HET GEHEIM
20 April.
Woensdag
No. 46.
36e Jaargang.
1898
^richten,
ZECHTEE.
nraTir
FEUILLETON.
niet
dulden
zullen
:r gebracht wordt
>e stemmen die'^.
,e|iJ
tbehoud van den
aas tegenover de w
srgestelde leer predit
Senator Hoar
t de weinigen
hadden in de or
rond zich een VP,
en, die ongetwifa|
belang des latr
t, wel indruk wi
Naar- zijne inee/fal
8 °P dit ctitj
onvermijdelijk e
land niet aan
oorlog blootatellenl
gedaan worden oal
Je oplossing te gerakeJ
Ie geschil. 'I
bijzonderheden Worde,|
evoering medegedeeld
volgde er op
maakt van
dat het oorlo6J.
is dan ooit en he!|
zwaard uit de sche
vorden, naderbij is Ual.
rdt. De Spaansche ge.l
igton schijnt ook zijne I
'n de Vereenigdel
achten bg het alge I
oorlog en maakt zfcJ
hij last daartoe krijgt I
vertrekken. Bovendien'!
loestand zoo ernstig ij
stvrijheid genieten van I
ninisters of senatoren, I
leerscht in de pers enl
g eene stemming zool
tzuchtig, dat het well
sou behooren indien de I
nog lang uitblijft. De I
den oorlog duiden er I
raam op, dat de weg I
ren met Spanje gehee! I
3g.
ie tot
ïoed
ser
hooren,
het
staat
n
zelfs
niet
in het
den
e
jk
llusiën
vrede,
er
te
li
ig
'zm
zou
de
t
ten, van hetj
grenzen gezonden I
van groote stoomsche l
larine wordt ij verig I
;kig in deze critieke I
eeft zich het gerucht)
zekere Charles Tram-1
el Escadero,
op last van generaal)
omijnen in de haven I
igd te hebben die
ucbt deden springen, I
zijn en zijn schuld
ikkig zeggen wij,
:an gearresteerd zijn,
uogelijk geweest zijn
wonden bevolking der
binnen de palen te
at nu zoo dat alleen
>ven van Spanje den
m, wat Spanje, zooala
zal doen, daar het I
aging duldt.
id van Vlissingen.
16 April.
F. A. Claeijs, jm,
icher, jd. 26 j, - J. I
jm 24 j. en C. van
J. Warren, wedr-1
de Kunder, jd-
jm. 24 j. en S. de
A. Cuypers, jm. 32 j.
kse, jd. 26 j. - J
en T. Meyer, wed.
Gunter, jm. 23 j-
jd. 20 j. J-
en M. J. C. van
van Eijk, geb. Bou-
Vlietinck, geb. de
sen, geb. Hageman,
geb. Zernitz, d. -
Krug, d. P. A.
ent, d. J. Schets,
- M. Theune, geb.
M. Schipper, geb.
E. M. de Braban-
d. (levenloos) S-
ies, d. (levenloos).
Staats, z. 3 m. -
22 j.
Afrika-Linie.
„General," kapt-
imiddag van Lissa-
iuid- en Oost Afrika,
ontscheping zijner
in. Het ss passeerde
Ouessant en wordt
erwacht.
politie zijn e'9
EEN PORTEMON-
[jRING met SLEÜ-
traaf,
le Tweede Kamer
egen Dinsdag 2»
ichten.
.5 April.
L08 per kilo.
per 104 stuks.
VLISSIMSC1E CÖHRAMT.
Prijs per Brie maanden 1. Franco per post 1.15.
Afzonderlijke nummers 5 cent. Men abonneert zich bij alle Boek
handelaren, Postdirecteuren of rechtstreeks bg den Uitgever:
F. VAN DE VELDE Ji., Kleine Markt, I. 187.
ADVERTENTIENvan 1—4 regels 0.40. Voor eiken regel
meer 10 cent. - Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde
advertentie wordt de prijs slechts (tweemaal berekend. Groote letters
en cliché's worden naar plaatsruimte berekend.
