende van het afgelegen huis,
duister voor zich heen kijkende, ter
wijl hij het boschpad opkwam, ver
schrikt ineenkrimpende, toen hij mij
zag, dan in het kreupelhout vluch
tende. Van het afgelegen huis, van
het huis zijns doodsvijands wasFranz
Schorn gekomen. Hij had gesidderd.
Was ik den moordenaar tegengekomen,
toen hij van zijn snoode daad kwam
Was niet de oude man, die daar thans
in zijn bloed lag, altijd bang voor hem
geweest Plad niet Mizka mij den
vorigen avond gezegd, dat Franz een
woest jongman was, best in staat
zijn doodsvijand naar het leven te
Tweede Kamer.
De heer Kerkwijk, van zijne riekte
hersteld, heeft weder zitting genomen.
In zijue memorie van antwoord geeft
de minister van waterstaat te kennen
dat het wenschelijk is te Middelburg,
Goes en Vlissingen een rijkstelephoon-
kantoor te vestigen.
Tot de in de afdeelingen te on
derzoeken wetsontwerpen behooren
behalve de leerplicht, de wet op de
krijgstucht, de overeenkomst omtrent
den N. O. L. Spoorweg, de overeen
komst met de Maatschappij „Zeeland",
en de Staatsleening.
De Kamer is tot Vrijdag 11 uur
uiteengegaan.
Veiligheid op Atjeh.
Den 20a Maart zijn een achttal
dames en tien heeren gaan picknikken
op drie kilometers ten zuiden van
lodrapoeri. Nog nooit waren dames
zoo ver in Groot-Atjeh doorgedrongen.
Koninginnen op reis.
De Koninginnen zijn gisteren te
Genua aangekomen en vertrekken den
29en naar Florence.
De burgemeester van 'sHage in spe.
Als aanstaande burgemeester van
's Hage wordt een antirevolutionair
genoemd, nl. de heer jhr. mr. T. A.
J. van Asch van Wijck, oud-burge
meester van Amersfoort.
Mr. Ms. pantserdekschip Friesland
zal Zaterdagmiddag van Nieuwediep
naar Curasao vertrekken.
(N. R. Ct.)
Hr. Ms. flottielje-vaartuig Siboga,
in aanbouw voor de Indische militaire
marine bij de Nederlandsche Scheeps-
bouw-maatschappij te Amsterdam, zal
Zaterdag te water worden gelaten.
VLISSINGEN, 26 April.
Bij gelegenheid van het aanstaand
huwelijk van den secretaris dezer
gemeente, den heer mr. G. J. Bis
schop, werd hem gisterenmorgen
in een der lokalen van het raadhuis
door de ambtenaren en bedienden ten
raadhuize een geschenk aangeboden,
bestaande uit een prachtige pendule
van groen Onyx dragende een sierlijk
bronzen beeld „muse par Raucolet",
met daarbij behoorende candelabres.
Des namiddags boden de voorzitter en
de leden van den gemeenteraad be
nevens de gemeenteontvanger, hem
in de raadszaal een geschenk aan,
bestaande uit een zilveren theepot,
een melkkan en een suikermandje,
van hetzelfde metaal, welke voor
werpen vervaardigd in de bekende
fabriek van Van Kempen en Zonen te
Voorschoten, van goeden smaak ge
tuigen.
Met een hartelijke toespraak werden
deze cadeaux aangeboden, waarbij
staan P
Het was een vreeselijke verdenking,
doch zij was niet ongegrond, en in
elk geval gebood de plicht mij, den
rechter zoo spoedig mogelijk van mijn
ontmoeting met Franz Schorn in ken
nis te stellen.
Haastig verliet ik de akelige plaats
van het misdrijf, ik keek niet meer
naar den doode om. Toen ik uit het
donkere huis weder in de stralende
zonneschijn kwam, herademde ik
weder. Ik kon thans, bevrijd van den
akeligen aanblik des vermoorden,
kalmer overleggen. Ik kon niets in
mijn eerstgenomen besluit veranderen,
het was en bleef het beste mij naar
Luttach te spoedeD, en wel langs den
kortsten weg en daar den districts-
rechter met het gebeurde in kennis
te stellen.
De kortste weg leidde, zooals mij
de kapitein 's morgens gezegd had,
langs de rotsen, ik kon niet dwalen,
hij lag recht voor mij. Een breede,