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- cn Zaterdagavond.
Telephoonnnmmer ÏO
Abonnements-Advcrtentiiin op zeer voordeelige voorwaarden
Binnenland.
De socialisten over militarisme.
In een jaarvergadering der Sociaal
democratische arbeiderspartij hebben
de beeren van Kol en mr. Troelstra
over dit punt bun gevoelen ontwik
keld, de heer Van Kol voornamelijk
om zijn 6tandpunt toe te lichten,
door hem ten aanzien van dit vraag
stuk ingenomen, dat bij velen zijner
geestverwanten tot bedenking aanlei
ding gaf. Hij verklaarde een vijand
te zijn van den oorlog, een voorstander
van arbitrage, en te weten dat de
oorlog niet verdwijnen zal zoolang
de kapitalistische maatschappij stand
houdt. Het militarisme dat een uit
gaaf vereischt van 2500 millioen in
Europa, drukt zwaar op het volk. Dat
nag niet langer zoo blijven de
staande legers moeten plaats maken
voor algemeenen weerplicht als over
gang tot den wereldvrede.
Den algemeenen weerplicht heeft
de partij in haar program opgenomen.
Het zou dus al heel vreemd zijn, als
men voor de betrachting van dien
plicht niet iets overhad. En ook
daardoor zou men immers de ramp
van een Europeeschen oorlog niet van
het land afwenden. Lafhartig buigen
voor onrecht zou het zijn, het vader
land onverdedigd te laten, wanneer
het wordt aangevallen. En ook de
internationale socialistische organisatie
legt den plicht der landsverdediging
aan de partijleden op.
Volgens mr. Troelstra die op zekere
hoogte met den heer Van Kol mede-
ging, is het begrip vaderlandsliefde
:n strijd met de socialistische ideeën.
Toch erkent hij, dat ook een
sociaal-democraat kan hechten aan
het bewaren der natie, waartoe hij
behoort, vooral als hij die natie gun
stig voor deD groei vaD het socialisme
vindt. Maar daarom mag een sociaal-
demokraat in de Kamer den tegenstan
ders geen argumenten ter bestrijding
geven.
Voor spr. is de mogelijkheid der
verdediging van ons land eene utopie
en hij beschouwt ons leger slechts
als een wapen der bourgeoisie tegen
de arbeiders en als eeu werkver
schaffing 1 ten bate der zonen van de
bourgeoisie.
Spr. noemde het uitzenden van een
veldleger van 40.000 man naar de
grens, om den vijand op te houdeD,
eene misdaad, een in den dood zenden
van de zonen der arbeiders. Onze
nationaliteit behoeft niet met wapens
verdedigd te worden, zei hijhare
verdediging ligt in den naijver der
groote mogendheden onderlingen hij
stelde een motie van den volgenden
inhoud voor
„Het Congres der S. D. A. P.
„overwegende, dat de oorlog een
noodzakelijk gevolg is van het kapi
talistische stelsel, dat, gebouwd op
concurrentie van personen, onderne
mingen en volkeren, den strijd van
allen tegen allen kweekt
5).
De heeren bemerkten wel, dat mij
bun heftige strijd verjoeg, zij zwegen
verlegen, alleen de burgemeester
zeide vriendelijk
vGij hebt een ongelukkigen avond
getroffen, professor. Meen niet dat het
'n onzen kring altijd zoo stormachtig
'°egaat. Voor alles vergeef ons als
bier menig hard woord tegen de Duit
schers gevallen is. Ik kan u slechts
„overwegende, dat alleen in eene
socialistische, op internationale rege
ling der voortbrenging gegrondveste
maatschappij de oorzaak van den
volkerenstrijd komt te vervallen en de
wereldvrede mogelijk zal zijn
„overwegende, dat het militarisme
ook van het Nederlandsche volk steeds
stijgende persoonlijke en geldelijke
offers vergt en daarom een groot
struikelblok is voor het bekostigen
van noodzakelijke sociale hervor
mingen
„verklaart, geen krachtiger middel
ter bestrijding vau oorlogen militarisme
te kenuen, dan de organisatie der
arbeiders in den klasenstrijd, de ver
overing der politieke macht door het
proletariaat, waardoor de tegenstand
der bezittende klasse tegen de vrije
ontwikkeling der socialistische samen
leving wordt gebroken
„verzet zich, in het belang der
nietbezittende en arbeidende klasse,
tegen de opdrijving der militaire
uitgaven in Nederland
„verklaart zich in het bijzonder
tegenstander van het staande leger,
dat door zijne afzondering van den
soldaat uit de burgermaatschappij
hem tot een gewillig werktuig maakt
tegen zijn eigen klasse, in haar strijd
om welvaart en vrijheid
„wenscht, dat de politieke invloed
der partij zal worden gebruikt om,
zoolang opheffing van het leger
onmogelijk blijkt, aan te dringen op
invoering van algemeenen weerplicht,
die de persoonlijke en de geldelijke
lasten zal verminderen en het klasse-
karakter van het leger, als instrument
der bezitters tegen de arbeiders, zal
wegnemen of temperen."
Na repliek van den heer van Kol
werd de motie-Troelstra met alge-
meene stemmen aangenomen.
Door den heer Wibaut, afgevaar
digde van Middelburg, werd deD
sociaal demokreten nog aanbevolen,
niet in coöperatieve vereenigingen te
treden, tenzij in de statuten bepaald
zij, dat een deel der winst zal dienen
tot steun in den strijd der arbeiders,
Het volgende congres zal deze vraag
behandelen.
De „Standaaard" schrijft naar aan
leiding van dit congres
«Het socialisme wint thans aanhang
onder de laag gesalarieerde ambte
naren, zoo van den Staat, als van de
groote maatschappijenook onder de
onderwijzersen last not least onder
de academische jongelingschap.
„Zoo 'vervangt rustig beleid het
vroegere gekef en gehuil, en maakt
het straatkabaai plaats voor de veer
kracht der intelligentieen juist
daarom kan niemand berekenen, welk
eind weegs vooruit het socialisme iu
de eerstkomende jaren zal afleggen.
„Het is daarom zoo onverantwoor
delijk, dat zoovelen, die geroepen
waren om betere beginselen voor
staan, voor niets oog noch oor hebben
dan voor het spook van Rome of de
Doleantie.
„Daar staren ze zich blind op, en
ze merken het niet, hoe een heel
nog eens verzekeren,dat het niet u gold,
niet de rijks-Duitschers, doch slechts
de Duitsche Krainers, met wie wij,
Slaven, over hoop liggen. Dat wij
tegen de Duitschers en het Duitsch
zijn niets hebben, kant ge wel 't best
daaruit begrijpen, dat wij zeiven, ook
als wij onder ons zijn, met voorliefde
Duitsch spreken. Laat u door het ge
beurde van dezen avond niet afschrik
ken, uwe avonduren in onzen kring
door te brengen. Gij zult ons
steeds een gaarne geziene, welkome
gast zijn."
Ik drukte den braven man hartelijk
de hand, toen volgde ik Mizka, die
reeds met het licht in de hand gereed
stond, mij voor te lichten naar mijn
kamer.
Ik achtte het niet indiscreet met de
aardige Mizka, terwijl deze mijn bed
in orde bracht, wat te praten om van
haar iets meer te vernemen van de
heeren, die ik beneden had aange
troffen en met wie ik de volgende
andere vijand opgemerkt achter hen
opdringt, en straks voor de poorte
staat."
Atjeh.
Uit Batavia werd Zaterdag het
volgende gemeld
De gouverneur verkent de water
scheiding van Atjeh en de Pedirvallei
met eene troepenmacht uit Kotaradja.
De schoonvader van Toekoe Oemar,
Toekoe Abas Satik, het hoofd der
XXVI Moekims, heeft zich met zijn
zoon radja Mahomed onderworpen.
Men zegt, dat de expeditie naar
Pedir weer vervroegd zal worden.
Nog werd het volgende bericht.
De luitenants der artillerie R. J. H.
Vree en J. J. Hocke zijn bij het hou
den van oefeningen in de Atjeh-rivier
verdronken.
De Koninginnen op reis.
Te Parijs hebben de Koninginnen
Zaterdag met gevolg een rijtoer ge
maakt. Zij stapten nergens uit en
waren om zes uur te huis. Zij dineer
den daar en bleven er, terwijl het
gevolg naar de opera ging. Zondag
bezochten zij de kerk van den Saint
Esprit.
De pers weet alles van de koningin
met haar jolie mine te vertellen, zoo
dat het te verwachten is dat zij ge
noeg bekijks zai krijgen.
De dienst werd geleid door dr.
Sautter, waarna dr. Fages preekte over
Johannes 20 vrs. 26. Na den dienst
werd door H.H. M.M. de Protestant-
sche kerk aan de rue de l'Oratoire
bezichtigd.
Om half drie flenen de vorstinnen
een rijtoer waarbij zij door een groote
menigte, die zich rond haar hotel ver
zameld had, warm toegejuicht werden.
Maandag spoorden zij naar Versail
les, alwaar zij in een open landauer
naar het kasteel reden. Zij bezichtig
den daar de merkwaardigheden. Te
Versailles zelf bezichtigden zij het
paleis en het park. De beroemde wa
terwerken werden voor haar in wer
king gebracht.
Woensdag vertrekken de Konin
ginnen naar Cannes.
Vrijdag, na het bezoek van den
prins van Wales, hadden (zoo ver
haalt de Parijsche correspondent van
het „Hdbl"), HH. MM. eene langdu
rige en ernstige conferentie met een
der grootste Parijsche naaisters. Eene
bestelling van acht japonnen is het
resultaat dier bespreking geweest. De
prachtigste daarvan is een wit satij
nen kleed voor Koningin Wilhelmina;
dit kleed wordt uit een buitengewoon
fraaie stof vervaardigd en zal zeer
fijne paniers Louis XVI hebben, uit
de hand geborduurd met verschillende
tinten goud.
Tweede Kamer.
De Tweede Kamer zal zich op 26
dezer bezig houden met 't regelen van
hare werkzaamheden en vermoedelijk
de volgende dagen besteden aan het
weken misschien dagelijks in aanra
king zou komen. Ik had mij voor
de gewenschte mededeelingen niet
beter tot iemand anders kunnen wen
den.
Mizka was uil Luttach geboren,zij
kende de intiemste familiegeheimen
der Luttachers en voelde zich zeer
vereerd, dat ik mij verwaardigde met
haar te praten, en in dank daarvoor
vertelde zij mij alles wat ik wilde
weten. Zoo vernam ik dan, dat de
burgemeester Pollenz de eigenaar van
het logement de „Gouden druif" was,
dat vrouw Franzka, Mizka's tante, of
eigenlijk haar oom van hem gepacht
had, hij was thans gelogeerd in zijn
eigen huis, waarin hij met zijn broe
denden gepensionneerden kapitein, op
de tweede verdieping twee kamers be
woonde.
Voor de beide broeders had Mizka
niets dan lof, zij noemde ben aardige,
beste menschen. Zoo goed als de bur
gemeester kon moeilijk kon iemand
afdeelingsonderzoek van het Leer-
plichtontwerp.
Bouwman gaat niet naar Weenen.
De Koninklijke Militaire Kapel te
'sGravenhage zou, onder leiding van
den directeur, den heer N. A. Bouw
man, hebben deelgenomen aan een
concours te Weenen. Daartoe schrijft
men van daar, was alles reeds voor
bereid, en met grooten ijver werd ge
studeerd om de eer van het korps in
den vreemde op te houdeD. Ten einde
in de groote kosten tegemoet te komen,
was aan deze reis tevens verbonden
een reeks concerteD, in groote plaatsen
van Duitschland te geven, waartoe
alle maatregelen waren genomen. Met
leedwezen wordt nu vernomen dat bij
het departement van Oorlog bericht
is ontvangen, dat het concours niet
doorgaat, zoodat van den tocht niets
kan komen.
Intusschen bewijst het voornemen
reeds, dat de goede harmonie bij de
leden is hersteld.
Eene wandelpier te Sche veilingen.
Door den minister van Waterstaat
is aan „Zeebad" te Scheveningen ver
gunning verleend voor den bouw
van eeu wandelpier of wandelhoofd in
zee, ter lengte van bijna een halven
kilometer en met aanlegplaatsen voor
bootjes.
Voor de badplaats Scheveningen die
met haar afneming van het strand
reeds zooveel verloor, kan een wan
delpier eeg middel tot nieuwen bloei
zijn-
Te water laten van de Koetei.
Van de werf der Nederlandsche
Scheepsbouwmaatschappij te Amster
dam werd Zaterdagnamiddag met
goed gevolg te water gelaten Hr. Ms.
flottieljevaartuig „Koetei", gebouwd
voor de Indische militaire marine.
De „Koetei" is een flottieljevaartuig
van het type „Edi". Het meet 50,60 bg
9,40 meter, bij een holte van den
onderkant der wrangplaat tot de
rechte lijn der bovendekbalken geme
ten, van 4,61 meter. De diepgang is
3,30 meter, de waterverplaatsing
789,5 M3. De machine bestaat uit
twee drievoudige expansiewerktuigen
met koperen oppervlak-condensors, en
is ook ingericht voor hoogen druk.
Elke as heeft haar eigen machine. De
bewapening zal bestaan uit 8 stukken.
In den loop dezer week zal nog een
dergelijk vaartuig, de „Sibogo" te
water worden gelaten.
Naar men verneemt heeft de ook
hier bekende mevrouw Engelen-Sewing
een contract voor den tijd van vijf
jaren aangegaan met het Koninklijk
Hoftheater te Hannover, zoodat de
Nederl. Opera haar verliezen gaat.
Zaterdagavond is de burgemeester
van 's Gravenhage, jhr. mr. B. Ph de
Beaufort, zacht en kalm te Mariëndal
bij Arnhem overleden aan de gevol-
wezen, hij was zelfs te goed, daarom
had hij dikwijls geldgebrek, want hij
kon geen arme een aalmoes, geen in
moeilijkheden verkeerende een leening
weigeren, en slechte menschen maak
ten misbruik van die goedhartig
heid.
Maar hij was ook verstandig eD had
veel geleerd. Wie te Luttach raad
noodig had, ging bepaald naar den
burgemeester en kon zeker zijn, dat
diens raad goed was. Hij en de kapi
tein waren niet alleen te Luttach,
doch ver in den omtrek, algemeen
geacht.
Met niet minder waardeering sprak
Mizka over den adjunkt, den heer von
Eynern. Over hem was te Luttach
slechts één lof,en den menschen speet
het allen, dat niet hij de districtsrech-
ter en deze adjunct was, doch om
rechter te zijn was hij nog te jong,
maar hij zou bepaald spoedig promotie
maken, want hij behoorde tot eene
voorname Laibacher familie; zijn va
gen van longontsteking, waardoor hij
was aangetast.
Slechts zeven maanden was het den
overledene gegund als hoofd van het
gemeentebestuur van de residentie
werkzaam te zijn. Hij was slechts 45
jaar oud.
De begrafenis zal Donderdag in het
familiegraf te Leusden plaats hebben.
VLISSINGEN, 19 April.
Overeenkomst Maatschij. Zeeland.
Aan de Tweede Kamer is overge
legd het wetsontwerp van eene over
eenkomst met de stoomvaartmaat
schappij „Zeeland" wegens het uit
voeren van eeu maildienst tusschen
Vlissingen en Queenborough of eene
andere Engelsche haven.
Men leest in de „Memorie van Toe
zicht" o. a. het volgende
De regeering meent op grond, dat de
Maatschappij Zeeland zich van hare ver
plichtingen ten opzichte van dien mail
dienst gekweten heeft op eene wijze, welke
allen lof verdient, de uitvoering van den
poststoombootdienst op Engeland voor een
tienjarig tijdvak opnieuw ten volle aan
de Maatschappij Zeeland te mogen toe
vertrouwen.
De uitslag der daarvoor met de Maatsch.
Zeeland gevoerde onderhandelingen is
neergelegd in de overeenkomst van 13April
1898, welke thans ter goedkeuring wordt
aangeboden.
In hoofdzaak bestaat er tusschen beide
overeenkomsten geen verschil.
Evenals onder de overeenkomst van
5/11 Juni 1881 wordt bij de nienwe
overeenkomst aan de Maatschappij een
jaarlijksch bedrag van f300,000 verzekerd,
nl. f 40,000 voor het vervoer van de
Nederlandsche brievenmalen in de beide
richtingen, en f 260,000 vuor het vervoer
van de vreemde brievenmalen, met aan
vulling van het laatstbedoelde bedrag,
indien wegens het vervoer door de bui-
tenlandsche postadministratien meer dan
f260,000 verschuldigd is. Alleen is het
voor het vervoer van de pakketpost,
waarvoor thans een tweeledig tarief geldt,
gemakshalve een uniformtariei van 6 cent
per pakket overeengekomen. De uitkeering
aan de Maatschappij wegens dat vervoer
welke over 1897 f 4913,90 heeft bedragen,
zal dientengevolge eene kleine, niet noe
menswaardige vermindering ondergaan.
De omvang van de Nederlandsche
brievenmalen zal te rekenen van 1 Mei
eenige vermindering ondergaan, omdat van
dien datum af de Engelsche avondpost
nit Londen voor enkele plaatsen in Neder
land langs den weg van HarwichHoek
van Holland zal worden verzonden.
Een wijziging strekt om het geval te
voorzien van het varen op eene andere
Engelsche haven dan Queenborough, indien
dit in het belang van een snel en
regelmatig verkeer wenschelijk worden
mocht.
Overeenstemming ia gebracht met dentegen-
woordigen toestand waaronder de nacht
dienst in VU uur minder uitgevoerd wordt
dan daarvoor bij overeenkomst toegestaan
is. Het aangaan van een nieuwe overeen
komst gaf gelegenheid om daarin op te
nemen de verplichting tot verzekering van
het betrokken personeel der Maatschappij
tegen de gevolgen van ongelukken, op de
wijze, welke bij onderscheiden in de laatste
jaren door het rijk gesloten contracten is
der was zelfs generaaldie voornaam
heid merkte echter niemand aan hem;
hij was tegen de armste lieden even
vriendelijk en rechtvaardig als tegen
ieder ander, terwijl de districtsrechter
het arme volk vaak ruw bejegende.
Van dien districtsrechter wist Mizka
niet veel goeds te zeggen. Hij was
door en door een Italiaan, al was ook
zijn grootvader te Laibach woonach
tig en al kon hij zelf ternauwernood
meer Italiaansch spreken, doch een
Italiaan bleef een Italiaan en werd
nooit een echte, goede Krainer. Alleen
zoo matig als de Italianen gewoonlijk
zijn, was de rechter niet, hij dronk
vreeselijk veel en stelde zich niet te
vreden met den goeden Luttacher
wijn, hij moest altijd wat bijzonders
hebben. Daardoor kwam het, dat hij
nooit met zijn geld toekwam. Acht
tienhonderd gulden was toch een mooi
tractement, waarvan andere rechters
met vrouw en kinderen goed leefden,
doch hij had in den regel meer noo-
